B I N N E N L A >i
De brand in den stadsschouwburg
te Amsterdam.
GEMKNGDE BERICHTEN.
Voor geest en hart.
Ter behartiging.
Te E e a u m (G r o n.) li e e f l ra e n h e t
eerst van de nieuwe onderwijswet voor het be
noemen van een hoofd der school zonder verge
lijk,md examen gebruik gemaakt. Uit 40 sollici
tanten is een alpb. 7-tal opgemaakt, waaruit
eeoe voordracht van 3 personen den Raad ter
benoeming zai aangeöoden worden. Ook te Assen
zal waarschijnlijk voor 2 vacatures geen verge-
lijkeud tXïinen worden gehouden.
Uit Alkmaar wordt ons aangaan
de deu eergisteren vermelden brand in het Stad
huis nog medegedeeld, dat het vu-ir vermoede
lijk is aangekomen in de b 'den- of get ligenka-
mer. Omtrent de oorzaak van den brand is niets
mei zekerheid bekend.
De spuiten der vrijwillige brandwecrcorpsee
Burgerplicht,, eu „Jau V»n der Heijden,, waren
het eerat op het terrein aanw zig. Uit de boven
verdieping werd gered wat mogelijk was. Amb
tenaren »an justitie eu politie t-a eanige burgers
werkten zoo hard mogelijk mede tot redding,en
men slaagde er in het archief der Arroudtsse-
meuts-R chtbas k toor een groot gedeelie te be
houden. Het oude archief, dat op den zolder be
waard werd, is verbrand.
De gehe li bovenverdieping aan dau linker
vleugel van het S aduuis, bestaande uit de ka
mer van dan Substituut-Officier van justitie, de
raadkamer, de iustructinkumer nn de boden- of
getuigenkamer, zija uitgebrand. Ook de kenter
van dan Officier van justitie, meer boven het
stedelijk museum, üueft schade geleden, het mu
seum zelf bijna niets.
Da beoedenverdirpicg, w«ar de griffie der
Arrocdissements-Reehtbank was en eece kamer
ter bewartog van aichieVcn en overtuigingsstnk-
ken, heeft zeer veel schade.
Het Stadhuis zelf heeft aan de voorzijde en
den rechtervleugel volstrekt geen schade gele
den.
Na* r men uit Par ij s bericht, blijkt
de echsheid der onlangs nieuw ontdekte schilde
rij van Rembrandt niet onbetwist te zijn. De
schilders Bonnat sn Gé:ome verklaren, dat het
stuk niet van Rembrandt is.
Keizer Wilhelm's voorgaan in
het streven naar verbetering vau den tosstand
der werklieden.viudt navolging. Een groot fabri
kaat te Leipzig heeft, als teeken van iustemming
met 's Keizers optreden, nit eigen middelen
10.000 mark aan zijn personeel geschonken voor
het stichteu vau eeue coöperaiiev# wiukelvarceni-
en beloofd, dat bij met zijue mede-directeuren
zou beraadslagen over eeue algemeens loonsrer-
hoogiug.
Bij een hevigen brand in eenemei s-
jeskottichool te San Marcos, Texas (Ver. St.),
aiju drie meisjes om het leven gekomen en der
tig anderen gewond bij het springen uit vensters
van het brandende gebouw.
Een hooggeëerd stadgenoot
schrijft ons uit Stuttgardt:
Hier heb ik de eenvoudige algaraeene gewoon
te opgemerkt, om in het portaal van elk huis
eene gedrukts aanwijzing op te hangen, waar
het meest nabijqtlegen brandbluschmiddel of
brandschel is te vinden. Bij het afwisselend
dienstpersoneel in onze Haageehe huizen, vind
ik het aangeduid gebruik zoo practiech, d«t ik
da toepatsing er van miju vrienden zal aanra
den.//
Wtj deelen ia de opvatting vs.n des geachten
schrijver eD gelooven dat zijp raad opvolging
verdient. Dagblvan Z. 11. en 's Gr.)
van het zoogenaamde rookvrijs kruit. De schrij
ver ziet daarin eene zaak van zoo groote be
tekenis voor de militaire tsctiek, dat hij bo-
vermelde voorspalfing durft wagen.
In de Société de biologie te Pa
rijs ward oaiaugs door Charriu en Roger het
resultaat medegedeeld var door hen genomen
proeven, waardoor zij het bewijs hebben gele
verd voor het bekende feit, dat vermoeienis de
vatbaarheid voor iafectieziekten vermeerdert. Zij
hebben witte ratten, die in gewonen toestand
on a baar zija voor miltvuur-bearaettiug, daar
voor vatbaar gemaak', door ze zeven uur lang
in een tredmolen te kien loopsn. Ook voor
enkele andere infectieziekten war het resultaat
hetzelfde.
Te Wongrowitz zijn drie kinderen
die, lijdens de afwezigheid der oudsrs, hetbd-
degoed in brand staken, door den rook gestikt.
Op een goederenwagen iu de stra-
teu van Londen zit meestal een hond, otn, inge
val iemand eens lange vingeis mocht hebben,
daarin te bijten. Moest nu zoo'n hond worden
gimuilbini? J a en nee». De wagen bevond zch
tu eene publieke straat, de hond, die op den
wagen zat ook, dus muilbandenDe voerman
beweerde daarentegen, dat de hond, mat een
muilband dan den inhoud van zijne kar niet zoude
kuuuen beschermen, en voor dat doel zat bij er
op. De overtreder werd iu dit geval niet beboet.
De wet was niet duidelijk.
Dezer dagen is te Par ij s een bede
laar aangehouden, die in het bezit was van 900
frs. aan goud, ten spaarboekje ten bedrage van
2000 frs. en een effict van 337 frs.; hij bleek
raeds achtmaal veroordeeld te zijn, waarvan
vijfmaal voor bedelarij. Hij hreft nu een half
jaar gevangenisstraf gekregen en 5 jaar verbod
van verblijf in de hoofdstad.
De k a p i t e i n-G eneraal der Philip-
pijuscbe eilanden heeft verscherpte besluiten
uitgevaardigd omtrent het verbod van hazard-en
dobbelspelen, welke hartstocht sedert de laatste
jaren onder de bevolking dier eilanden onrust
barende verhoudiug heeft aangenomen, vooral
onder den arbeidersstand. Onder hun werk door
zijn deze menschen altijd aan het spelen of wed
den, eu om ail s: b. v. de vlucht vau een vogel,
den waarschijnlijke» dood vau een vriend of
bloedverwant, ds nadering eener regenbui; kortom,
gelijk bij alle Mdsische volken is het sp-l tot
eeue dagelijksche behoefte geworden en brengt
duiztndeu zedelijk tn finanoiëyl tot den onder
gang. Reeds van vroege' beatouden op de Philip-
pijnen strafbepalingen tegen deze kwade hebbe
lijkheid, die echter van lieverlede vergeten en
in onbruik geraakt, zijn en trouwens van wei
nig practiech nut waren, omdat het kwaad niet
slechts beslaat id de openbare speel-salons, maar
diep in het particuliere leven is doorgedrongen.
Volgens de nieuwe wet mag er thans niet ge
speeld worden tns9cheu 6 uren 's morgeus en
12 uren 's middags en tusschen 2 en 6 uren
de» namiddags. Er blijven dus nog altijd 12
uren over om aan de liefhebberij te voldoen.
Het blijkt nit eenige thans te
Rongoon hangende gedingen, dat aldaar een
geregelde slavenhandel met de kust van de pro
vincie Madras heeft b s.aan. Meisjes werden te
Rougoou gekocht ouder belofte van gereg ld
werk, maar bij aankomst werden zij opgesloten
eu later verkocht voor prijzen, afwisselende
tusschen 70 eu 90 ropijen.
missie schijnt echter vooralsnog nog niet
geneigd hare taak neder te leggen en
voornemens eene rechterlijke beslissing in
te roepen.
De Romeinsche correspondent der N. R. Ct.,
die zich reeds meermalen deed kennen door de
uitingen van zijn heftig anti-clerica isme, meent
naar aanleiding van het overlijden van 's Pausen
broeder, Kardinaal Pecei, weder de volgende hate
lijkheden te moeten opdisscnen:
//Wat des Pausen leed nog verscherpen moet,
is de omstandigheden, dat hij sedert Juni jl. zijn
beminden broeder nie meer bad we rgezien.
Het is waar, hij zou den aan het ziekbed ge -
kluisterden Giuseppe in diens w ning hebben
kunnen gaan bezoeken, en ongetwijfeld heeft he-
hart hem daartoe sterk gedrongen; dochster
ker nog dan die drang des harten wa3 de dwang
der kerkelijke politiek. Wat toch zou er anders
geworden zijn van de fabel der gevangenschap?
Ware Leo XIII heengegaan, om zijn kranken
broeder te bezoeken, zou dan zijn «kerker» in
de oogen der geloovigen buitenslands niet gewor
den zijn wat bij in werkelijkheid i9: een prachtig
paleis, waar het Hoofd van het Ka holicisme tot
het uitoefenen van zijn verheven A postolisch ambt
de meest volkomen vrijheid geniet? Dit echter
mocht niet wezen.»
Men staat inderdaad verbaasd over de verme
telheid, waarmee dergelijke verklaringen worden
neergeschreven, 't Is waarlijk beneden critiek van
eene «fabel der gevangenschap// te spreken en te
durven verzekeren, dal de Paus de //meest vol
komen vrijheid" geniet.
Men weet wel beter.
Hoe kan men verwachten, dat Leo XIII onge-
atoord door Rome's straten zon kunnen gaan,
waar men zelfs het stoffelijk overschot van Pius
IX z. g. niet ontzag? Hoe kan men beweren, dat
de Paus in zijn paleis de meest volkomen vrijheid
geniet, waar hij is overgeleverd aan de macht van
hen, die door maatregel op maatregel hem hun
vijandelijke gezindheid toonen? Er behoort waarlijk
•en treurige moed toe, om tegenover dergelijke
feiten het nog te willen i'oen voorkomen, alsof
de gevangenschap des Pausen slechts eene fabel is.
Maar wat kan mtn ook anders verwachten
van een liberalen journalist, dia in zijn anti-
clericalisme zeffs de schandelijke onrecht aardig
heid, zooals de secularisatie der kerkelijke liefda
digheids-instellingen, met hooge ingenomenheid
begroet? Centrum
De redactie van de Standaard plaatst aan
het hoofd van het blad eene oproeping om bij
dragen in te zendeD, teneinde aan den Heer
teuchenius, //bij zijn aftreden onder zoo excepti-
oneele omstandigheden, een blijk van hulde en
dankbaarheid aan te bieden voor den onver
schrokken moed en de onwankelbare trouw,
waarmee Mr. Keuchenius, ook als Minister des
Koning», voor de eere van den Christus en voor
de roeping van het christelijk Nederland in onze
Oost-Indische bizittingen is opgekomen."
Het heeft Z. M. behaagd, Monsignor A.
Baroncini, laatstelijk Auditeur aan de Pauselijke
Internunciatuur bij Hoogstderzelver Hof, te be
noemen tot Ridder in de Orde van den Neder-
landschen Leeuw.
De Staatscourant bevat het Kon. Besluit
tot uitvoeriug van art. 54bis der schoolwet tot
toekenning van 's Rijks bijdragen aan bizondere
scholen.
Betreffende den outzetteudeu brand, waarvan
wij in ons vorig nummer in 't kort melding
maakten, vernemen wij de volgende bizonder-
heden,
WoendBg-avond was er een gel genheidrstuk
opgevoerd, dat op den gewonen tijd was afgeloo-
pen. Noch de suppoosten, die te n uur huis-
waart» gingen, noch de brandweer, welke toen
nog op het tooneal was om do roude te doen,
hadden iets bespeurd, dat slechte eenige aan
leiding tot ongerustheid gaf: alles was in orde
en alles behoorlijk nagezien, toen opeens, tegen
zes uren in den morgen, op de hoogte van bet
tooneel de eerste sporen van brand werden
waargenomen. De brandweer, eeu van wier hoofd
posten op twee passen afstands gelegeu is, werd
onmiddellijk gealarmeerd, maar eer deze, hoe
inel ook, op het terrein was aangekomen, stond
een gedeelte van het gebouw reeds in vollen
gloed. De vuurzee was zoo hevig, dat vele ramen
van de aan de overzijde liggende gebouwen in
da Marnixstraat sprongen en de bewoners van
het hoekhuis achter den zijgevel ternauwernood
den tijd hadden om, met achterterlating van al
wat zij haddeD, ijlings de vlucht ta nemen. De
wind, die in noord-oostelijke richting vrij hevig
woei, joeg een zee van vonken en brandende vlok
ken in de richting van de Nassaukade, en eeu
oogsnblik had de kroonlijst van het American
Hötal in de Marnixstraai, waar bovendien eeu
vlaggestok tot onwiiloktuiige geleiding niendr,
het te kwaad en dreigde het vuur, dat er ziels
reeds aan had medegedeeld grootere afmetingen
aan te nemen, toen bet door welgerichte water
stralen van de brandweer nog tijdig ia de ge
boorte werd gesmoord, waardoor de wateischade
echter aan die zijde vat: het gebouw niet gering
was. Alle krachten der brandweermannen con-
eentreerden zieh nu op het hoofdpunt: den schouw
burg, waar de vlammen inmiddels hoe langer
zoo grooter afmeting hadrie.i aangenomen, het
dak hadden aaugetaat, de kroonlijsten als papier
deden outvlammen en verbranden, de zinken
gootbekleedingen deden snuiten en in blauwe,
vlammende stralen naar beneden komen, terwijl
zij inmiddels in het midden van het gebouw Zilf
een verwoestenden vuurpoel deden omstaan, waar
tegen de waterstralen, hoe kwistig ook in deu
gloed geworpen, niet bestand waren, maar in
damp vervlogen en sissend hnunc onmacht om de
vlammen te temperen uitkreten.
Het inwendige van het gebouw was dau ook
tegen acht uren in den morgen niet slechts na
genoeg geheel uitgebrand, maar het vuur ver
slond ook al het verdere houtwerk, dat onder
zija bereik kwam, tastte de vensterkozijnen der
bovenverdiepingen aan, d<ed die kozijnen geheel
of half verbrand naar beueden vallen, wierp
stukken van de kroonlijst van eenige metera lang
naar omlaag en spaarde z-lfs da beelden niet,
nog zoo kort geleden uit het atelier van Bart
Van Hove naar den zijgevel verhuisd.
Elke nieuwe uitbarsting van vlammen ver
nielde iets kost naars, zoo de fraaie zaal met
haar voortreffelijke acoustiek, het rijke en ver
maarde decoratief, met stukken vau PfoifLr, Plaat
en anderen, de gau che, welvoorziene bibliotheek,
e.u ta! vau muzi; k partituren. Ook tn dit trof
mei igeen smartelijk veel roerende have vau
d tooueelspelers, die niets Van het hunne var-
z-ktrd hadde". Ook vernam men van andere
iucideutiërlé rampm; meu sp ak van een gasfitter,
die voor zijn opg «paard geld of ontvangen
erfenis »an ca. 15000 geen veiliger bew a plaats
wirt dan den ecuouwburg, ze daar had wegge
stopt en ze nu wel nimmer zal terugvinden.
Gelukkig heeft mou bij dezen brand geen
verlies van men chenlevens of persoonlijke onge
lukken te betreuren gehad.
Natuurlijk worden verschillende vermoedens
geopp-r! over de oorzaak vau de ontzettende
ramp. Z ker is dat hst vuur het eerst gezien werd
aau deu gevelkant io da Marnixstraai, waarop
dan ook de waterstralen het eerst werden gericht.
Io de omgeviug v«n het tooneel achij -t het
dus allereerst bet felst te hebban gebraad. Hoe
het e/enwsl mogelijk is dat de brand, waar hij
dan ook mug zij» aangekomen, iu zoo korten
lijd zulke reusachtige afmetingen aannam, be
grijpt nirmaud. Voorzorg-o Werden in den siads
schouwburg steeds en waren ook Woensdag vol
doende genomen.
Er was immer een knecht van den kastelein
in het gebouw; verder deed sen bran'wacht
van den naastgel gen brandpost onmiddellijk na
elke voorstelling om het half uur door het ge-
hrmie gebouw rie ronde, wsa'bij hij op niet
minder dan 32 schelknoppen moest drukken
dat alles richiig was. Na 1 uur des nachts
werd die ronde om de twae uren gedaan. Ook
Donderdagnacht was ts kwart over drieën
het geheela gebouw door de brandweer op
deze wijze geï ispr.cieerd en reeds vóór de daar
opvolgende ronde gedaan zou worden, braken
reeds van alle kanten schier de vlammen uit.
Dit wettigt het vermoeden, dat het vuur
lang im ulende was.
Een ooggetuige deelt, mede, da' hij, toen hij
te half zes den achtergevel rteds geheel in
vlam zag staan, den indruk kreeg dat hst ge
bouw toen reeds zeker drie kwartier inwendig
motst gebrald hebben.
Iu het American Hotel warau ongeveer 25
personen gelogeerd, doch met bet gezin van
den Heer Volmer en het personeel mede, waren
bij het uitbreken van den brand zeker 50 men
schen iu het hottl. Deze waren allen spoedig
in veiligheid. Iu een der zalen had het Genoot
schap Arti et Architcctura, dat daar veigadert,
juist «ene bilangrijxe verzumeüog platen opge-
haugeii, die zeer door het water hebben geleden.
Het eenige meubelstuk uit den inventaris van
den schouwburg dat gered is geworden, is een
der vergulde „koningsstoelen,// welke voor het
diner der schntlerij--olfieiereu, tijdelijk iu het
Ameiican-hotel was overgebracht.
Hoe groot de hitte overigens iu het inwendige
van dit hotel was, blijkt hieruit dat van enkele
vertrekken de siijlen der ledikanten als het'
ware verkoold zijt«rwijl van het horloge van
een der log.és, dat in een bovenvertrek tegen
den wand hing, het glas door do hitte is
gesproi gen.
De bewoners hebben niet dan lof voor ds
bonding van de Brandweer, door wier krachtig
optreden en juiste maatregelsn, het hotel voor
algeheele vernietiging bewauid is gebleven. De
wind woei juist in de richting van dit gebouw.
Ook in het opea terrein van Maison Strou-
ckm waar gebouwd wordt, ontstond door kat
invallen van vuur eau begin van brand, welke
echter spoedig werd gsbluscht. Ook op die
hoogte van de Marnixstraat was de gloed zoo
hevig dat hij gevoeld werd in de gesloten hui
zen van de Leidechegracht tusschen de Marnix
straat en de Baai gracht,
Het roerend goed was, zoo men zegt, voor
f 150,000 verzekerd.
De schouwburg zelf w»s als eeu van de ge-
meentegebouwen niet verzekerd. Vroeger was
zjj dit wèl, doch na de verbouwing en de invoering
van vele veiligaheidsmaatregelen was de assu
rantie gestaakt.
Veelbeloovend. Te Deventer heeft
een jongen van 10 jaren van twee woningen de
zinken pijpen weggebroken en ontvreemd. De
politie heeft proces-verbaal tegen hem opgemaakt.
Een nieuwe Afrikareiziger. In Juni van
het vorige jsar veriiet een 13-jarige knaap de
ouderlijke woning te St. Johao-Saarbrück"n,
vanwanr hij zich, al bedelende, over Luxemburg
naai België eu vandaar naar Nederland begaf.
Te Ainsierdam vond hij een onderkomen aaD
boord vau een stoomschip, dat hem naar Afrika
bracht.
Op dezelfde wijze kwam hij weder naar Ne
derland terug, vanwaar hij zich weder naar Bel
gië begaf. Te Brussel wer l de jeugdige avonturier
door de politie aangehouden, die hem verleden
week over Herbrsthal naar Duitschland hiaeht,
waar hij door de Duitsche politie in ontvangst
genomen en naar de ouderlijke woniug terugge
voerd werd.
O-er de ontvangst, die de treurende ouders
huu zoouije bereidden, wordt niet gesproken.
Waarmee men de redactie van
eene courant al niet lastig valt!
D zer dagen ontvii.g de redacóe van de
Goesche Ct. een bestelling van zaaigranen
en legpoter».
Te B r o e k-S ittard z'jn de offerbua-
sen der R. K. kerk door een 15 jarigen jongen
bestolen. De jeugdige dief is door de maréchaus
see aangehouden.
Te Uffelte woonden twee arme,
oude luidjea. De vrouw leed sedert 5 jaar aan
eene verlamming en kon zonder bulp van haar
man totial niets uitvoeren. Dez» verzorgde baar
dag in dag uit met ds meeste toswijding en
liefde. Nalat hij zelf een weinig ongesteld was
geweest, zakte hij dezer dagen bij het van bed
gaan plotseling ineen en was een l|jk. Wnt zou
de vrouw doen? Helpen kon zij niet. De buren
moesten dan ook met geweld zich toegang ver
schaffen tot de woning, waar ztj het treurig too-
uetl aanschouwden. Den volgenden dag overleed
ook de vrouw.
Te Brielow (Westhavaland) woout
een smid, die drie zoons heeft, waarover een
Keizer het petersch&p heeft aanvaard, 's Mans
zevende zoon had Wilhelm I, de achtste Keizer
Frederik III en de dezer dagen geboren negende
zoon Keizer Wilhelm II tot peter.
De reeks van negen jongens is niet afgebroken
door de geboorte van eene dochter.
Een artist. Uit Capelle wordtgemeld:
Dit al wat men gewoon is, als ounut te be
schouwen, nog niet altijd zoo onbruikbaar is,
zien wij bij den Heer C. Kommers, smid alhier
gevestigd.
Deze heeft reeds meermalen geheel uit eigen
vinding fr> aie bloemenmanden vervaardigd van
Biutels van steenkolen. Thans is bij hem te zien
eene bloementafel, van dezelfde stof vervaardigd,
die waarlijk bezienswaardig is, zoowel om de
grootte, als om de netheid en doelmatigheid.
Als men in aanmerking neemt., dat hij, als werk-
mac, dit alles in zijne tusschenureu moet doen
en, ofschoon niet zoo jong meer, volijverig er
aan werkt, verdient dit wel vermelding.
Het kruit in dienst van den vrede. „Een o u d-
1 officier* betoogt iu het Wiener Tageblatt. dat
Eu/opa stellig nog eeu paar jaar van vrede te-
tfemoetgaat, omdat ge.ene der mog udheden z. i.
I io roekeloos zal zijn een oorlog te beginnen,
voordat men de gevolgen kent aan de invoering
Voor de huishouding. Cosmos geeft het
navolgend middel aan de hard, om la voorko
men, dat slaolie een rausigen smaak verkrijgt.
Men neemt eene zuivere droge fleso'u en vu!t
die met slaolie, waarna men den bals der flsech,
ter hoogte vau pm. 5 cm. aanvult met brande
wijn en de kurk met «ene blaas bevestigt. Da
brand8wijalichter zijnde dau de olie, drijft
boven en voorkomt dat, de olie ransig wordt.
De ff.ssci.eu moeten van donker glue zijn;
nog beter als men kruiken neemt; de reden
hiervan is, dat het daglicht een schadtlijken
invloed op slaolie uitoefent.
Te Middelharnis, opFlakkee, is
voor eenige dagen een eenjarig kind uit een
tafelstoel gevalleu en aan de gevolgen overleden.
Wederom enne ernstige waarschuwing voor moe
ders, die hare kinderen nist stevig genoeg in
de kinderstoelen vastbinden of, wat nog erger
is, geheel los daarin plaatsen.
Yele menschen kunnen geen leed zien,
een eigenschap, die wonderwel met de kunst
schiprt gepaard te gaan, anderen veel leed
te doen.
Steun bij al uw zaken op Gods Voor
zienigheid, door weike alleen uwe plannen
kunnen slagen.
Er bestaatgeen heilzamer en verdien
stelijker wetenschap, dan de onderwerping
in tegenspoed.
De wereldsche wetenschap is slechts het
eigendom van enkele uitverkorenen, maar
de ware wetenschap, een deugdzaam leven,
kan bet eigendom van allen zijn.
Allerlei.
Anoniem, (Op de tentoonstelling). //He, vader,
wat moet die Anoniem toch een knap schilder
zijn. Kijk ecas, daar hangt alweer eene schilderij
vau hem.//
„Loop, malle jongen. Dat is geen naam; 't is
maar een vreemd woord, hetwelk beteekent dat
de maker der schilderij niet wil bekend zijn,"
#0 zoo, vadert"
