NIEUWE
No. 1538.
Zondag 11 Mel 1890
15de Jaargang.
EcnzPgheid.
BUITENLAND.
H44 RLIMSdH
ABONBEMENTBPBIJB
Per 3 maanden yoor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z A TERDAG.
BDUBAV: St. Janstraat Haarlem.
1 0,8i>
1,10
1,80
0,03
AGITE MA NON AGITATE
?B1JS DEB ADVEBTENTIE»
Van 18 regels30 Cents.
Elke regel meer 3
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrij dag- avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERS L A U R E Y.
Het vraagstuk, dat in de jongste weken
op staatkundig eu maatschappelijk gebied
alle andere quaestien op den achtergrond
dringt, en zich eene alleenheerschappij aan
matigt, waarop het geen recht bezit, is dat
vau de arbeiders.
't Schijnt, alsof geene andere onderwer
pen mogen worden aangeroerd, zonder
heiligschennis te plagen aan dat eene,
'twelk hoofd en hart van velen vervult en
hen doof maakt voor de eischeu, die andere
zaken met evenveel recht kunnen doen
gelden.
Deze omstandigheid biedt eene welkome
gelegenheid aan voor ben, die op de gunst
van de groote menigte hunne verwachtin
gen hebben gesteld, om zich verdienstelijk
te maken en gevierd te worden. Bjjna gesne
enkele politieke vergadering grjjpt plaats,
of de zoogenaamde vrienden des volks doen
zich hooren om voor de rechten van den
volgens hen verdrukken arbeiders
stand in het krijt te treden.
Met klem van redenen trachten die ver
dedigers der verdrukte onschuld te betoo-
gen, hoe de handwerksman lange jaren
ouder het zware juk van het Kapitaal heeft
verkeerd, en hoe nu het oogenblik geko
men is om de knellende banden te ver
breken en den moeiljjken last van de
schouders te werpen.
Het mag oogenscbjjtiljjk eene schoone
roeping heeten de zwakkeren tegenover de
sterkeren in bescherming te nemen, en ook
wjj willen het niet wraken, wanneer deze
of gene het zjjn plicht acht om te wjjzen
op verkeerde toestanden en verhoudingen.
En dat die bestaan, zal zeker wel door
niemand worden ontkend. Hjj, die van na-
bjj bekend is met hetgeen in verschillende
werkplaatsen geschiedt, en hg, die vaak in
aanraking komt met personen uit den ar
beidenden stand, zal dadelijk toestemmen,
dat de maatschappij in dit opzicht wel voor
verbetering vatbaar is.
Doch waar wij op wilden wijzen, is de
groote eenzijdigheid, waaraan velen zich
bjj de beoordeeling van het arbeidersvraag
stuk schuldig maken.
In alle geschriften en redevoeringen, door
de sociaal-democraten eu de met hen ver
wante liberalen over dit onderwerp in het
licht gegeven en gehouden, wordt deze
zaak uit een verkeerd standpunt be
schouwd. Stilzwijgend gaat men uit van
de onderstelling, dat de geheele maatschappij
bestaat uit handwerkslieden, wier toestand
volmaakt zal worden, wanneer zjj minder
behoeven te werken eu meer loon zullen
ontvangen.
Men verzuimt en hiermede wijzen wjj
13.
FE U1LLE T O N.
Geboet.
Vervolg en slot.)
//Ik verkocht mijne goederen en reisde naar
de stille oever» van het meer van Genève in
Zwitserland. Hier verbleef ik 18 volle jaren en
wjjdde mjj meerendeels aan de kunst. Nu ont
stond er aan de boorden van den Rjjn, door
onophoudelijk twisten, een hardnekkige strijd,
waarin Spanje en de Nederlanden ruimschoot»
waren betrokken. Wat te doen? Het leven had
voor mij geene waarde meer ik toog mede
ten stijde, doch zelfs in het heetit van het ge
vecht bleef ik ongedeerd. Och, had mjj het zwaard
des vijands getroffen, wat ware ik gelukkig ge
weest. Doch de Hemel heeft het auders betchikt.//
De verhaler kon niet meer spreken en tranen
stroomden over zjjn berimpeld gelaat. Floris had
alles sprakeloos aangehoord; er was voor hem
geen twjjfel meer of die onbekende was niemand
anders dan zijn vader. Ook de beeltenis, die hij
bjj zich droeg, geleek hem.
«Bedrieg ik mij niet," begon Floris, dan zie
ik in u den Graaf Yon Walbmg.
De vreemdeling zag hem verbaasd aan.
„Hoe kent gij mijn Daam?„ antwoordde hij.
fSsdert jaren heb ik alle verkeer met de wereld
gesloten en sta dus verwonderd hitr mijn naam
t« hooren noemen.»
op een der voornaamste factoren bij de
beoordeeling van dit vraagstuk den
werkman te beschouwen als te behooren
tot een der klassen, waaruit de samenle
ving bestaat. Hot ljjdt geen twijfel, dat
door dit moedwillig of onwillekeurig ver
zuim de quaestie geheel uit haar verband
wordt gerukt en alzoo indien de wen-
scheu der bedoelde volksvrienden verwezen
lijkt werden de sociale moeilijkheid niet
uit den weg geruimd, maar slechts ver
plaats was.
Alleen en uitsluitend leggen de volks
leiders nadruk op de lage loonen eu het
groot aantal werkuren van vele arbeiders,
maar zg overwegeu niet wat de gevolgen
kunnen wezen, indien ingrjjpeude veran
deringen zonder geleidelijken overgang
plaats vinden. Zij staren zich blind op de
tjjdeljjke voordeeleu van den werkman en
hebben als gevolg daarvan geene oogen voor
wat zijn wezenlijk belang moet heeten.
Het wezenlgk belang van den werkman
is, dat hij op zjjne wjjze medewerkt tot
oplossing der hoogst moeilijke crisis, waarin
zich op dit oogenblik nijverheid eu handel
bevinden. Door de vorderingen, welke de
machinale bewerking van alle stoffen en
artiktleu heeft gemaakt, is voor een tijdlang
het aanbod van werkkrachten grooter ge
worden dan de vraag. Fabrieken en werk
plaatsen, die in vroeger dagen aan een
groot aantal handen werk verschaften,
kunnen nu met minder werkkrachten het
zelfde produceereu. Daardoor is voor een
zeker tjjdperk overvloed van werkkrachten
gekomen. Doch men moet niet vergeteD,
dat deze toestand niet anders dan tijdelijk
kan wezeu. Het evenwicht moet zich op
de eene of andere wijze herstellen. Er zul
len weder dagen aanbreken, dat nieuwe
werkkrachten noodig zjjn en meer gewaar
deerd zullen worden dan thans.
In plaats dat nu de volksleiders mede
werken en den arbeider aansporen om in
dezen tijd van overgang zich aan het on
vermijdelijke te onderwerpen, doen zij juist
het tegengestelde. Zij vermeerderen door
hun drjjven de moeilijkheden in niet ge
ringe mate.
Zeker zal voor het oogenblik de werkman
in betere omstandigheden verkeeren, wan
neer hij voor minder werk evenveel of
meer loon ontvangt, maar dit zal niet lang
duren. Vooreerst zullen de werkgevers hunne
producten in prijs moeten verhoogen. Die
verhooging zal ook drukken en worden
toegepast op de dagelijksche levensbehoef
ten en op de voorwerpen van dageljjkseh
gebruik. Het meerdere geld, dat de werk
man dus ontvangt, zal door hoogere uitga
ven voor zjjne huishouding worden ge
neutraliseerd, en zjjne geldeljjke omstan-
Nu kon Floris het niet langer meer uithou
den. Met een kreet van vreugde stortte hjj zich
in de armen van den Graaf.
//Vader, dierbare vader," riep hjj, neen, alles
hebt gij nog niet verloren. Uw zoon leeft en
ligt in uwe armen. Kent gjj deze amulet?,, spiak
hij haastig en haalde haar te voorschiju: //zij is
dezelfde, die moeder zaliger droeg: tij bevat uwe
beeltenis//
„God, hoe is het mogelqk," riep de Graaf,
//moet ik dit geluk nog eens beleven? Neen, het
is geen hersenschim, gij zijt Reinoud, mijn zoon.
Uit uwe gelaatstrekken straalt niij het beeld
uwer moeder tegen. Och, bij den eersten blik
had ik eene eigenaardige aandoening en kind,
kom hier kind, ik heb u vredergevonden.//
Welk tooneel! Langen tijd lagen vader en zoon
sprakeloos aan elkanders borst. In t einde brak
da Graaf hei zwijgen.
//Lieve zoon, gij kent nu geheel mijne levens
geschiedenis, doch verhaal mij nu de uwe. Zeker,
de Hand, die u aan mij wedergegeven heeft,
heeft u vaderljjk door alle stormen des leven» ge
voerd."
Thans begon Reinoud zjjn verhaal, dat onzen
lezers reed» bekend i». Hij reikte zjjn vader den
brief van Angelica over, welken hjj met de
grootste belangstelling la».
„Arme Antonia," zuchtte hjj, //hoezeer moet
ook gij hebben geledenl"
„O, vergeef haar, vader!" smeekte Reinoud,
„vergeef haar om mjjnentwille op dezen stond
digbeden zjjn dau in geen geval verbeterd.
Maar waarop wij ook willeu wjjzen, is
d it vele werkgevers door de hooge loonen
die zij zullen moeten uitbetalen, zoodanig
gedrukt wordeu, dat zij het met hunne
zaken niet langer kunnen bolwerken, en
liever hunne werkinrichting opheffen, dan
langer met verlies voort te gaan. Hierdoor
zal een nog grooter aantal werkloozeu
ontstaan, dau nu reeds is aan te wijzen.
Vele indruatrieën zullen te gronde gaan eu
aan de algemeene welvaart zal de gena-
slag worden toegebracht.
Voor korten tjjd zal dus de loonsver-
hoogiug aau den werkman baten, uiaar
weldra zal hjj tot zijne schade moeten er
varen, dat hjj daardoor geenszins in betere
levensomstandigheden is gekomen.
Dit zou een der nadeelige gevolgen we
zen, wanneer op de eenzjjdige wjjze der
bedoelde volksleiders de tegenwoordige
moeiljjkhedeu werden uit den weg ge
ruimd.
Daarom bljjven wij ons steeds hevig
verzetteu tegen het streven van hen, die
maar altijd spreken van dan bedrukten
staat, waarin de werklieden zich bevinden.
Wijzen op maatschappelijke gebreken vin
den wij uitstekend, maar men moet niet
het eene deel van het raderwerk der sa
menleving willeu herstellen, door een ander
deel gansch en al onbruikbaar te maken.
Zoo komt men niet verder.
Een enkele maal zien de leiders der
arbeidersbeweging wel in, dat zij te vlug
van stal zjjn geloopen. Dit moest onder
andere de Afgevaardigde Heldt in de zitting
der Tweede Kamer van jongstleden Woens
dag nog bekennen, toen hij den vorigeu
dag in heftige bewoordingen zjjne afkeu
ring had uitgesproken over het wetsout-
werp der Regeering tot pensionueering der
mindere geëmploiëerdeu bjj de inrichtingen
van land- en zeemacht. Volgens hem was
het de Regeeriug uitsluitend te doen om zich
van de oude en invalide werklieden op de
Rijksinrichtingen af te maken. Hoewel
dit lid zjjne woorden gedeeltelijk heeft
herroepen, blijft het toch een feit, dat hij,
en velen met hem, de bedoelingen mis
kent, die door de goedgezinden worden
aangewend om degeljjke verbeteringen in
het lot der arbeiders aan te brengen.
Wij zouden om deze reden wel alle
werklieden in ons vaderland willen aanra
den het oor niet te leenen aau hen, die
onder schoonschijnende woorden niets dan
ontevredenheid zaaien. De wrange vruch
ten van het luisteren naar de verleidelijke
taal der zich noemende volksvrienden
werden in sommige streken vau ons vader
land reeds geplakt. Armoede en ellende
in de huisgezinnen zijn de eenige gevol-
zjj heeft zwaar geboet geboet door he t
offer baars levens.//
//Ik heb haar sedert lang vergeven," ant
woordde de Graaf, „evenals zij ook mij' verge
ven heeft, zeker, Juliana en Autonia, de beide
zusters, blikken thans uit den hooge op ons
neder."
Nog lot laat in den nacht hoorde men het wapen
gekletter, doch Reinoud en zjjn vader, de Graaf
Von Walburg, deerde het niet: zij genoten den
zoetsten vrede met een dankgebed op de lippen voor
God, Die zoo wonden ol over de zijnen waakt.
IX.
Vrede, vrede! De oorlog is geëindigd. De „hy
dra, die jaren Europa beroerde,"is den kop verplet
terd en het volk haalt w. der ruimer adem. De wel
vaart keert terug en de landman stapt weder be
daard echter den ploeg. Zalige uren, zalige dagen!
Het was op een schconen Meidag, dat er een
jeugdig paar over het Maastrichter kerkhof slapte.
Vreedzaam rusten hier vriend en vijand naast
elkander, Menschen, die elkander in 't leren nooit
ontmoet hebben, liggen hier tezamen. De natuur
prijkte in al hare glorie en de avondzon wierp hare
laatste stralen als een goudgloed over de aarde. Van
alle twjjgen nog hoorde men het lieflijk gezang
der vogels. Er heerschte dood en loven over de groe
ven. Is het ontwaken uit den langen winterslaap
geen toonbeeld voor den menscli, die ook zijne ver
rijzenis verbeidt? Klinkt het vogelengezang niet
gen, die uit een gewelddadig verzet tegen
bestaande toestanden voortspruiten. De
werkman zelf wordt er in de allereerste
plaats het slachtoffer van.
Tegen eenzjjdigheid in het beoordeelen
van het arbeiders-vraagstuk waarschuwen
wjj ten sterkste. Wegnemen vau grieven
is zeker goed, maar het behoort met over
leg te geschieden. Wil men hierop niet
letten, de noodlottige gevolgen ïulleu niet
uitbljjven eu men zal zich te laat bekla
gen een stap te hebben gedaan, die voor
de geheele maatschappjj, maar inzonder
heid voor den werkman, eer eene schrede
achteruit dan eene schrede vooruit moet
heeten.
De Brusselsche anti-slavernijconfereutie
zal weldra met hare taak gereed zjjn en
hoogstwaarscbjjnlijk in de toekomst zeer
gunstig werken. Er moeten nog slechts
enkele punten geregeld worden in verband
met den invoer van spiritualiën en wapens
en men twjjfelt niet of men zal daarom
trent weldra tot overeenstemming komen.
Bij den Rjjksdag is een wetsont
werp ingediend tot aanvulling vau de be
staande Arbeidswet. Volgens dat voorstel
wordt eeue strenge Zondagsrust voorge
schreven bij alle bedrijven, waarin dit niet
rechtstreeks onmogeljjk is.
Voor werklieden en leerlingen in het
handels'bedrjjf wordt de arbeid tot vjjf uren
beperkt. Voor sommige beroepen of be-
drjjven zullen uitzouderiugen worden ge
maakt, maar toch slechts zoo, dat allen
zekere Zondagsrust genieten. Kindereu be
neden de 13 jaar zullen niet in fabrieken
mogen werken; op den leeftijd boven
de 13 jaar zullen zjj het alleen mogen
doen voor zoover zjj niet verplicht zjjn
de volksschool te bezoeken. Kinderen be
neden de 14 jaar zullen niet meer dan
zes uren daags mogen arbeiden; doch aan
lichamelijk goed ontwikkelden zal de Bonds
raad voor zekere takken van fabrieksbe-
drjjf een werkdag van tien uren kunnen
toestaan. Vrouwen zullen des nachts niet
mogen arbeiden, en ook telkens des avonds
voor Zou- eu feestdagen vrij moeten zjjn.
Voor vrouwelijke werklieden boven de 16
jaar zal een werkdag van hoogstens elf
uren wordeu vastgesteld.
Het ontwerp bevat verder voorschriften
in het belang van leven en gezondheid
der werklieden; nieuwe bepalingen ter zake
van contractbreuk of verleiding daartoe,
enz. enz.
De Germania deelt den inhoud mede
vau eene missive der Pruisische Bisschop
pen aan het Pruisische Ministerie, gedag-
even als vroolijke Halleluja's voor eene aanstaande
opstanding?
Langzaam treedt het jonge paar tusschen de gra
ven door, tot het eindeljjk stilstaat op de plek, waar
een eenvoudig kruis de graftombe siert.
„Dierbare Julia, hier zijn wjj er", sprak do jonge
man, „hier is de rustplaats der goede Angelica.//
„Zeker, zij heeft verschrikkelijk geboet. Geen oifer
viel haar te zwaar, als liet gold des menschen ljjden
te verzachten. Zeker, hare schuld heeft zij honderd
voudig geboet."
„Godes wegen zijn wonderbaar,# autwoordde
Julia met tranen in de oogen, //ter bereiking van
zjjn doel kiest Hij soms zulke middelen, die de
men«ch nooit of nimmer zal kunnen begrijpen.
Meent gjj, dat onze harten zonder toelating en be
schikking van God elkander zouden wedergevon-
den hebben?#
De jonge Graaf Von Walburg drukte zijne ge
malin gtroerd de hand. Daarop knielden beiden
neder op den groenen grasheuvel en baden lang,
zeer lang voor de zielerust der ontslapene.
Uit de verte klonken de tonen eener kerkklok
door het heerlijke groen. Overal heerschten lust en
leven en de philomeelen der lucht maakten zich ge
reed om het paar te begroeten.
De beide vaders leefden stil en vreedzaam in de
nabijheid hunner kinderen, terwijl de pleegouders
spoedig voor eeuwig afscheid namen, betreurd door
allen, doch vooral door Reinoud en Julia, die zoo
veel aan hunne liefde hadden te danken.
