N I E W E
No. 1548.
Woensdag 11 Juni 1890.
15de Jaargang.
De Katholieke Kerk in En
geland en Schotland van
1800—1890.
ÏÜJlTEflLAflD»
Brit!N E N LTTd.
Par S maanden voor Haarlem
i. ,c 1
De priestermoorder.
HAilLEISC
ABOWESMJKNTBE'BIJB
1 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Aisonderlgke Nummers
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z A TERDAG.
BUHSAU: St. Janstraat Haarlem.'
AÖIÏB MA HON AGITATB
PBIJS OBB ADVEBTBHTlSW
Van 1—8 regel»30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advsrtentiën worden uiterljjh Maandag-, Woensdag
en Vrydag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPER8& I, AUREI.
Het is een feit, dat jaarljjks vele leden
der Eugelsche aristocratie in den schoot
der ware Esrk terugkeeren. Ons bestek laat
natuurljjk niet toe «ene opgaaf te doen van
de duizenden bekeerdau; ten eiude echter
het' algemeens resultaat dezer bsweging te
kutiheh beoordeelen, is het voldoende op
het feit" te wjjïen, dat er thans maar zeer
weinige tot de >gentjy< beh torende fami-
liën zjjn, onder welker leden zich niet
minstens eenige Eatholiekeu bevinden.
In het jaar =1880 telde men bjj de Eu
gelsche katholieke aristocratie 38 Pairs,
24 Lords, 6 leden van den Geheimen Raad,
den Onderkoning van Indië, de Gouver
neurs vau Hongkong, Singapore en Mau
ritius, 22 Baronets, 55 leden van het La
gerhuis, benevens een groot aaptal hoofd
officieren, ambtenaars, letterkundigen en
andere mannen van beteakeni» in alle
mogeljjke ambten en betrekkingen. Alhoe
wel de arbeid van het katholieke Aposto
laat zich niet uitsluitend tot de aristocratie
bepaalt, acbjjnt hjj echter op het overige
deel der natie tot dusver slechts eeu gerin-
gen invloed uit te oefenen. De groote
meerderheid van het volk (12,500,000) bljjft,
uit kracht der gewoonte, aau de officiëele
Staatskerk verbondeu; eene audere belang
rijke fractie (ongeveer 10,000,000) wordt
gedeeld in de dissidenten-secteu, welker
aautal volgens Whitackers Almanach, in
Groot Brittannië 174 bedraagt. De belang
rijkste dezer aecteu is die der Presbyteri
anen, welke in Eugeland 24,000 en in
Schotland 1,600,000 leden telt.
Ten einde een goed overzicht te ver
kregen over den numerieken vooruitgang
van het Katholicisme in Engeland, vermel
den wjj hier de cyfers der katholieke be
volking, door authentieke documenten, van
twintig tot twintig jaar aangewezen.
In het jaar
1800 Engeland 90,000, Schotl. 30,000, te zaman 120,000, Itakh.
1820 190,000, 90,000, 500,000,
1810 800,000, 100,000, 900,000,
1890 1,100,000, 220,000, - 1,320,000, -
1880 1,300,000, 320,000, 1,620,000,
1800 1,353,158, 838,613, 1,692,098 -
Uit deze statistiek bljjft, dat de Katholieke
Kei'k, wat hare numerieke beteekenenis
betreft, thaus de tweede plaats inneemt,
d. w. z. onmiddellijk na de Staatskerk
volgt. Dank aan hare hiërarchie en aan
het voortdurende bekeeringswerk (er hebben
jaarl|jki meer dan 10,000 bekeeringen
plaats) mag men de hoop koesteren, dat
FE U1LLM T O N.
3)
Vervolg.)
/vGeweld komt m|j niet raadstam voor,// ant
woordde de voorzitter, „Don Agostino is le
bekend in de stad en te zeer b|j het volk ge
zien en bemind; als hem plotseling een ouge-
luk ererkwsm, zou men aanstonds aan ons den
ken, te meer, daar h|j reeds mondeling en schrif
telijk zijn getrouwen verklaard geeft, dat de
booze vrijmetselaars hem naar het leven staan.
Ik ben de meening toegedaan, dat wjj ons niet
mogen bloot stellen."
■•/Dit is ook volstrekt niet noodig, maar
h|j meet uit den weg geruimd worden, dat is
zekar; w|j behoeven immers den dood zelf niet
te plegen, dit kunnen wjj gevoegelijk van ons
afweren. Als wjj geen ander middel vinden, dan
plege men sluipmoord. Ër zjjn immers nog
Judassen genoeg in de Katholieke Kerk, die
voor dertig zilverlingen hun Heer verkoopen
zoo een kunnen wjj ook vinden, hij zal ons voor
eene bepaalde som dezen schreeuwer wel uit den
weg ruimen. Maar a propos, opdat ik het niet
vergete, nu wjj jaist over Judassen spreken,
Don Agostino heeft ook beweerd, dat wjj, de
vrijmetselaars, de echte Judaszocen zijn, omdat
wy in onze geheime vergaderingen de gewjjd#
Hostiën onteerden. Zulk eene bewering, voort
aan het eiude der 19e eeuw de Katholieke
Kérk iu Engeland en Schotland door on
geveer twee millioen geloovigen zal ver
tegenwoordigd zyn.
Mei ,de numerieke vermeerdering houdt
uafcuurljjk ook eeu vooruitgang in de wer
kos dei geloof* en der christelijke naasten
liefde gelijken tred. In den aanvang dezer
eeuw bezaten Engeland en Schotland te
zamer ternauwernood 50 kapellen, welker
hiterlyk der Goddeljjke Majesteit onwaar
dig waren. Met de hulp der katholieke
aristocratie, die eeue onbegrensde vrijgevig
heid aau den dag legde, werd Engeland»
bodem weldra versierd met tallooze kerkeu,die
in pracht en degelykheid niet behoeven onder
te doen voor de tempels der middeleeuwen;
als voorbeeld noemen w|j slechts de kathe
draal van Westminster, die alleen eenige
millioen heeft gekost. In het jaar 1880
telde men in Engeland 1259 kerken of
kapellen en in Schotland 305. Eik jaar
wordt dit getal vermeerderd.
Ook aan katholieke scholen wordt de
meeste zorg besteed. In het jaar 1800 had
men voor de godsdienstige opvoeding van
de nieuwe generaties nog bjjua nists ge
daan. In het jaar 1840 echter bezat de
Kerk in Groot Bittannië reeds negen uit
sluitend katholieke colleges, die gedeelte
lijk door Apostolische Vicarissen, gedeelte
lijk door Benedietynen, Dominicanen en
Jezuiëteu worden bestuurd. In het jaar
1880 bezat Engeland 23, Schotland 4 katho
lieke colleges, dus gezamenlijk 27 inrich
tingen voor uitgebreid lager onderwijs
en bovendien nog 600 parochiale scholen
waarin 118,000 kinderen lager onderwjj*
genoten. Dank zjj der verdryving vau de
Jezuïeten nit Duitschlaud en Frankryk,
werden deze colleges sterk vermeerderd;
het protestaut8che Engeland kon in dit
opzicht het Katholieke Fraukrjjk als eeu
voorbeeld van liberalisme dienen.
In het jaar 1830 bekeerde zich de tweede
zoon van Lord Speucer, tot het Katho
licisme. Eenige jaren later trad hij in de
orde dar Passiouisten en wijdde zjjn leven
aan de stichting «ener uitgebreide Gebeds-
vereeuiging, om den terugkeer van Enge
land tot het katholieke geloof af te smee-
ken. Dsze vereeniging des gebed», welke
zich spoedig in Frankryk, Italië en in 'c
algemeen in alle katholieke streken uit
breidde, heeft voor de bekeering van het
oude eiland der Heiligen misschien meer
uitgewerkt, dau al wat er overigens was
verricht geworden. Spoedig toch zag men
iu Groot Brittaunië inrichtingen van katho
lieke naastenliefde ontstaan. Er werden
katholieke weeshuizen gesticht, om de ver
laten kinderen aau de propaganda der
durend en met brutaliteit onder het volk gebracht
past juitt aan het onbeschaafde gepeupel,
om het te doen dwepen en tegen ons op te
ruien. Daarom zou het wjjs heeten, daarna te
streven om het volk de onhoudbaarheid dezer
beschuldiging onder 't oog te brengen.
De Toorzittsr onderbrak den spreker.
//Dan kan zoo gemakkelijk niet: Don Agostino
steunt zijne desbetreffende beweringen met zulke
sterke bewijzen, dat daar niet tegen op te komen
is. Hjj vertelt, dat wij liederlijke vrouwspersonen
geld geven, om met schijnbare aandacht ter
communie te gaan en die ons dan de ontvangen
Hostiën overbrengen; wij echter ontwijden ze in
onze loges, bespuwden ze, bespotten ze,
doorstaken ze met prismen en oiïerden ze den
satan, door dat wjj ze te zijner eere verbrandden.
Zulk eene bewering is natuurlijk juist daartoe
bestemd, ds dweepzieke geloovigen tegen ons op
te ruien, en daarom zou het bepaalt wezsche-
ljjk heeteD, dat het iemand onzer mocht geluk
ken den verbeeldingrijken Don Agostino te lo
genstraffen, iets wat sedert de vervloekte ge
schiedenis met Margaretha Besozzi, niet gemak
kelijker kon zjjn./»
„'t Komt in 't kort hierop neer: Margaretha
Besozzi, eene slechte vrouw, zou Don Agostino
op haar sterfbed zeer belangrijke en veel om
vattende verklaringen over dit punt afgelegd en
als bewijs der waarheid aan hem zeiven eene
H. Hostie, die z|j tot dat doel ontvangen had,
overgereikt hebben. Hieruit slaat nu de paap
tegen ons kapitaal en! zijne onthullingen
prote8tantschc Workhouses te onttrekken.
Gasthuizen en armsn-apotheken openden
hunne deuren, de Vereeniging van den H.
Vinceutius vestigde in schier alle etsaeu
hare afdeelingsn; de Zusters van liefdadig
heid verschenen iu dit land, nit hetwelk
het ordeklsed zoo laugen tjjd was ver
bannen.
(Slot volgt.)
Het Pruisische Huis van Afgevaardig
den heeft de Sperrgelder-wet in derde lezing
verworpen. Jegen stemden de vrijzinnigen.
In eene vergadering der militaire
commissie verklaarde de Minister van oor
log, dat de invoering van een tweejarigen
dienstkyd met het oog op de hervorming
der tactiek onmogelijk is, en het ook niet
doenlijk is dien maatregel voor de toekomst
toe te zeggen.
De secretaris der sohatkist berekende
de verhooging der bljjvende uitgaven op
grond der in deze zitting te stellen eischen
op 10 millioen. De voorstellen tot dekking
van dit bedrag behoudt de Regeering zich
voor.
Prins Löwenstein heeft thans afge
kondigd, dat de groote Duitsche Katholie-
kenvergadering dit jaar te Cobleutz zal
gehouden worden.
De President der Fransche republiek
heeft «en deereet ouderteekend, waarby
gedeelteljjk of geheele gratie wordt ver
leend aan 72 personen, die veroordeeld
waren wegens haudelingeu bjj werkstaking
of wegens manifestation op 1 Mei.
Sedert eenigen tjjd wordt de wet,
waarby van iederen vreemdeling geëischt
wordt dat hij zjjne woonplaat» opgeeft, met
kracht te Parys «n in geheel Frankryk
toegepast. De maires hebben onlangs zeer
gestrenge instructies ontvangen; zoodra
een vreemdeling eene gemeente verlaat,
moet hjj daarvan onmiddellijk keuui» geven
aan den maire en aan dezen de plaats
noemen waarheen hjj veitrekt.
De maire verwittigt dau de overheden
vau het land, waar de vreemdeling giat
wonen en meldt den dag waarop hjj moet
aankomen.
Geeu enkele vreemdeling kan thans in
Frankryk langer dan vier maanden blyven
«onder zich aau te melden. De processen-
verbaal, die sedert twee maanden opge
maakt zijn, zijn eenige honderden in getal.
Te Parijs hebben thans 158 000 vreemde
lingen eene vaste woonplaats.
De Daily News verneemt dat Duitschland's
voorstel op het internationaal telegraaf-
cougres te Parys om de internationale tarie-
baren groot opzien!"
„God dood en duivel! Daar kunnen wij
niet rustig op slapen, daar dient ten einde atn
te komen!//
A/Watte doen! Met bloote wederlsggingen ko
men wij in elk geval te laat."
„Aangenomen. Maar er dient toch gehandeld
te worden. Als wij het rerledene niet meer kun
nen schoon wasschea, moeten wjj ten minste
onze toekomst verzekeren. De mond, welke zulke
zaken door de wereld rondbazuint, dient voor
eeuwig gesloten, de band, die zoo iets schrijft,
voor eeuwig verdord te worden."
//Broeder Vincento is dus van meening, dat
men den ongeschikten schreeuwer op zij dient
te schuiven."
„Ja, hjj moet sterven!/» antwoordde de voor
zitter op ijskouden toon. Hij stond op, nam den
voor hear liggenden dolk, wrong hem in de
vuist ten hemel en riep uit:
Nekam Adonai! (wraak tegen U, o God!) uit
kracht mijner mechtsvolmaaktheden, veroordeel
ik den Priester Don Agostino, den verrader van
onze geheimen ter dood.//
Alle aanwezigen stonden op en bekrachtig
den het uitspreken van het vonnis, door de
linkerhand drie malen uit te strekken en de
formule der rerwensching uit te spreken. Daarop
vroeg de voorzitter:
„Moeten wij bij het lot beslissen, wie bij naam
de broeder is, bestemd om het vonnis te voltrek
ken.?"
„Neen,// sprak Vincento, „ik zelf zal de wraak
ven te verlagen op den grondslag vau een
uniform tirief, nagenoeg geen stenn heeft
gevonden. Het voorstel zou daarom tot het
volgende telegraaf-congres worden ver
daagd.
Iu het Hui3 der Gemeenten maakte
Campbell eenige opmerkingen over New-
Foundland, waarop de Minister Fergusson
antwoordde, dat het eeu zoo lastig geval
is, dat de Regeering hoopt dat er eeue
vriendschappelijke schikking zal gevonden
worden. Da Regeering is volkomen bereid,
het gesckil aan een scheidsrechtelyke uit
spraak te onderwerpen, maar de gegevens
voor 6ene zoodanige uitspraak zijn bezwaar
lijk vast te stellen. De Minister voegde er
bjj, dat de Fransohe autoriteiten niets gedaan
hebben in stryd met de bestaande trac-
taten.
De Oostenr jjksche Keizer heeft in
eeue toespraak geconstateerd, dat er sedert
het vorige jaar geene enkele belangrjjke
verandering in den algemeenen politieken
toestand heeft plaats gehad, ook niet in
dien der Balkaustateu, waarby inzonderheid
Ooitauryk-Hongarjje belang heeft. Door de
vriendschappelijke betrekkingen met alle
mogendheden kon Oostenrjjk vaste hoop
koesteren, dat het land do weldaden de»
vrede» zal bljjvsn genieten. De Keizer zeide
verder, dat het machtig bondgenootschap,
waarvan Oostenrijk een deel uitmaakt, en
de pogingen welke de tot dit verbond be-
hoorende staten gemeeuschappelyk en met
wederzjjdsch vertrouwen aanwenden ter
haudhaviug des vredes, een hechten waar
borg opleveren, waardoor hat hem gegeven
zal z|ju, ook verder zjjne politiek te blyven
volgen, die den voorspoed en het welzjjn
des lands ten doel beeft.
Volgen» de Capitale heeft de Gezant
van Frankryk met de Italiaanscbe Regee-
riug eenige regelingen getroffen tot wijzi
ging der douane-tarieven tusschen Frank
ryk en Italië.
Volgens berichten uit Bern aan de
Duitsche bladen heeft de He.er Welti, lid
der Bonsregeering, in den Natioualen
Raad medegedeeld, dat er gegrond voor
uitzicht bestaat, dat de internationale over
eenkomst betreffende de spoorwegvrachten
binnen kort door de gezamenlijke daarhy
betrokken Staten zal bekrachtigd worden.
Er zijn nog altijd menschen, die veronder
stellen, dat de Stedenwet is ingediend uit partij
belang. Of het rechtigevoel al zegt dat een
kiezer te Amsterdam evenveel voor heeft als een
kiezer te Koudekerke; en dat er nog iet» in den
weg is, zoolang een Amsterdammer 9 leden ter
Tweede Kamer zendt on een Middelburger maar
e»n, dat overtuigt ook al niet meer. De
voltooien. Zelden biedt zich de gelegenheid
aan, twee vliegen door een klap te dooden, dui:
twee doeleinden door een slag te «laan. Ik heb
met den Nazarener, met den zoogenaamden
euohariztieken God, wien de dwepers onder
broodsgestalte vereeren, ook nog een appeltje
te schillen. Nu schiet mij een middel te binnen,,
tevens beiden onschadelijk te maken, den Priester
en ajjn God. Ha! een kosteljjk plan, laat mjj
dat eens ten uitvoer brengen."
De aanwezigen drongen bjj den spreker aan,
hun dit plan mede te deelen, doch hjj fluisterde
de twee, in rang hooger geplaa'ste mannen ge-
haimzinnig iets in 't oor, waarna dezen, door
een hoofdknikken hunne ingenomenheid deden
bljjken.
Nog reel werd er dien avond verhandeld, vele
helsche plannen werden gesmeed, ja, de hel
had har* sluiien ver open gezet om hare ge
heimen der boosh»id met de haar toevertrouwde
booswichten te deelen. Tot het aanbreken van
den dageraad weerklonken nog het glazengeklank
en het geruisch van vele verwarde atemmen in
het leegstaande huis, daarna werd alles stil, de
lichten werden uitgebluecht, het jjzeren poortje
knarste en langzaam en voorzichtig, evenals zij
gekomen waren, verwijderden zich de mannen
van het schootsvel, met zich dragende alle ge
heimen der godloochende vrijmetselarij.
{Wordt vervolgd.)
