NIEUWE No. 1575. Donderdag 14 Augustus 1890 15de Jaargang. De ware oorzaak. BUITENLAND. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden Toor Haarlemt 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afzonderlijke Nummer»0,03 Dit blad verschynt eiken DINSDAG, DONDERDAG en Z ATERDAG. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. rnn PRIJS DER ADVSBTBKTIÉB AGÏTK MA NON AGITATE Van 16 regelt 30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant. Advertentiën worden uiterlyk Maandag-, Woensdag en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KüPPEBS k LAUREL De gebeurtenissen in Centraal- en Zuid- Amerika hebben de aandacht der oude wereld weder eens gevestigd op den toe stand van de talrijke, meestal van Spanje uit gekoloniseerde Staten van Amerika. Het beeld, dat zich hij deze beschouwing vertoont, is er verre van verwijderd ver- blydeud of verheffend genoemd te kunuen worden. Wat mag toch wel de ware oorzaak zjjn,dat schier om de twee jaar ergens in Zuid- of Midden-Amerika eeoe omwente ling uitbreekt? De Staten aan de Noord- Amerikaansche Unie beslaan toch ook een kolossaal grondgebied en zjjn op tame lijk losse schroeven aan elkandor gehecht. Desniettegenstaande heeft men siuds deu grooten burgeroorlog tusschen de Noor delijke eu Zuidelijke Staten van bloedige revolutiën, met uitzondering van den Iadi- anenkrijg aan de grenzen, niets meer ge hoord. De verkieziugsoorlog tusscben de mocraten eu republikeinen wordt wel is waar met ontzettende verbittering weder- zjjds gestreden, doch daar blijft het dan ook bij. Overigens gaat de economische ontwikkeling van Noord-Amerika met rassche schreden vooruit eu deYereenigae Siaten zjjn reeds ver genoeg gevorderd om op economisch gebied den grooten strijd met Europa aan te binden. In Midden- en Zuid-Amerika vindt men meestal de beschaving uit Spanje aange bracht, een feit, 't welk reeds zeer dik- wjjls voor oppervlakkige beoordeelaars als een bewijs voor de bewering moest dienen, dat de Katholieke Kerk niet bij machte is om revolutiën te voorkomen en aan gezags ondermijning weerstand te bieden, 't Is waar de Katholieke godsdienst is de beer- schende iu het genoemde gebied. De offici nale Regeeringen willen echter in den regel, helaas! niets met deu godsdienst te maken hebben. Het liberalisme eu de loge tieren nergens ter wereld zoo welig als in Spaansch Amerika. En vermits bet nu een algemeen bekend verschijnsel is, dat de afvallige Katholiek, wanneer hij een maal zoo ver is, geen godsdienst of gezag meer pleegt te erkenneö, zoo is daardoor eene verklaring der vele omwentelingen en rustverstoringen op psychologisch ge bied reeds gegeven. Men vergeljjke nu bier- bjj de toestaudeu in België en Fraukrjjk, waar het liberalisme en radicalisme voort durend in een stryd zjjn gewikkeld met de conservatieve party. Doch deze verklaring alleeu is niet vol doende. Er moet ook rekening worden ge houden met de geographische en econo mische gesteldheid van die landen en met den aard der bevolking. Iu Midden-Amerika bg voorbeeld overtreft schier overal het aantal Iudiaansche bewoners dat der blan ken en kleurlingen (gemengd ras). De ver houding wordt in de volgende tabel duide- ljjk voorgesteld. FEUILLETON. Een getruffeerde Franschman. (Vervolg.) Wij verwachtten elk oogenblik vermoord te worden, ging hjj eindelijk voort, maar zij verge noegden zich met ons onder de hoede te stellen van een geweldigen wilde en zjjn vervaarlijken knods; het eenige, maar in zulke handen een vreeselijk wapen, dat bjj hun stam in gebruik scheen te zijn. De onwelkome lijfwacht verloor ons dien ge- heelen nacht geen oogenblik uit het gezicht en somwijlen zagen wij hem zijn lippen aflikken en zijn maag liefkozen op eene wijze, die maar al te duidelijk verried, dat hij binnenkort terdege aan ons dacht te zullen smullen. Zij braadden ons echter noch den volgenden dag, noch de daarna komeDde dagen. Later ver namen wij, dat dit uitstel te wijten was geweest aan het feit, dat de provisiekast, tengevolge eener vroeger behaalde overwinning, overvloedig van krijgsgevangenen was voorzien. Staten. Grondgeb. in Bevolking daaronder percent 1000 vierk. K.M. in 1000. Blanken.Kleurl. Indianen- Guatemala 121 1250 15 25 60 San Salvador 19 600 15 30 55 Nicaragua 132 250 30 33 37 Honduras 120 250 10 20 70 Costarica 52 250 60 30 10 Geheel juist ziju deze opgaven echter niet, maar de vermelde verhouding der rassen komt iu 't algemeen vrjj wel over een met den feiteljjken toestand. Terwjjl nu de Indianen zich eukel met hun laud- bouw en hun overigen arbeid voor hun levensonderhoud bezighouden, zjjn de kleur lingen met de meer iutelligeute, energieke en welgestelde blanken voortdurend in strgd; de eigenljjke politiek wordt tusschen beide categorieën der bevolking afgespeeld, dat wil zeggeD, wat men ouder politiek in die gezegends landen verstaat. Eigenlijk is het in den regel er slechts om te doen, wie vau da parigen aan de Staatsruif zit. Dat daar vau eene gezonde ontwikkeling geen sprake kan zjjn, spreekt als een boek. En zoo komt hut, dal de meeste Zuid- en Midden-Amerikaansche Staten een bestuur hebben, welks liederlijkheid in de gaDsche wereld zijns gelijkeD niet viudt; in Italië en in de Balkanstaten gaat het in verge lijking daarbjj nog voorbeeldig toe. In Ar gentinië werden bjjvoorbeeld bg de jongste omwenteling de betalingen een maand uit gesteld; een enorm aantal bankroeteu was daarvan uatuurljjk het gevolg. Als een keumerk van den toestand iu Argentinië moet ook het feit worden gereleveerd, dat het goud-agio in de laatste jaren tusschen 200 en 300 percent zweefde; voor 100 frauks in goud moesten dus 2 a 300 franks in baukpapier worden betaald, eeu assigna ten-affaire in de volle beteekenis van het woord. En dan heeft men nog kapi talisten, die hun geld in Argeutiniscbe ef fecten steken! Ia Midden-Amerika staan de zaken niet veel beter gescbapeu. De bovengenoemde vjji kleine republieken hebben elk haar duur Gouvernement, zjj houden er overal iu de Europeesche Staten hare gezantschap pen en consulaten op na, terwjjl ze niet in staat zjjn in haar eigen land voor nieuwe communicatie-middelen te zorgen; dit laatste is mede eene oorzaak, waarom eene revolutie zoo gemakkelijk ontstaat en zoo moeilijk te fnuiken is. De Regeering wordt niet nauwkeurig op de hoogte gesteld, zy kan de troepen[niet tjjdig genoeg op het tooneel vau het oproer plaatsen en moet dus de zaken aan haar loop overlaten en laten ontwikkelen. Een en ander is de oorzaak van de ou- wenteliDg in Spaansch-Amerika. En deze revolutiën zullen wjj ougetwyfeld nog dik werf beleven. De overdracht van het eiland Helgoland is thans een feit gevonden. Zjj had jl. Maau- dag plaats. Na 's Keizers aankomst las Bötticher de Op zekeren morgen stiet Amedée eensklaps een vreugdekreet uit. Hij had juist aan den voet van een dikken boom een groot aantal keurige paddestoelen ontdekt. Hij vulde er zjjne zakken mede en na nog eenige kruiden, die hij daartoe noodig had, te hebben bijeengezocht, kookte hij dienzelfden avond eene bosclikat met zijne ver maarde champignonsaus. Bijna schreiden wij tranen van vreugde toen wij ons aan dien smakelijken disch te goed deden eu toen onze cipier ook eventjes had geproefd, liet hij zulk een gebrul van aangename verras sing hooren, dat hun koning of opperhoofd ik weet niet hoe ik hem noemen moet - haastig kwam toesnellen. In minder dan vijt minuten had hij alles wat nog op den schotel was, naar binnen gespeeld. Den volgenden morgen werd Amedee, in weer wil van zijn afschuw en walging, gedwongen, het been van een huuner krijgsgevangenen op dezelfde wijze toe te bereiden. Terwijl hij bezig was dien afschuwelijken schotel klaar te maken,' zat ik in treurig gepeins ver zonken tegen een boomstam geleund. Onwille keurig begreep ik dat mija vriend zeker gered was, maar dat ik even zeker verloren zou zjja. keizerlijke proclamatie aan de Helgolan- ders voor.Daarin wordt gezegd,dat de Helgo- lauders thans langs vreedzamen weg terug- keeren in de verhouding tot het Duitsche vaderland, tot welke de geschiedenis, de ligging eu de betrekkingen vaa hun eiland hen bestemmen. De Keizer vertrouwt, dat de eilanders deu Regeerder van het Duitsche vaderland in oprechtheid verknocht zullen bljjven, terwjjl hij hun zjjuerzjjds alle be scherming en zorg toezegt, met de belofte, dat hunne iuheennche wetten eu gebrui ken zooveel mogeljjk onveranderd zullen worden gelaten. Ten einde den overgang te vergemakkelijken, zal het thans levende geslacht vrjjgesteld bljjven van den weer- plicht bjj leger en vloot. Na het voorlezen dezer proclamatie richtte de Keizer eene toespraak tot de mariniers, waarbjj hij den dag van Wörth herdacht, toen de eerste slag geslagen werd tot het grondvesten van het nieuwe Duit sche Rijk. Thans mocht hjj, zonder strjjd eu bloedvergieten, dit eiland als laatste stuk Duitsche aarde bij het Duitsche va derland inljjven. Dit eiland was bestemd een bolwerk te worden voor de Duitsche visschers, een steunpunt voor de Duitsche marine, eu eene wjjkplaats voor de Duitsche zeevaarders. Ten teekeu dor plechtige inbezitneming beval de Keizer het hjjschen van den kei zerlijken standaard naast dien van de Duitsche marine. Door de bevolking van liet eiland zoo wel als door de talrijke badgasten werd de Keizer met groote geestdrift toegejuicht. Na afloop dar plechtigheid vertrok hg naar Wilhelmshafeu. Iu diplomatieke kringen wordt ver zekerd, dat de Duitsche Keizer voornemens is, aan zijn tweeden zoon den titel van Hertog van Helgoland te verleeneo. Gehoor gevende aan de talrijke klach ten over onveiligheid in het Bois de Bou logne, heeft de Prefect van politie te Parjjs door eene daartoe opgerichte brigade eene klopjacht laten houden. Verscheiden vage bonden werden opgepakt. Onder hen be vond zich eeu gewezen Gezant van Midden- Amerika, die twee jaren geleden wegens valschkeid tot 8 maanden gevangenisstraf veroordeeld was; eeu ontslagen onderwijzer; eeu ex-rijke Ainerikaau, die zich iu den handel geruïneerd had, een gewezen café- concertzangeres enz. enz. Een aantal manschappen, belioorende tot het Army Service Corps, in garnizoen te Chatham, staat terecht wegens muiterij. Dezer dagen zon er inspectie worden gehouden. Eenige manschappen weigerden daarop te verschijnen en namen een paar winkels in bezit, waarvan zjj de deuren en vensters barricadeerden. Eiudeljjk wer den zjj evenwel uit hunne stelling verdraven en in hechtenis genomen. Vijfden of twintig hunner zjjn veroordeeld tot acht eu twiutig dagen gevangenisstraf. Het zou waarschijnlijk nog slechts korten tijd duren, eer ik door Amedée's baud aan het spit gestoken en met een champignonsaus zou opge geten worden. In deze onaangename gedachten verdiept, wroette ik werktuigelijk met een doelloos opge raapt stuk hout in den weeken grond. Een uitroep vau verbazing ontvlood mijne lippen. Ik had juist een truffel naar boveu gewerkt, een kolossale, geurige truffel, zoo prachtig al ze in Perigord ter nauwernood worden gevonden. Ik riep Amedée en na hem mjjne ontdekking te he >ben medegedeeld, begonnen wij onmiddelljjk den grond om te spitten. Aan alle kanten kwa men de truffels hij massa's te voorschijn. Dien zelfden avond dineerde de Koning zoo copieus dat hij Amedée nolens volens een vischgraat door den neus boorde, als eene welverdiende hulde aan zjjne ongevenaarde bedrevenheid in de kookkunst. De geheele slam at de daaropvolgende week niet minder dan vijf malen per dag; maar het viel mij op dat Amedée hoe langer hoe bedrukter begon te zien. Luister dokter, zeide hij op den laatsten avond der week. wik heb slechts nieuws voor u. De voorraad krijgsgevangenen is schrikbarend Op eene latere wapenschouwing riep de Inspecteur ieder, die zich te beklagen had, voor, waarop drie mau uit het gelid stap- teu eu spoedig zullea gehoord worden. De manschappen verklaren ontevreden te zjjn op de onderofficieren, die hun deB Zondags corveën laten doen. Uit Exeter wordt nu weder bericht, dat de laatste misdragingen vau de rjjdende artilleristen aldaar toch werkeljjk van meer belaug zjjn geweest dan eerst werd gedacht, niettegenstaande eergisteren juist het tegen overgestelde werd vermeld. De 22e battery is niet in staat uit te rukken, zoo zjjn alle zadels eu tuigen ver nield. Yan het onderzoek door de officieren commissarissen lekt niets uit. In het Lagerhuis verklaarde Worms, dat de concessiëu, door de Engelscbe ouder- daneu iu de nabyheid vau Kosibaai opge- eischt, door de Éngelsche Regeering niet worden erkend. Hij kau niet gelooven, dat Kiüger iu deu Volksraad van Transvaal zou verklaard hebbeu, dat de Eagelsche Regeering beloofd heeft geen bedenkiugeu te zulleu maken tegen de inlijving van Swaziland bjj Transvaal, zoodra de zaken van Swazilaud geregeld zjju, waut voor eene dergeljjke verklaring bestaat geen enkele grond. Kardinaal Newman is zeer ernstig ziek. Men vreest dat de Prelaat er het leven niet zal afbrengen. In den Spaauschen Ministerraad is iu beginsel besloten de Cortes in de maand Januari te ontbinden en de nieuwe Kamer tegeu April bjjeeu te roepen Uit Pest wordt gemeld, dat de kapi teins der Donau-stoomscheepvaart-maat- schappy eene a'gemeeae werkstaking voor bereiden, voor h6t geval dat uiet vóór 15 September iu eene hoogere bezoldiging is toegestemd. Zjj ontvaugeu thans slechts 40 a 50 florjjuen per maand. ***Bij de jl.Zoud.teRo no gehouden herstem ming is Graaf Antouelli, de officiëele can- didaat, met 5362 stemmeu tot Afgevaar digde gekozen. Zjjn radicale mededinger Barzilai verkreeg er 4519. Eene manifes tatie van een 2000 personen, roepende: »Leve Triest!» (Barzilai is een Triester vau geboorte) eu al fluitende had er voor het Oostenrjjksche gezantschapshotel plaats. De manifesteereude werden tot driemalen uit eengedreven. Ook had er eene manifestatie pluals op de Piazza Coloua eu de gendar merie werd daar overvleugeld. Later kwa men troepen ter versterking, eu deze joegen de manifesteereuden uiteen. Vetriig perso nen ziju in verzekerde bewaring gebracht. Uit New-York wordt gemeld: In strgd met de officiëele mededeeling be paalt de hervatting van het spoorwegver keer zich slechts tot twee locaaltreinen van weinig beteekenis. Iu werkeljjkheid bljjft de dienst der goederentreinen op alle ljjueu op New-Fork geschorst. Sedert Vry- gedund eu de eerste Minister, die door den Koniug als mjjn koksmaat is aangesteld, gaf mij te verstaan, dat het nu uwe beurt was om gekookt en getrutfeerd te worden. Om tijd te winnen, bracht ik hem door gebaren zoo goed mogelijk aan het verstand, dat het veel beter was u eerst van binnen met truffels te laten doortrekken, zooda', als gij geslacht en gekookt werd, gjj fijner trutfe geur zoudt hebben. Veertien dagen was al wat ik krijgen kon om u naar den eisch te prepareeren en iu Uien tjjd zult gjj den troost smaken, uw maag vol te stoppen met truffels en de overblijvende hoekjes aan te vullen met saus. Maar, voegde hjj er aangedaan bjj, ik be loof u dat geen andere hand dan de mjjne u zal opdisschen. De gasten waren geheel en al aandacht en zaten met open mond naar den dokter te luis teren. Hoewel ik die tyding elk oogenblik ver wachtte, ging deze na eenige oogenblikken voort, klonk zjj mij toch als eeu donderslag iu de ooren en de truffels, die Armedée mjj op hoog bevel bjj eiken maaltijd voorzette, brachton mij nog slechts m:er vau streek. (Slot volgt.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1890 | | pagina 1