N I E W E
i
m. i5i7.
Woensdag 19 Maart 1890
15ée iaswig.
De Katholieke Kerk in
Rusland.
RUITEN LA D>
feuilleton.
Het blauw katoenen stofje.
Slot volg'.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummer*0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AQTTE MA NON AGITATE
PRIJS OER ADVERTENTIES
Van 16 regel*30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»; KüPPEKSSc LAUREY.
'fc Mag voorzeker wel merkwaardig ge-
heeten worden, dat in Rusland, ondanks dit
Rjjk sinds de dagen van Czaar Peter in vele
opzichten ontegenzeggelijk groote vorde
ringen beeft gemaakt, ten opzichte van
de gewetensvrijheid alles bp het oude is
gebleven, ja, de jongste gebeurtenissen
wettigen de vraag of de toestand dien
aangaande niet eer slechter dan beter is
geworden.
Het Russische wetboek bepaalt: dat het
in Rusland heerschende geloof het christe
lijk orthodoxe Grieksche is. Iu deze Kerk
is de Keizer de hoogste autoriteit. Hij iJ,
als christelijk heerscher, de hoogste be
schermer eu verdediger der dogma's van
het heerschende geloof, de bewaarder van
elke inrichting der Heilige Kerk.»
Volgens bet burgerljjke wetboek is ieder
rechtzinnige» verplicht minstens eenmaal
in het jaar ter biecht eu ter Communie te
gaan. Niet alleen de Geestelijkheid, maar
ook de wereldlijke autoriteiten moeten zorg
dragen dat hunne ondergeschikten hunne
kerkelijke plichten volbrengen. Zij die
hunne kerkelijke plichten verzuimen, wor
den gestraft.
Alle niet tot de heerschende Kerk be-
hoorende onderdanen van het Russische
Rflk, verder vreemdelingen, die in Rnssi-
echeu dienst zjju of zich tijdelgk in Rus
land bevinden, mogen overat vrij hun ge
loof belijden en hun godsdienst volgeus
hun ritus uitoefenen. De vrijheid van ge
loof wordt niet alleen aan de Christenen
verzekerd, maar ook aan de Joden, de Mo
hamedanen en heideneu opdat,» zegt de
wet, alle in Rusland wonende volken God
den Almachtigeu met onderscheidene ton
gen en volgens de wet en geloofsbekente-
nis hunner voorouders mogen loven, opdat
zjj de heerschappij van den Russischen Mo
narch zullen zegenen en den Schepper mogen
smeeken om vermeerdering van welvaart en
om versterking ven de macht des Rgks.»
Van deze tolerantie genieten echter al
leen personen, die in eene bepaalde con
fessie geboren zjjn, maar niet dezulken,
die een ander geloof aannemen, behalve
dat van de Staatskerk. Zjj, die tot de
Staatskerk behooren, mogen haar niet ver
laten. Wie een orthodoxe» heeft overge
haald tot eene andere confessie, verliest alle
burgerljjke rechten en wordt naar Siberië
verbannen. Zjj die van de Staatskerk naar
een anderen christelijkeu godsdienst zjju
overgegaan, worden aan de geesteljjke
overheid ter bekeering aangewezen eu staau
bovendien toch onder de kerkelijke wetteD.
Tot dat zjj zich weder bjj de orthodoxie»
hebben aaugesloten moeten zij afstand doen
van het recht op hunne kinderen, die op
last van de Regeering in eene rechtzinnige»
Humoreske door N. Bernard Roozin.
Vervolg en slot.)
„Mijnheer," antwoordde Louise, die door deze
woorden getroöeu bleek: ik geloof, dat ik ge
lukkig met u zal ïijn, wanneer ik me voeg naar
den wil mijn» vaders.//
Van Blijendaal drukte haar verrukt de hand.
Van Parijs terugkeerend, zei Rudolf tegen den
Hollander.
//De vader heeft over //zaken// willen praten,
ik heb hem het adres gegeven van een bankier.
Daar ge je hiermede liever niet bemoeit, zal ik
me er maar mede belasten. Morgen zult ge me
uw papieren geven, ge kunt je intusschen met
je bruidje bezighouden.
//Ik dank je!// zeide Van Blijendaal met een
weisprekenden handdruk.
Barend, dronken over het geluk van zijn
meester, trapte in de verwarring driemaal op de
teeneu van baron Ru.'olf.
//Pas toch op stommerik!// riep de baron bijna
toornig. r
Daarop werd Van Blijendaal zeer boos op zijn
familie of iu de eene of andere inrichting
worden opgevoed. Bezit een afvallige.»
laudergeu, waarop »recktziunigen wonen,
dan is het hem zelf verboden daarop te
wonen; over de lauderjjen wordt een cura
tor gesteld. Bljjft de apostaat» ondanks
alle bekeeriugspogiugeu hardnekkig bij
ziju besluit, dan worden de straffen voor
altijd over hem uitgesproken.
De zielzorgers van andere godsdiensten
moeten zich in hunne predikatiën of on
derrichtingen steeds van alle polemiek tegen
de heerschende Kerk onthouden. Zjj moe
ten niet alleen den rechtzinnige» afhou
den om tot een auderen godsdienst over
te gaan, zij moeten hem zelfs godsdienstig
onderwijs ontzeggen eu den »afva!lige» bij
de overheid aanklagen. Kinderen uit hu
welijken met rechtzinnigen» en aanhan
gers eeuer andere confessie, behooren tot
de Staatskerk. Het is den Katholieken en
Protestanten verboden een Mohamedaan,
die Russisch onderdaan is, te bekeeren. Da
overgang van het Katholicisme tot het
Protestantisme eu omgekeerd mag slechts
met toestemming van den Minister van
Ëinnenlaudsche Zaken plaats hebben. Dit
verlof wordt in den regel verleend. De be
keering van Joden door katholieke Priesters
of protestantsclie predikanten is afhankelijk
van miuisteriëele toestemming. In geval
van eene gevaarlijke ziekte kunnen Pro
testanten het katholieke geloof, een ook
omgekeerd, zonder bizondere vergunning
van den Minister aannemen. De wet zegt
echter niet of die bepaling ook voor een
sterveudeu Israëliet van kracht is. Huwe
lijken tusschen Christenen en niet-Christe-
nen zjju verboden. De godsdienstige op
voeding van kiuderen uit katholiek-pro-
testantsche gemengde huwelijken, wordt
aan bet goedvinden der ouders overgelaten.
Ondauks alle strenge wetten heeft men
niet kunnen verhinderen, dat er reeds sinds
de 15e eeuw secteu van verschillende rich
tingen iu de heerschende Staatskerk zijn
gekomen en deze nemen steeds in omvang
toe. Het aantal leden werd op 15 a 20
millioen geschat.
De Katholieken worden in het Rijk der
Czareu iu hunne vrije beweging zeer be
moeilijkt.
De katholieke Bisschoppen kunnen met
den H. Stoel slechts door tusscheukomst vau
het Ministerie correspondeeren. Hunne brie
ven eu verordeningen moeten steeds voor
zien zjju van het placet des ministers. Het
recht van tucht der Bisschoppen wordt
vaak in de uitvoering onmogelijk gemaakt.
Het reizen van de Bisschoppen om het
H. Vormsel toe te dienen, wordt in^' de
meeste gevallen door den Minister verboden.
Vreemde Priesters mogen zonder bizon
der, hoogst zelden toegestaan verlof niet
in het land komen.
De theologische studie op buitenlandsche
inrichtingen is streng verboden.
bediende Barend, die, verbeeld je, op de teenen
trapte van zjjn besten vriend.
XIX.
ONTGOOCHELINGEN. ONTKNOOPING.
Rudolf, (ofschoon tegen ziju zin) beijverde
zich bizouder om de zaken, die hij op zich had
genomen iu orde te brengen. Hjj verliet E: am pes
niet en ging zelfs met den aanstaanden schoou-
papa naar de kroeg. Hierdoor kwam hij in aan
raking met lieden uit de omstreken, die de goede
inlichtingen va» Barend bevestigden.
Eindelijk naderde de groote dag.
Van Bljjendaal zag er uit als een wolk; hij
stond reeds 's morgeus om vier uur op eu was
aanhoudend bang, dat hij te laat zou komen.
Barend was het schaduwbeeld zijns meesters.
Hjj kon zich niet herinneren ooit zoo mooi te
zjjn geweest. Aan zijn hals hing, opgehouden
door een dubbelen massieven ketting, het mooie
gouden horloge, dat Baiend gisteren ter gele
genheid van het huwelijk zijns meester had. ge-
kregeu Geen ridder van het Gulden Vlies kon
irotscker zjjn op zjjn ordeteeken.
Barend had bjj deze gelegenheid ook zijn
hoofddeksel eens afgenomeu, om het netjes af'ie
borstelen.
Op het lager- noch op het booger ouder
wijs heeft de katholieke Kerk niet den
minsten invloed.
Iu vele scholen wordt of geen of zeer
onvoldoend onderwijs in den godsdienst
verstrekt. De bisschoppelijke rechten ten
opzichte van de opleiding der Priesters
werden, vooral sedert 1863, zeer beperkt.
Het gebruik der Poolsche taak bjj het
onderwjjs op de Semiuariëu is ten streugste
verboden. Leeraars in de Russische eu
vreemde talen moeten iu den regelrecht
zinnigen* zijn.
Het kerkelijk vermogen heeft de Regee
ring geannexeerd, een gedeelte verkwist of
aan zijne bestemming onttrokken. De Gees
telijken worden door den Staat bezoldigd,
maar hunne bezoldiging is uiterst karig.
Sinds den laatsteu Poolschen opstand wer-
deu vele kloosters opgeheven en iu de nog
bestaande mogen geen novicen worden
opgenomen.
Afvalligen vau de Katholieke Kerk, al
ziju het ook de slechtste individu's, verheu
gen zich in de bizondere bescherming der
Regeeriug. Afvallige katholieke Priesters
worden iu de meest winstgevende betrek
kingen geplaatst en zijn aan het Russische
Hof zeer iu aanzien.
De door Pruisen voorbereide wet op de
ondersteuning vau bejaarde en behoeftige
werklieden zal binnenkort bjj den Bonds
raad worden ingediend.
Het wordt meer en meer waarschijn
lijk, dat in Duitschlaud een compromis
tusschen da Regeering en het Ceiitrum
ophanden is. Dr. Windthorst had Vrijdag
een langdurig onderhoud met Prins Von
Bismarck, dat in de pers veel besproken
wordt. Het schjjut vast te staan, dat groote
eu gewichtige gebeurtenissen op til zijn.
De Reichsanzeiger meldt, dat de Mi
nister van koophandel de gedelegeerden ter
conferentie over het arbeidersvraagstuk in
de congreszaal van het paleis van den
Rijkskanselier heeft verwelkomd. Hij begon
met hun namens deu Keizer dank te be
tuigen, en wees op de vroegere uituoodigiug
der Zwitserscbe Regeeriug, door welker tege
moetkomende houding «ene gelijktijdige
behandeling der wenschen van Zwitserland
eu van den Keizer mogelijk werd gemaakt.
Het vraagstuk van deu arbeid vereischt
aller aandacht. Sedert de vrede ouder de
bevolking door de coucurreutie der indus
trie bedreigt schijnt, is de oplossing van
dat vraagstuk niet slechts een plicht vau
meoschenliefde, maar ook van staatkundige
wijsheid. De geljjke toestand voor alle
Staten rechtvaardigt de poging, om zich
met elkaar over maatregelen daaromtrent
te verstaan. In het programma is de om
vang aangegeven, binnen welken de tech-
Men verwachtte Rudolf, als eerste getuige van
den bruigom, om naar den notaris te gaan.
Volgens het horloge van Barend was hjj twee
minuten te laat.
Van Blijendaal wa» wauhopig: als de no
taris eens ongeduldig werd eu ziju kantoor verliet.
Op het Ov/geublik, dat men had besloten om
maar zonder hem te vertrekken, meenende hem
bij den notaris te vinden, overhaudigde men aan
Van Blijendaal een brief met extra bestelling
bezorgd.
De Hollander las het schrjjven en een ieder
zag, dat hg erg verbleekte. Barend, die op
het punt stond met zijn heer mede naar den
notaris te gaan, keek ziju meester ongerust aan.
Toen hij den brief had gelezen, stak Van
Bljjendaal het schrijven iu zijn zak en men ver
trok.
De baron de Briasgon kwam bijna op het
zelfde oogenblik bij den notaris aan.
„Wel nu?..." vroeg deze met vrageuden blik
aan zijn vriend.
„'t Is gebeurd," autwoordde Van Blijendaal,
die pas get. ekei d bad.
Rudolf raadpleegde hem nog eens met den
blik, voor bij de pen opnam,en toen bij zag, dat
de oogen van Van Blijendaal de zjjuen vermeden,
nische beraadslagingen, onder voorbehoud
van de latere beslissingen der verschillende
Regeeringe», zullen gehouden worden. De
spreker eindigde met den weuseh, dat de
conferentie niet zonder gevolg moge blij»
veu, terwijl de kennis eu ervariug der gs«.
delegeerden de overtuiging rechtvaardigt,
dat hun arbeid een beilzamen invloed zal
hebben.
De Heer Berlepsch, Minister Van koop
handel en nijverheid, werd bjj acclamatie
tot voorzitter benoemd. Tot plaatsvervan
gend voorzitter werd gekozen (ie Ouder
staatssecretaris Magdeburg. Het bureau
bestaat verder uit de Hoeren Dr. Kayser,
Duitsche Raad van legatie; Dr. Fuèrst,
Opperbergraad; Dutnaire, Secretaris der
Fraosche ambassade, en Graaf Arco,
Duitsch Gezantschapssecretaris. De zittingen
zullen dagelgks te 11 uren worden geo
pend.
Het aantal mijnwerkers, die in En
geland deu arbeid hebben geslaakt, wordt
op 250,000 begroot. Men gelooft, dat de
patroons concessies zullen doen.
Stanley beeft aangekondigd, dat hij
den 25sten April te Londen zal aankomen.
Deu 5den Mei zal hij door het Koninklijk
Aardrijkskundig Genootschap iu de Albert
Hall worden ontvangen.
Bij Generaal Bon langer zou het
voornemen bestaan niet langer op bet
eiland Jersey te blijven, maar te Londen
een buis te hureu voor de season.
El Boletin Eclesiastico der diocees
van Barcelona bevat een herderlijk schrijven
van deu Bisschop, waarin geklaagd wordt
over het verwaarloozeu vau de godsdien
stige plichten iu het algemeeu eu iu het
bizouder gewezen wordt op de gevolgen
daarvan in de lagere standen, terwijl de
Prelaat bet schenden van de feestdagen
ten zeerste gispt.
De nood onder de werklieden te
Milaan is tot eene groote hoogte gestegen.
Alleen onder de metselaars eu andere ar
beiders bij bet bouwvak zijn er meer dan
3000, die zonder werk ziju. De hulpmidde
len van de commissie vau onderstand zijn
uitgeput. De metselaars zoudeu dezer dagen
eene groote vergadering gehouden hebben;
doch de overheid, vreezeude dat zij tot on
geregeldheden zou leiden, heelt het raad
zaam geoordeeld haar niet toe te laten.
Het heet, dat de Portugeesche Regeering
deu Lissabonscheu gemeenteraad ontbonden
beeft wegens de schromelijke geldverkwis-
tiug, waaraan hij zich schuldig heeft ge
maakt, zoodat de lasteu der bevolking
noodeloos werden verzwaard. Dat de Raad
verkwistend is te werk gegaan, wordt er
kend; maar te oordeelen naar hetgeen de
officieuze bladen verstaanbaar genoeg te
kennen geven, is de Regeeriug bjj het
nemen van haar maatregel ook door
staatkundige overwegingen geleid geworden,
misschien wel bijna uitsluitend. Zoo zegt
besloot hij langzaam zijn naam te zetten.
„Wie weet?..." zei Van Blijendaal zacht naar
boven kijkend.
De brief door Van Blijendaal ontvangen, ge-
teekeud Rudolf, luidde aldua:
„In 's hemelsnaam, vriend, besluit niets! Ik
heb pas een geheim ontdekt, geve God, dat deze
ontdekking den lichtzinniger! grondslag niet ver-
nielige van het lichtzinnig genomen besluil
Louise uw aanstaande bezit niet éen enkelen
eenig, maar dertien blauwe katoenen stofjes.
Haar vader is genoodzaakt geweest, een groote
lap dito aan te nemen op afrekening van een
wanbetaler.
Ik zal precies om negen uur bij Mr. B. zijn,
E,
XX.
BESLUIT.
Wij moeten ter voldoening onzer lezers hier
bij voegen, dat de dertien blauw katoenen stof
jes Diets bewezen nooli vóór - noch tegen.
Dertien bleek voor Louise een getal te zijn te
gen de publieke opinie in. Alleen, Van. Blij
endaal was heel gelukkig iu zijn huis o den en
zijn moeder nam genoegen met ziju keus.
