NIEUWE
No. 1575.
Donderdag 14 Augustus 1890
15de Jaargang.
De ware oorzaak.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden Toor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afzonderlijke Nummer»0,03
Dit blad verschynt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
rnn
PRIJS DER ADVSBTBKTIÉB
AGÏTK MA NON AGITATE
Van 16 regelt 30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterlyk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KüPPEBS k LAUREL
De gebeurtenissen in Centraal- en Zuid-
Amerika hebben de aandacht der oude
wereld weder eens gevestigd op den toe
stand van de talrijke, meestal van Spanje
uit gekoloniseerde Staten van Amerika.
Het beeld, dat zich hij deze beschouwing
vertoont, is er verre van verwijderd ver-
blydeud of verheffend genoemd te kunuen
worden.
Wat mag toch wel de ware oorzaak
zjjn,dat schier om de twee jaar ergens in
Zuid- of Midden-Amerika eeoe omwente
ling uitbreekt? De Staten aan de Noord-
Amerikaansche Unie beslaan toch ook
een kolossaal grondgebied en zjjn op tame
lijk losse schroeven aan elkandor gehecht.
Desniettegenstaande heeft men siuds deu
grooten burgeroorlog tusschen de Noor
delijke eu Zuidelijke Staten van bloedige
revolutiën, met uitzondering van den Iadi-
anenkrijg aan de grenzen, niets meer ge
hoord. De verkieziugsoorlog tusscben de
mocraten eu republikeinen wordt wel is
waar met ontzettende verbittering weder-
zjjds gestreden, doch daar blijft het dan
ook bij. Overigens gaat de economische
ontwikkeling van Noord-Amerika met
rassche schreden vooruit eu deYereenigae
Siaten zjjn reeds ver genoeg gevorderd
om op economisch gebied den grooten
strijd met Europa aan te binden.
In Midden- en Zuid-Amerika vindt men
meestal de beschaving uit Spanje aange
bracht, een feit, 't welk reeds zeer dik-
wjjls voor oppervlakkige beoordeelaars als
een bewijs voor de bewering moest dienen,
dat de Katholieke Kerk niet bij machte is
om revolutiën te voorkomen en aan gezags
ondermijning weerstand te bieden, 't Is
waar de Katholieke godsdienst is de beer-
schende iu het genoemde gebied. De offici
nale Regeeringen willen echter in den regel,
helaas! niets met deu godsdienst te maken
hebben. Het liberalisme eu de loge tieren
nergens ter wereld zoo welig als in
Spaansch Amerika. En vermits bet nu
een algemeen bekend verschijnsel is, dat
de afvallige Katholiek, wanneer hij een
maal zoo ver is, geen godsdienst of gezag
meer pleegt te erkenneö, zoo is daardoor
eene verklaring der vele omwentelingen
en rustverstoringen op psychologisch ge
bied reeds gegeven. Men vergeljjke nu bier-
bjj de toestaudeu in België en Fraukrjjk,
waar het liberalisme en radicalisme voort
durend in een stryd zjjn gewikkeld met
de conservatieve party.
Doch deze verklaring alleeu is niet vol
doende. Er moet ook rekening worden ge
houden met de geographische en econo
mische gesteldheid van die landen en met
den aard der bevolking. Iu Midden-Amerika
bg voorbeeld overtreft schier overal het
aantal Iudiaansche bewoners dat der blan
ken en kleurlingen (gemengd ras). De ver
houding wordt in de volgende tabel duide-
ljjk voorgesteld.
FEUILLETON.
Een getruffeerde Franschman.
(Vervolg.)
Wij verwachtten elk oogenblik vermoord te
worden, ging hjj eindelijk voort, maar zij verge
noegden zich met ons onder de hoede te stellen van
een geweldigen wilde en zjjn vervaarlijken knods;
het eenige, maar in zulke handen een vreeselijk
wapen, dat bjj hun stam in gebruik scheen te
zijn.
De onwelkome lijfwacht verloor ons dien ge-
heelen nacht geen oogenblik uit het gezicht en
somwijlen zagen wij hem zijn lippen aflikken en
zijn maag liefkozen op eene wijze, die maar al
te duidelijk verried, dat hij binnenkort terdege
aan ons dacht te zullen smullen.
Zij braadden ons echter noch den volgenden
dag, noch de daarna komeDde dagen. Later ver
namen wij, dat dit uitstel te wijten was geweest
aan het feit, dat de provisiekast, tengevolge
eener vroeger behaalde overwinning, overvloedig
van krijgsgevangenen was voorzien.
Staten. Grondgeb. in Bevolking daaronder percent
1000 vierk. K.M. in 1000. Blanken.Kleurl. Indianen-
Guatemala 121 1250 15 25 60
San Salvador 19 600 15 30 55
Nicaragua 132 250 30 33 37
Honduras 120 250 10 20 70
Costarica 52 250 60 30 10
Geheel juist ziju deze opgaven echter
niet, maar de vermelde verhouding der
rassen komt iu 't algemeen vrjj wel over
een met den feiteljjken toestand. Terwjjl
nu de Indianen zich eukel met hun laud-
bouw en hun overigen arbeid voor hun
levensonderhoud bezighouden, zjjn de kleur
lingen met de meer iutelligeute, energieke
en welgestelde blanken voortdurend in
strgd; de eigenljjke politiek wordt tusschen
beide categorieën der bevolking afgespeeld,
dat wil zeggeD, wat men ouder politiek in
die gezegends landen verstaat. Eigenlijk is
het in den regel er slechts om te doen,
wie vau da parigen aan de Staatsruif zit.
Dat daar vau eene gezonde ontwikkeling
geen sprake kan zjjn, spreekt als een boek.
En zoo komt hut, dal de meeste Zuid- en
Midden-Amerikaansche Staten een bestuur
hebben, welks liederlijkheid in de gaDsche
wereld zijns gelijkeD niet viudt; in Italië
en in de Balkanstaten gaat het in verge
lijking daarbjj nog voorbeeldig toe. In Ar
gentinië werden bjjvoorbeeld bg de jongste
omwenteling de betalingen een maand uit
gesteld; een enorm aantal bankroeteu was
daarvan uatuurljjk het gevolg. Als een
keumerk van den toestand iu Argentinië
moet ook het feit worden gereleveerd, dat
het goud-agio in de laatste jaren tusschen
200 en 300 percent zweefde; voor 100
frauks in goud moesten dus 2 a 300 franks
in baukpapier worden betaald, eeu assigna
ten-affaire in de volle beteekenis van
het woord. En dan heeft men nog kapi
talisten, die hun geld in Argeutiniscbe ef
fecten steken!
Ia Midden-Amerika staan de zaken niet
veel beter gescbapeu. De bovengenoemde
vjji kleine republieken hebben elk haar
duur Gouvernement, zjj houden er overal
iu de Europeesche Staten hare gezantschap
pen en consulaten op na, terwjjl ze niet
in staat zjjn in haar eigen land voor
nieuwe communicatie-middelen te zorgen;
dit laatste is mede eene oorzaak, waarom
eene revolutie zoo gemakkelijk ontstaat en
zoo moeilijk te fnuiken is. De Regeering
wordt niet nauwkeurig op de hoogte gesteld,
zy kan de troepen[niet tjjdig genoeg op het
tooneel vau het oproer plaatsen en moet
dus de zaken aan haar loop overlaten en
laten ontwikkelen.
Een en ander is de oorzaak van de ou-
wenteliDg in Spaansch-Amerika. En deze
revolutiën zullen wjj ougetwyfeld nog dik
werf beleven.
De overdracht van het eiland Helgoland
is thans een feit gevonden. Zjj had jl. Maau-
dag plaats.
Na 's Keizers aankomst las Bötticher de
Op zekeren morgen stiet Amedée eensklaps
een vreugdekreet uit. Hij had juist aan den voet
van een dikken boom een groot aantal keurige
paddestoelen ontdekt. Hij vulde er zjjne zakken
mede en na nog eenige kruiden, die hij daartoe
noodig had, te hebben bijeengezocht, kookte hij
dienzelfden avond eene bosclikat met zijne ver
maarde champignonsaus.
Bijna schreiden wij tranen van vreugde toen
wij ons aan dien smakelijken disch te goed deden
eu toen onze cipier ook eventjes had geproefd,
liet hij zulk een gebrul van aangename verras
sing hooren, dat hun koning of opperhoofd
ik weet niet hoe ik hem noemen moet - haastig
kwam toesnellen. In minder dan vijt minuten
had hij alles wat nog op den schotel was, naar
binnen gespeeld.
Den volgenden morgen werd Amedee, in weer
wil van zijn afschuw en walging, gedwongen,
het been van een huuner krijgsgevangenen op
dezelfde wijze toe te bereiden.
Terwijl hij bezig was dien afschuwelijken schotel
klaar te maken,' zat ik in treurig gepeins ver
zonken tegen een boomstam geleund. Onwille
keurig begreep ik dat mija vriend zeker gered
was, maar dat ik even zeker verloren zou zjja.
keizerlijke proclamatie aan de Helgolan-
ders voor.Daarin wordt gezegd,dat de Helgo-
lauders thans langs vreedzamen weg terug-
keeren in de verhouding tot het Duitsche
vaderland, tot welke de geschiedenis, de
ligging eu de betrekkingen vaa hun eiland
hen bestemmen. De Keizer vertrouwt, dat
de eilanders deu Regeerder van het Duitsche
vaderland in oprechtheid verknocht zullen
bljjven, terwjjl hij hun zjjuerzjjds alle be
scherming en zorg toezegt, met de belofte,
dat hunne iuheennche wetten eu gebrui
ken zooveel mogeljjk onveranderd zullen
worden gelaten. Ten einde den overgang
te vergemakkelijken, zal het thans levende
geslacht vrjjgesteld bljjven van den weer-
plicht bjj leger en vloot.
Na het voorlezen dezer proclamatie
richtte de Keizer eene toespraak tot de
mariniers, waarbjj hij den dag van Wörth
herdacht, toen de eerste slag geslagen werd
tot het grondvesten van het nieuwe Duit
sche Rijk. Thans mocht hjj, zonder strjjd
eu bloedvergieten, dit eiland als laatste
stuk Duitsche aarde bij het Duitsche va
derland inljjven. Dit eiland was bestemd
een bolwerk te worden voor de Duitsche
visschers, een steunpunt voor de Duitsche
marine, eu eene wjjkplaats voor de Duitsche
zeevaarders.
Ten teekeu dor plechtige inbezitneming
beval de Keizer het hjjschen van den kei
zerlijken standaard naast dien van de
Duitsche marine.
Door de bevolking van liet eiland zoo
wel als door de talrijke badgasten werd
de Keizer met groote geestdrift toegejuicht.
Na afloop dar plechtigheid vertrok hg naar
Wilhelmshafeu.
Iu diplomatieke kringen wordt ver
zekerd, dat de Duitsche Keizer voornemens
is, aan zijn tweeden zoon den titel van
Hertog van Helgoland te verleeneo.
Gehoor gevende aan de talrijke klach
ten over onveiligheid in het Bois de Bou
logne, heeft de Prefect van politie te Parjjs
door eene daartoe opgerichte brigade eene
klopjacht laten houden. Verscheiden vage
bonden werden opgepakt. Onder hen be
vond zich eeu gewezen Gezant van Midden-
Amerika, die twee jaren geleden wegens
valschkeid tot 8 maanden gevangenisstraf
veroordeeld was; eeu ontslagen onderwijzer;
eeu ex-rijke Ainerikaau, die zich iu den
handel geruïneerd had, een gewezen café-
concertzangeres enz. enz.
Een aantal manschappen, belioorende
tot het Army Service Corps, in garnizoen
te Chatham, staat terecht wegens muiterij.
Dezer dagen zon er inspectie worden
gehouden. Eenige manschappen weigerden
daarop te verschijnen en namen een paar
winkels in bezit, waarvan zjj de deuren
en vensters barricadeerden. Eiudeljjk wer
den zjj evenwel uit hunne stelling verdraven
en in hechtenis genomen.
Vijfden of twintig hunner zjjn veroordeeld
tot acht eu twiutig dagen gevangenisstraf.
Het zou waarschijnlijk nog slechts korten tijd
duren, eer ik door Amedée's baud aan het spit
gestoken en met een champignonsaus zou opge
geten worden.
In deze onaangename gedachten verdiept,
wroette ik werktuigelijk met een doelloos opge
raapt stuk hout in den weeken grond. Een
uitroep vau verbazing ontvlood mijne lippen. Ik
had juist een truffel naar boveu gewerkt, een
kolossale, geurige truffel, zoo prachtig al ze in
Perigord ter nauwernood worden gevonden.
Ik riep Amedée en na hem mjjne ontdekking
te he >ben medegedeeld, begonnen wij onmiddelljjk
den grond om te spitten. Aan alle kanten kwa
men de truffels hij massa's te voorschijn. Dien
zelfden avond dineerde de Koning zoo copieus dat
hij Amedée nolens volens een vischgraat door den
neus boorde, als eene welverdiende hulde aan zjjne
ongevenaarde bedrevenheid in de kookkunst.
De geheele slam at de daaropvolgende week
niet minder dan vijf malen per dag; maar het
viel mij op dat Amedée hoe langer hoe bedrukter
begon te zien.
Luister dokter, zeide hij op den laatsten
avond der week. wik heb slechts nieuws voor u.
De voorraad krijgsgevangenen is schrikbarend
Op eene latere wapenschouwing riep de
Inspecteur ieder, die zich te beklagen had,
voor, waarop drie mau uit het gelid stap-
teu eu spoedig zullea gehoord worden. De
manschappen verklaren ontevreden te zjjn
op de onderofficieren, die hun deB Zondags
corveën laten doen.
Uit Exeter wordt nu weder bericht, dat
de laatste misdragingen vau de rjjdende
artilleristen aldaar toch werkeljjk van meer
belaug zjjn geweest dan eerst werd gedacht,
niettegenstaande eergisteren juist het tegen
overgestelde werd vermeld.
De 22e battery is niet in staat uit te
rukken, zoo zjjn alle zadels eu tuigen ver
nield.
Yan het onderzoek door de officieren
commissarissen lekt niets uit.
In het Lagerhuis verklaarde Worms,
dat de concessiëu, door de Engelscbe ouder-
daneu iu de nabyheid vau Kosibaai opge-
eischt, door de Éngelsche Regeering niet
worden erkend. Hij kau niet gelooven, dat
Kiüger iu deu Volksraad van Transvaal
zou verklaard hebbeu, dat de Eagelsche
Regeering beloofd heeft geen bedenkiugeu
te zulleu maken tegen de inlijving van
Swaziland bjj Transvaal, zoodra de zaken
van Swazilaud geregeld zjju, waut voor
eene dergeljjke verklaring bestaat geen
enkele grond.
Kardinaal Newman is zeer ernstig
ziek. Men vreest dat de Prelaat er het
leven niet zal afbrengen.
In den Spaauschen Ministerraad is
iu beginsel besloten de Cortes in de maand
Januari te ontbinden en de nieuwe Kamer
tegeu April bjjeeu te roepen
Uit Pest wordt gemeld, dat de kapi
teins der Donau-stoomscheepvaart-maat-
schappy eene a'gemeeae werkstaking voor
bereiden, voor h6t geval dat uiet vóór 15
September iu eene hoogere bezoldiging
is toegestemd. Zjj ontvaugeu thans slechts
40 a 50 florjjuen per maand.
***Bij de jl.Zoud.teRo no gehouden herstem
ming is Graaf Antouelli, de officiëele can-
didaat, met 5362 stemmeu tot Afgevaar
digde gekozen. Zjjn radicale mededinger
Barzilai verkreeg er 4519. Eene manifes
tatie van een 2000 personen, roepende:
»Leve Triest!» (Barzilai is een Triester vau
geboorte) eu al fluitende had er voor het
Oostenrjjksche gezantschapshotel plaats. De
manifesteereude werden tot driemalen uit
eengedreven. Ook had er eene manifestatie
pluals op de Piazza Coloua eu de gendar
merie werd daar overvleugeld. Later kwa
men troepen ter versterking, eu deze joegen
de manifesteereuden uiteen. Vetriig perso
nen ziju in verzekerde bewaring gebracht.
Uit New-York wordt gemeld: In
strgd met de officiëele mededeeling be
paalt de hervatting van het spoorwegver
keer zich slechts tot twee locaaltreinen
van weinig beteekenis. Iu werkeljjkheid
bljjft de dienst der goederentreinen op alle
ljjueu op New-Fork geschorst. Sedert Vry-
gedund eu de eerste Minister, die door den
Koniug als mjjn koksmaat is aangesteld, gaf mij
te verstaan, dat het nu uwe beurt was om gekookt
en getrutfeerd te worden. Om tijd te winnen,
bracht ik hem door gebaren zoo goed mogelijk
aan het verstand, dat het veel beter was u eerst
van binnen met truffels te laten doortrekken,
zooda', als gij geslacht en gekookt werd, gjj
fijner trutfe geur zoudt hebben. Veertien dagen
was al wat ik krijgen kon om u naar den eisch
te prepareeren en iu Uien tjjd zult gjj den troost
smaken, uw maag vol te stoppen met truffels
en de overblijvende hoekjes aan te vullen met
saus. Maar, voegde hjj er aangedaan bjj, ik be
loof u dat geen andere hand dan de mjjne u zal
opdisschen.
De gasten waren geheel en al aandacht en
zaten met open mond naar den dokter te luis
teren.
Hoewel ik die tyding elk oogenblik ver
wachtte, ging deze na eenige oogenblikken voort,
klonk zjj mij toch als eeu donderslag iu de ooren
en de truffels, die Armedée mjj op hoog bevel
bjj eiken maaltijd voorzette, brachton mij nog
slechts m:er vau streek.
(Slot volgt.)