N I E U W
No. 1523.
Vrijdag 4 April 1890.
151© Jwj&$g*
Eene gevoelige les.
Het lijden der Russische
Katholieken.
"ÖUITENL A N 1).
m
Turksche postbeambten en
telegrafisten.
ABÖNEEMENTSFBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem
7oor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummer»
Dit blad verschynt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUK EAU: St. Janstraat Haarlem.
t 0,8b
1,10
1,80
0,08
AO-ITS MA NON AGITATE
PBIJS OEB ADVEBTENTIÊB
Van 16 regel» 30 Cents.
Slke regel meer 3
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht,
Uitgev er» Kü PPER S LAUREY.
De man, de ijzeren Rijkskanselier, die
Duitschland groot heeft gemaakt, heeft
zjjn ontslag genomen en verkregen uit al
zijne hooge ambten en bedieningen. Prios
Von Bismarck heeft Denemarken, Oosten
rijk en Frankrijk vernederd en Vorsten
voor hem doen buigen. Na die zegepralen
te hebben behaald, heelt hij zijn Koning
tot Keizer verheven; hij heeft getracht
een keizerrijk te stichten, dat den toon zou
geven in godsdienst en staatkunde. Hij
heeft den oorlog verklaard aan Paus en
Kerk, hij heeft wreede vervolgings- en
verdrukkingswetten uitgevaardigd tegeu het
katholiek geloof, doch al bogen de vorsten
voor zijn wil, de Paus boog niet en de
Kerk bleef onwrikbaar.
Door den godsdienst te willen verdrukken,
heeft hij het socialisme doen ontstaan en
zonder het te willen, heeft hjj vrijwillig
wapens gegeven aan mannen voor wie by
nu moet retireeren. Hy oogst hetgeen hij
heeft gezaaid: machteloosheid tegen de aan
groeiende sociaal-democratie en ontslag uit
de hooge bedieningen waarin hij waande
de onsterfelijkheid te vinden.
De oude Napoleon stond op tegen den
Paus en hy viel te Waterloo. Als banne
ling moest hy zijn leven gaan eindigen op
de rotsen van St. Helena.
Napoleon III miskende de rechten van
Kerk en Paus, hy bezweek voor de legers,
welke Von Bismarck tegen hem afzond en
eindigde zyu leven op ellendige wijze op
vreemden grond.
Von Bismarck heeft den Paus en de Kerk
vervolgd; hy viel eu wie weet waar de
wrekende hand Gods hem nog zal vinden.
Gevoelige lessen voor kerkvervolgers. Dat
zjj er dan hun voordeel mee doen!
Yan de katholieke familiëu, die uit Po-
dolië naar de provincie Orenburg werden
gedeporteerd, omdat zij weerstand boden
aan de propaganda van het schisma en
geen afstand wilden doen van hun geeste
lijk verband mot de Roomsch Katholieke
Kerk, werden onlangs brieven ontvaugen,
die het voortduren van huu lijden beves
tigen. De grootste smart, welke de ver
bannen Katholieken ondervinden, bestaat
in de onmogelijkheid eene katholieke kerk
te bezoeken, het woord Gods te hooren en
den troost van hun godsdienst te ont-
FE V 1LLE T O N.
De wraak der dichteres.
Vervolg en slot.)
Martlia Walden beet zich op de lippen.
Zjj was onvermoeid, met hare „inzendingen"
ging de critikus voort, //en in hare gedichten
dweepte zij tot iu het bespottelijke. Een van haar
„De Nachtegaal in de schemering// heb ik langen
tijd in mijn zak gedragen, en dikwerf mijne
vrienden er mede vermaakt.
Dr. Sender proeste het bij de herinnering er
aan in lachen uit. //Therese Minanolla! Ei, ei!
Als ik mij niet bedrieg, woont deze dichteres hier
in de stad.//
//Kan dan uit Nazereth zoo iets groots voort
komen?// vroeg de Heer Enkhorst hierop.
De redacteur nam zijn brieventasch ter hand
en zoeht onder zijne papieren, terwijl Martha
met koortsachtige oplettendheid elk van zijne
bewegingen volgde.
//Hoe jammer!// zeide hij, zijne portefeuille
wegleggend, „ik heb het lied verloren. Gaarne
had ik het u eens voorgelezen, en gij zoudt
waarljjk pleizier gehad hebben. In dit lied over
trof de dichteres zich zelve. Overigen» voegde
hjj er aan toe zou ik zulk een blauwkou*
niet gaarne tot vrouw hebben.//
//Martha stond op. Zij had, nu eens verbleekend
dan weder rood wordend, als op vurige kolen
gezeten. Zonder den verrader met een blik te
verwaardigen, veriiet zij de kamer. Zij kon zich
niet langer bedwingen. Wraak! dat was de eenige
gedachte, die haar bezielde.
En de dag der wrake zou niet lang uitbljj-
vangen. In de streken waar de gedepor
teerden hunne ellende moeten doorleven,
bestaat slechts eene katholieke kerk, die
te Orenburg; zij, die het dichtst bij dezen
tempel Gods woueuzouden eene reis van
200 werst (een werst is ruim een kilo
meter) moeten makenom den gewijden
bodem van een godshuis hunner religie te
kunnen betreden. Dit geluk valt derhalve
slechts zelden een der bannelingen ten
deel. Ook de materiëele toestand der ge
deporteerden is voortdurend beklagens
waardig. Zooals bekend is weuschte de
Russische Regeering, dat de bannelingen
zich in de verbanningsgewesten voor goed
zouden vestigen. Doch de gedeporteerden
vreesden, dat dan alle vooruitzicht om naar
hun vaderland terug te keeren voor hen
zou verdwijnen en dat ten slotte een over
gang tot de schismatieke Kerk onvermij
delijk zon zyu. Wei is waar, de volwassenen
zijn te sterk in het geloof en in de onder
gane beproevingen, maar voor het nageslacht
dreigt het gevaar, als de oudereu zullen
gestorven zijn. Op dien grond hebben de
verbannen Katholieken de aaugeboden ter
reinen van de hand gewezenzij gaven er
de voorkeur aan een leven\ol ontberingen
te leiden.
Vermits de bevolking van het gewest
de gedeporteerden niet wilde huisvesten
brachten de ongelukkigen den zomer ge
deeltelijk ouder den vrijen hemel door, aan
alle stormen en klimaatswisseling bloot
gesteld. Deze omstandigheid en de slechte
voeding was oorzaak, dat de typhus ouder
heu uitbrak en vele offers eischte. En aan
gezien eene katholieke begrafenis niet
mogelijk is, begroeven de baunelingen hunne
ljjken, zonder hulp der Popen.
Vermits de ongelukkigen nu reeds twee
jaren in de provincie Orenburg verblijf
houden en dikwerf hongersnood onder hen
heerscht, heeft de Regeering eindelijk be
sloten, hun voor drie maanden kostgeld
te laten uitbetalen. Doch daar men eischte,
dat ieder banueling zijne handteekeuing
moest geven, zagen velen der gedepor
teerden eene list daarin eu zy namen het
geld niet aan eu weigerden te teekenen.
Een Pope bood ieder hongerlijder eeu stuk
brood, als by in de schismatieke kerk wilde
gaan. Doch de trouwe Katholieken ant
woordden hem: »Wij hebben immers aau
u niet geklaagd eu ook niet den wensch
uitgesproken in de cerkew (schismatieke
kerk) te gaan. Deukt ge ons te winnen,
door ons, even als kinderen, met snoeperyen
te lokken.»
ven. Sedert dr. Sender zich als den moordenaar
van haar geesteskinderen had geopenbaard, had
bij Martha eene geheele verandering plaats ge
grepen. Zjjne woorden hadden met snijdende
scherpte haar hart op de gevoeligste wijze ge
wond. Niets vergeet eene vrouw moeilijker, dan
wanneer zij in haar ijdelheid wordt getroffen. Al
de trots van het meisje kwam in opstand tegen
de vernietigende critiek van dr. Sender. „Wie
met de taal vau mijn hart zoo kan spotten",
herhaalde zij bij zich zelve, //dien kan mijn hart
onmogeijk liefhebben//. Zij wist haar gewaar
wordingen echter te beddingen. De beleefdheden
van den redacteur ontving zij met haar gewone
liefdadigheid, en dr. Sender kon er niets van
vermoeden, hoe zeer hij het meisje beleedigd had.
Zoo ging het eenigen tijd voort, tot de oom op
een goeden morgen Martha weder naar haar rustig
landgoed terug bracht.
Den volgenden dag reisde ook dr. Sender af.
Spoedig was hjj weder op het oude redactie
bureau terug en vond er zijn collega» weder.
De papieren mand stond nog op haar oude plaats.
Alles was onveranderd; alleen hij zelf niet. De
gewone werkzaamheden konden hem niet meer
bevredigen; zjjne boeken waren hem onverschil-
lig geworden; de geheele wereld scheen hem plot
seling een ledig blad papier toe, Hjj gevoelde,
dat er iets gebeuren moest, 't welk hij tot nog
toe had verzuimd. Op een anderen tjjd dacht
hij echter weder: //ik wil het meisje vergeten,
ik wil mijne gedachten aan haar door rusteloo-
zen arbeid verdrijven. En hij werkte, werkte
aanhoudend en onvermoeid, maar de lust tot
den arbeid ontbrak heen, en zijn hart kon niet
vergeten, wat het vergeten moest.
Èindeljjk stond zjjn besluit vast. „Ik zal haar
Het droevig lot van eenige familiëu werd
eeuigszius verzacht nadat in de Poolsche
landen eene collecte was gehouden en het
bedrag daarvan aan de ongelukkigen was
toegezonden.
In een der brieven schrijft een banneling,
dat volgens ziju gevoelen eene Missie van
katholieke Priesters in een jaar gansch Rus
land iu den schoot der Katholieke Moeder
kerk zou doeu wederkeeren; in zoo hooge
mate toont men zich ontevreden over den
verschrikkelijken toestand, welken de schis
matieke Kerk en de brutale Regeering van
Rusland doeu ontstaan. Het Gouvernement
nu, ofschoon door het nihilisme verzwakt,
wordt slechts door de kracht der bajonetten
gesteund. De blinde baat der regeereude per
sonen tegen de Katholieke Kerk is iu de
laatste tien jaren niet verminderd en het
lijden oozer geloofsgenooten in Ruslaud
zal derhalve niet gelenigd worden. Onder
zulke omstandigheden kan men licht be
grijpen, dat voor onze Missionarissen, iu
Rusland het veld voor een zegenrijken oogst
niet zal geopend worden.
De Reiehsanzeiger behelst de benoeming
vau den Gezaut van Baden, Fieiherr Von
Marschall, tot Secretaris van Staat voor
buitenlandsche zaken.
Ter verwezenlyking van het denkbeeld,
hetwelk van verscheidene zijden is opge
worpen, om iu Berlijn een nationaal ge-
denkteeken voor Prins You Bismarck op
te richten, hebben een aantal aanzienlijke
personen zich vereenigd om binnen kort
eeue oproepiug dienaangaande uit te vaar
digen. Het comité is voornemens, den Keizer
te verzoeken, het beschermheerschap over
de zaak te aanvaarden. De Lcindesdirector
Levetzow heeft het voorzitterschap bij het
comité aanvaard.
Het socialisteuhoofd Liebknecht heeft
zijn aanhangers openlijk het deeluemeu aan
de tegeu 1 Mei ontworpen iuternationale
betooging ten gunste vau een aebtuur-
scheu werkdag ontraden. Eene algemeene
werkstaking op 1 Mei tot het houden van
vergaderingen en het uitbrengen van reso-
lutiën biedt (zoo betoogt bij) goene kans
op slagen eu is ook als middel tot op
winding doelloos.
Op Von Bismarck's verjaardag, bracht
elke trein naar Friedricbsruhe kolossale
bezendingen kisten, balen, korven en vaten
met alle mogelijke geschenken, en daarbij
wagenvrachten van bloemen, hulde-adresseu
schrijven en mijn hart haar openbaren!" zeide
hij en hoopvolle vreugde was op zijn gelaal te
lezen. Dr. Sender liad in ziju leven houderden brie
ven geschreven; en niets is gemakkeljjker jdan zulk
een brief op te stellen. Hij nam pen en papier,
schreef, maar moest herhaaldelijk den brief van
voren af aan beginnen. Eindelijk was hjj gereed;
hij werd gezegeld en Sender bracht hem zelf naar
de post.
Verscheidene dagen gingen voorbjj, dagen van
onrust en kwellenden twijfel.
Op zekeren dag bracht de besteller hem echter
het lang verwachte antwoord. Sender zag het
aan het opschdft. Met bevende hand verbreekt
hij den omslag en bedriegen zijne oogen hem
cict? hij leest slechts deze woorden:
„Brief ontvangen, te dwepend en niet geschikt,
Snippermand!
MARTIIA WALDEN.//
Aan dr. Sender gaat een licht op. „Is het
mogelijk?// Hij beschouwt het schritt goed, de
letters komen hem bekend voor, en in een oogen-
blik is alles hem duideljjk.
//Therese Minanolla!" sprak hij. Wie had dat
kunnen denken!"
GERRITSEN.
Ter waarschuwing voor hen, die in Turkije
reizen, schrijft dr. Müllendorff, die er zich thans
bevindt, aan de Breslauer Ztg
Men moet in Turkije nooit een brief in de
bus doen, wil men zeker zijn, dat hij overkomt.
Vooral brieven of aan vreemde adressen worden
eenvoudig niet verzonden; üet postzegel wordt er
afgenomen en de briever in een hoek gegooid.
en telegrammen. Zeven telegrafisten hebben
met het in ontvangst nemen der felicitatie
telegrammen de handeu vol gehad. Alle
vertrekken ziju met geschenken opgevuld,
en bovendien is de voorplaats letterlijk ge
barricadeerd met nog ongeopende pakketten.
Volgens de Hamburger Nachrichten
moet Yon Bismarck zich omtrent zijn
hertogstitel hebben uitgelaten in dien zin,
dat hetgeen daaromtrent in den Reichsanzei-
ger gestaan had, de waarheid behelsde. Over
de werkstakingen sprekende, zeide hij dat
deze op zichzelven nog het ergste niet
waren: waut zij gaan voorbij. Het treurigste
echter was, wanneer de arbeidgevers door
die eindelooze werkstakingen den lust tot
verdere industriëelo ondernemingen verloreD.
Te Lubeck hebben 500 sjouwers het
werk gestaakt. Hun eischneerkomende
op eeu werkdag van acht uur en 3.60 M.
dagloou, werd afgewezen.
Aau de Kölnische Zeitung wordt uit
St. Petersburg gemeld, dat het bezoek van
Keizer Wilhelm in den aanstaanden zomer
aau de Russische manoeuvres te Krasnoje
Selo thans vaststaat.
De werkstaking in de dokken te
Liverpool is ten gevolge van wederzijdsche
concessiën geheel geëindigd.
De militaire party speelt op dit
oogeublik in Spanje weder eene groote rol.
Generaal Daban, die disciplinair werd ge
straft omdat hij zich tegen de legerhervor-
tning had uitgelaten, vond steun bij de li
berale oppositie. Veel praetisch effect aal
ziju verzet echter voorloopig niet hebben,
't Gevaar voor die agitatie ligt evenwel in
de toekomst. De geschiedenis ieert toch hoe
onteyredeu Generaals steeds eene bedreiging
wérden voor de Monarchie, Spanje is het
laud der avontuurlijke militaire onderne
mingen. Al wordt dus Generaal Daban tot
zwijgen en berusten gebracht, dan nog
vertrouweu wij den toestand in Spanje niet.
Blijvende rust is Spanje niet beschoren.
Ook vau deze militaire demonstratie zullen
de Republikeinen partij weten to trekken.
Overal vormen die lieden eeu element
vau ontbinding. Zelfs als zij hebben geze
gevierd, moeten zij nog steeds beschouwd
worden als eene outevreden richting.
De beweging-Dabau is eene wekstem te
meer voor alle goedgeziuden iu Spanje om
werkzaam en waakzaam zich te toonen. Het
koningschap is de hooge inzet voor het spel
der partyen.
Eeu lid der oppositie interpelleerde
de Servische Regeering over eeue schending
van bet Servische grondgebied door de
De besta manier is als volgt: Men legt zijn
brief op de tafel bij het loket en vraagt, Hoeveel?
Een piaster.
Men telt het geld neer en bljjft staan. De
ambtenaar legt geld en brief ter zijde en vraagt
of er iets van uw dienst is.
Ja, ik zou graag zien,Jdat het postzegel er
opgeplakt wordt.
Hij doet het.
Wat verlangt u nu nog?
Het postzegel moet nog afges!empeld
worden.
Het gebeurt, terwijl de klerk lachende opmerkt:
Nu zijt gij dan gerust; nu kan er niets meer
mee gebeuren.
Het postzegel is nu onbruikbaar geworden en
de brief wordt verzonden.
Dr. Müllendorff, die zijn volkje kende, bevond
zich te Demirtah en moest naar Constantinopel
seinen. Hij gaf zijn telegram af, betaalde volgens
tarief en verlangde quitantie.
U vertrouwt mij niet, mijnheer?
Neen.
Ik heb den sleutel van het bureau verlegd
en kan geene quitantie geven.
Dan geef mg mijn geld maar weer; ik kom
over een kwartier terug.
Maar ik verzeker u, dat ik het telegram
zal afzenden.
Ik geloof er niets van.
Nu, als gij daar dan op staat, zal ik h t
i seinen in uw bijzijn; kom hier heen en overtuig
j u bij den toestel.
Dit geschiedde en nu eerst was Dr. Miillcn-
korff zeker van zijne zaak.
