!¥o. 1505,
Woensiig 19 Februari 1390
15ia Jmrmg,
I
Twee merkwaardige ge
tuigenissen.
II U ITEM LA M l>.
kT
r T
1/
ABOMMKMBJfTSFBIJB
Par If maanden voor Haarlemf G,Se
Voor de overige plaatsen in Nederland fr„ p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummers0.0S
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
B DB. EAU: St. Janstraat Haarlem,
AÖITB MA NON AGITATE
PBIja OBB AOVfiSBTjaiïTIÊJÏ
Van 16 regels JO Cents.
SIke regel meer 5
Groofce letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advert entiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers Kii PP ER8 8t 1 AU KEY.
't Is een algemeen bekend feit, dat de
Geestelijke Orden der Katholieke Kerk
aanhoudend worden belasterd, beschimpt
en bespot door onze tegenstanders en dat
zelfs zij, van wie men wegens hunne ge
leerdheid eu wegens liunua bekendheid met
den werkkring en de daden der Klooster
lingen, eeue gansch ander oordeel zou mo
gen verwachten, zich niet ontzien om hun
haat tegen de Geestelijke Orden bot te
vieren ol door een schuldig zwijgen van
hunne sympathie met de spotters en laster
aars te getuigen. In romans en verhalen,
in couranten en tijdschriften, op het too-
neel en waar al niet, ziju het de Klooster
lingen, die belachelijk worden voorgesteld,
ja, men deinst er zelfs niet voor terug om
hen, die zich in de stille cellen met den
heiligsten arbeid bezig houden of die iu
hospitalen voor de lijdende menschheid
werkzaam ziju, van de zwaarste misdrijven
te beschuldigen.
Hartverheffend mag het daarom geuoerau
worden, wanneer wij vernemen, dat er uit
het kamp onzer tegenstanders mannen op
dagen, die eeue lans durven breken voor
de verdrukte onschuld, voor de wreed ver
volgde instellingen en voor de belasterde
Kloosterlingen en den moed hebben van
hun gevoelen openlijk te getuigen.
Twee merkwaardige getuigenissen, ge
schreven door niet-Katholiekeu, hebben
dezer dagen voornamelijk onze aandacht
getrokken en het komt ons voor, dat beide
belaugrijk genoeg ziju om ze onzen lezers
mede te deelen als een bewijs, dat de ver
diensten en de werkkring der Geestelijke
Orden ook door andersdenkenden openlijk
worden erkend en gewaardeerd.
Het Appemeller Sonntagsblatt en de
Christliche Volksbote, twee protestantsche
couranten, deden een tijdlang niets dan
schimpen en smaden op de Zusters van
liefde.
Deze leugenachtige en lasterlijke uitval
len gingen zoo ver, dat de directeur van
het Evangelische Ziekenhuis ta Ricbeo-
Bazel. een protestautsch predikant, Kagi
genaamd, de beieedigingen niet lauger kou
dulden eu optrad om de Zusters te verde-
digen.
Deze moedige eu voorzeker bevoegde be-
oordeelaar schrijft o. a.
»Het nut der Liefdezusters in de hospi
talen en iu hare Orde is veel grooter en
heilzamer dan het Appenzeller blad denkeu
kan. Zij zjjn uitmuntend geoefend iu de
verdraagzaamheid, zij zijn tolerant in de
hoogste mate. Zij laten den Protestant zijn
by bel ongestoord lezen; wie zich afkeerig
FEV1LLET O N.
Het blauw katoenen stofje.
Humoreske door N. Bernakd Roozen.
5. (Vervolg.)
#Waar stapt ge in Orleans af?// vroeg Rudolf,
rich naar ilea trein begevend.
„In het Loire-hotel.#
„Dat is zoo ver, mijn rjjtuig moet me wachten
aau het station. Zoudt ge me het genoegen willen
doen je bjj mij thuis te laten afletten!//
„Dai wil ik wel," zei Van BI Ij end aal losjes
we&- -J 7
Toen de trein weer in beweging wa», zeide de
Hollander.
„Kijk, die mijnheer is niet weer ingestapt."
//Bah!" riep Kudolf zorgeloos.
„Hij gevoelde zich stellig niet erg op zqn
gemak,// rei een der kooplieden, die een wit voetje
wilde krijgen bij den jonker.
„Mijuhver, ik heb niet de eer tot u te spreken,#
antwoordde Kudolf koeltjes.
De koopman zweeg ditmaal voor goed.
Maar Rudolf had een oogenb ik spijt «anzjjn
hard woord, hij meende een klein verwijtend
trekje om do goedige dikke lippen vaD zijn
nieuwen vriei d te zie».
Er was een oogenblik stilte. De reizigers zon-
toont vaa elk godsdienstig gevoel, dien ia-
ten ze met rust. Velen, die in de dagen,
dat zij gezond eu sterk zyu, zich om God,
Kerk of Godsdienst Diet bekommeren of
bekreunen, kunnen van deze Zusters learen,
waartoe de liefde tot God een menschen-
kiud aanspoort en in staat maakt.
»De Liefdezuster, die dag en nacht de
meest vermoeiende, de walgelijkste diensten
zonder te morren of te klagen, zonder zich
schijnbaar ta vermoeien, verricht, is voor
velen eene meer indrukwekkende preek,
eeue krachtigere verdediging van het chris
telijk geloof en da christelijke liefde, dan
de preeken van alle beroemde predikanten,
die zij hoorden. Ik kan uit eigen onder
vinding de beschuldigingen en de aantij
gingen tegen de Liefdezusters wederleggen,
dat zij er op uit zijn om door het bekee-
ringswerk een kroontje te verdienen. Iu
de liefde tot den Heiland wortelt de liefde
tot baar werk van opoffering. Haar stre
ven is tot de groote gemeenschap van alle
Heiligen te behooreu, hare liefdewerken
hebben enkel dit ten doel.»
Omtrent de beschuldiging, dat de Liefde
zusters zich iu protestantsche plaatsen en
bi] protestantsche familiëu trachten iu te
dringen, zegt de Heer Kagi:
»Toeu wij voor twee jaar te Bazel door
de zoo zeer gevreesde typhus-epidemie
werden bezocht, waren voor ons hospitaal
volstrekt geen diakonesseu of andere zieken
verplegers te vinden. Iu dezen uitersten
nood kwamen de Liefdezusters ons te hulp.
Moet men de Zusters er een verwijt van
maken dat zij bij protestantsche familiën
worden geroepen Zij dringen zich nergens
op, zij gaan slechts, waar zij geroepen
worden.
Een andere merkwaardige getuigenis,
die de verdiensten eener der meest aan
gevallen en belasterde Orde, naar waar
heid openbaartgeeft ons de protestant
sche Rector Koenen te Ha!ie, eau geleerd
paedagoog, die ia zijne Geschiedenis der
paedagogiek« van de Jezuïeten het vol
gende zegt:
Eerst de Jezuïeten stichtten een school-
wezeu, dat het best georganiseerde was
van hun tijd eu daarom zeer spoedig iu de
gansche wereld een welverdienden roem
verkreeg. Het is gewoonte geworden, de
Jezuïeten als onmenscheu vol boosheid,
arglist eu verraad af te schilderen, hoewel
het toch zeer goed bekend moet zijn, dat
de hun toegeschreven misdaden historisch
in het geheel niet bewezen zijn, en dat
hunne opheffing in de vorige eeuw eene
daad van geweld van bureaucratische Mi
nisters was. Het is een plicht van recht
vaardigheid, de dwaasheid dergeuen tot
zwijgen te brengen, die juist in het op
voedingssysteem der Jezuïeten de »geraffi-
derden ïich in hun gedachte van elkander af.
Het kind was pai ingeslapen op de verlaten
plaats ran dien man met de knevel». De
rwar;e mijnheer keek halsstarrig naar zijn stok, de
twee kooplui dachten aan hun taken en maakten
kansen en berekening de vrouw in de rouw
dacht ook aan veel te gelijk en Rudolf aan
niets.
De Hollander had een paar maal op zijn hor
loge gekeken. Toen hij het voor de derde maal
had geraadpleegd, stak hij het weer in zijn vestzak
en opende een klein groen cahier, dat in den
vorm van een album was gesneden.
Kudolf keek hem vaag aan....
Maar hij gevoelde opeens den grootsten lust om
in een schaterlach uit te barsten, toen hij zag
hoe de brave Hollander, mot de eene band
bet kleine groene cahier vasthield, dat hij met
zorg scheen 'te bestudeeren. Hij sloeg nauwgezet
met uilgettrekten wjjsvingar de drie kwartsmaat.
Van Blijendaal scheen er geen oogenblik aan te
denken, dat hjj niet alleen wa3, hij was ernstig
en heldhaftig phlegrnatisch.
De pogingen, die Rudolf deed om niet in lachen
loste barsten leidden een oogenblik da aandacht van
Van Blijendaal af, die hem werktuigelijk aankeek.
Rudolf voelde behoefte te spreken, al was het
waar om een woord te zeggen, om den argwaan
van den Hollaoder sf te leiden, indien deze
ten minste vatbaar was voor argwaan.
„Zijt ge musicus?# vroeg hij.
neerdste boosheid tot het verderf van den
geest der jeugd« willen zien. De Jezuïeten
staan op de hoogte van hun tijd. Daarom
hebben zij ook zoo veel groots tot stand
gebrachi, zooals ook de Protestant erkennen
moet. Zij zijn de eerste paedagogeu, die
met psychologischen tact voortschrijden,
die niet volgens afgemeten voorschriften
onderwijzen eu opvoeden, maar individueel
ontwikkelen, voor bet practische leven op-
voelen eu daardoor het geheeie schoolwe
zen in liet burgerlijke eu staatkundige leven
eene belangrijke, invloedrijke plaats ver
zekeren. En slechts van daar begint de
periode der wetenschappelijke paedagogiek.
De Jezuïeten wisten eeue reinheid van zeden
aan te kweeken, zooals zij in geene school
der zestiende of zeventiende eeuw werd
aangetroffen.
Inderdaad de heerlijke getuigenissen doos-
de Heeren Kagi en Koener in het openbaar
nopens de Liefdezusters en de Jezuïeten
afgelegd, zijn verkwikkend voor het katho
lieks hart. 't Zijn lauwerkransen voor de
zoo vaak belasterde Geestelijke Orden, be-
toogen en verklaringen, dis onze tegen
standers tot andere gedachten zullen bren
gen en aan hunne hatelijkheden, leugens
eu laster in schrift en rede een einde zullen
maken. Althans dat hopen wij.
Uit Rome wordt gemeld, dat de uitvaart
van 's Pausen broeder, Kardinaal P*cci,iu
de kerk der Dodeci Apostoli door eeue
talrijke menigte is bijgewoond. De H. Yader
heeft alle audiënties afgezegd tot den 27en
dezer; dan worden de Kardinalen weder
toegelaten. De Paus is welvarend, maar
verlangt eenigen tijd volstrekte afzon
dering.
.j.*^ De begrooting van Oorlog is door
de Belgische Kamer met 78 vau de 96
stemmen aangenomen, nadat bet voorstel
van Graaf d'Oultretnont, tot het uittrekken
van een eersten post voor de uitgaven
eener parlementaire enquête omtrent het
leger-vraagstuk, door 66 stemmen was ver
worpen.
De bekende sociaal-democratische
agitator en vroeger lid van den Berljjnschen
gemeenteraad Fritz Görcki is wegens het
maken vau valsche wissels eu verduiste
ring thans door de politie iu hechtenis
genomen.
Sedert lang werden er klachten aan
geheven, dat er in het Duitsche leger bij
het exereeereu van de recruten velerlei ver
keerdheden bestonden eu veelvuldig mis
handelingen voorkwamen. Terwijl er vroeger
zoodra het eer.e of andere blad het waagde,
deze zaken aan te roeren, de strengste ver
volging teaeu zoodanig blad werd ingesteld,
„Ik «peel fluit//, antwoordde Vau Blijendaal
leukweg en ik studeer eiken dag van vier
tot vjjf uur: dat ii mijn gewoonte Di: is de
methode Camus. En hij ging Toort metzjjustu-
die».
„Hij is onbetaalbaar!" dacht Rudolf. „Welk
een succes zou hij hebben in onze kringen."
VII.
DE AANKOMST.
Dit idee begon te rijpen in Rudolfs hoofd.
Een plan maken stond bij hem geljjk met uit
roeren.
Overigens dit niet te vergeten Van Blijen
daal beviel hom bizonder. Zijn zachte, openhartige,
naïve aard, die zooveel punten rau verschil op
leverde met zijn eigen karakter, had hem op het
eerste gezicht gewonnen.
Van Blijendaal rau zijn kant, altijd goedig en
welwillend, beantwoordde volkomen aau de pret
tige bedoelingen, die de elegante eu vrooljjke
jonker had.
Toen zij den waggon verlaten hadden,om in de
calèche rau Rudolf te stappen, sprak deze hein
aan.
„Zeg, eens waarde heer, het zou me spijten je
zoo spoedig te verlaten. Ik ga mijn moeder op
zoeken, die een paar uur boveu Orleam woont,
wilt ge me. het genoegan doen bij haar met me
te kouten diaeeren, ge zult welkom zjja eu mij
stellig een pleizier doen.#
vaardigde thans Keizer Wilhelm II eene
gestrenge kabinetsorder uit, waarin het feit
der mishandelingen erkend wordt, maar
tegelijkertijd met grooten nadruk ter ken
nis van bet leger wordt gebracht, dat de
Keizer zoo iets niet tneer dulden wil, want
»in mijn leger moet aau iedeien soldaat
eene rechtvaardige en waardige, en met de
wet overeenstemmende behandeling ten
deel vaileu, daar dit den wezenlijksteu
grondslag vormt voor opgewektheid tot den
dienst, toewijding aan het beroep, zoomede
voor liefde eu vertrouwen.»
Een even gunstigen indruk maakt eene
geljjktijdig openbaar gemaakte tweede ka
binetsorder, betreffende de opleiding van
jonge officiereu. Daarin verklaart de Keizer
zich tegen onnutte overlading der jonge
lingen in de militaire inrichtingen met
blooie memoriezakeu. Niet daarop behoort
men zich toe te leggen, maar op vorming
vau het karakter, opdat de toekomstige
officiereu geestelijk worden toegerust om
eenmaal iu liet leger iu zedelijken zin op
voedend en onderrichtend te werken. Door
het godsdienstig ouderwijs zullen dekwee-
keliDgeu tot gestrengheid tagonover zich
zalven eu tot verdraagzaamheid tegenover
anderen worden opgevoed. Verder wordt er
nadruk opgelegd, dat door het onderwijs
gehechtheid aau bet vaderland behoort te
worden aangekweekt. Vreemde talen moeten
alleen voor praclisch gebruik worden aan
geleerd.
Aan de Köln. Zeitung wordt gemeld,
dat do Regeering van Elzas-Lotharingen
op grond lier drukperswet aau den Bisschop
van Metz heeft verboden, ziju vastenbrief
ter perse te doen gaan.
Blijkens een ontvangen bericht is te
Parijs iu beslag genomen eene groote uit
Engeland afkomstige bezending pbotogra-
phieërr, voora eileude den jongen Hertog
vau Orleans in Frunscbe uniform en hou
dende in de hand de driekleurige vlag, met
den Gallischen liaan gekroond.
De Oileauisten hebben jl. Vrijdag in
bet Gymnase Lorenzi, in de rue de Vauri-
gard een punch gegeven ter eere van d6n
Hertog vuu Oi lcans, de eerste recruut van
Frankrijk.»
De Hertog De Luynes, die zeer gevierd
werd, betuigde dank voor de gehechtheid,
aan den gekerkerdeu Prins betoond.
Eenige republikeiusche studenten, die met
den kreet van »Leve de Republiek!» de
zaal trachtten binnen te dringen, werden
teruggedreven.
Eenige kransen niet opschriften, aau deu
jongen Prins gewijd, ziju eergisteren aan
den voet van het standbeeld VAn Lodewijk
XIV nedergelrgd. Zij werden door de po
litie weggenomen.
Ten gevolge van de bijeenkomst iu lmt
Vau Bljjondaal, die zelf Diet zoo spoedig vriend
schap «loot, wat verrast maar ook tevreden
met RudoFs p au. Zijn verlegenheid maakte hom
echter vrat bang voor de voorstelling. Hjj had
bovendien nog een andere reden het thans niet
aan te nemen.
//Ik dank u wel,"antwoordde hij met zichtbare
voldoening, maar dat kan van daag niet. Mjjn
knecht wacht me in mijn hotel.
„Welnu!" zegt Rudolf.
„Hij zou ongerust. zijn."
„Wat weerga!// Rudolf was geneisd aan scherts
te denken, maar hij bleef niet lang bij, die ge
dachte, toen hij zijn vriend goed aankeek.
//Ja, ging deze voort" dat zon hem vreemd
voorkomen. Maar voegde hij er bij, terwijl hij
een poging deed om zijn verlegenheid te over
winnen, als mevrouw uw moeder u niet ver
wachtte, zou ik je tentond zalf hebban gevraagd
me de eer te doen bij me te blijven dineeren.
Goed, //Ik neem het aan,// riep Rudolf ter
stond, „op voorwaarde dat ge morgen bij mij
komt."
„Maar,// hernam Van Blijendaal „als uw mos
der u vandaag..
„Och, maak je daar niet ongerust over, men
vernacht mij altjjd eu men verwacht me nooit.//
Van lllgeudaal vorschte iang naar den diepen
zin dezer woord e:..
Hjj zocht nog toen het rijtuig voor de deur
van het Loire-Hotel stilstond. Wordt vervolgd.)
