No. 1570.
Vrijdag 1 Augustus 1890.
15de Jaargang.
Uit Denemarken,
De christelijke Standaard.
l a k n.
r
Per 3 maanden voor Haarlemi 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummer»0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUBSAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA HON AGITATE
PBIJS DEB advebtewtiEw
Van 16 regel» 30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Een huishoudentje!
ABOHKEMEHTSIPBIJa
Uitgevers: KÜPPERS& LAUBEY.
Dat de Katholieke Kerk in Denemarken
betrekkelijk nog weinig ontwikkeld is,
komt daardoor, dat zij dertig a veer
tig jaar geleden in dit land nog vau elke
vrijheid was beroofd. Eerst den 9 Juni
1847 werden de in Denemarken tegeu de
Katholieken gerichte vervolgingswetteu af
geschaft en van dien tjjd af begon voor
de Kerk een nieuw leven. Onmiddellijk
werden er twee Missie-staties opgericht, de
eene in de hoofdstad Kopenhagen en de
andere te Frederica iu Jutland. In het
jaar 1856 zag men te Kopenhagen de eerste
Katholieke Liefdezusters, die sinds deu re
formatie-tijd in Denemarken haar intocht
hielden; het waren Zusters van den II. Jo
zef uit Chambéry, wier aantal tbaus tot
110 is gestegen, en die behalve een novi
ciaat en twee hospitalen te Kopenhagen, ook
nog bezitten twee hoogero burgerscholen voor
meisjes met 276 leerlingen (waaronder 121
Protestanten), 11 lagere scholen voor kna
pen met 855 leerlingen eu 11 lagere scho
len voor meisjes, die 374 leerlingen tellen.
De Katholieke Missie iu Denemarken geeft
in 't geheel aan 1035 kinderen onderwijs,
waarvan ongeveer 200 tot Protestantsche
familiën behooreu. Bovendien bezitten de
kleine Maria-broeders» een jougenswees-
buis/de »Zusters von St. Jozef» twee wees
huizen voor meisjes en twee hospitalen
met 130 bedden.
Met de oprichting der Apostolische Pre
fectuur iu Denemarken iu het jaar 1869
nain voor het Katholicisme de aera eeuer
sneller ontwikkeling een aanvaug. Sinds
de emancipatie der Katholieke Kerk heelt de
Deensche Regeering zich steeds welgezind eu
voorkomend jegens de Katholieken van het
land gedragen en met uitzondering van
IJsland, waar uien nog te vergeefs op ue
invoering der godsdienstvrijheid wacht,
verheugt zich de Kerk in dit kleine laad
in eeue groote mate vau vrijheid, evenals
zjj deze geniet bjj zoogenaamde Katholieke
Regeeringen.
In hst jaar 1872 werd iu de nabijheid
van Kopenhagen het door eene adellijke
dame gestichte en aan de leiding der
Jezuïeten toevertrouwde College van Or-
drupoë geopend; men begon met vijftien
leerlingen, het college is echter thans een
der bloeiendste vaü het land.
Op deu 1 Januari bevonden zich iu De
nemarken 14 Katholieke Missie-Staties, ua-
melijk vijf te Kopenhagen, en een in Aar-
huus, Odensee, Frederica, Randers, Horsens,
Sweusborg, Kolding, Reykjavik (IJslaud) en
Ordrupoë. Uit de volgende vergelijkende
statistiek der Missiën in Denemarken ten
tjjde der emancipatie en in het jaar 1890
zal men kunnen zien, welk een vooruit
gang de Kerk in veertig jaren heeft ge
maakt. Het personeel bestond uit 3 Mis-
FE ILL ET ON.
Een Franseh schrijver heeft het huishouden
van Parijs beschreven en nu beschrijft de „New-
York Herald* in een belangwekkend artikel, het
huishouden van den Sultan.
Het is niet wat door eene geheele stad, eene we
reld in het klein zooals Parijs, maar wat slechts
door een man verbruikt wordt, wiens onverza
digbare eetlust jaarlijks honderd millioen gulden
voor zijn onderhoud en dat zjjner omgeving ver
slindt.
Meer dan zesduizend personen gebruiken te
Constantinopel elkt-n dag hunne drie maaHjjden
op kosten van den Sultan in het paleis van
Dolma-Bagthcé, en het is geene kleinigheid het
raderwerk van zulk eene machine goed iu het
smeer te houden. Keeds wanneer allen op bepaalde
tjjden en volgens een vastgesteld menu aten, zou
deze taak ingewikkeld genoeg zijn; maar er moet
altjjd rekenschap gehouden worden met de grillen
van den meester en den geringste zijner gun-
sionarissen, 2 Missie-Staties, 300 Katho
lieken; in het jaar 1890: 1 Apostolisch
Prefect, 37 Missionarissen, 14 Staties, 3700
Katholieken; voorts 45 Priesters van de
Orde der Sociëteit vau Jezus, 3 Maria-
Broeders, 110 Zusters van den H. Jozef
uit Chambéry eu 6 Duitsche Zusters (zie
kenverpleegsters). Van godsdienstige ge
stichten bestond iu het jaar 1850 nog bijna
nietsp thans telt men er 10 Katholieke
kerken6 openbare kapellen, 6 privaat-
kapellen, een Jezuïeten-College en eeue
hoogere burgerschool voor knapen.
De nationale Heilige der Deensche Ka
tholieken is de Heilige Kanut, wiens 800-
jarige sterfdag door de Katholieken op deu
10 Juli 1886 werd gevierd wet eene bede
vaart naar Odensee, waar iu de overoude,
helaa»! zich in handen der Protestanten
bevindende kathedraal, de gebeenten van
dezen koninklijken martelaar zijn begra
ven.
Moge door de voorspraak van den H.
Kauut het Koninkrjjk Denemarken eenmaal
geheel eu al iu den schoot der ware Moe
derkerk worden teruggevoerd!
Elk volk heelt zijn standaard, elk gilde
eea vaandel of een teeken waardoor het
zich kenmerkt; wat zal nu de standaard
zjjn van het groote gilde der Christenen
op aarde, van het uitverkoren volk van
Christus? Welk teekeu kau samenvatten
eu duidelijk voor iedereen de algemeene
kenteekenen van het menschdom uit
drukken?
't Is het Kruisbeeld. Immers is het Kruis
niet gelijk een tafereel, waarop onze oor
sprong, onze natuur, onze bestemming en
ons einde te lezen staan? 't Is een ver-
have», kort begrip van don hemel en de
aarde, het toont deu God, Die ons schiep,
Die ons verloste, Die ons heiligde; het doet
ons deuken aan den meuscli, die, in on
schuld geschapen van zijn staat vervielen
werd opgebeurd; 't is het verbindiugsf.ee-
ken vau de heiligheid, de waarheid, de
barmhartigheid, de rechtvaardigheid en
den vrede.
Indien de werken der schepping Gods
macht eu wijsheid openbaren, het Kruis
toont de diepte vau God3 goedheid en
liefde. Het is God, Die beleedigd is en
't is God, Die vergeeft; het is de meosch,
die zondigt en 't is God, Die uitboet.
De revolutiounaireu in Frankrijk ziju
in 1790 opgekomen met de woorden ge
lijkheid, broederschap en vrijheiddoch
Christus beeft die woorden van Ziju Kruis
af reeds verkondigd- De gelijkheid, maar
eene edele gelijkheid, daalt van het Kruis,
teekent het voorhoofd van alle kinderen
Adams, want niemand mag eene ziel ver
achten, die de Heiland ten koste van Ziju
bloed beeft gekocht.
stelingen, en hoe onredelijk, hoe onvom-zien de
vraag naar eenigen schotel is, men verwacht al
tjjd dat er terstond aan voldaan zal worden.
Wanneer men laat wachten, wanneer op nederige
wijze bezwaren gemaakt worden, dan daalt ter-
sond de keizerlijke ongenade neer op het hoofd
van den verantwoordelijken ambtenaar en wanneer
deze ongenade r.iet gepaard gaat met het verlies
zjjner vrijheid, zoo wordt zij toch altijd gevolgd
door het verlies zijner plaats en dikwijls door
de verbeurdverklaring zijner goederen, daar dit
in Turkije gewoonlijk samengaat.
De bediening van den Sultan is dan ook op
bewonderenswaardige wijze ingericht en er hapert
niets aan. Elke afdeeling staat onder het bestuur
van een verantwoordelijken chef, die een geheel
leger van bedienden of slaven onder zijne be
velen heeft en zelf hiërarchisch ondergeschikt is
aan den schatbewaarder. In al deze verschillende
afdeelingen is er geene enkele vrouw in dienst.
Zij die in het paleis benoemd zijn, zijn uit
sluitend belast met de persoonlijke bediening
harer meesteres. Overigens is het beginsel van
de verdeelirg van den arbeid in het keizerljjk
huis zoo ver gedreven, dat niemand zich behoeft
af te tobben, behalve de opperkamerheer en 'de
schatbewaarder.
Het Kruisbeeld gebiedt dan meusch te
eerbiedigen, den bedelaar met zijne ge
scheurde kleedereu, zoowel als deu rijke
die in zijde en purper gekleed gaat, deu
geringe gelijk den machtige; het leert zelfs
den misdadiger te helpen eu iu ziju onge
luk bij te staafr
De broederschap, maar eene edelmoedige
broederschap, daalt vau het Kruis eu zegt
ons, dat wij alleu broeders zijn, die den
zelfden Vader hebben, dat wij elkander
moeten bamiuueu eu de hand toereikeu
iu ongeluk en smart. Wie is verhard eu
gevoelloos geuoeg om niet ontroerd te
worden wanneer wij den Zaligmaker voor
Zijne beulen hooren bidden: Vader, ver
geef het hun, want zij weten niet wat zij
doen,
Da vrijheid is een zegepraal van het
Kruis. Door den meusch uit de slavernij
der zonde te verlossen, door hem de macht
te geven om te strijden en te zegevieren,
heeft het Kruis niet alleen de vrijheid ge
schonken, maar het heeft waarlijk in de
wereld de edele vrijheid van de kinderen
Gods gebracht, om de ketens der driften
af te schudden en de ongeboudenheden
der overdaad te betoomeu.
Zietdaar de standaard, die de wereld
heeft verlost. Is het dan niet recht eu rede
lijk, dat het Kruis, als ons zegeteekeu,
overal schittere, op ouze toreus en open
bare gebouwen, in de velden eu langs de
wegen, aan deu ingang van dorpen en
steden, in ouze huizen en op onze borsten?
Het spreekt immers van vrede iu onze
woelige harten, het legt balsem op de
wouden onzer ziel en het wijst ons deu
weg vau vergiffenis eu barmhartigheid.
Onze voorouders verstonden beter dau
wij de taal van het Kruisbeeld. Waren zij
ook niet beter dau wij? Eu hebben wij er
bjj gewonnen met hunne openbare liefde
voor dien welsprekenden standaard niet
na ta volgen of in ons te laten veiflau-
wen? Zij waren overtuigd, dat de zege in
dat teekeu was. Mochten ook wij dat steeds
verstaan, want in dien ebristelijken stan
daard ligt ons tijdelijk^geluk en onze eeuwige
zaligheid.
Voor de afwisseling is er weder eeus
eeue omwenteling geweest iu een der Sta
ten van Zuicï-Arnerika.
Ditmaal gold het eeue Republiek, waar
heen zeer velen zich, ook uit ons vader-
l'ann, heeo begaven om er nieuwe of ver
hoogde welvaart te zoeken, en meestal
niet te vinden.
De tijdingen uit Argentinië dat laud
van belofte is het bedoelde luidden eerst
ongunstig, doch later beter.
Het Argeutjjnsche gezantschap te Londen
publiceert althans eene dépêche van den
De opperkamerheer is de erkende tolk van al
de vveu9ch.3n des meesters; hij moet dan ook dag
eu nacht te zijner beschikking blijven. Wat deu
schatbewaarder betreft, deze draagt in zijne hoe
danigheid van oppersten chef van den huishou-
delijken dienst ook een zeer zwaren last op zijne
breede schouders. Zijne koopers alleen, waarvan
ieder met liet inkoopen van bepaald aangewezen
goederen belast is, vormen reeds een talrijk leger:
de eene houdt er zich bjjt oorbeeld mee bezig te
zorgen dat er steeds viseh in voorraad is, en om
eiken dag een genoegzame hoeveelheid visch te
leveren vcor zesduizend monden is geene gemak
kelijke zsak in eene stad, waar geen groote
vischmarkt is; geheele rotten koopers doorloopen
dus een twintigtal wijken of stellen zich onmid
dellijk in verbinding met de visschers en ieder
hunner wor.lt vergezeld door twee mannen, om
hetgeen zij koopen, te d-agen. Elke week heeft
men ongeveer tien tonnen versche visch noodig
voor de keuken van het paleis.
Men eet er eiken dag op zijn minst achttien
duizend pond brood, want de Turken gebruiken
dit in groote hoeveelheden. In groote ovens, die
evenals de keukens, buiten de muren van het
paleis gebouwd zijn, wordt dit brood gebakken.
Een regiment bakkers kneedt het, een ander
Minister van Financiën, volgens welke de
omwenteling bedwongen is, met vervanging
van den Staatspresident door Pellegrini,
alsmede amnestie. Ook het jongste tele
gram aau da Times stelt den triomf der
opstandelingen als twijfelachtig voor.
Deze omwenteling zal, naar de echte ge
woonte van de Zuid-Amerikaansche Repu
blieken, wel door eene contra-revolutie wor
den opgevolgd.
De landverhuizers zullen al het zegen
rijke van die gezagsworsteliugen ondervin
den. Velen zullen zuehten: ocb, waren wij
maar thuis gebleven!
Onder zekere omstandigheden is het te
verklaren, dat men zijn heil in deu vreemde
zoekt. Eenige meerdere voorzichtigheid
ware deu heilzockenden echter wel aan
te bevelen.
Teu overvloede teekeuen wij nog op,
dat de toestand iu enkele Staten van Mid-
doii-Amerika nog altijd zeer gespannen
blijft.
En dat alles wordt beleeft kort na het
Cougre3 der bewuste Staten, waarop over
eene Confederatie werd beraadslaagd.
Lieflijke idealen! De werkelijkheid ziet
er wat somberder uit.
De Congressen doen nog niet eenmaal
de uitwerking der compressen op de won
don, welke de Staten onderling elkaar sloe
gen. De verhoudingen blijven ontstoken.
De congestie zal niet door het Congresmid
del wordeu weggenomen.
Aan inwendige levensvernieuwing heeft
ook Ceutraal-Amerika behoelte. Doch die
komt niet door samenzweringen en revo-
lutiëu, maar door de kracht van die hoog
ste beginselen, welke echter maar bij een
deel der Centraal- eu Zuid-Amerikanen in
eere ziju.
President Carnot heeft den nieuwen
Spaa s hou Gezant bij de Fransche Repu
bliek ten geboore ontvangen.
Diens rede vloeide over van lofspraak
voor Fiankrijk eu de Franschen.
Cauovas zal zeker door zijn Afgezant
willen bewijzen dat Spanje op eene goeden
voet met de Fransckeu wil blijven, eu dat
het geen lust bezit zich aau te sluiten bjj
den Drievoudigeu Vredebond.
Zeer wel gemeend zal die Frauschen-
liefde wel niet wezen; maar er moet iets
van de zijde van Spanje gebeuren om deu
indruk weg te nemen van de met licht
verklaarbare bedoelingen verspreide ge
ruchten, volgens welke het nieuwe Spaan-
sche Kabinet ongunstig jegens Frankrijk
is gezind.
Oprecht innig zullen de betrekkingen
tusschen Frankrijk en Spanje wel niet
worden.
Den »heeren» republikeinen is het een
gruwel, dat Spanje weder een Troon bezit.
Wilde Spanje eene nieuwe onwenteliog ma
ken eu werd het opnieuw eene republiek,
regiment brengt het naar het paleis, een derde
koopt het meel en de brandstoffen, die dag aan
dag door geheele karavanen kaméelen bij de
ovens worden gebracht. Het Turksche brood is
goed doorbakken, zeer licht en in elk opzicht
voortreffelijk; bijna altijd wordt het bereid van
roggemeel vermengd met eenig tarwemeel.
De schotels, die voor den Sultan bestemd zjjn,
worden door zijn persoonlijken kok gemaakt en
niemand anders mag ze aanraken. De phnnen
zjjn van goud of zilver; wanneer een gerecht ge
reed is, wordt er een strook papier omheen ge
daan en dit wordt verzegeld, welk zegel door
den opperkamerheer, die elke spijs eerst proeven
moet, voordat de meester er zjjn mond aan zet,
in tegenwoordigheid van Zijne Majesteit wordt
verbroken. De spijzen worden altijd voorge-
diend in dezelfde pan, waarin zij bereid zijn, ten
minste wanneer daartoe geen steenen schotel
noodig was, in welk geval deze, alvorens aange
boden te worden in een soort gouden klok ge
plaatst wordt, die een slaaf vasthoudt, terwijl de
Sultau eet. Elke schotel vormt een afzonderlijk
gerecht waarbij eene bepaalde soort brood, of
eene bizondere soort koek behoort, die een tweede
slaaf op een gouden blad aanbiedt. Voor eiken
schotel, en hun aantal is onnoemeljjk, zjjn dus
minstens twee slaven noodig, Slot volgt.)
