NIEUWE
No. 1586
Woensdag 10 September 1890
15de Jaargang.
BERICHT.
Algemeen stemrecht.
»fJlTKM.A\f).
H1ARL1MÏ
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
NïllÜNDJUT.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents por advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KiiPPÉKS L A U E E Y.
Zij, die zich met 1 October a. s. op de
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
abonneeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Men is iu den laatsteu tijd meer dan
ooit druk in de weer om de volken te mis
leiden door hen aan te moedigen, ja, op
te hitsen deel te nemen aan vergaderingen
en betoogiagen, die ten doel hebben het
verkrjjgeu van het algemeen stemrecht.
Allerlei gelukzaligheden worden hen dien
aangaande voorgespiegeld. Het algemeen
stemrecht moet, zooals het Dagblad van
Z. H. en 's Gr. zich onlangs zeer ter snede
uitdrukte, als eene soort van Revalenta
Arabica of Holloway-pillen dienst doen.
Tegen den eisch tot invoering van het
algemeen stemrecht gaan van onderschei
den zijden waarschuwende stemmen op, en
wordt het werk van eerzuchtige volksmen
ners op ernstige en duidelijke wijze aan de
kaak gesteld. Zoo bevat het katholieke
hoofdorgaan De 'lijd in zjjn nummer van
gisteren een uitmuntend geschreven hoofd
artikel waarin o. a. de volgende zinsneden
voorkomen.
»Z. H. Paus Pius IX z. g., eens naar
zjjn gevoelen over de waarde van het al
gemeen stemrecht ondervraagd, antwoordde
zijn ondervrager: le suffrage universeI, mais
c'est le mensonge universel! Ofschoon de
Paus hier, natuurlijk geeue geloofswaar
heid defiuiëerde eu slechts eene persoonlijke
meeuing ten beste gaf, kan men moeilijk
de juistheid van de opmerking ontkennen.
Leugen inderdaad is niet alleen het begiu-
sel, waarop dat stemrecht gebaseerd heet,
leugeu de gelijkheid van invloed, die door
het votum vau ieder op het lot van allen
wordt geoefend maar bovendien, wat
afgrond van bedrog opent zich aan de
stembus, waar aan ieder gelijk recht wordt
toegekend om te beslissen over het lot des
lands; wat wedstrijd van oneerlijke mid
delen eu loensche manoeuvres wordt er
aangebonden, wanueer het geldt zich mees
ter te maken van het domme of omkoop
bare instrument, dat met wiskuudige ze
kerheid daar de zege brengt, waar de
meerderheid ook maar van éene stem de
redelijkheid, de betameljjkheid, in een woord
de deugd en het heil vau het vaderland
heet te waarborgen!»
Inderdaad schoone en treffende woordeu,
die wel ter algemeene overweging kunnen
aanbevolen worden.
Niet alleen van katholieken kant, maar
ook van audere zijden hooren we stemmen
van velen, die tegen den eisch der invoering
van algemeen stemrecht zjjn gekant. Over
deze hoogst belangrjjke quaestie gunnen
wjj dan ook gaarne bet woord aan den
Heer J. Margadant, die in de welbekende
Haagsche Stemmen onder den titel: »Eene
waarschuwing» op degeljjke groDdeu den
drang naar het algemeen stemrecht ver-
FEUILLETON.
Verdiend loon.
Vervolg en slot.)
Tante gaat du in een badstoel aan het strand
zitten en Pamela zal met hare kamenier de stad
eens ingaan. De kamenier heeft echter hoofdpijn,
dus moet de jonge dame, die nooit alleen uit
gaat, voor dezen keer hierop eene uitzondering
maken.
Maar wat komt er dat hier op aan? Daar is
hier letterlijk niemand om wiens oordeel zij een
steek geeft! Aan het strand gekomen, heoft zij
toch berouw, dat zij alleen is uitgegaan. Vuile
kinderen, ruwe vrouwen, dronken mannen, ezels
en hunne geleiders loopen in bonte mengeling
dooreen. Er schijnt een standje te zijn, of er is
er een geweest. In die ruwe omgeving, loopt een
halfdronken mensch vrjj onzacht tegen haar aan,
maar wordt dadelijk op zjj gezet door een knap
en deftig uitziend heer, die haar in beleefde
oordeelt. Genoemde heer schrijft o. a. het
volgende:
Wanueer de Atheuers in hunne volks
vergadering bjjeenkomen, en er moet be
raadslaagd worden over een of ander bouw
plan, dan raadplegen zij een bouwmeester;
wordt er gehandeld over het bouweu van
schepen, dan vragen zij het gevoelen van
een scheepstimmerman; en desgelijks doen
zij in alle zaken, waarvan de kennis ge
acht wordt door leereu verkregen te kun
nen worden. En wanneer iemand, die in
een of ander vak geen deskundige is, zich
verstout'huu een advies te geven, dan flui
ten zjj hem uit, hoe knap en beroemd en
aanzienlijk lig overigens moge zjjn; zjj
leggeu hem het zwjjgen op, of roepen de
politie, die hem van het spreekgestoelte
doet afstijgen en uit de vergadering ver
wijdert. Maar als er gehandeld moet wor
den over de Regeering van den Staat, dan
is ieders advies goed genoeg, dat van den
bouwmeester of den smid, als dat van deu
schoenmaker, den koopman, den scheeps-
reeder, van den rjjke als van deu arme,
van den aanzienlijke als van den geringe;
hun aller meeuing heeft gelijke waarde;
en het komt niemand in den zin te vrageD,
van waar zjj hunne kennis hebben, overmits
men aanneemt dat de wetenschap van het
Staatsbestuur niet behoeft geleerd te wor
den.
»Daar zijn meer dan twintig eeuwen
verloopen sinds die woordeu werden ge
sproken, maar klinken ze ons niet in de
ooren ais hadden wjj ze gisteren verno
men; dragen zjj niet deu Btempel der aan
grijpendste actualiteit? Zie, voor weinige
dagen trok daar door de straten van Brus
sel een geweldige stoet van tusschen de
vijftig- en zestigduizend man, werklieden
meest, uit verschillende deelen des lands
saamgestroomd. Onder begeleiding van
muziek, met banieren en schilden en stan
daarden in menigte, toog de ontzagwek
kende schare, langs straten en pleinen,
naar het park vau Saint-Gilles, waar rede
voeringen werden gehouden en besluiten
genomen. Een waarom was het deze dui
zenden, deze timmerlieden eu smeden, deze
schoenmakers en linnenwevers, deze metse
laars en mijnwerkers en fabriekarbeiders,
te doen? Om het recht, ook hun advies
te mogen geven over de Regeermg van
den Staat, al lost zich dat recht dan ook
op in het schrjjven van eenige hun voor
gezegde namen op een stukje papier en
het werpen van dat stukje papier in eene
stembus. En om dat onwaardeerbaar voor
recht te verkrjjgen, zwoeren deze duizen
den, dat zjj zonder ophouden en zouder
rust zullen strjjden tot den dag, waarop,
door de invoeriDg van het algemeen stem
recht, het Belgische volk iu werkelijkheid
een vaderland zal veroverd hebben.
»Eu ook nu kwam het niemand in den
zin, dezen duizenden te vragen, van waar
zjj de kennis hadden verkregen, noodig
voor het aanwijzen van de personen, aan
wie het bestuur van den Staat eu de wet-
woorden vraagt of zjl z'°k °°k bezeerd heeft of
angstig is. Ook vraagt hij haar vriendelijk of hij
haar Daar het hotel terug mag brengen, wat Pa
mela dankbaar toestaat. Pamela vindt het ver
rukkelijk, weder in gezelschap van een barer
gelijken te zijn. In eens krijgt zij de overtuiging,
dat de man naast haar Lord Melton is. Zijn uiter
lijk, zijne kleeding, alles toont opvoeding en be
schaving aan.
De beide meisjes en de //commis voyageur»
komen hen tegen, 't Schijnt Pamela toe, dat zij
ondor elkander fluisteren en hen uitlachen, en zjj
gaat hen met opgeheven hoofd voorbij, in de
vaste overtuiging, dat zij en haar geleider ware
toonbeelden ziju van hooge geboorte en goede
manieren. Te huis gekomen, vertelt zij haar avon
tuur aan tante en voegt er als stellig bjj, dat
haar redder vast en zeker Lord Melton was.
En als dat zoo is, komt hij ons zeker een
bezoek brengen. Op hoop daarvan, blijft zij ver
der tehuis, maar Lord Melton komt niet
opdagen. De dames krijgen een opgewarmd, naar
diner op hare kamer, want Pamela weigert hard
nekkig om weder aan de table d'hote deel te
geving zal worden toevertrouwd. Integen
deel: hebben wjj niet in eon ernstig dag-
Hal kunuen lezen, dat de manifestatie
van 10 Augustus hit krachtigst pleidooi
is geweest voor het beoogde doel, eu het
bewjjs heeft geleverd dat het Belgische volk
voor het kiesrecht rjjp is?
»Wat dunkt u: indien Socrates in het
park vaD Saint-Gilles tegenwoordig had
kunnen zjjn, zou hij geene aanleiding heb
ben gevonden om zjjne opmerking te her
balen? Zou hij, dien bet orakel van Delphi
den wjjsten man van Hellas noemde, niet
tot het besluit zijn gekomen, dat hoeveel
er ook iu de gedaante der wereld, aan en
om den mensch moge veranderd zijn, sedert
de dagen toen hjj op de Agora te Athene
rondwandelde, toch die mensch zelf de
zelfde gebleven is, met dezelfde illusiën,
dwaasheden en tegenstrjjdighedeu; dezelfde
in zijne kinderljjke neiging om aan een
schjjubeeld de werkelijkheid op te offereu,
om zich door groote woorden eu zinledige
klanken te laten opwinden en medesleepeu;
dezelfde in zijne onwil eu onvatbaarheid
om door ondervinding te leereu of zjjn
voordeel te doen met de ervaring vau
anderen. Slot volgt).
Er worden verschillende pogingen aange
wend om voor wijlen Kardinaal Newman een
herinneringsteeken op te richten. Er heeft
zich eene commissie gevormd waarvan de
Hertog vau Norfolk Voorzitter is, om eene
nationale inschrijving te openen, ten einde
in de abdij van Westminster een stand
beeld te plaatsen. Een vriend van den
overledene heeft zijn voornemen te kennen
gegeven eeu gedenkteekeu te plaatsen iu
den muur van de titulaire kerk des Kar
dinaals te Rome. Te Birmingham zal men
weldra eene openbare vergadering houden
met het doel aldaar een gedenktteken op
te richten, terwjjl de oud-leerlingen van de
Katholieke Uuiversiteit van Ierland, waar
van Dr. Newman de eerste Rector was, iu de
hoofdstad van Ierland een gedenkteeken
willen plaatsen in den vorm van een ge
denksteen in de kapel der universiteit.
In het United Service Magazine doet
Sir George Fryon eeu plan aan de hand
voor eene nationale verzekering van koop-
vaardjjschepeu in oorlogstjjd. Met het oog
op de' ontzaglijke waarde van Engeland's
koopvaardjj vloot en op de zeer hooge, in
vele gevallen onmogelijk te bestrijden pre-
ruiëc, die er iu oorlogstjjd door verzeke-
ringsmaatscaappjjeu zouden gevorderd wor
den, is hier eeu voorstel uitgewerkt, hierop
neerkomende, dat de Staat, ondor zekere
bepalingen en voorwaarden, de kosten van
door den vijand gewonnen of vernielde
schepen en ladiügeu aan de eigenaars ver-
goede.
De Times bestrij.lt het denkbeeld.
In het te Liverpool vergaderde Trade
Union Congress word Donderdag eene re
solutie aangeuomen, verklarende dat de tijd
nemen. Zij wil nooit weder in de tegenwoordig
heid ziju van zulke meisjes en dien commis-
vova<Teur. Zij brengen een vervelenden avond
door? Tante heeft slecht gegeten en is dus ook
niet meer opgewekt.
Den volgenden morgen krijgt Pamela vele
brieven en blijft op hare, kamer om die te be
antwoorden. Omstreeks 12 uren gaat zij naar den
tuin om 'tante op te zoeken en vindt die, gezeten
tusschen de beide jonge meisjes, druk pratende;
zoodra tante haar ziet, wenkt zij Pamela om bij
haar tc komen en zegt: wat heb ik daar eene
aardige ontdekking gedaan, laat mij u voorstellen
aan Miss Emma eu Miss Augusta; hare moeder,
Lady Caecilia, was eens mij no boezemvriendin;
wat kunt gij het nu samen aardig hier hebben;
ik heb haar juist verteld hoe vervelend gij het
hier vindt.
Pamela schrikt; zij kleurt, want zij denkt aan
hare onrechtvaardige beoordeeling dezer meisjes,
die haar zoo vriendelijk, doch wellicht een weinig
vreemd aankjjken.Maar zjj is zoo vriendelijk moge
lijk en een uurtje daarna babbelen zjj zoo gezellig
of zjj elkander jaren hebben gekend, en komen
was aangebroken tot het nemeu van stap
pen om, krachtens parlements-akte, den
werktijd voor alle ambachten te beperken
tot 8 uren daags, of hoogstens 48 uren
'e weeks. Deze resolutie vond krachtig ver
zet bij hen die betoogden, dat de voorge
stelde schikking verderfelijk zou blijven in
beginsel, onuitvoerbaar iu de practijk eu
schadelijk voor de beste belaugen vau het
Trade-unionisme. Een door de oppositie
gesteld amendement, tot strekking hebbende
dat de werkdag vau acht uren uit eigen
beweging behoorde verkregen te worden
door de zoodanige ambachten, die hem
wenschten, werd met 181 tegen 173 stem
men verworpen, en hierop de oorspronke
lijke resolutie met eene meerderheid vau
38 stemmen aaugeuoinen.
Graaf Dillon, tegelijk met Boulauger
en Henri Rockefort door het hooge Hof
van justitie veroordeeld, maar die zich,
eveuais de beide anderen, tijdig uit de
voeten heeft gemaakt, gaat de volgende
week scheep naar Canada, waar hij ook
vroeger is geweest. Daar was het waar hij
fortuin gemaakt had; daar nu wil hij ook
trachten zijne fortuin te herstellen, dat
hij, naar ziju zeggen, aau het Boulangis-
tisch avontuur heeft teu koste gelegd.
De verhouding tusschen de militairen
en eeu gedeelte der bevolking te Toulon
biijft gespannen, ten gevolge van het ge
beurde met een luitenant eu een dronken
soldaat.
De Afgevaardigde Cluseret zou voorne
mens ziju, na het torugkeeren der Kamer,
da Regeeriug over het gebeurde te iuter-
pelleeren.
Cluseret, de «Commune-Genoraal,» is
wel da geroepen mau om over quaesties
van militaire discipline te spreken!
Het tweegevecht tusscheu Rocheford en
Tliiébaud heeft Zaterdag-ochtend te 9 uur
bij eeue sluis op Nederlaudsck gebied plaats
gevonden, nadat men groot bezwaar gehad
bad, eeu terrein te vinden niet door de
politie bewaakt. Het gevecht was zeer vin
nig vau beide zijden. Thiébaud werd ge
wond aan den linkerslaap, de rechterheup
en de linkerwang, maar al de wouden zijn
licht. Zoodra er bloed zichtbaar werd, is
het gevecht gestaakt.
De berichten omtrent den water
vloed te Praag luiden indeidaad schrik
wekkend. Donderdag-ochtend omstreeks 6
uur bezweek de oude, eerwaardige steeueu
brug over de Moldau, het groote gedenk
teeken van Nopomuk. Dit stortte met de
twee bogen der brug, waarop het rustte,
in de schuimende eu woest stroomende
rivier. Yan lieverlede volgden ook de
andere bogen, steeds onder het angstge
schreeuw der menigte, zoodat omstreeks
10 uur nog slechts éeu koog, dezeven-
do der acht, welke de brug telde, uit
de golven opstak.
Bij het instorten der brug zouden 30
personen in golven zijn omgekomen.
De rivierdam verkeert in zulk een on-
bevredigenden toestand, dat alle huizen
tot den ontdekking, dat zij honderden wederzijdsche
kennissen hebben.
liet is wel vervelend dat hier volstrekt geen
jongelui zijn, zegt de jongste; wij zullen nu dien
aardigen Lord Melton dubbel missen.
Pamela krjjgt, een gevoel of zij een emmer
water langs haar rug krijgt
Lord Mellon! stamelde zij.
Ja, gij weet, hij zat naast u aan tafel, en gij
hebt hem toen zoo afgetroefd. Het speet hem erg,
want hij was enkel hier gekomen om konnis met
u te maken, en hij begreep direct, dat gij niets
van hem wildet weten.
Pamela heeft zich nog nooit iu haar leven zoo
klein gevoeld.
Maar, vervolgt het jonge meisje, hij raadde
ons toch aan, kennis met u te maken, al was het
nu ar alleen om u in 's Hemelsnaam te waar
schuwen voor dien man, met vvien gij gisteren
hebt gewandeld. Hij was laatst uit Nizza weg
gejaagd als valsche speler, en was vroeger knecht
bij een van Lord Melton's vrienden.
Tableau!
