NIEUW
K
No. 1562.
Zondag 13 Jnli 1890
15de Jaargang.
Uit i\oorwcgea.
liurrEXLTFiü
i.
Bijna vermoord.
ABOirEEMEjrTSPBIJB
t 0,81
Por 3 maanden rccr Haarlem
7oor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland
Aizjnderljjke Nummers
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBEATT: St. Janstraat Haarlem.
1,80
0,03
AGT.TB MA ETON AGITATE
PBIJS DE» ADVBBTBIÏTIÊW
7an 16 regel»30 Cents.
Slke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS& LAUREY.
Reeds herhaalde malen mocht de katho
lieke pers het verblijdende feit verkondigeu,
dat onze H. Kerk en hare stichtingen steeds
grootere vorderingen maken iu de sympathie
der bevolking van Noorwegen. S.nds onze
ijverige Missionarissen het werk der Ka
tholieke Kerk aan de Noren kunnen laten
zieu, sinds hun de gelegenheid is geboden,
tenminste in eenige voorname kringen
tegen den laster, die de tegenstanders der
Kerk sinds eeuwen omtrent haar hebben
verspreid, met woord en daad op te komen;
sinds zij dit door list eu geweld van zijne
Moederkerk gescheiden volk, de onuitput
telijke naastenliefde dezer Kerk eu de van
haar geleerde en beoefeude ware vrijheid,
gelijkheid en broederschap konden toonen;
sinds zij voor hunne oogen de verheven ma
jesteit van den katholieken eeredienst kon
den ontplooien, hebben de Noren verge
lijkingen gemaakt tusschen hunne Luther-
sche Staatskerk en de Katholieke Kerk en
thans schuwen zij niet meer openlijk te
verkondigen, dat men hen heeft bedrogen.
Zoo wordt b. v. in een der meest liberale
bladen, Verdens Gang,-» het volgende ge
schreven:
»Het Katholicism Ja, wat is dit eigen
lijk?» Het is de ongelooflijke domheid, dat
een meusck onfeilbaar is, dat de Maagd
Maria onbevlekt ontvangen is, dat men de
Heiligen moet aanroepen en dat men ver
giffenis zijner zonden krjjgt voor waskaar
sen, gebeden en Missen. Eu dan nog het
allerergste, dat het den leek verboden is
den bijbel te lezen! Zoo ongeveer zijn onze
begrippen, wanneer wij overigens met het
Katholicisme een ander begrip verbinden
dan dat van eene diepe, kodzwarte duis-
ternis.
»Meu spreekt ons in den regel slechts
van het ouderscheid iu de leer. Dat echter
het Katholicisme op het dagelijksch leven
een stempel heeft gedrukt, waarvoor de
Protestantsche Kerk God zou te dauken
hebben wauueer zij dien bezat en dieu wij
allen geloovigeu en ongeloovigen ons
tot voorbeeld kuunen uerneD, dat kan men
ondervinden, zoodra men de zaak van na
derbij beschouwt.
vIu alle katholieke landen is er éane
zaak welke boven alles is verheven, uame-
ljjk de kerk. Betreed het prachtigste pa
leis, beschouw zijue zuileuiij, zijne mar
meren trappen, zijne met goud en zijde
versierde zalen 't heeft weinig te be-
ieekeuen in vergelijking met de kerk. Hoe
schoon dat paleis ook wezen moge, 't is
niets meer dan het prachtigste huis van
een burger tegenover de algemeeue kerk,
aardsche pracht tegenover de heerlijkheid
des Hemels zelf, gelijk meu deze in de
FEUILLETON.
middeieeuwen in alle haren mysterieuzen
glans afschilderde. En de kerk, dit boven
alles verheven gebouw, staat daar voor
allen zonder uitzondering, zoowel voor den
Keizer als voor den bedelaar. Iu de groote
ongelijkheid der wereld is de kerk de
grootste gelijkheid.
»Evenals 'de Kerk zelve steeds het groote
democratische genootschap was, waarin geen
erfrecht bestoud, waarin noch afkomst noch
wereldlijke rang iets te beteekenen hebben,
doch waarin de armste knaap zelfs den
Pauselijkeu Stoel kan beklimmen; evenals
zij ten tijde harer grootste macht bet meeste
heeft gedaan, wat ooit werd verricht, om
eeue algemeeue zedenleer en een algemeen
recht voor allen in 't aanzjjn te roe-
pe.:; evenals zij den Koning voor haren
rechterstoel daagde en den zwakke recht
deed wedervaren, zoo zijn ook de tempels
het verhevenste en heerlijkste, wat de rneD-
schelijke geest ooit heeft tot stand gebracht;
zij zijn de toevluchtsoorden van allen.
»De groote Prelaat Bossuet is beroemd
geworden door zijue aan alle grooten eu
machtigen van zijn tijd gerichte vrijmoe
dige redevoeringeu over de gelijkheid van
alle meuschen voor den rechterstoel van
den dood. Iets van hetzelfde gevoel brengt
iedereen, bewust of onbewust, mee wanneer
hij uit- de groote katholieke kerken komt eu
als dit gevoel ook maar onbewust in 't
harte ligt, buiten in het dagelijksche leven
werkt het als eene verevenende hand. De
fijne, in 't zwart gekleede dame en de
opgetooide hoer, dia eene wijle de kerk
hebbeu bezocht, hebben geknield naast den
armsteu bedelaar. Het gaat zoo gemakke
lijk niet koude, harde scheidsmuren tus-
scheu menscheu op te bouwen, die elkan
der dagelijks ouder de gewelvea ontmoeten,
welke ieder mensch klein maken in zijn
eigen oogeu. Want men bedenke wel, dat
de godsdienst in katholieke lauden niet is
afgeloopeu met een wekelijkscb bezoek der
kerk, maar dat het gausche leven gods
dienstig is.
»Ofechoon werkelijke armoede overal
treurig is, zoo droevig a's bij ons in het
protestantsche noorden is zij iu katholieke
landen niot, want zij verschuilt zich niet
alsof zij eeue zonde of schande ware. Ik
denk thans niet aan bedelarij deze kent
men in katholieke landen ternauwernood
meer doch sla uw oog maar eeus op
de straten! Slechts eenmaal in het jaar,
op den 17den Mei (net feest der consti
tutie) kan men bij ons zulk eene mee ge
ling aanschouwen, en zelfs dan, omdat op
dien dag een ieder zijn fraaiste toilet
maakt, ziet men nooit zulk eeue boüte
mengeling van zwareu arbeid en vermaak,
van armoede en weelde. Eveuals de kerk
in katholieke landen voor allen is, zoo is
het ook de straat, en kerk en straat om-
IIoe larg had ik reeds in half liggen ie hou
ding op de bauk van den spoorwagen geslapen?
Ik weet het niet. Ik herinner mij alleen, dat
ik gewekt werd door een vreemd gevoel. Raakte
daar niet een voet zachtkens den mijne aan.
Misschien droomde ik; het licht was uitgegaan
en er heerschte volslagen duisternis om tnij heen
Wat speelt de inbeelding iemand toch leeiijke
parten, dacht ik. Hoogstwaa sehjjnlijk draagt de
hardheid dezer afschuwelijke banken daaivan al
leen de schuld.
Ik trachtte het denkbeeld van mij af te zetten,
maar de werkelijkheid zegevierde Ik was
immers klaar wakker en ik voelde duidelijk, o,
zoo duideljjk, den lichten, maar voortdurenden
druk van eeus andermans voet.
Ik kneep mij zelf in den arm om dit divaas
visioen te verdrijven, dat ik nu toeschreef aan
de nawerkiug van een half flescbje Cbfitean-
Lntour, dat ik aan het buffet in de stations -
koffiekamer had gedronken. Ik kneep zoolang
tot ik het wel had kunnen uitgillen van de pijn,
maar de drukking van deu voet bleef bestaan.
Daar ik nu overtuigd was, dat er eene ver
gissing noch inbeelding in het spel was, ofsehoon
ik er° niets van begreep, begon ik zacht, maar
vaRhsloten den voet terug te duwen, die zich
tegen den mjjne wreef. Eenige seconden later
had de geheimzinnige zijne plaats herwonnen en
ik verdiepte mij opnieuw in allerlei gissingen.
Laat zien! Laat zien! Laat ik eens mijn ver
stand gebruiken. Zoo aanstonds zal het zich wel
op eene hoogst natuurlijke wijze oplossen en ik
zal stellig de eerste ziju om over dit a-outuur te
lachen.
Maar hoe ik ook naar eene oplossing zocht,
ik vond haar niet. Meer en meer drong zich
zelfs de zekerheid aan mij op, dat daar tegen
over mij een reiziger zat en dat de voet, die rnij
zoo onaangenaam bezig hield, de zij e was.
Maar ik had toch niemand gezien! Wel had
de trein, sedert wij Parijs verliete', driemaal
kunnen ophouden: te Aubrais, te Blois en te
Tours, zonder dat ik wakker werd, maar ik sliep
gewoonlijk zoo vast niet of het plotseling open
rukken van het portier en het binnentreden van
een reiziger, die vlak t genover mij plaats nam,
zou mij hebben gewekt.
Toch moest het ditmaal gebeurd zijn, want
de man zat tegenover mij en ik voelde zijn voet
tegen den mijne. Wat zou hem toch in's hemels
naam bezielen, om zoo vrijpostig zjjn laars tegen
vatton een groot deel van het meusche-
lijk leven.
»Wie in een dezer grootsche kerken
staat, begrijpt licht, dat de daar bidden
de» al hun hoop op het hemelsch para
dijs hebbeu gevestigd. Wanneer de blik
opwaarts gaat on Ier deze gewelven, welke
zich steeds hooger hoven elkauder ver
heffen, wanneer men hat licht van boven
en van alle kanten ziet binnenstroomen
door de gouden, purperen, regenboogkleu-
rige glazen iu de gewelfde vensters, tus-
scheu de machtige zuilen en eindeloozo
gewelven, waarin schier ruimte is voor
eeue andere wereld, dan schijnt het alsof
de gansche wereld zich in geitik baadt.
Maar op den bodem knielen in alle hoe
ken zelfs de armste meuschen; zij rusten
in gebed rondom het schoone altaar, zij
knielen iu de prachtige kerkbauken; zij
zitten dikwerf ureulang in vrome ge
dachten verzonken eu tegen een pilaar
geleund, daarom alleen, omdat zij er zich
te hui3 gevoelen. Want er bestaat geen
kleed zoo armoedig, of men mag het in
de kerk dragen en er is niemand zoo
ellendig, of hij heeft behalve deu kelder
of bet zolderkamertje waar hij woont, nog
deze plaats, waar hij zich even rustig,
even vreedzaam gevoelt als iemand ergeus
auders en eveu goed als een ander daar
op recht heeft. Wordt vervolgd.)
Voor het rijksgerechtshof te Leipzig is
het proces begonnen tegen de anarchisten
Reinboldt, van beroep kleedermaker, en
echtgenoote, Bohr, schilder, en Wagen-
knecht, slotenmaker, beschuldigd van het
te Berlijn verspreiden van te Londen gedrukte
geschriften, waarin aangespoord wordt tot
het vermoordeu van den Ke'zsr eu tot
gewelddadige omverwerping van de Duitsche
rijksregeering. Iu de woning der beschul
digden werden herhaaldelijk bijeenkomsten
van anarchisten geboudeD, waarin vooral
vrouw Reinboldt het woord voerde. Uit
hst verhoor bleek, dat de beschuldigden
sedert geruimen tijd reed3 in betrekking
gestaan hebben met anarch sten te Lon
den, St.. Petersburg, Parijs en in Amerika.
Het openbaar ministerie eisebte tegen de
beschuldigden van 6 tot 8 jaar tuchthuis
straf. De beschuldigden zijn allen omstreeks
30 jaar oud. Onder de getuigen waren
verscheidene politie-ambtfnaren en tien
mannen eu vrouwen uit den arbeiders-
stan f.
Naar uit Bielefeld getueld wordt, wil
de AlIgemeineFleischer Zeitung uit betrouw
bare bron weten, dat sedeit Diasdag j'.
de invoer van Hollaudsch spek in Duitsch-
land is verboden.
De Kamer van Koophandel te Lübeck
de mijne te wrijven.
Het ia stellig een man en wel iemand, die steels-
geuijze in den trein heeft, plaats genomen, ter
wijl deze in volle vaart was juist! Maar met
welk doel? Natuurlijk voert hij weinig goeds in
zijn schild. Men is zoo geheimzinnig niet, wan
neer men geen kwaad in den zin heeft.
Daar valt mij iets in! Dit uitgedoofde licht, is
dat niet een nieuw bewijs van de juistheid mijner
vermoedecs. Eerst meende ik, dat het enkel de
schuld was van de spoorwegbeambten, die ver
zuimd hadden de lampen te vullen; maar is het
niet veel waarschijnlijker, dat de lamp moed
willig is uitgedaan, met het misdadige oogmerk,
in liet duister eene misdaad te plegen? Ik weet
wel, dat men den ballon van binnen niet oplich
ten kan, mair zoo iemand is tot alles in staat:
in een gunstig oogertblik is hij zeker op den
wagen geklommen en heeft de vlam uitgeblazen.
En daar zat hij nu, die mat), die ellendeling,
die moordenaar! Alvorens zich op mij te werpen,
moet hij eerst door eene bescheidene aanraking
zekerheid hebbeu of ik wel vast geno.-g slaap;
hij wil het zich gemakkelijk maken en mij in
mijn slaap overvallen.
Na die zaak met Barrême hoort men veel
meer dan vroeger van aanslagen op reizigers ia
den trein. Laatst nog waren de nieuwsbladen vol
van een ijseljjken moo.d, die bjjna onder dezelfde
heeft iu een rondschrijvea aan winkeliers
aangedrongen op het sluiten der winkels
Zondags na 1 uur. Slechts 27 winkeliers
weigerden, terwijl 503 de circulaire ouder-
teekeuden. Da Kamer heeft daarop eene
petitie aan den Rijksdag gezonden, met
verzoek in de nieuwe arbeidswet eene be
paling betreffende sluiting op Zondag op
te nemen.
De toestaud, welke te Londen ten
gevolge van de werkstaking door een ge
deelte der brievenbestellers ontstaan is,
werd ji. Donderdag ernstig. Dien ochtend
hebben 50 bestellers nil het Ooster- en
60 uit het Noorderkwartier geene bestel
lingen verricht. Yan wege het beheer der
posterijen werd eene afkondiging aan de
bestellers gedaan, behelzende dat zij, die
weigeren de ontvangen bevelen te gehoor
zamen, of die de beambten geweld aan
doen, welke hunne taak willen volbrengen,
zullen ontslagen worden. In den voor
middag trokken 200 bestellers door het
kwartier Islington tot aan de City waar
150 anderen zich bij hen voegden. Ge
zamenlijk trokken zij naar Oxfordstreet,
waarbij zij de met het bezorgen van brie
ven bazige bestellers, die zij tegenkwamen,
trachtten over te halen hen te volgen. Er
werden weder honderd bestellers ontslagen.
Ondanks alle tegenstrijdige berichten of
geruchten, zoo meldt men van eene andere
zijde, blijkt dat de werkstaking der post
ambtenaren niet algemeen is. Tot dusver
weigerden slechts 200 ambtenaren bij de
ver. chillende departementen den dienst; zij
werden ontslagen eu reeds vervangen. De
post-administratie beschikt over een vol
doend aantal reservisten om alle werksta
kers terstond te vervangen. Deze weten
schap houdt velen van deelneming aan de
werkstaking terug.
Hoe meer Gladstone het Engelsch-
Duitsche verdrag bestudeert, hoe minder
het hem bevalt. Tenmiuste dit weet de
Londensehe correspondent van The Leeds
Mercury te vertellen. De overgaaf van
Helgoland tegen den zin der bewoners
vooral acht Gladstone zeer verkeerd en er
is allo reden om te gelooven dat hij een
hevigen aanval op het verdrag zal doen.
Er worden onderhandelingen gevoerd
over eene wijziging iu het Kabinet, daar
Smith tot Pair zal verheven worden. Ran
dolph Churchill wordt de leider in het La
gerhuis. Hartington big ft de aanneming
eeuer portefeuille weigeren.
De eergisteren gehouden vergadering van
aandeelhouders der Brilsche Noord-Borneo
Compagnie verwierp een voorstel om het
verslag der directie te ontvangen, maar
niet goed te keuren. Het voorstel werd
door onderscheidene aandeelhouders ge
steund op grond dat zjj uitdeeling van de
opbrengst der verkoopen van land ver-
omstandigheden werd volbracht, als waarin ik
mij nu bevind.
Al deze gedachten doorkruisten mijn geest,
want hoezeer ik ook onder den oraangenamen
indruk mijner positie verkeerde, toch bleef mijn
geest volkomen helder.
Alleen kon ik het maar niet met mijzelven
eens worden, hoe ik mjj uit dezen neteligen en
gevaarljjken toestand zou redden.
Toch moest er eere keus gedaan worden en
wel liefst zoo spoedig mogeljjk, want elk oogen-
blik kon de ontknooping volgen. Het scheen mjj
toe of er reeds uren verloopen waren sedert mijne
eerste ontdekking en ik begreep niet, wat den
man mocht weerhouden. Hij zou toch op het
al erlaatste oogenblik niet aarzelen! Neen, hij
wachtte slechts op het juiste oogenblik; hjj wilde
wellicht vlak bij een station zjjn, om zoodra hij
zjju slag had geslagen, gemakkelijker den trein
te kunnen verlaten, wanneer die langzaam reed.
En ik wist volstrekt niet, waar wij waren;
hoe zou ik het nu ook te weten komen?
Op hulp van buiten moest ik dus niet reke
nen. Ik had vergeten, toen ik plaats nam, mij
te vergewissen aan welken kant de noodrem was,
wie denkt ook daaraan?
{Slol volgt.)
