NIEUWE
No. 1581.
Vrijdag 29 Augustus 1890.
15de Jaargang.
Afrika.
De 37ste Duitsche Katholiekendag.
Ook een van de merkwaar
digheden.
LMHE
IBOffKSMSSTUFBlJB
Per 3 maanden voor Haarlemt
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummert
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBKAU: St. Janstraat Haarlem.
0,8b
1,10
1,80
0,08
A.GITB MA NON AGITATE
?R1JB DBS ADVERTENTIES
Van 1regel»30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrjjdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPER8& I, AUREY.
II. {Slot).
De zonderlingste volksstammen en men-
schenrassen vindt men op den Afrikaau-
schen bodem vereenigd, zoowel idealen van
lichaamsbouw als afwjjkingeu daarvau.
Meu ontmoet er de schakeeringeu der ne
gerrassen, van het roodbruine der neger
stammen van Soedan tot het glanzige
ebbenhoutzwarte van het Afrikaansche ras,
de Albino's, de Degers met tijgertanden
en de dwergachtige olifantenjagers. De
ruwste stammen, die zich nog met men-
schenvleesch voedeD, wouen naast volken,
die zich aan sprinkhanen en andere deli
catessen uit de insectenwereld vergasten;
kolossale Skaten, door een despoot met
ijzeren schepter geregeerd, grenzen aan
kleine republieken en aan landen met vol
slagen patriarcbalen regeeringsvorm en
daarbjj is de rnensch nog slaaf, woidt hg
als koopwaar behandeld en de wetenschap
pelijke onderzoeker evenals de deelnemende
menscheuvriend komt tot de treurige er
varing, dat de nakomelingen van den vader
der menschen in Afrika tot dusver nog
niet die trap hebben kunneu bereiken,
welke hun oorspronkelijk door de Godheid
werd aangewezen en die door anderen
elders reeds lang werd bereikt. Wel
ontmoeten wij op dat gedeelte van het
Afrikaansche kustgebied, waar Europeanen
zich nebben gevestigd, eeuige beschaving,
maar deze beschaviug heeft zich nog niet
langs den karavaueuweg of langs de ri
vieren voortgeplant. In de binuenlanden
van Afrika heerschen nog ten huidigen
dage ontzettende toestanden.
Eu toch waren er eenmaal in Afrika
steden van overoude beschaving en ont
wikkeling. Lang voor den tyd der Ro
meinen bloeiden in 't Noorden van
Afrika de door de Tyriscbe Koningsdoch
ter Dido gestichte koloniën def.Carthager.s
de Pheniciërs, dit ondernemeude volk der
oudheid, vestigden op talrijke punten der
Afrikaansche kusten hunne koloniën en
Egypte, het wonderrijke land der Püarao's
betwist immers Indië den roem het oudste
land der beschaving te ziju. Ja, zelfs in
Ethiopische streken vau Afrika, in de Sa
hara en in de Libische woestguen, kan
men heden nog sporen van voormalige be
schaving vinden.
Het is ontegenzeggelijk waar dat de ka-
ravauenhaudel in Afrika reeds voor dui
zenden jaren zich tot een zekeren hoogen
bloei heeft ontwikkeld; daarvan getuigen
de talrgke berichten van bekende schrgvers
der oudheid. Zoo verhalen Martian en So-
lin van eeue straat, die van de Noordkust
van Afrika, door woestgnen en zandheu
vels naar het binnenland voerde. Goud en
specerijen waren het nameljjk, die men uit
het geheimvolle binnenland haalde, daarbij
werd ook reeds toen handel gedreven in
FEUILLETON.
De voeding van den mensch.
Vervolg en slot.)
Eene hygiënische spijskaart zou dan ongeveer
als volgt moeten luiden, 's Morgens cacao of
chocolade, tot afwisseling melk, brij, ooft; als
toespijs goed grof boerenbrood en roggebrood met
boter. Is een tweede ontbijt noodig dan eene hand
vol vruchten naar het jaargetijde oplevert. 'sMid-
dagt niet meer dan tweemaal per week soep, daar
geregeld soep eten de maagsappen te zeer verdunt,
gestoofde blad- »f wortelgroenten en niet afge
kookt zooals nu gebruikelijk is, een paar aard
appelen en een stukje vleesch. Wil men dit
laatste niet, dan voldoen peulvruchten, erwten,
boonen, eier- en meelspijzen aan de behoefte
aan vast voedsel. "Vruchten als compote moeten
nooit ontbreken.
's Avonds niet altjjd brood, maar liever sla,
eier- en meelspijzen en vruchten. Te veel nog
beschouwt men ooft als weelde. Als drank is
melk en licht bier het meest aan te bevelen,
koffie en thee zoo weinig mogelijk en alleen voo
zwarte menschen waar. De Carthagers be
manden hunne galeiën met negers, die,
evenals nog ten huidigen dage, diep uit
de binnenlanden van Afrika werden ge
haald en reeds Herodotus verhaalt ons van
meusckenjacbten, die in zijn tjjd warden ge
houden. Zoo zga de slavenjachten, die
outzettende geesels van Afrika, door vele
eeuwen heen tot in ouzeu tijd blijven be
staan en uit de berichten van Kardinaal
Lavigerie, Aartsbisschop van Algiers, heeft
de gansche Christelijke wereld met ver
ontwaardiging gezien, met welk eene slim
heid, maar tegelijkertijd met welk eene
wreedheid en oumenscnelijkheid het ver
vloekte handwerk van het slaven vangen
door de Arabieren en hunne helpers wordt
bedreseu en dat tengevolge van deze slaven
jachten bloeiende eu eertijds rijk bevolkte
streken vau Afrika schier ontvolkt en in
woestenijen zjju veranderd. Men beeft be
rekent, dat in den loop der laatste drie
eeuwen, Altika alleen door bet afschuwljjk
bedrjjf der slavernij 100 a 120 millioeu
menschen heeft verloren en hoevele mil-
Iioeueu deels gedureude de slavenjachten,
deels door deu voortdureuden oorlog der
Afrikaansche volksstammen ouderling,
die immers dikwerf door de wederzijdscbe
rooftochten werden veroorzaakt, deu dood
vondeD, is moeilijk te berekenen.
Van hoe groot belang het werk is door
Kardinaal Lavigerie ondernomen, het be
strijden namelijk van den slavenhaudel,
zal ieder beseffen, die slechts eenig besef
heeft van de rechten der ni6nscbheid. Het
is daarom te hopen, dat het anti-slaver-
ng-congres, 't welk den 22 September a.s.
te Parijs zal gehouden worden een schit
terend 'resultaat zal opleveren eu dat de
Europeesche natiën gezamenlijk op zullen
treden om aan de barbaarsche slavernij
iu het zwarte werelddeel eeu einde te
maken. Reeds is men van vele zijden bezig
om met vreedzame middelen aan de be
schaving van Afrika ie arbeiden. Van jaar
tot jaar vermeerderen de factorijen en
koloniën, niet alleen aan de kust, maar
ook iu het binnenland; onvermoeid ziju
ook de moedige reizigers eu bovenal de
Missionarissen aau het werk otn ontwik
keling eu beschaving in het rijke en vrucht
bare land aan te brengen. Eiudeüjk hebben
ook iu Afrika de spoorwegen als machtige
factoren van besehaviitg en ontwikkeling
bijgedragen. In het Noorden vindt men
eeue spoorljjn van de kust tot in de Al-
gier8che woestijuen, benevens eeue lijn van
de monden dés Nijls tot aan de grenzea
van Opper-Egypte; iu het Zuid-Oosten en
Zuiden van Afrika hebben PortogeezeD,
E ij gelachen en de bewoners der Transvaal
spoorwegen gebouwd, in het Westen drin
gen de Belgen met de Congo-liju zoowel
als de Frauschen met de Senegal-ljjn steeds
verder iu het binnenland door. Zeker zul
len door de eigenaardige Afrikaansche toe
volwassenen.
Ook in de toebereiding der spjjzen moet eeue
groote verandering komen en dit z*l zeker het
moeiljjkst zjju, want geen mensch is minder voor
overreding vatbaar dan eene keukenprinses.Hoofd
regel is: de spys op t»fel brengen zonder dat zij
aan voedende kracht verloren heeft en ten tweede:
geen schadelijke stoffen er aan toevoegen.
De eerste regel veroordeelt het afkoken vooral
der groenten; de tweede het braden in vette en
botersausen. De vet- en boterzuren toch werken
nadeelig op de spijsvertering. Alleen dan wan
neer slechts de buitenste oppervlakte van het
gebakkene met het vet in aanraking komt, zoodat
de vluchtige vetzuren kunnen ontsnappen kan
deze wijze van toebereiding geen kwaad. Zoo is
b v. een pannekoek zeer gezond maar een vet
gebak van eenige vingers dik kan nadeelig zijn.
Van alle toevoegingen is het keukenzout wel
het gevaarlijkst, ten minste in de groote hoeveel
heden, waarin het tegenwoordig wordt gebruikt.
Dit zout dringt volgens de wetten der diosmose
in de weefsels van het lichaam, terwjjl de voe
dende zouten daaruit treden. Ook maakt eene
groote hoeveelheid zouten in de bloedvaten eene
groote hoeveelheid drank tot afscheiding dier
zouten noodig en hiermede gaat, volgens Dr.
standen groote streken van bet land nog
eeuwen lang voor de beschaving gesloten
bljjven, maar met even groote zekerheid
kan men aannemen, dat andere streken,
die ternauwernood door den voet van den
onderzoekingsreiziger zijn betreden, eenmaal
toch onder het bereik der Westersche be
schaving zullen komen. 01' deze verande
ring binnen korten of eerst na verloop
van langen tijd zal geschieden, zullen we
hebben af te wachten.
Mogen de pogingen van zoovele edele
ruenscheuvrienden tot beschaving van het
zwarte werelddeel onder 's Hemels besten
zegen door de hulp van velen krachtig
worden gesteund.
Zaterdag-avond werd de 37ste Katho
liekendag te Cobleuz geopend. Dr. Windt-
horst was, maar gewoonte, tegenwoordig
en werd bij zijne komst met luide bijvals
betuigingen entkusiastisch begroet, voor
welke hulde hij in korte woorden zijn dank
bracht. »'tla mij nu verboden lang te
spreken, »zeide de kleine Excellentie,maar
later zal ik mij wreken.Deze woorden
brachten natuurlijk de lachspiereu der tal
rijke aanwezigen in bewegiug.
Twee honderd zangers brachten, naden
feestmarsch en de feestouverture, op hoogst
verdienstelijke wijze Sonntagsmorgen van
Abt en Morgenlied van Reitz ten gehoore.
Vervolgens heette de Voorzitter, Dr. Muller,
de aanwezigen harteljjk welkom.
De bloemen en vlaggentooi door de ge-
heele stad, de rjjk versierde feesthal, merkte
hg op, zeggen meer dan de schitterendste
redevoering. Ook aau de niet Katholieke
stadgenooten kwam daarvoor dank toe, in
zonderheid aan deu Burgemeester, en aan
alle civiele en militaire overheden, die
hunne medewerking haddeu verleend eu
de opening der vergadering met hunne
tegenwoordigheid vereerden. De redenaar be
sprak vervolgens het doel der Katholieken-
verga leringen, hetwelk geen ander is dan
bet Katholieke bewustzijn te verlevendigen
en voor de onvervreemdbare rechten der
Kerk op te komen. Hjj wees daarbij op
de hinderpalen, die der vergaderiug iu den
weg werden gelegd, toen er sprake was,
dat de 37e algemeeue vergadering van
Duitsehlauds Katholieken te Muncheu zou
gehouden wordeu. Deze tegeukautiug in
plaats vau de vergadering te schaden, is
haar ten goede gekotneu. Ook hieruit,
zeide hij, blijkt opnieuw dat Gods be
scherming baar niet ontbreekt. Die bescher
ming kan ook niet uitblijven, daar de lenze
der vergaderingen geen andere is dan trouw
aau de Kerk, trouw aan Vaderland en
Vorst. Spreker hoopt, dat de Katholieken
door hunne vergaderingen het zoo ver zul
len brengeu, dat in alle landen van Daitsch-
land gebroken zal worden met het Staats-
kirchentum-Bem en (luide bravo'sen
Lahmann, bloedarmoede gepaard.
Ook het vele en bovenmatige drinken verdient
afkeuring. Die by zijne voeding de bovenaange-
geven wenken volgt, kan met liter per dag
toe, al kan men dan ook eens of tweemaal per
week die maat veilig overschrijden. Maar het is
verkeerd dagelijks 4 tot 8 glazen bier ol een
half dozijn en meer koppen koffie te drinken.
Nog verdient het opmerking, da', de bedoelde
hervormingen in voeding en toebereiding niet
alleen gezonden doch ook zieken ten goede komen.
Zondert men menschen met bepaalde maagkwa
len uit, dan zal ieder, die eene slechte spijsver
tering heeft, die last van bloedarmoede of van
corpulentie heeft, bij bovengenoemd diëet zich wel
bevinden. De schrijver meent, dat de invoering
van deze hervormingen het nageslacht ten goede
zal komen.
De stad Oxford, beroemd door hare hooge-
school, wordt tot vervelens toe bezocht door toe
risten, vooral Amerikanen. Onder de vele gidsen,
die de gunst van het publiek zoeken tewiunen,
dat eens de dag zal aanbreken, waarop al
de Regeeringen zullen inzien, dat de grond
beginselen van ons, Katholieken, niet al
leen zijn de grondslag van allen waren
go 'sdienst, maar ook de hechtste steun voor
den Staat.
Spreker sloot met den wenscb, dat deze
vergaderiug, die onder zóo gelukkige voor-
teekenen is begonnen, tot die overwinning
moge bg Iragen, dat het Katholicisme in
Duitschland door haar moge bevestigd
wordeu, eu dat zij zóo moge strekkeu tot
uitbreiding van Gods Rijk op aarde.
Tkaus was het woord aan Dr Windt
horst. Door deo Voorzitter geleid en met
een bloemruiker iu de baud besteeg bij
de tribune. De zaal daverde van de geest
driftige toejuichingen.
Windthorst groet de Heereu en vooral
de aanwezige dames {Hilariteit), waut zon
der dame», mjjueheeren, gaat bet niet,
en zonder haar hadden wij deze zoo schit
terende vergaderiug niet, tig betreurt, dat
men deze vergadering te Munchen hinder
palen in deu weg heeft gelegd. Daarvoor
zijn oorzaken, zegt men. Hij begrijpt die
oorzaken niet. Als er wezenlijk hindernis
sen zijn, dan moeten zij uit deu weg ge
ruimd worde», want naar Munchen, der
hatliolisclie Hort van Duitschland, moeten
wij. Wij komen er waarschijnlijk het
volgend jaar nog niet, doch daar komen
zullen wij {Een stemEn spoedig!). Dat
hoop ik, zegt Windthorst, want anders
bestaat er veel kans, dat ik niet van de
partij zal zgu {Gelach). Wij zullen den
Beiereu dan klaar en duidelijk zeggeu wat
ous op het hart ligt; wij zullen hen doen
inzien, dat er in onzen tijd geen nuttiger
instellingen zijn dan de vergaderingen en
vereeuigingen, die alom zegenrijk werken.
Door uiterlijk geweld kau geeu volk ge-
r.-getri worden. In de geestelijke overtui
ging, in de zedelijke vorming ligt de kracht.
Spreker wgst op het voorbeeld van den
onlangs overleden Kardinaal Newman, den
grooten Eugelscben bekeerling.Hij toont aan
wat deze door zijn woord, zijne geschriften
eu vooral door zijn voorbeeld voor de Katho
lieke Kerk gedaau heeft; hoe hij na lange stu
diën en een zeer harden strjjd tot de Katho
lieke Kerk is overgegaan; hoe hij in zijne ge
schriften zgu geloofsgeoooten heeft gesterkt.
Hij wijst erop hoe ook wij de goede trouw
va» andersdenkenden moeteu eerbiedigen,
doch tevens voor onze overtuiging moeten
optreden, waar het pas geeft, zonder echter
deu tegenstander te beleedigeu. Nooit heeft
Kardinaal Newman zijne vroegere geloofs
geoooten gekwetst, zóo zelfs dat hg bg de
meesten tot zijn dood toe in hooge achting
stond. Wij willen zijn voorbeeld volgen,
maar verwachten gelijke behandeling van
onze tegenstanders. Men beroept zich op
de geschiedenis. Ook wij hebben eene ge-
scheden is, lees Jansen! Met de geschiede
nis iu de hand hebben wij niemand te
heeracht natuurlijk een scherpe wedijver om elkaar
in het laten zien vau merkwaardigheden de loef
af te steken. Zoo kwam er een op een inval,
waardoor hij ten minste altjjd zeker was, het
gezelschap, dat hij rondleidde, een levend exem
plaar van al de „groote mannen", die deze plaats
heeft opgeleverd, aan te wijzen.
Op een tijd, dat Professor Jowett druk bezig
was met zijne beroemde vertaliug van Plato, was,
ongelukkig voor hem, de bedoelde gids te weteu
gekomen, dat de vensters van zijne studeerkamer
op hel binnenplein uitzagen. Toen hij met zjjn
gezelschap onder die vensters kwam, begon de
gids op deftigen toon:
//Dit, heereu en dames, is Balliol College, een
van de oudste der Universiteiten en beroemd door
de geleerdheid van de mannen, die er hebben ge-
studeard. Aan het hoofd van het college staat
tegenwoordig de beroemde Professor Benjamin
Jowett, prof. in het Grieksch. Dit zijn de vensters
van Professor Benjamin Jowett's studeerkamer,
daar// dit zeggende bukte de man zich, nam
eene handvol grint en wierp het tegen de ruiten,
waardoor de arme Professor bleek van woede,
aan het venster kwam //heeren en dames, ziet
ge Professor Benjamin Jowett-zelf".
