B 1 N N E L A X 1>.
Koloniën.
BATAVIA, 6 Nov. De commandant
van het leger heeft bepaald dat militairen,
die in de 2e klasse van militaire disci
pline zjjn geplaatst geweest, nooit, en zij
die de strai van degradatie hebben onder
gaan slechts by uitzondering vooradspiraüt-
militair-ambtenaar zullen worden in aan
merking gebracht.
Naar men van Atjeh verneemt, laat
de toestand ter westkust weinig te wenschen
over. Toekoe Oemar houdt zich sedert
eenigen tjjd te Rigas op doch pleegt daar
geene vijandelijkheden.
Op de Noordkust bezette Samalangan
het op den rechter oever van de Pedada-
rivier gelegen rykje Pedada, dat steeds
eene onderhoorigheid van Samalangan is
geweest.
Botsingen tusscheu dit landje en Passan-
gan waren daarvan het gevolg.
Onze post te Segli werd nu en dan
beschoten. Dientengevolge werd Pautei-
Kadja door Zr. Ms. zeemacht met 10 gra
naten getuchtigd, terwyl Endjoeng, eeu
naburig vazalstaatje, met 4 granaten werd
gestraft.
Te Edi bljjft het tot dus verre rustig,
zoodat het zich laat aanzien, dat het iu
het Bat. Nieuwsblad verspreide bericht
omtrent bet vertrek van een bataljon
derwaarts, uit de lucht is gegrepen.
De inlaudsche bediende, die onlangs
zjjne meesteres, mevrouw B., aanviel en
zware wonden toebracht, is door den land
raad veroordeeld tot twaalf jaren dwang
arbeid in den ketting.
De Resident vau Menado bericht onder
dagteekening van 2 October jl., dat sedert
de aardbeving van den 6eu September t. v.
in de geheele Miuahassa dagelijks min of
meer hevige aardschuddingeu werdeu ge
voeld, en het water in de warme bronnen
langs den grooten weg van LaDgowan
(afdeeliug Tondano) naar Tompasso (af-
deeling Amoering) troebel was, terwyl op
laatstgemelden datum te Benthenau, eene
aan zee gelegen plaats in de aideeling
Belang, in den tyd van twee uren vijftien
vlofdgolveu werden waargenomen, teu ge
volge waarvan de erven der aan het strand
gelegen huizen twee voet onder water wer
den gezet en het zeewater pl. m. 3000
Meter ver in de Palembarivier werd opge-
•tuwd.
Staten-Generaal.
GEMENGDE BERICHTEN.
Niet christelijk maar wetenschappelijk
moet de moraal zijn. Dat is thans de
leus van eenige liberale bladen in België. Vol
gens die liberale wetenschappelijke moraal is het
kerkelijk huwelijk onzin, moet het huwelijk spon
taan en zonder vorm van proces kunnen ont
bonden worden, of beter nog, het huwelijk dient
geheel en al afgeschaft te worden. De ontrouw
in het huweljjk wordt volgens de wetenschap
pelijke zedelijkheid als iets heel zedelijks ge-
leeraard. Er zijn zoogenaamde trottoirbladen, die
het huwelijk voorstellen als de grootste monster
achtigheid.
Is de vrjjheid der drukpers, die het volk de
heiligste en eerbiedwaardigste instellingen waarop
de burgerlijke wetten gebaseerd zjjn, leert ver
achten, niet eene ramp voor de maatschappij?
Preeken zjj, die zulke taal voeren, niet openljjk
verachting of minachting voor de wetten des
lands? p. p.)
Waar cijfers spreken is elke redeneering
overbodig. Ziehier dan eenige cjjfer», die
op zeer luide wjjze spreken voor de bizondere
school in België.
Jaarlijks hebben in dit naburig land concur—
sussen of wedstrjjden plsats tusschen de leerlin
gen der lagere scholen. Deze sjjn er in drie
cstegoriën verdeeld, t. w. 1. de gemeenteschool
(onze openbare lagere school), 2. de geadopteerde
school, de van wege de gemeente gesubsidiëerde
school, en 3. de vrije of bizondere school.
a. Verhouding tnsschen mededingers, die
percents-gewjjs overwinningen behaalde»:
De gemeente-school 5,37
De geadopteerde school 4,57
De vrjje school 6,24
b. Percentsgewijze verhouding van hen, die
esn bewjjs van capaciteit of bekwaamheid ver
wierven:
De gemeente-school 67,24
De geadopteerde school 52,78
De vrjje school 74,78
e. Gemiddeld aantal punten, dat van de 200
door de verschillende scholen werd behaald:
De gemeente-school 128,5
De geadopteerde school 117,4
De vrjje school 135,2
De openbare of gemeente-school werd dus in
al de wedstrjjden over het geheele land door de
bizondere of vrije school overwonnen. Naar de
vruchten beoordeelt men den boom, niet naar 't
geruisch zijner lakken en bladeren. (F. W.)
Volgens de slotbepaling zal de gewijzigde
Schoolwet met 1 Januari a. s. in werking
treden.
De gemeentebesturen, die reeds hunne begrootin
gen voor het jaar 1890 hebben vastgesteld, be
hoeven daarin echter geen verauderiug te bren
gen, omdat, volgens een der overgangsbepalingen
(art.^ 5), de wjjziging, welke de wet in de uit—
keering van de rjjksbjjdragen voor het openbaar
onderwjjs brengt, voor het eerst wordt toegepast
op het dienstjaar 1891. Wel zal in de Staats-
begrooting voor 1890 een post moeten worden
gebracht tot uitkeering van de subsidie voor
bizondere scholen, die daarom aanvrage doen,
t geen in den loop van Januari bjj Qed. Staten
behoort te geschieden.
Zooals bekend is, worden als nieuwe vakkën
oDder het lager onderwijs (ook aan de gesub
sidiëerde bizondere scholen) opgenomen „de
eerste oefeningen in het handteekenen* en de
vrije en orde-oefeningen der gymnastiek.// Dit
laatste vak wordt eerst met 1 Januari 1893
verplichtend, en daarna kan de Begeering nog
driemaal, telkens voor ten hoogste twee jaren,
ontheffing voor dat vak verleenen voor bepaalde
scholen.
De Commissaris desKonings in Noord-Holland
heeft bij circulaire aan de burgemeesters kennis
gegeven, dat in gemeenten of in gedeelten van
gemeenten, waarvoor een bevelschrift tot muil
korving der honden is uitgevaardigd, ook do
honden, terwijl zjj op de jacht gebruikt worden,
van een muilkorf moeten voorzien zjjn.
De Tweede Kamer heeft gisteren de algemee-
ne beschouwingen over de Staatsbegrooting be
gonnen.
De Heer Kerdijk critiseerde de vertraging
in de indiening van wetten tot regeling van de
levende strijdkrachten en de niet-indiening van
eene nieuwe kiesrechtregeling voor de volgende
algemeene verkiezingen, in strjjd met de toezeg
gingen bij het optreden van dit Ministerie.
De Heer Rooseboom vraagt, namens het afwe
zige lid Seyffardt, wat de Begeering wil doen
tot onmiddelljjke versterking van de levende
strijdkrachten, of men twee lichtingen met 1 Mei
wil in dienst houden, en of spoedig daartoe een
voorstel is te wachten.
De Heer Fan Kempen betoogt het wensche-
lijke van beschermende maatregelen voor de na
tionale nijverheid en den landbouw, en vraagt
naar de plannen der Begeering.
De Heer Fan Houten meende, dat, ofschoon
het subsiediestelsel voor het bizonder onderwjjs
in de Schoolwet is gesanctionneerd, over de
voorwaarden van verleening nog veel verschil
kan rjjzen. Hjj ontkende dat de arbeiderswet
een gewichtige stap is op het gebied der sociale
wetgeving, rechtstoestand van natuurlijke kinde
ren, van gehuwde vrouwen vergemakkelijking
van de echtscheiding, uitbreiding van het ont-
eigeningsrecht in het belang der gezondheid en
de arbeiders.
De Heer Domela Nieuwenhuis critiseerde het
stilzitten der Begeering op sociaal en economisch
gebied. Ook de liberalen deden niets voor het
algemeen, alleen voor het individu. Maar deze
Begeering behoort te zorgen voor burgers die
werken willen. De armoede neemt toe. De wel
varende vermeerdert in welvaart. Moet de werk
man dan van honger omkomen? Het nietsdoen
dezer Begeering keurt hij sterk af.
De Heer De Fries hoopt bij de Begeering
een gunstig oor te vinden voor zijn wensch naar
verlichting van lasten der kleine grondbezitters
en bescherming van den nationalen arbeid.
De Heer Schaepman beantwoordde sommige
sprekers. Aan den Heer Van Houten gaf hjj te
kennen dat, wilde hij den politieken schoolstrijd
voortzetten, de rechterzijde thans wist wat haar
plicht is. Hij beproeve maar niet, zei de Spreker,
telkens eene wig te slaan tusschen de Katholieken
en de anti-revolutionnairen. Als het waar ware
dat de Katholieken thans bij de benoemingen
bevoorrecht worden, dan zou dit te verklaren
zijn uit hunne vroegere aehteruitstelling.
De Heer Ileldt is tegen het protectionisme,
omdat men den nationalen arbeid niet helpt
als men begint met de producten duurder te
maken. Maar wel is het geoorloofd zooveel mo
gelijk groote werken aan landgenooten te gun
nen. Voorts is afschaffing of wijziging van de
patentbelasting aanbevelingswaardig.
Een geneesheer van den ouden
stempel schrijft aan het U. D..
Vele menschen lijden in dit jaargetijde aan
koude voeten. Dat ia zeer nadeelig en kan tot
allerlei ongeateldhed-.n aanleiding geren, tenrjjl
het gebruik van stoven, vooral van stoven die
met brandende doofkolen zjjn verwarmd, mede
Verre van onschadelijk is, vooral in zalen of ver
trekken, waar veel menschen bij eo n zjjn.
Het meest afdoend middel tegen koude voe
ten is het gebruik van vilten ichoeuen, en ik
begrjjp niet, dat onze vaderisndsche nijverheid
deze niet lang in de mode heeft gebracht; zij
zou daarmede zich zelf bevoordeelen en aan de
ineuschheid een niet onbelangrjjken dienst bewij
zen. Inmiddels beveel ik die allen personen aan,
dia last hebben van koude voeten.
Ik kan mij iu deze dagen vaak bedroeven
over ooze agenten van politie en over de koet-
sirrs en conducteurs onzer tramwagens eo vigi
lante». Wat hebben deze menschen in deze gure
dagen niet geweldig veel te lijden vau de bar
heid van het weder. Waarom hunne jassen niet,
zooals een vijftig jaren geleden die vau de dili-
geuce-koetiiers, met echapevacht gevoerd en hua
vilten laarzen en eene bonte muts gegeven. Dan
zouden zij tegen de felste koude bestaud zijn en
beter in staat hun dienst te vervullen, dan
nu zij van koude soms dreigen te verkleumen.
Ik doe daartoe een beroep op het goede hart
ran allen, die dit aangaat en verzoek vriendelijk
aan de pers dit beroep in den breedst mogelij
ken kring te verspreiden.
Hetgevolg van de te Botterdam
ontijdig onder de metaalwerkera op touw gezel-
te werkstaking is, dat thans ongeveer 200 me
taalwerkers aldaar werkloos zjjn.
De Gezondheidsraad te Moskou,
samengeroepen om te beraadslagen over maatre
gelen tegen de influenza de veelbesproken,
in Busland heeraohende griepziekte heeft be
slist/dat daartegen geen bizondere maatregel te
nemen is, omdat de ziekte veroorzaakt wordt
door den lo/s'and van den dampkring. De raad
ontkende eenstemmig, dat de influenza een
voorlooper zou zyu vau de cholera.
De epidemie is te St. Petersburg, nu er eeni
ge dagen koada heerscht, aan het afnemen.
Maar elders breidt zij zich uit. Te Helsiug-
fora konden een tij Hang eenige couraoteo niet
verschijnen, omdat al de redacteurs door deze
ziekte waren aangetast. Brieven konden niet
bezorgd worden omdat de postboden aan influ
enza leden; kantoren en winkels waren gesloten
wegens gebrekaan bedienden, anz. Te Odessa
zijn ook een aantal menschen door de ziekte
aangetast, waaronder 250 soldaten, 30 cadetten
en de heKt der bemanning van de stoombooten.
De geneeskundigeu voorspellen, dat de epide
mie zich over Duitschland en geheel West-Eu
ropa Zal uitbreiden, en die voorspelliug begint
reeds bewaarheid te worden. Tr Weeoen zij»
reeds een aantal gevallen van influenza voorge
komen, vooral ook ouder da geneesheeren eo
oppasters van het algemeen ziekenhuis.
Verschijnselen vau de ziekte, die onaangenaam,
maar niet gevaarlijk is, ziju: loomheid geduren
de twee of drie dagen; daarna ijlende koorts,
welke zes of aeht uren in hevigheid toeneemt;
hoofdpij», prikkeling in de keel, pjjn in da le-
deo en een lastige hoest. Dd koorts duurt ge
middeld 24 uren en doorgsans zijn de patiënten
daarna in 60 uren hersteld.
Eene kloeke daad van een weea-
jongen uit bet gereformeerd burger weeshuis te
Utrecht C. N. J. Lattinck, oud 18 jaar, stuur
mansleerling aan boord van het stoomschip Veen-
dam, op de reide van New-York, wordt in de
Duitsche en Eugelsche bladen in N.-Amerika
vermeld. Bij aankomst van geuoemd stoomschip
te New-York, viel een kneepje van 5 jaar over
boord, genaamd P. Ba-ut, met het hoofd tegen
het schip. Zonder zich een oogecblik te beden
ken, sprong D. N. J. L. geheel gekleed in zee;
eene dreg werd hem toegeworpen, en hij had
het geluk, den bewusteloozen knaap van een
anders gewiseen dood te redden.
Na eenige oogeublikken had men het geuoe-
geo het knaapje weder tot bewustejjn te brengen
en C. N. J. L. had met een nat pak en ge
scheurde kleederen de zelfvoldoening, door zijn
11 k gedrag het kind weder aan zyne beangstigde
ouders terug te geve».
Een „Bond van het Kruis", eene
katholieke voreeniging tot afschaffing van ster
ken drank, ia dezer dagen door den Eerw. Heer
Vsslet, hoofdredacteur van het blad //Volksge
luk//, te Brussel opgericht.
Het aantal studenten in de genees
kunde neemt in Oostenrijk zoo belangrijk toe
dat buitengewone maatregelen worden beraamd
om het proletariaat onder heo te keeren.
Daarom en om de artsen beter prsctisch te
vormen voor zij zelfstandig optreden, is bij den Ne-
der-Oostenrykschen Landdag het voorstel inge
komen, dat geeu arts worde aangesteld vanwege
rijk of gemeeute, dan bij, die twee jaar hospitaal
praktijk achter dea rug heeft.
Het aantal studeoteu iu de geneeskunde be
draagt thans alleen te Weenen 2064.
Men meldt uit Nieuwediep van
9 December:
Tijdens de woedende sneeuwstormen strandde
heden-ochtend omstreeks half zeven op de Ra
zende Bol de Eugelsche stoomboot Karoon,
kapitein Staanders, komende met 5709 balen
katoen van Ssvaunah en bestemd naar Bremen.
Nadat de stranding by het aanbreken van den
dag door de kustwacht van Kijkduin was ge
rapporteerd, vertrok de reddingsboot, door do
Hercules gesleept, zoo spoedig mogeljjk van bier
naar de strandingeplaats, ondauks de hevige
branding en de wilde golven, die het reddings
werk zeer bemoeilykten en voor de redders ge
vaarlijk maakten. Maar mannen, als ook nu
weder aan de riemen zaten, zien geen gevaar als
het leven van schipbreukelingen op het spel
staat, dat hebben zy reeds zoo dikwyls over
tuigend heweteu. En dus ging het dwars door
de branding heen op bet schip aan, dat voort
durend door huizenhuoge zeeën werd bestookt.
Niet minder dan 25 menschen sloegen op het
schip alle bewegingen der redders gade, en toen
ds boot met veel inepanuing in de nsbjjheid
was gebracht, was deze spoedig met 13 der
schipbreukelingen gevuld. Toen de geredden sen
boord van de Hercules waren overgebracht, werd
nogmaals en met erenveel succes de reis naar
de Karoon ondernomen om de achtergeblevenen
te redden. By het verlaten van zijn schip, werd
kapitein Saunders door een vallend blok aan
het hoofd verwond, twee der instappers van de
reddingsboot bekwamen kwetsuren aan de handen.
Omstreeks half een keerde de Hercules met
redders en geredden in de haven terug. Da
laatsten werden door tusschenkomst van den
Ëngelschen vice-consul spoedig onder dak ge-
braoht en van het noodige voorzieD.
Uit 9neek wordt osi vac 9 Dece m-
ber gemeld: De Rotteidammer goederenboot van
de Heeren Martin Co. is Zoudag-nacht deerlijk
gehavend te Sneek binnengekomen. Alarmfluit,
kompas, glazen en tal van andere laken waren
verbryzeld.
Toen de boot Zondagmiddag 2 uur door de
brug bij Uitwellingerga stoomde, tooude de
brugwachter zijne groote ontevredenheid over
hel breken van de achoonc ijsbaan. Tot eon paar
jongene, die bij hem stonden, moet de man
toen hebben gezegd: „Allo, donder er maar stien
op io«, waarop iu beteelfde oogenblik het vaar
tuig tot mikpunt diende- De bsmanning trachtte
zich te dekken in de kajuit, maar toeu eene
dikke kei de alarmfluit wegsloeg, gevoelde de
machinist zich verplicht op het dek te komen
om de gemaakte opening direct met een houten
pen te sluiten. Eene hagelbui ran steeuen van
het inmiddels saamgestroomde grauw begroette
den man, die, zyn leven niet langer in de waag
schaal willende stellen, met eene half verbrande
hand weer heil beneden ging zoeken.
Het bombardeeren duurde voort tot by Oppen-
huizon; waar vrouueu met gouden kappen op,
den mannen in hare boezeli eteenen aandroegen.
IotuMchen wiit da kapitein aan land te komsn
en koers naar Sneek te zetten, waar de hulp
der politie werd iugeroipen. Ong-lukkiu ver
wees man aldaar den kapitein ua>r den Officier
van justitie te Leeuwarden, by wien hjj eerst
den volgenden dag zijn bek'ag kon indienen.
Ds hoot lette Ziudag-nacht onder geleide van
iemand, die met een grinden ganzenroer op het
dek stond, haren tocht naar Sneek voort.
Dezen winter zullen, zooels de
Nord Telegraph bericht, op den Doieper by Je-
katerinoaslaw en Kieuw proeven worden geno
men met het leggen van rails op het jji. Het
doel vau deze proef ie, om de effen Ijsvlakten
der stroomeu vau Midden-Rusland voor het per
sonen-, post- en goederenvervoer dienstbaar te
maken. De oudernemers hopen op een weigeiuk-
keu van hunne proeven, en zyu overtuigd dat
deze nieu «e verkeerswegen gedurende den wio-
rtertij 1 hoogst nuftig zullen zijn. De noodige wa-
geus, welke iu België besteld worden, onder
scheiden tich door buitengewone lichtheid.
Een gevangene, die teParjjsin
hechtenis werd genomen, wilt op eene bisouder
slimme wjjze te ontsnappen.
Hy wendde ziekte >oor en sou in de zieken
zaal worden opgenomeu.
Terwyl hjj in de gang wachtte, nam hjj eeos
blikken doos, die daar toevallig stond, op zjjne
schouders en ging kalm naar de dear. Op Ueu
meest gewonen toon zei hij tot den cipier.
//Ziezoo, mjju karweitje n weer klaar!
„Welk karweitje?//
//Wel, de reparatie van een paar sloten aas
de celleo, ken-je mjj dan niet? Ik kom hier an
ders dikwyls genoeg. Ik ben de slotenmaker
van de gevangenis."
De cipier opende de deur en de kerel ging
doodkalm zjjn weegt. De politie heeft hem nog
niet teruggevonden.
Bjj denjongiten sneeuwstorm ia
Oosteuryk-Hongsrye ziju een aantal personen
omgekomen. In eeue Hougatrsche stad vroor een
gezrisohep van 7 personen dood en bjj Press-
burg verloren 12 menschen het leven in eene
sneeuwjacht.
East Lothian (Schotland) wordt
op het oogenblik geteisterd door de raltenplaag.
Niet alleen vernielen de ratten de aardappelen
en de hennep ia de velden, maar zelfs ii een
boer 's nachts op den weg door een leger rstten
aangevallen. Honderden ratten wordsn gedood,
maar men kan niet merken, dat het aantal der
vernielers vermindert. Sir David Blaird heeft
eene bijeenkomst van belanghebbenden belegd,
ten einde in gemeenschappelijk overleg te tre
den over de beste wjjze om het ongedierte uit
te roeien.
Een der schoonste gebouwen van
Pekiüg, de tempel des hemels, is een prooi der
vlammen geworden. Naar men meldt is de brand
tijdens een onweer uitgebroken. De bliksem moet
op eene tafel in eeu der voornaamste zalen zjjn
geslagen. Niettegenstaande al het mogeljjke in
het werk werd gesteld, om het vuur meester
te worden, heeft men enkel een paar tronen en
audere voorwerpen, die op den eeredienst be
trekking hebbeu, kunnen redden. In de voornaam
ste kringen is deze braud opnieuw aaugewetea
sla eene wraakneming des hemelt overdeinvoe-
riug van de spoorwegen. Reed» de eerste aanleg
van de Ijja Tientsing-Kaïping was gevolgd door
het afbranden van het keizerlyk tuighuis. Ver
der is nog een bericht aangekomen, dat het tuig
huis van Eaï-Peh-Foe, de hoofdstad van het
eiland Formoia, door eene ontploffing is verwoest.
Behalve een groote, voorraad ammunitie sjjn
ook de levensbehoeften eene prooi der vlammen
geworden.
De achaarschte aan levensmiddelen
in Madras heeft op enkelen plaatsen,o.a. te Kum-
bacoLum, tot^ongeregeld heden aanleiding gegeven.
De grootste spiegelruit. Voor Nederland
kan men deze tbsns in de stad Groningen vin
den. De firma Miele heeft in haar magazijn in
ds Heerenstraat aldaar eene spiegelruit van 4,39
bjj 4.09 meter. Er moesten bizondere maatre
gelen worden genomen om dit glas door de
tunnels van België, de viaducten van Neder
land want de ruit is van Frantchen oor-
sproug naar Gruoo's veste te brengen. De
firma Boury te Dordrecht echter, is daarin
volkomen geslaagd. De ruit werd Zaterdagmor
gen zonder ongelukken geplaatst.
De geheime politie hsdhetSin-
terklaasavond, zoo verhaalt het //VI. Blad," te
Amsterdam bizonder druk. Vooral de woningen
van den politie-commissaris oteeukamp en van
het hoofd der gemrente werden scherp in het
oog gehoudeueu ieder, die daar een pakje afgaf,
werd nagegaan. Miseohien vermoedde men, dat
de echaudeljjke aanslagen van het vorige jaar
zouden herhaald worden. Men bewsert zelfs, dat
eene echte en welgemeende Sinterklaasverrassing,
bestemd voor errstgenoemden heer, op droevige
wjjze is mislukt. Het pakje scheen n.l. gewan
trouwd te wordeo, zoodst men het zoo schielyk
mogelijk in een bjj voorbaat gereed ataanden
emmer met water stopte. Xatuurljjk zjjn de on
schuldige lekkernjjen, die het bevatte, er toen
helaas niet op vooruitgegaan!
Te Mechenheim, Duitschland,
vieren thans een paar oudjes hunne zeventigjarige
bruiloft. Do jubilaris, de smid Prion, is 93 jsar,
zjjne vrouw 97.
In leven zjjn nog 7 dochters, 5 schoonzoons,
18 kleinkinderen en 22 achterkleinkinderen. Da
oudste dochter is 69 jaar.
De Zsritsersche Milch Zeitung m a akt
do volgende aanmerkingen op de voor- en na
doelen van bet afkoelen der melk met betrek-
