NIEUWE
Wo. f591.
Zondag 21 September 1890.
15de Jaargang.
BERICHT.
Ecne moeilijke, doch verhe
vene taak.
BUITENLAND.
De pot met huislook.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maarniet) voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
«Tirttnuif-
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1G regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Ad vertent iën wordeu uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V i' ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS& hAUKEÏ.
Zij, die zich met 1 October a. s. op de
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
abonneeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
De school heeft eene moeiljjke, maar
verhevene taak. Zij moet niet alleen eene
inrichting zijn voor het onderwijs, maar
ook voor de opvoeding.
Eene inrichting voor opvoeding, hetgeen
de school boven alles moet zijn, is zij dan,
wanneer zij niet alleen het verstand ont
wikkelt en den geest met kundigheden
verrijkt, maar alle krachten van het kind,
de lichamelijke zoowel als de intellectueele
in alle richtingen, harmonisch en grondig
zoo ontwikkelt en vormt, dat het kind een
nuttig en waardig lid wordt van het buis
gezin, van den Staat en van de Kerk.
Dit is eene groote en zeer gewichtige
taak, welke echter de school niet alleen
heeft te vervullen. Naast haar staan nog
andere krachten, die op de opvoeding van
het kind invloed hebben en onder deze
krachten is de opvoedende macht van het
huisgezin de voornaamste. Aan baar is de
eerste en grootste invloed en inwerking op
het kind in de hand gegeven. Maar ook
de school neemt een groot deel der ver
antwoordelijkheid op zich voor datgene,
wat door de opvoeding in 't algemeen een
maal van het kind zal wordeu.
En hoe zou het ook anders kunnen zijn?
Het kind bezoekt gedurende vele jaren de
school en wel is waar op een leeftijd,
waarin bet in zoo hooge mate ontvankelijk
is voor alles, wat het om zich heen ziet
en hoort. De indrukken, welke het kind
ontvangt, worden in zijne ziel onverdelg-
baar ingeprent en oefenen op het denken,
gevoelen en willen der latere jaren een
wezenlijk machtigen iuvloed uit. De school
moet zich derhalve niet bepalen eene in
richting alleen voor onderwijs te zijn, zij
moet vooral eene inrichting van opvoeding
wezen, die de godsdienstig-zedelijke verede
ling van het karakter, het gewennen aan
het goede, edele en schoone als hare voor
naamste zorg aan het hoofd van haar pro
gramma schrijft.
In het belang van den onderwijzer, van
het huisgezin, van Kerk en Staat is het,
dat de school haar hoofddoel der opvoe
ding bij hare pleegkinderen bereike. Welk
onderwjjzer zou met goed gevolg kunnen
ouderwijzen, zonder zijne leerlingen aan
aanhoudende oplettendheid, aau vlijt, aan
orde en aan stipte gehoorzaamheid te ge
wennen?
Waar is eene familie, die niet met recht
verlangt, dat de school aan de kinderen
FE Ü1LLETON.
{Vervolg.)
Met haar, op dezelfde verdieping woonde een
jong meisje, Clotilde genaamd; 't was eene jonge
kantwerkster, zoo arbeidzaam als eene bij, een
voudig en oprecht gelijk debiel eener vrome
maagd, vroolijk en vlug als het distelvinkje, dat
zij opgevoed had, en waarin haar eenige rijkdom
bestond. Beiden met het aanbreken van den dag
ontwakende, zongen te zamen tot den avond toe.
De betrekkingen der buurschap hadden weldra
Clotilde en moeder Barrois in nadere bekend
heid gebracht; de goedheid der oude vrouw, de
zachtzinnigheid en opgeruimdheid, van het meisje,
moesten natuurlijkerwijze de eerste schake's wor
den van hare wederkeerige innige hartelijkheid
en weldra werd moeder Barrois wezenlijk eene
moeder voor Clotilde en het meisje beantwoord
de hare moederlijke genegenheid met de liefde
en kleine diensten eener dochter. Als de goede
oude en ziekelijke vrouw de kracht niet had om
van hare vijfde verdieping naar beneden te ko
men, ten einde haar kleinen voorraad te gaan
eerbied, liefde, ontzag en gehoorzaamheid
jegens de ouders inboezemt?
Moet niet de maatschappij met alle
energie eischeD, dat de school haar werk
zame en vreedzame burgers levert, dat het
opkomende geslacht in de beginselen van
recht en plicht worde opgevoed?
De Kerk eindelijk moet eischen en eischt,
dat de religieus-zedelijke ontwikkeling barer
jonge ledematen indeschool bevorderd worde
dat een godsdienstige geest de school en
het onderwijs doordringe en beziele, dat
de school de kinderen voor hun later leven
goed opvoede en terdege voorbereide.
Tot bereiking van dit doel staan de
school de twee bekende middeleu ten dien
ste: bet voorbeeld, en de waakzaamheid.
Door aanhoudende waakzaamheid, door
vermaning en leering, door doelmatige be
looning en bestraffing moet de school die
deugden inprenten, welke tot de plichten
van den christelijken leerling behooreu:
gehoorzaamheid, vlijt, orde, gerechtigheid,
verdraagzaamheid, beleefdheid en voorko
mendheid. Daartoe moet de ouderwjjzer
door zijn voorbeeld in die richting werken,
dat de kinderen met de herinnering aau
de school en aan alles wat zij daar ge
zien, gehoord en geleerd hebben, voor den
ganschen duur vau hun leven, de reinste
en heiligste gevoelens vastknoopen. De
onderwijzer moet dus alle deugden bezit
ten en alle goede eigenschappen zich eigen
maken, welke hij van zijue leerlingen
eischt.
Het eigenlijke onderwijs mag gesne af
richting, geene mechanisch inprenting
van de stof, geen bloote verstands- eu
geheugenoefening zijn, maar het moet zich
in dienst der algemeene ontwikkeling van
het kind stellen en zoowel op het hart ea
den wil als op het verstand trachten ia te
werken; het moet in een woord opvoe-
dingsonderwijs zijn. De ouderwijzer moet
zorg dragen, dat hart en wil van het kind
voor den godsdienst worden gewonnen. Het
aanschouwiugsonderwijs moettotde vorming
van het religieus-zedelijk gevoel bijdragen.
Bjj het taalonderwijs moet de moreele in
houd der leesoefeningen ethisch worden
aangewend. Het rekenonderwijs heeft niet
enkel een reëel doel, het moet niet alleen
voor het practische leven dienen, maar ook
het consequente denken en doen, het ge
voel voor het ware bevorderen. Het ouder
wijs iu de aardrijkskunde moet de kinde
ren bekend maken met het vaderland in
betrekking met zijn natuurlijken aard, ge
steldheid, zjjue inrichtingen en de werk-
dadigheid zijner inwoners. Het onderwijs
in de geschiedenis moet op de zielskrach
ten van het kind zedelijk verheffend wer
ken, achting voor de wetten inprenten en
liefde voor land en vorst inboezemen. Door
het onderwijs in het schoonschrijven moet
de zin voor orde en schoonheid worden ont
halen, als er een geneesdrank of gerstewater voor
haar moest worden bereid, of als zij iemand noo-
dig had om haar tej ondersteunen of naar hare
gewone wandelplaats, den plantentuin, te leiden,
dan was Clotilde altoos daar, immer bereid om
haar op te passen en haar gezang zoowel als dat
van den distelvink te doen ophouden, als hare
buurvrouw rusten wilde; of om eenige uren arbeids
op te offeren, als moeder Barrois noodig had,
om zich in de weldadige stralen der Mei-zon te
verkwitcken.
Moeder Barrois had gedurende eenige dagen
het bed moeten houden; maar door de ijverige
zorg en oppassing van haar goedhartig buurmeis
je had zij hare wandelingen kunnen hervatten
en beiden wandelden langzaam in den zonneschijn,
toen de oude vrouw het meisje aldus toesprak:
Clotilde, goed kind, vermits gij ouderloos
zijt en gij gewild hebt, dat ik u tot moeder zou
verstrekken, moet ik u over eene zaak beknorreu.
Wat dan, moeder Barrois? vroeg het meisje,
met opengespalkte oogen, die gereed schenen, om
tranen te storten bij de gedachte dat zij eene
berisping had kunnen verdienen van haar, die
zij als hare moeder beminde en eerde.
Kunt gij niet raden wat ik zeggen wil?
Neen moeder Barrois, neen!
Zoek dan eens goed. Als men eene fout, op
wikkeld. Het zangonderwijs eindelijk moet
het gemoed veredelen, het godsdienstige
en vaderlandslievende gevoel en in 't al
gemeen den zin voor het schoone en goede
ontwikkelen en aan het kind een schat
der beste en schoonste liederen als een
blijvend eigendom in het leven medegeven.
Worden deze wenken met beleid en con
sciëntieus gevolgd en toegepast, dan zullen
daardoor niet alleen op het gebied van
het onderwijs, maar ook op het terrein
der opvoeding de schitterendste resultaten
wordeu verkregen eu de school zal hare
opvoedingstaak op volkomen en op de
heerlijkste wijze vervullen.
Het gemeentebestuur te Berlrju heeft,
gelijk ook werd verwacht, afwijzend geant
woord op de aanvraag der socialisten om
beschikking over eene zaal iu het raad
huis ter ontvangst van de terugkomende
verbannen socialisten.
Het Duitsche algemeene mijnwerkers
congres heeft het voorstel ter oprichting
van een m jjnwerkersboud met algemeene
stemmen aangenomen, onder bepaling dat
de bond zich met geene partijpolitiek mag
ophouden en zich uitsluitend moet wijden
aau de belangen der rujjnwerkers. Er is
eene commissie benoemd om de statuten
te ontwerpen.
Blijkens officiëele verklaring van den
Duitschen Rijkscommissaris is er in 't ge
heel geene proclamatie betreffende den
slavenhandel aangeplakt, zijn er nooit ver
gunningen aan slavenhandelaars verleend,
ook nooit aan de kust slaveuverkoopingen
ot slavenjachten gehouden, of slavenhan
delaars naar de kust getrokken om zaken
te doen. Het daaromtrent verspreide ge
rucht, ontstaan door praatjes van Arabie
ren, is kwaadwillig en leugenachtig ten
uadeele der Duitsokers geëxploiteerd.
Te Geut heeft de Cercle de propo-
gande progressiste zich, gelijk bekend is,
aangesloten bij de beweging voor alge
meen stemrecht en daartoe o. a. eene over
eenkomst gesloten met de werkliedenpartij.
De leden van dien kring ziju niettemin
voor het meerendeel ook leden der Asso
ciation libérale en zijn leden gebleven, in
weerwil dat hun voorstel om de herzie
ning der grondwet, ten einde tot afschaf
fing van den kiescensus te geraken, in
het programma op te nemen, verworpen
is. Thans is door den Cercle besloten, dat
voor de verkiezing van de helft der leden
van den gemeenteraad in October a. s. iu
vereeuigiug met de werkliedenpartij 7 ean-
didaten aau de poll in de Association libé
rale onderworpen zullen worden. Mocht
de meerderheid der Association, gelijk te
voorzien is, deze caudrdatureu niet aan
vaarden, dan schijnt de scheuring tusschen
het geweten heeft, hoe klein dan ook, is er al
toos °eenige wroeging, die er aan herinnert.
Och! zeg het gauw; ik zou zeer bedroefd
zijn, als ik u eenig verdriet veroorzaakt had; het,
zon'wel tegen mijn wil zijn, dat verzeker ik
u en ik zou mij haasten, om het te verbeteren.
poen pc gisteren-avond te bed lag, zijt gij
in uwe kame/gegaan, denkende dat ik sliep.
ja nioeder Barrois; maar de beide deuren
waren opengebleven en ik waakte altoos over u.
Hebt gij toen niet een bezoek ontvangen?
Is Juliaan toen niet weder bij u geweest?
Op die vraag bloosde Clotilde en boog het
hoofd; zij herinnerde zich, dat Juliaan gekomen
was ondanks het verbod, dat moeder Barrois hem
gedaan had; zij voegde er een weiuigje verlegen bij:
Hat is waar, en ik meende er u over te
spreken; ik zal u ook alles zeggen, goede moeder
Barrois'eu zoo gij hebt kunnen gelooven, dat
ge rnjj uwe achting zoudt kunnen onttrekken,
dan zult gij zien, dal ge mij verkeerd hebt
beoordeeld,
Laat ons zien, kindlief, ik bemin en acht
u altoos; maar ik wil alles weten.
gjj weet, dat mjjn neef Juliaan en ik sa
men in Bourgogne zijn opgevoed, als broeder
en zuster; dat, toen ik naar Parijs gekomen ben
hij ook derwaarts is gekomen en dat hij als
liberalen en radicalen te Gent wel onver
mijdelijk.
Do Kamer van Koophandel te Bor
deaux heeft in een brief aau den Minister
van Koophandel, naar aanleiding van
M'Kinley's tarief-ontwerp, te kennen ge
geven, dat. aan de «economische vijande
lijkhedentusschen Fraukrijk en Amerika
slechts doeltreffend een einde kan worden
gemaakt door een op wederzjjdsche coa-
cessiën gegrond handelsverdrag.
Aan een banket, dat door Generaal
Billot aau de buitenlandsche officieren werd
aangeboden, heeft de Minister van oorlog,
De Freycinet, bet woord gevoerd. Hij zoide
dat de officieren, di9 getuigen zijn geweest
van de legeroefeniugen, overtuigd kunnen
zijn, dat deze toebereidselen voor niemand
eeue bedreiging zijn en alleen ten doel
hebben, Frankrijk het ontzag te doen ge
nieten, waar het recht op heeft.
Na een duur van niet minder dan
zestien weken is de werkstaking van de
mijnarbeiders te Wearmouth in Sunderland
ten einde. De lieden zullen in het vervolg
niet meer dan zeven uur per dag arbeiden.
Omstreeks 1200 mannen eu jongens had
den het werk gestaakt.
Het geschil heeft aan de vereenigin-
gen van werkgevers en van mijnwerkers
f 240.000 gekost.
Naar aanleiding van het gerucht, dat
de Transvaal van Portugal de Delagoabaai
zou willen koopen, zegt de Morning Post
dat, zoo Portugal deze haven van de hand
wil doen, bet een anderen kooper dan
de Transvaal zal moeten vinden.
Iu de Dinsdag gehouden vergadering
van den Spaanschen ^Ministerraad zjjn de
uitgebreide legerbervormingen, door den
Minister van Oorlog voorgesteld, en tevens
het beginsel van den verplichten persoon
lijken dienst, goedgekeurd.
Men meldt uit Belliuzona, dat de
leden van het afgezette Gouvernement in
het regeeringspaleis ziju gekomen en de
macht weder in handen wilden nemen.
De Bondscommissaris kwam daartegen in
verzet eu zeide, dat hjj zich terstond tot
de Bondaregeering zou wenden. De heeren
protesteerden daartegen. Met uitzondering
van enkele op zich zelf staande kleine ge
welddadigheden is het rustig.
Naar aanleiding vau de ontmoeting
tusschen de beide Keizers te Rohnstock
verklaart de Nowoje Wremja, niet te ge
looven, dat het Kabinet te Berlijn veran
derd is in zienswijze omtrent het drievou
dig verbond, maar wel dat het besloten is
te verhiudereu dat Duitschlaind in de op
lossing van biunenlandsche zoowel als van
sociale quaestiëu wordt gestoord door on
tijdig opgeworpen internationale vraagstuk
ken.
Tengevolge van de aanhoudende re
gens staat de spoorwegliju Tirnova-Adria-
onder-tuinman in den plantentuin is gaan arbei
den. Hij is een braaf mensch, mjjn goede Juliaan,
hij bemint mij zeer!
Clotilde! Clotilde! zeide moeder Barrois
het hoofd schuddende, hjj is een braaf jongman,
zooals gij een braaf meisje zijt, maar ik heb u
reeds gezegd, dat is geene reden, om Juliaan
bij u te ontvangen!
De oude moeder bedroog zich niet. Zjj wist
dat Clotilde een braaf meisje was; maar zij kende
het naïve vrouwelijke karakter van Clotilde en
daarom had zij de bezoeken van Juliaan verbo
den! Er zjjn bloemen, die bij de minste aanra
king verwelken; cn er is vaak zeer weinig noodig,
om den glans van bevalligheid, van frischheid
en van poëzie, die het gelaat van een meisje
versieren, te veranderen en te doen verdwijnen.
Luister dan toch, moeder Barrois hernam
Clotilde met levendigheid, gij laat mij niet uit
spreken. Ik heb dan gezegd, dat mijn Juliaan
braaf is, en dat is waar; daar ik niet de eenige
ben, die het zegt en zijne bazen het dagloon van
Juliaan verhoogd hebben Die goede lijding
kwam hij mij vertellen, toen hij gisteren-avond
by ons kwam.
Wordt vervolgd.)
