N I E W
No. 1579.
Zondag 24 Augustus 1890
15de Jaargang.
Eene stichting der christe
lijke liefde.
BU1TEKL~A 1».
B I ft ft K N L A All
7
Twee vrienden.
LlüSUIt;
ABONEBMBNTSFBIJB
Per 3 maanden voor Haarlemt 0.8b
Foor de overige plaatsen in Nederland ft. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Afz?nderljjke Nummer»0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BDBSAV: St. Janstraat Haarlem.
AQ-ITSS M A NON AGITATB
PH1J8 3KB ADVEBTBNTIBïS
Van 16 regel» 30 Oents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Oents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterlyk Maandag-, Woensdag
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPER8 k LAUREÏ.
II (Slot.)
»Wjj giogen over eeDe groote binnen
plaats,» aldus vervolgt Mgr. Hettinger zijne
schets. »Arm in arm, met onbescbaamden
blik, liepen hier een aantal vrouwen op en
neder. Het walgde mij toen ik deze ont
aarden aanschouwde; het was een tooneel,
voor de pen van een Dante, als passende
stoffage van een der uiterste kringen zijner
hel. Ik wendde injj van dit schouwspel af.
O, hoe groot hoe oneindig verheven sche
nen mjj de eenvoudige, bescheiden gestal
ten der vrome, zachtmoedige Liefdezusters
toe! Welk eene scherpe tegenstelling was
er tusschen hier eu ginds; waarljjk, onschuld,
en reinheid scheuken aan den mensch iets
verhevens, iets goddeljjks. Welk een groote
afstand tusschen deze verwelkte, vervallen,
verwilderde gezichten met hunne fletse
oogen zonder uitdrukking, met hun starren
blik waarin het onreine vuur van lage
wellust vlamt en deze engelachtige wezens,
die niets zjjn dan onschuld, liefde, mede-
ljjden en grtmzenlooze toewjjding.
Wij kwamen in eene andere afdeeling
van het groote gebouw, om naar de kapel
te gaan, van welke eene tweede binnen
plaats ons scheidde. Terwjjl wij deze pas
seerden, hoorde ik in de verte een woest
getier, een vreeseljjk kryschen, zingen en
schreeuwen van vrouweljjke stemmen, van
tjjd tot tijd afgewisseld door een helsch
gelach, 't Werd mjj wee om 't harte. Ach,
Monseigneur,» sprak de Liefdezuster, die
mijne ontroering had opgemerkt, het zjjn
de ontembareu les indomptables.* Zy
zjjn hier ia een speciaal lokaal afgezon
derd. Men zou aan eene predestinatie ter
helle gelooven, wanneer men (hoort, hoe
veel middelen by deze verstokte harten te
vergeefs zjjn aangewend. Loon en straf,
gebed en genade, liefde en strengheid, alles,
alles te vergeefs. Geene ondeugd dan die
waarmede deze wezens behept zjjn, houdt
haar ofler zoo vast.. Zij is een monster dat
zjjne klauweu diep in de ziel heeft gesla
gen en dat zjjne prooi niet loslaat dan na
dat het 't merg in de beenderen en het har-
tebloed heeft opgezogen om haar dan weg
te werpen als een Ijjk naar ziel en lichaam.
Zy hebben zich aan de zoude overgegeven
en nu zjjn zjj slavinnen eener zonde ge
worden, die hare volgelingen, met jjzeren
ketens gebonden, als dieren ter slachtbank
sleept, naar het eeuwige verderf. Zjj den
ken er niet meer aan, deze ongelukkige
offers, om het jjzeren juk der zonde af te
schudden. Er is een graad van zondige
gewoonte, die de vrijheid des menschen
bjjna tot nul doet zinken en waarop God
de zonden door zonden straft.
Ik besloot mjjne wandeling door dit
verbljjf der ellende met een bezoek bjj de
Overste van het gesticht. Men bracht mjj
FEUILLETON.
Eene episode uit den Duitsch-Franschen oorlog.
Vervolg en slot.)
Een van hen, een gebaarde reus, die schrijlings
op een stoel gezeten zijne pijp rookte, vroeg hun
in uitstekend Fransch: „Wel, heeren, hebt ge
eene goede vangst gehad?"
Een soldaat legde het net vol vissollen, dat
hjj had meegenomen voor den officier nader. De
Duitscher glimlachte: //Nu ik moet zeggen dat
is niet slecht gegaan. Luister naar mij en maak
u niet ongerust.
Ik houd u voor twee spionnen, gezonden
om mij te bespieden. Gij zijt gevangengenomen
en moet gefusileerd worden. Gjj hebt den schijn
aangenomen van te visschen ten einde uw oog
merk beter te verbergen. Toch zijt ge in mijne
handen gevallen, het spyt mij voor u maar
zoo gaat het in den oorlog.
Maar daar gij de voorposten hebt verlaten,
moet ge een wachtwoord hebben om er weder
binnen te komen. Zeg mjj dat wachtwoord en ik
ia een eenvoudig doch zeer zindelijk ver
trek, op bescheiden wjjze versierd met eenige
lithographieën, Heiligen voorstellende, en
een bouten kruisbeeld. Terwjjl ik hier eenige
oogenblikken vertoefde, klonken van verre
de rauwe, wilde stemmen der »indomptabl.eè
De Eerwaarde Overste was eene vrouw
van middelbaren leeftjjd; uit hare trekken
sprak bovenal vastheid van karakter, om
zichtigheid, een verstandige blik en rjjpe
ervaring. Hare woorden eu baar vriendeljjk
voorkomen, met waardigheid en ernst
gepaard, verrieden eene vrouw van goede
wereldljjke vormen, maar alles veredeld
en geheiligd door den Cbristeljjken geest.
Hare Congregatie, waarvan de stich
teres nog in ieven is, onder den naam
van de Zusters van Maria Jozef,is uit-
drukkeljjk bestemd ten dienste van de ge
vangenissen voor verwaarloosde vrouwen
opgericht geworden en de meeste centrale
gevangenissen van Frankrjjk worden door
hare inrichting bestuurd. Te Parjj3 zijn
thans 43 Liefdezusters, {gedeeltelijk in Sr.
Lazare, gedeelteljjk in het privaat-werk
huis Ouvroir in de straat Vaugirard
werkzaam. De vrouwen, die ia St. Lazare
voldoeude bewjjzen van beterschap hebben
gegeven geljjk mjj werd verzekerd kee-
ren zeer vele zondaressen, sinds de Liefde
zusters deze gevangenis besturen, tot een
heter leven terug en de belofte afleg
gen dat zjj voortaan een leven vau boete
en arbeidzaamheid zullen leiden, vinden
in dit huis een toevluchtsoord. Zij staan
dan ouder de hoede van eene vereeniging
van weldadige vrouwen Dames de pa
tronage totdat hare zedelijkheid beproefd
is en tot zjj ergens in eene goed ter faam
staande familie in dienst worden genomen.
Ik betuigde aan de Eerwaarde Overste
mjjne hoogachting en bewondering voor
eene vereenigiug, die voor zulke grootscke
daden van heilige offerliefde niet terug
schrikt, voor de Liefdezusters, die zich
met de gevangenen in eene gevangenis
achter slot en grendel laten opsluiten, tus
schen hooge, sombere muren om met het
uitvaagsel der menschkeid een gansch leven
vol zorg en moeite, verzaking en zelf
verloochening te leiden tot dat de dood
haar komt bevrjjden. »Eu wij hebben onder
onze Zusterkens, teedere, nauweljjks zeven
tienjarige maagden,antwoordde de Eer
waarde Overste, »maar zie eens dit bloeiende
leven, die frischheid, die uitstekende ge
zondheid op hare wangen. Dat is natuur-
ljjk,« zoo ging zjj op een toon van innige
overtuiging voort, »voor den ongeloovige
een raadsel, maar het Geloof lost dit op.
Het is de macht vau het geloof, alles
hangt af van het Geloof, alles komt er
slechts opaan, of men gelooft, want door
het Geloof vermogen wjj alles. En zoo
wandelen wjj hier in het Geloof onder
deze arme, verloren kinderen als in een
tuin van rozen.»
Dat waren de laatste woordeD, welke
schenk u het leven."
Doodsbleek, maar zwijgend stonden de beide
vrienden daar,
De officier hernam: „Niemand zal het ooit te
weten komen, gij zult ongesloord terug keeren.
Het geheim zal met u verdwijnen. Als ge wei
gert wacht u een zekere dood. Kiest".
Zjj bleven onbewegelijk staan, zonder een
woord te spreken.
Op denzelfden kalmen toon ging de Duitscher
voort, terwijl hij naar de rivier wees: //Bedenkt,
dat ge binnen vijf minuten óp den bodem van
dat water zult liggen. Binnen vijf minuten!
Denkt aan uwe bloedverwanten?//
Van den Mont Vale'rien dreunde nog altijd
het geschut.
De beide visschers stonden zwygend naast el
kander. De officier gaf eeu%e. bevelen in het
Duitsch. Daarop verschoof hij zijn stoel om niet
te dicht bij de gevangenen te zitten; twaalf sol
daten plaatsten zich op 20 schreden afstand met
geladen geweren.
De officier hernam: //Ik geef u nog een mi
nuut bedenktijd, maar geen seconde langer//.
Plotseling sprong hij op, naderde de beide
gevangenen, nam Morissot bij den arm trok hem
ik in St. Lazare hoorde. Maar nog zeer,
zeer langen tjjd later klonken mij de woor
den der Eerwaarde Overste in de ooren:
Nous nous promenous ici comme dans un
jardin de roses!
Opnieuw is er in bet naburige Bolgië
eene werkstaking onder de mjjawerkers
uitgebroken. In de Boriuage zjju er om
streeks 8000, die het werk gestaakt hebben.
De socialisten bevorderen de beweging zeer
yverig. De uitbreiding der werkstaking
wordt over audere plaatsen waarschjjn-
ljjk geacht. Overal heerscht rust.
Keizer Wilhelm genoot dezer dagen
in hooge mate van de Russische militaire
manoeuvres.
Zjj moeten dit jaar bizonder belang
wekkend wezen, met name de manoeuvre,
waarbjj het oosteljjke legerkorps door het
voortrukkeude westelijke korps al meer eu
meer teruggedrongen werd en, om zijn af
tocht te dekken, de brug over de Luga
in de lucht deed springen, hetgeen de ge
malin vau den Czaarstaande in een op eene
hoogte opgericht paviljoen, bewerkte door
een druk op eene electrische geleiding, welke
naar eene in de rivier liggende mjjn van
schietkatoen voerde. Kolossale balken wer
den hondeideu voeten hoog geslingerd, en
het water sprong als eene reusachtige fon
tein omhoog. Onmiddelljjk daarna zette
het overwinnende westeljjke legerkorps,
deels op pontons, deels zwemmende over
de rivier Luga, den tocht voort.
Er komt al vervalschiug ook in de
Bisinarck-interviewerjj. De jonge Hongaar-
sche schrjjver eu radicale Afgevaardigde
Emile Abriai yi namelijk wordt beschul
digd 66n verslag van een onderhoud met
Vorst Von Bismarck, dat hjj in de Pesti
llirlap openbaar maakt, geheel gepbauta-
seerd te hebben. De uitgever vau dat blad,
die een aanzienljjke som gelds betaalde
voor het artikel, moet van Vorst Von
Bismarck, in antwoord op een telegram
om inlichting, bericht hebben gekregeu,
dat de Vorst Abrauyi niet kent en hem
nooit bjj zich heeft ontvangen.
Keizer Wilhelm schonk aan de in
gezetenen te Hammerfest, die bjj den brand
schade hebben geleden, 10,000 mark.
Kardinaal Lavigerie heeft aan de
voorzitters der auti-slavernjj-comités een
schrjjven gericht, waarin hjj dezen uit-
noodigt het »vrjje anti-slavernij-coogre9«
bjj te wonen dat den 22n September te
Parjjs zal gehouden worden. Elk comité
zal bovendien vertegenwoordigd worden
door twee gedelegeerden.
Den 21 September zal de Kardinaal
eerie plechtige H. Mis in Saint-Sulpice
celebreeren.
Een prjjs van 20 000 frs. is uitgeloofd
voor het beste werk tegen de slavernij.
In een gedeelte van het departement
mede en zeidc fluisterend: „gauw, het wacht
woord? uw makker zal het niet te weten komen".
Morissot antwoordde niet.
Toen greep de Duitscher Sauvage bij den arm
en stelde hem dezelfde vraag.
Sauvage antwoordde niet.
Weder stonden zij naast elkaar.
De officier commandeerde. De soldaten legden
aan.
Bij toeval viel de blik van Morissot op het
net vol visschen, dat op eenige schreden afstand
voor hem in het gras lag. Zij glinsterden in het
heldere zonlicht, dat hen bescheen. Toen schoot
het gemoed hem vol, en zjjne oogen vulden zich
met tranen.
Adieu, mijnheer Sauvage, stamelde hij.
Adieu, mijnheer Morissot, antwoordde
Sauvage.
Zjj drukten elkander bevend de hand.
Yuur! riep de officier.
En twaalf schoten weerklonken.
Sauvage viel voorover. Morissot, die grooter
was, wankelde, struikelde an viel dwars over zjjn
makker, terwijl het bloed s:roomde uit eene diepe
wond in de borst.
De officier gaf opnieuw zijne bevelen.
Dordogne, zich uitstrekkende over eene op
pervlakte van 1500 vierkante kilometer,
beeft de hagelslag ontzettende schade aan
gericht. Ooggetuigen zeggen dat zjj hagel-
steenen van den omvang eener groote noot
hebben zien vallen, Al de te veld staande
oogst is vernield: tabak, maïs, druiveD,
boonen, boomvruchten. Niets is er vau
overgebleven.
In de omstreken van Dreux, deparlement
Eure-et-Loire, heeft, geljjk een telegram
gisteren heeft gemeld, eeu geduchte orkaan
vreeseljjke verwoestingen aangericht, niet
alleen aan den oogst, ook aan tal vau
gebouwen.
De groote manoeuvres met spiegel
gevechten der Britsche vloot zyn afgeloopeD,
en hebben ook ditmaal weinig anders op
geleverd dan stof tot lachen. Volgens de
berichten in de bladen die, hetzjj ia
ernstigen, hetzjj in irouischen stijl vervat,
tameljjk wel op hetzelfde neerkomen
hebbeu de beide smaldeelen een zoo goed
als nutteloos spel gespeeld. Zjj stoomden
uit, en na eeu zeker aantal dagen stoom
den zjj weder terug, zonder eens elkauder
te hebben gezien. Het heeft er al den
schjjn van gebad, of zy slechts verstop
pertje met elkaar hadden willen spelen.
Iu de provinciën Alicante, Badajoz,
Toledo en Valenzia zjju Dinsdag 81 ziekte
en 38 sterfgevallen voorgekomen.
Uit Florence wordt aan de Parjjsobe
Nation bericht, dat aldaar de cholera is
uitgebroken.
De Staats-Secretaris der Ver. St. van
N.-Amerika heeft bekend gemaakt, dat de
vier strjjdvoerende Republieken van Cen-
traal-Amerika, de bemiddeling van de
Regeering der Vereeuigde Staten hebben
aangenomen.
De samenkomsten der hoofden van
de Vereeniging Ridders van den arbeid en
het bestuur van den New-York Centraal-
Spoorweg hebbeu tot geen resultaat ge
lei1. De Ridders van den arbeid» hebben
besloten tot bet uiierste vol te houden te
gen de maatschappjj.
De Vereeuiging der spoorwegambtenaren
vergadert Zaterdag, om een besluit te ne
men of zjj de »Ridders van den arbeid»
steunen en uitbreiding geven zal aan de
werkstaking.
De toestand is ernstig, daar ook de
spoorwegmaatschappij besloten heeft aan
de werkstakers niet toe te geven.
Volgens tjjdingen uit Tanger zou de
SultaD, na eene strjjd van vjjf dagen tegen
de opstandelingen, op het punt zjjn zich
meester te maken vaD de stad Marokko.
Het Handelsblad schrjjft:
De Heer F. Domela Nieuwenhuis onderteekent
heden een belangwekkend opstel in llecht voor
Allen. Hij deelt het volgende mede:
//Het is eenvoudig bespottelijk, mij te ver
wijten, dat ik mij ooit zou geschaamd hebben
De soldaten gingen heen en kwamen weldra
terug met touwen en steenen die zjj aan de
voeten der heide slachtoffers bonden; daarna droe
gen zij de lijken naar de rivier.
En nog altijd dreunde het geschut van den
Mont Valérien.
Twee soldaten grepen Morissot bij het hoofd
en de voelen; twee anderen grepen Sauvage op
dezelfde manier. Em oogenblik en de lijken
ploften in het water en verdwenen spoedig in
de diepte, meegesleept door de zwaarte der steenen,
die aan de voeten waren gebonden.
Een weinig bloed kleurde het water rood.
//Nu is het de beurt aan de visschen," zeide de
officier, even bedaard als te voren en keerde naar
huis terug.
Daar bemerkte hij het net met visschen in
het gras. Hij raapte het op, bekeek het glim
lachend en riep: //Wilhelm?"
Een soldaat met een wit voorschoot kwam aan-
loopen.
Terwjjl de officier hem de vangst der beide
„spionnen" toewierp, beval hij: „Laat mjj dadeljjk
die visch bakken. Ze leeft nog. Dat belooft een
lekker maal//.
En hij stak zijne pjjp weder aan,
