I E W E
I
No. 1491.
Vrijdag 17 Januari 1890
154* Jaarlang.
's Pausen vrijheid.
Eeue merkwaardige bekentenis.
BUITEN L A N I).
Toch gevonden.
7)
HAAMMSM (O li HUT.
ABONNEIOINTSFB IJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,S£»
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzsnderljjke Nummer»0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BURBA U: St. Janstraat Haarlem.
AG-ITU MA WON AGITATE
PRIJS DER ADVESTBNTXEW
Van 16 regels 30 Cents.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Idvertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag
en Vrp dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPERS LAUBEY.
Waar zal de Paus bljjven, wanneer de
onvennjjdeljjke oorlog uitbarst? Ziedaar eeue
vraag, welke in onzen tijd reeds menigmaal
werd geopperd.
Voor den Paus zjjn er slechts twee plaat
sen: op den troon of iu de gevangenis,
zeide weleer een diepe denker. En Napo
leon I begreep zoo goed de waarheid van
dit gezegde, dat hij niet aarzelde te ver
klaren iu 't geheel geen gezag aan den
Paus te kunnen toekenneu, iudieu deze
onderdaan vau deze of geue groote mo
gendheid moest zijn. Zoo goed begreep hij
den toestand van het Pausdom, dat, toen
de Pauselijke troon zich tegen zijne han
delingen verzette, hij den Paus gevangen
mee naar Frankrijk nam. Liever had hij,
dat de Paus zijn gevangene bleef, dau dat
het Opperhoofd der Christenheid door een
ander gezag werd beschermd.
De schijn van onafhankelijkheid, hui
chelend in Italië aan den persoon des Pau-
sen toegestaan, is de bekrachtiging zelve
van de uitspraak: Voor den Paus geeue
plaats dan op den troon of in den kerker.
Crispi roept tot alleu, die het hooren wil
len: De Paus, ofschoon hij niet op den
Troon zit, blijft vrij als een gekroonde. De
Paus echter kan met volle recht daarop
antwoorden: Ik geniet de vrijheid vaneen
met doornen gekroonde; de vrijheid der
kinderen Gods kan niemand mjj ontroo-
rooven, doch de vrjjheid in het ongedeerd,
in het onbelemmerd bestuur van de Kerk
heb ik niet meer, of slechts voor zooveel
als mjjne aartsvijanden die toestaan; ik ge
niet alleen de vrijheid vau den gevangene,
aan wien men wel eeuige vrjjheid wil
vergunnen. Ik geniet de vrijheid van den
gevangeue, aan wien men dagelijks de
boeien nauwer toeschroeft, de vrijheid vau
den gevangene tot wien de cipiers, onder
het uitbraken van verwenschiBgen en be-
leedigingen, valsch en lafhartig, met een
spotlach op de lippen, komen zeggen, dat
zjj zijne weldoeners zijn. Die vrjjheid is
niet de vrjjheid, welke Gods plaatsvervan
ger, Christus' Stedehouder, in het onge
deerd bestuur van Gods Kerk noodig
heeft.
Waar zal de Paus bljjven, als de oor
log, de naderende krijg, uitbreekt? Daar
waar de oorlog gevoerd wordt, is het ou-
mogeljjk, Zjjne Heiligheid heeft het zelf
verklaard en de gansche wereld begrjjpt
het zoo. Indien hjj te Rome in zijne eigene
Staten zetelde, als onafhaukeljjk Vorst, dau,
ja dan bleef hjj iu de eeuwige stad op
zjjne plaats. Maar in het Italiaansche Rome
kan hjj, bjj het uitbarsten van een oor
log, niet veilig verblijveu. Veronderstelt nu
eens dat ganseh Europa, zooals het best
mogeljjk is, in 't harnas geraakt, dat de
oorlog in Europa algemeen wordt, waar
af Al U1LLETON.
Vervolg.
Wilkins liep de kamer uit en Mylord was
boos. Hij begreep dat hjj een dwaas figuur ge
slagen en zich belachelijk gedragen bad.
Hals over kop ontvluchtte hij Londen, reisde
naar Hertfordshire en nanx zij" intrek in een
klein logement zeer dicht bjj Woodcastle-rark.
Het plaatsje had slechts vier gebouwen van
eenige beteekenis; het kerkje, de pastorie, het
huis van den dokter en het logement Dit laatst
genoemde lag ter zijde van de hoofdstraat in een
lief tuintje, waarvan de paden met fijn grint
bestrooid waren; het was een vriendelijk, wit be
pleisterd huis met slingerplanten langs de muren.
De dikke waard glom van genoegen toen bij zijn
voornamen gast ontving en eerbiedig begroette.
Mylord kreeg twee kleine vertrekken, die op
den tuin uitzagen, het rook er sterk naar boen
was en schoon linnen. Voor zijn kamerdienaar
werd een zolderkamertje in orde gemaakt.
Mylord was verstandig genoeg geweest, ver
schillende boeken en papieren mede te nemen
heen zal de Vader der geloovigen dan
gaau? Dan is er schier gaene plaats voor
hem in Europa.
De revolutiounairen, de vrijmetselaars en
consorten zouden hem gaarne zien vertrek
ken naar de Vereeuigde Staten, Canada
of naar een ander land in de nieuwe we
reld. Maar God zal zulks niet willen. Eu
de 260 millioen Katholieken ook niet. Zou
meu niet ze/gen, dat de Hemel bezig is
aan de bliudeu zelfs de uoodeljjkheid vau
het tijdelijk gezag des Pausen te doen
inzi en?
De Kerk, de Paus eu de Godsdienst
bljjven over allen laster en vervolgiug
zegevieren. Niet zeldeu moeten hunne hard
nekkigste vijauden hun welverdienden lof
toezwaaien.
Zoo schreef dezer dagen nog hét liberale
Fransche dagblad Le Temps het volgende.
»Men zou een hardnekkige dweper moeten
zjjn om niet met deelneming de pogingen
te aanschouwen, welke de liefde der Ka
tholieke Kerk iu het werk stelt tot het
doen verdwjjuen van de misbruiken der
zelfzucht, tot het lenigen der ellende en
tot het verbetereu van den maatschappe-
lijken toestand van het volk. Het is niet
mogeljjk, zonder belangstelling, eerbied en
waardeeriug, de raadgevingen van het
Opperhoofd der Kerk te aanhooren.
Overgroot is de bezorgdhti l vau Paus
Leo XIII voor den zedelijkeu en stoffa-
iykeu toestand der werklieden eu over het
aanknoopen van vreedzame, ja, zelfs vrion-
deljjke betrekkingen tusschen arbeiders en
patroons. Daarom behandelt bij volgaarne
en met iunige toewjjding de vraagstukken,
door de tegenwoordige moeilijkheden van
den maatschappeljjkeu toestand opgeworpeu.
Heilzaam is de invloed van de Katho
lieke Kerk, zoo besluit het liberale Fransche
blad zijne beschouwingen, en groot het
kerkelijk gezag van Paus Leo XIII.
Zulke bekentenissen vau een liberaal
dagblad zjju goud waard. Ook daaruit
blijkt ten volle, dat het leugen en laster
is, wanneer meu durft te beweren en
staande te houden, dat de Kerk, de Paus
en de Godsdienst zich de ongelukkigeu, de
nedeiigen, de armen niet aanstrekken en
nimmer iets voor hen hebben gedaan.
De werkstaking der mjjnwerkers in hot
kolendistrict van Charleroi is gelukkig ge
ëindigd. De vergadering der bestuurders en
gedelegeerden van besturen van verschil
lende mjjuen heeft na zeer langdurige be
raadslagingen, en dank zjj ook de tusschen-
komst van den Heer Sabatier, een invloedrijk
industrieel en lid der Kamer voor Char
leroi, de voorwaarden der werkstakenden
om den tijd te korten, en dat bleek een uitste
kende maatregel, want de regen viel bij stroomen
op het aardrijk neder. Gewis zou hjj, bij deze
weersgesteldheid, op zijne goederen in Wales een
veel aangenamer verblijf gehad hebben, maar hjj
had het aldus verkozen, moest zich derhalve in
zijn lot schikken, en als de dag hem te langen
de kamer te eng werd, kon hij er immers uit-
loopen en zich laten natregenen.
Tegen den a-ond klaarde het een weinig op,
en Mylord maakie daarvan onmiddellijk gebruik
om uit te gaan en het kasteel te bespieden door
het dichte, natte loover van het geboomte.
Het was erg mistig buiten. Op den weg had
de regen heele meertjes ge«ormd, en het eenige
wezen dai hij ontmoette, was een ernstig ge
zichtje, dat hem vriendelijk toeknikte, terwijl zij
door de modder baggerde.
Het was een armzalig genot!
Maar het vervelendste van alles was, dat den
volgenden morgen de lucht er weer even betrok
ken uitzag, en de regen opnieuw losbarstte,
alsof alle sluizen des hemels waren geopend.
Dat duurde zoo ongeveer eene week. Mylord
werd mistroostig en begon zich zoo eenzaam te
gevoelen, dat hij eindelijk den lust niet meer
kon bedwingen om eens kennis aan te knoopen
met den dokter van de plaats. Het was een on-
aangeuomen, en das toegestemd in eene
vermindering der werkuren tot 10 per dag
en tot eene loonsverhooging, aanvankelijk
met 10 pet. en geleidelijk stijgende in ver
houding met de gemiddelde steenkool
prijzen.
Iu de politieke kringen te Berlijn
wordt Eugelands barre handelwijze jegens
Portugal scherp afgekeurd ou bet ver
moeden uitgesproken, dat het Britsch Gou
vernement daarbij nevenbedoelingen heeft,
namelijk auuexatieplanneu ten opzichte
van de Delagoabaai.
Uit de lijkschouwing is gebleken dat
Keizerin Augusta is overleden aan een
abces in de long.
Alle Parijsche dagbladen spreken
hunne scherpe afkeuring uit over Enge-
lauds houding tegenover Portugal.
De gewdzen Keizer vau Brazilië is
met zijne familie te Pau aangekomen.
De Heer Floquet is gekozen tot voor
zitter der Kamer van Afgevaardigden.
Het geschil tusschen Portugal en En
geland isbijgelegd? Ja, men dacht, dat
het die wending zou nemen. De Portn-
geesche Regeering toch had eeue schikking
voorgesteld op den volgenden grondslag:
Beide Staten zouden zich voorshands ont
houden van elke expeditie in het gebied
van de Chiri en vau Mashonaland, totdat
eene overeenstemming tusschen hen tot
stand zal zijn gekomen, en mocht bjj de
voortzetting der onderhandelingen geene
overeenstemming worden bereikt, dan zou
de quaestie aan eeue scheidsrechterlijke uit
spraak ouderworpen worden, overeenkomstig
art. 12 der acte vau de Berlijnsche con
ferentie, hetwelk bepaald dat de mogend
heden bij eon of ander geschil zich ver
binden, alvorens toevlucht te nemen tot
de wapens, de scheidsrechterlijke uitspraak
van een of meer mogendheden, ondertee-
kenaars der acte, iu te roepen.
Wat antwoord kwam er nu van Enge
land? Kortweg een ultimatum met de
volgende eischenPortugal heeft zijne
troepen, zijne expedition en autoriteiten
aan de kust van de Chiri en aan hare
samenvloeiing met de Ruo tot zuidelijk
vau de Zambesi en aan Mashonaland terug
te roepen. Binnen 24 uren verwachtte het
hierop eeu antwoord. Mocht dan het ant
woord niet ontvangen zijn, ol een onvol
doend antwoord, dau had de Eugelsche
Gezant in last Lissabon met het geheele
personeel der legatie te verlaten.
24 uren! De termijn was kort. De Por-
tugeesche Regeering, het uiterste willende
voorkomen, heeft zich dus gehaast te ant
woorden. Zij heeft Eugelands eischen in
gewilligd, ouder verklaring echter, dat zij
met Engeland den strjjd niet kunnende
aanbinden, zwicht voor overmacht en zich
hare rechten op het betwiste grondgebied
voorbehoudt.
getrouwd, bejaard heer.
Op een namiddag, toen de hemel zijn tranen
vloed voor een oogenblik staakte, begaf Mylord
zich naar zijn huis. De geneesheer, die zeer wei
nig patiënten had en door het sombere, natte
weder zijne gewone wandelingen niet kon maken,
kwam hem met open armen tegemoet.
„Welkom," zeide hij terwijl zijn blozend ge
laat opklaarde. //Gfij komt als en reddende engel,
want met dat ellendige weder, heeft men ivel
eene kleine afleiding noodig.//
Mylord stapte eeu prettig studeervertrek, voor
zien van eene flinke bibliotheek, binnen.
„Ja ziet ge", zeide de Heer Stevens, „ik woon
hier maar alleen, ben ongehuwd, en deze trouwe
vrienden" wijzende op zijne boeken //zijn
mjjn liefste gezelschap. Maar nu ik het voorrecht
heb u hij mij te zien, zullen we het ons zoo
aangenaam mogelijk maken, en voor alles zien
wat warms te drinken te krijgen... Kaatje breng
eens wat coguac en kokend water."
Spoedig zat Mylord, onder een glas grog, in
druk gesprek met den goedhartigen dokter, dien
hij als een belezen, ontwikkeld man leerde ken
nen, en die last not least bij de familie
Clarendon een vriend van den huize was.
Weet ge, Mylord, zeide hij, „het heeft ook
zijne goede zijde, een oude vrijer te wezen zooals
Zoodra dit antwoord te Lissabon was
bekend gewordeD, keerde de woede van
bet op straat zijnde volk zich tegen En
geland, waartegen de verbittering toch al
groot was.
Volkshoopeu deden een aauval op de
miuisteriëu en op het Engelsch gezant
schap, waar de glazen ingeworpen eu het
Eugelsche wapenbord neergeworpen en
vertrapt werd, ondanks de talrijke politie.
Te Oporto heeft de Gouverneur eene
openbare vergadering van studenten ver
verboden.
Troepen volks liepen door de stad roe
pende: Weg met Engeland! Leve de onaf
hankelijkheid vau het grondgebied! Eeue
hagelbui van steenen werd naar het huis
van den Engelscheu consul geworpen, dat
door de politie wordt bewaakt.
Iu nadere berichten wordt gemeld, dat
er te Lissabon talrijke bijeeukomsten zijn
gehouden, om verzet aan te teekenen tegen
het besluit der Ministers, waartoe ook de
Raad van State heeft medegewerkt.
De republikeinen hunnerzijds werpen
hunne netten uit om in dit troebele water
te visschen.
Het plan bestaat om eene vaderlands
lievende vereeniging te stichten, welker doel
het zal zijn propaganda te maken voor
het denkbeeld, om voor de buiteulandsche
handelsartikelen niet meer te markt te
gaau bij Engeland; alzoo die handelsarti
kelen eenvoudig te boycotten
In de schouwburgen hebben de vader
landslievende denkbeelden zich luide lucht
gegeven.
Zelfs voor het paleis des Kouings te
Beiem ontbrak het niet aan mauifestatiën
tegen Engeland.
Reeds werd gemeld, dat het ministerie
lettende op den staat waarin de gemoederen
verkeereu, gemeend heeft zijn ontslag te
moeten indienen.
De Minister Barros Gomes heeft in de
Kamer der Pairs opheldering gegeven
omtrent de laatste gebeurtenissen en in de
Kamer vau Afgevaardigden alle diploma
tieke nota's voorgelezen, die met Engeland
gewisseld zijn met welke Regeering hij ge
tracht heeft zich te verstaan zonder aan
de waardigheid en de belangen des lands
te kort te doen.
De voorzitter hief vervolgeus de zitting
op, na verklaard te hebben, dat de Koning
het ontslag der Ministers beeft aangenomen.
Kort daarop is e9n nieuw ministerie
gevormd, bestaande uit Serpa Pimeutel,
President, Minister van Biunenlandsche
Zaken en van Oorlog ad interim; Justitie
Lebovaz; Financiën Cartello Brancos; Marine
Arroys; Buitenlandsche Zaken Riberro;
Openbare Werken Frederico Aronco.
Serpa Pimentel wordt gezegd in den
Raad van State met de minderheid gestemd
te hebben. Wel wilde hij Portugal's troe-
ik. De jouge dames zijn minder terughoudend
tegenover ons, bijvoorbeeld Lady Mary. Zij ver
trouwt mij haar lief en leed toe. Soms betreft
het onze armen; zjj verschaft mjj de middelen,
en ik tracht die behoeftigen op te zoeken, die
het meest hare hulp waard zijn. Dan houden we
ernstige beraadslagingen, bijvoorbeeld of we den
maandelijkscheu onderstand aan John Bark's
vrouw maar niet zouden intrekken, wijl de man
toch altijd alles verdrinkt, en het geld liever
besteden om kleine Jane Oruey wat te laten
leeren, enz. Zij heeft zelve, hier in den omtrek,
goede vrienden ouder de armen. Des Zondags,
met mooi weder, kunt ge haar dikwijls meteen
heelen troep kinderen aantreffen; daar bemoeit
zij zich het meest mede
„Bezoekt Mylady u dikwijls?"
„O ja, zij komt nog al eens, maar ik ga meer
naar haar. Het is voor mij een genot mijne
kleine woning en mijne stille omgeving eens
tegen hare deftige vertrekken en haar aangenaam
gezelschap te mogen verwisselen. Het kasteel is
prachtig, maar Mylady ontvangt mij altijd in
hare eigen appartementen. Zie eens wat een fraai
geschenk ik van haar gekregen heb,// en de
dokter haalde voorzichtig een boek uit de kast.
„Wilt ge het eens inzien?//
Wordt vervolgd)
ij®,
