NIEUWE
No. 1592,
Woensdag 24 September 1890.
15de Jaargang.
Kerk en Vaderland.
BUITEN LA N I).
De pot met huislook-
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Yoor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEEAIT: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
30 Cents.
5
AGITE MA NON AGITATE.
Dienstaanbiedingen 25 Cants par advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K P 2J E R 8 LAUEEY.
De Kerk beschouwt de liefde voor het
Vaderland als een natuurlijken plicht van
iederen Christen. In zpo brief vau 10 Ja
nuari 1890 heeft de H. Vader over dit
onderwerp het volgende geschreven: »Wij
mogen niet ontkennen, dat de bovenna
tuurlijke liefde voor de Kerk en de na-
tuurljjke liefde voor het Vaderland uit eene
en dezelfde bron vloeien. Zij zijn twee
lingzusters en hebben beide God tot Va
der en Oorsprong. Daarom is ook eene
tegenspraak tusschen bare verplichtingen
niet mogelijk, en zij sluiten elkaar niet
uit.»
Deze verklaring van het hoogste gezag
in de leer der Katholieke Kerk over de
liefde voor het Vaderland laat op voldoende
wjjze gevoelen, welk gewicht men moet
hechten aan de tot verveleus toe herhaalde
beschuldiging alsof de aan hun geloof ge
trouwe Katholieken geen Vaderland ken
nen, hun Vaderland niet lief hebben. Voor
ons zijn de liefde voor de Kerk en de liefde
voor het Vaderland tweelingzusters,» even
als de liefde voor vader en moeder in
het hart van het kind. Wanneer er on-
eenigheid ontstaat tusschen vader en moe
der, wanneer de door God gewilde ome
tusschen Kerk en Staat wordt verstoord,
dan staat deze tweevoudige liefde natuur
lijk voor een conflict. Maar ook in zulk
een beklagenswaardig geval mag zij nim
mer eene eenzijdige worden. Wanneer wij
ons houden aan het beginsel: Men moet
God meer gehoorzamen dan de menschen,
wanneer wij voor ons aanspraak maken op
vrijheid van geloof en geweten, dan is dat
een eisch, voor welks voldoening de Staats
macht zich uitdrukkelijk heeft verbonden.
Maar wanneer wij ook onrecht en ver
drukking lijden, ontslaat ons zulks niet
van de liefde voor het Vaderland, geens
zins van de vervulling onzer maatschap
pelijke plichten, wij zijn verbonden God te
geven wat Godes is en den Keizer wat des
Keizers is.
Het Katholieke Geloof en de aanhanke
lijkheid aan de Katholieke Kerk zijn niet
alleen geen hindernis, maar de beste mid
delen ter bevordering van de liefde voor het
Vaderland en voor de algemeeoe welvaart.
De beginselen en inrichtingen van het
Christendom hebben niets willekeurigs en
niets toevalligs, maar zij zijn door de
Eeuwige Wjjsheid berekend naar de be
hoeften der menschelijke natuur en der
menschelijke maatschappij.
Geen enkele onzer godsdienstige en ker-
FEÜ1LLET ON.
{Vervolg.)
Maar wat was er dan voor gewichtigs in
dat nieuws, om het n gedane verbod te ver
geten
Ziedaar juist de geheele geschiedenis, moe
der Barrois, die ik n meende te vertellen. Al
zeer lang zijn wij elkander genegen geweest, ziet
gij, moeder Barrois, en, als men elkander zoo
genegen is!dan denkt men aan trouwen.
Clotilde had geaarzeld, om haar verhaal te
eindigen: zij voegde er bij:
Wij hebben slechts op deze verhooging van
dagloon van mijn Juliaan gewacht, om te trou
wen en zoodra wij nu het noodige geld zul
len hebben, zal het eene gedane zaak zijn
maar gij zult er niets bij verliezen, hoor goede
moeder Barrois; Juliaan bemint u bijna zoo zeer
als ik; in plaats van een kind zult gjj er twee
hebben.... Gij ziet dus, dat uwe arme Clotilde
slechts haar verloofde bij zich heeft gehad, die
geen mensch is zooals de anderen en dat zij, die
gij uw kind noemt, altoos braaf en uwer vriend
schap waardig is gebleven.Gij bemint mij
immers nog altijd en gij zijt niet boos op mij,
niet waar moeder Barrois?
In plaats van te antwoorden omhelsde de goede
vrouw hare Clotilde.
En verder, laat ons begaan, hernam Clotilde:
zoodra wij onze kleine huishouding zullen
kelijke instellingen of voorschriften bevat
ten een gevaar voor den Staat en het Va
derland. Integendeel, het land, waarin de
wet, welke de Katholieke Kerk verkondigt,
algemeen wordt nageleefd, moet een zeer
gelukkig land zijn. Voor de goede zeden,
voor den eerbied van het gezag, voor alle
burgerlijke deugden, waarop orde, vrede en
welvaart van het land^ en van den Staat steu
nen, kan er geen degelijker, geen vaster,
geen sterker fundament zijn, dan de be
ginselen van het Evangelie, welke ook die
der Kerk zijn. Waar men deze verlaat,
zal men onmiddellijk de orde en welvaart
van den Staat en der maatschappij bedreigd
zien. »Met het verval der Christeljjke in
stellingen en zeden,» zegt Paus Lao XIII,
»storten ook noodzakelijkerwijze de hechtste
fundamenten der menschelijke maatschappij
ineen. Voor de bescherming vau de open
bare rust en orde blijft dan slechts het
geweld over; dit is echter, zonder bulp
van den Godsdienst te zwak en oneindig
meer geschikt om knechtschap dan ge
hoorzaamheid te doen ontstaan en bet
draagt de kiem der grootste omwentelin
gen in zich. Onze eeuw heeft in dit op
zicht droevige ondervindingen opgedaan
en wij weten niet, of de toekomst ons
niet dezelfde droevige ervaringen zal op
leveren.
Maar het is niet voldoende, dat de Kerk
de voorwaarden van het maatschappelijk
welzijn vasthoudt en bekend maakt; het
is niet genoeg, dat men het Vaderland
slechts door het uiten van holle phrasen
bemint, het is bepaald noodzakelijk, dat
wij consciëntieus naar ons Geloof onze
godsdienstige en maatschappelijke plichten
vervullen. Zulks zijn we verschuldigd aan
de Kerk eu aan het Vaderland; aan de
Kerk, omdat de wereld nooit aan hare
reddende macht zal gelooveu wanneer zij
niet aan de Katholieken ook de gezegende
vruchten van de leer der Kerk kan zien
gedjjeu. Katholieken, die niet volgens het
Geloof der Kerk, niet naar den geest van
het Evangelie leveD, zjjn eeue schande en
smaad voor de Kerk, welker naam zij dra
gen en zij zijn eene ergernis voor de wereld,
welke door hunne schuld niet gelooft en
door hen in hare vooroordeelen wordt ge
sterkt.
Wij zijn verplicht een voorbeeldig leven
te leiden volgens het Evangelie maar ook
ter wille van het Vaderland. Wanneer wij
naar de wetten van ons Geloof in de vreeze
Gods leven, als goede Christenen bidden en
werken, een braaf en tevreden leven leiden,
onze kinderen christelijk opvoeden, naar ons
hebben, wil ik, dat gij bij ons komt wonen; gij
zjjt oud, gij zijt niet gelukkig, gij hebt oppas
sing noodig, wij beiden zijn jong, wij zullen ar
beiden: als er voor twee is, is er ook wel voor
drie; en als gij ziek wordt zullen wij u tenmin
ste alles kunnen geven, wat gij noodig hebt en
gjj zult hier niet verlaten zijn. Zijt gij niet eene
moeder voor mij en meent gij, dat ik gelukkig
zou kunnen zijn als ik aan uwe verlatenheid, aau
uw verdriet dacht! Wie zou u toch den arm ge
ven, moeder Barrois, om in den plantentuin te
gaan wandelen?
Goede Clotilde, zeide de oude vrouw, haar
nogmaals omhelzende, ik ken hieraan uw hart,
en ik wist wel, dat gij, trouwende, mij niet al
leen zoudt laten, nadat ik gewoon ben geworden
u lief te hebben en met u te leven, ik zou van
verdriet, van verveling en van wanhoop sterven,
ziet gij.Ook wil ik u toonen, dat moeder
Barrois niet ondankbaar is en ook ik wil iets
doen voor uw geluk. Er ontbreekt een weinigje
geld, om te trouwen; ik heb wat gespaard van
mijne lijfrente, ik zal het besteden tot uw hu
welijk; ik zal al de kosten voldoen, zelfs die van
de bruiloft.
Neen, moeder Barrois, dat wil ik niet
hebben, wij hebben drie jaren gewacht, wij zullen
het nog wel drie maanden langer doen. Behoud
uw geld; op uwe jaren verdient men het niet
meer en men kan het altoos noodig hebben
Op mjjne jaren, Clotilde, heeft men niet
lang meer te leven, en ik geloof, dat ik geluk
kiger zal sterven, als ik ie:s heb kunnen doen
voor het geluk van een mij zoo liefhebbend en
goed meisje als gij zijt; overigens eiseh ik dit,
vermogen milddadigheid beoefenen, onze
maatschappelijke plichten in goede en slechte
tijden, niet terwille van de menschen, maar
tèrwille Gods nauwgezet vervulleu, dan zul
len we tegelijkertijd de beste Christenen en
de beste burgers zijD, aan bet Vaderland de
beste diensten bewijzen en tevens getroost
den weg naar den Hemel bewandelen. Da
liefde voor de Kerk en voor bet Hemelsche
Vaderland en de liefde voor het aardsche
Vaderland en voor zijn volk, zijn niet
slechts niet onverdraaglijk met elkaar, maar
zij bevorderen de vervulling der gelijke
plichten omdat het tijdelijke en het eeuwige
welzijn op dezelfde voorwaarden berusten.
Hare wederzijdsche verhouding is geregeld
door die wet der Goddelijke wereldorde,
welke de Heiland in de woordeu heeft
uitgesproken; Zoekt eerst het Rijk Gods
en Zjjne gerechtigheid en dit alles zal u
worden toegeworpen.
De jl. Zaterdag door ongeveer 70 profes
soren en ingenieurs uit Frankrijk, Zweden,
Oostenrijk-Hongarije, Nederland, Zwitser
land en Rusland t8 Berlijn gehouden derde
conferentie over de methoden van onder
zoek voor bouw- en constructie-materialen
heeft de behandeling der vragen, die op
de agenda stondeD, grootendeels ten einde
gebracht. De volgende conferentie zal te
Weenen plaats hebben.
Na afloop der wapenoefening beeft
Keizer Wilhelm den Keizer van Oostenrijk
en deu Koning van Saksen dauk gezegd
voor huuue tegenwoordigheid bij de manoeu
vres. De Keizer sprak daarbij de hoop uit,
dat Hunne Majesteiten overtuigd zouden
zijn, dat het leger onder zijne leiding even
krachtig en flink gebleven is als onder
Keizer Wilhelm den Eersten, waarin de
waarborg gelegen is, dat de bestaande
wapeabroedersehap onyerzwakt zal blijven
voostbestaan.
De Keizer van Oostenrijk verklaarde, in
zijne dankbetuiging, trotsch te zijn op een
bondgenoot, die over zulke troepen beschikt.
Ia het Deutsche Wochenblatt wordt
uitvoerig betoogd, dat thans een geslacht
den dienstplichtigen leeftijd bereikt heeft,
dat opgegroeid is in eene sociaal-demo
cratische omgeving, waardoor de aanhan
gers der sociaal-democratie ia het leger,
die tot nog niet talrijk waren, plotseling
aanzienlijk zullen vermeerderen. In het leger,
zegt de ongenoemde schrijver, zal over
het algemeen gesproken het getal socia
listen in dezelfde mate aanwezig ziju als
en gij zoudt mij niet voor de eerste maal onge
hoorzaam willen worden,... ik ga hier zitten en
zal op u wachten, ga spoedig aan Juliaan zeggen,
dat wij dezen avond over alles zullen praten.
Het meisje ging haar verloofde hiervan ver
wittigen cn des avonds waren zjj bij moeder
Barrois bij elkander, alwaar de dag van het hu
welijk werd vastgesteld onder de hartelijkste
gesprekken; terwijl men zich bezig hield met het
bouwen van die luchtkasteelen, die zich vaak
zoo heerlijk en schoon aan de verbeelding van
jonge lieden vertoonen, doch welker wezenlijkheid
niet bestaat.
Drie weken later waren Clotilde en Juliaan
in den echt vereenigd en hun huwelijk werd in
de kerk van St. Medard voltrokken. Moeder Bar
rois was op dien dag zeer opgeruimd; het scheen
dat het geluk van Clotilde haar de gezondheid
hergeven had; ook had zij uit de lade eener oude
kast een kleed en eene muts voor den dag ge
haald, die sedert tien jaren het licht niet meer
gezien hadden en die haar vroeger bij meer dan
een openbaar feest hadden getooid. Bij moeder
Barrois was eeu eenvoudig maal bereid, tot hetwelk
eenige weinige bloedverwanteu en vrienden waren
uitgenoodigd. Nooit was de armelijke woning
van moeder Barrois het tooneel geweest van een
zoo zuiver, onvermengd geluk.
Die straal van beterschap in den gezondheids
toestand der goede oude vrouw verdween weldra;
harre verzwakking nam van dag tot dag toe; en
er waren slechts weinige maanden verloopen na
de viering van het huwelijk harer geliefde Clotilde
met Juliaan, toen moeder Barrois begreep, dat
zij aan de bepalingen van haar uitersten wil
in het geheele Duitsche volk. En dien
lieden verstrekt de Staat kosteloos onder
wijs in schieten, marcheeren en zelfs in
commandeeren.
Baron Stumtn zal, te beginnen met
1 October, te Berlijn, naar men zegt onder
bizondere goedkeuring van Keizer Wilhelm,
eeu nieuw groot dagblad uitgeveu, dat zal
ijveren voor de arbeiderspolitiek van den
Keizer.
De Post meldt de aanstaande ver
loving van den Rumenischen troonopvol
ger met Prinses Marie Louise de Bourbon,
de oudste doebter van den ex-Hertog van
Parma.
De roode revolutievlag heeft te Parijs
weer dienst gedaan bij de begrafenis van
Joffrin, het hoofd der possibilisteu, onder
wie intusschen eene scheuring is ontstaan.
De lijkkist was bedekt met een rood laken,
de vrienden droegen in het knoopsgat roode
immortellen en eeu krans dezer bloemen
werd aan een stok gedragen. Nu en dan
werd »!eve de Republiek eu leve de Cora-
mune!« geroepen. De politie bleek op nieuw
onmachtig te zijn tegen het geweld der
opdringende volksmenigte.
Op dea Boulevard de la Cbapelle had
een opstootje piaats.Daar eenige personen,
die den lijkwagen volgden, »leve de Com
mune!riepen, antwoordde eeu persoon,
die op de impériale vau een tramwagen
gezeten was, met: »!eve de Republiek, weg
mei de Commune!De sieve do Commune!
schreeuwers herhaalden hun geroep en
wilden den tramwagen bestormen om den
ander een pak slaag te geven; maar de
inhechtenisneming van een dei bestormers
deed de woede der anderen bekoelen.
De Graaf vau Parijs gaat den 24en
dezer op reis naar Amerika. Vóór zijn
vertrek heeft hij de Heeren Bocber, De
Beauvoir, Dufeuille en audere voorname
aanhangers der monarchale partij te Fol
kestone bescheiden, om met ben over den
politieken toestand te raadplegen.
Dat de stoombooteu de zeilschepen
niet geheel verdrongen hebben, is dezer
dagen duidelijk gebleken in het midden
punt van den scheepsbouw, de Clyde te
Partick. Voor eene firma te Bordeaux is
aldaar gebouwd en van stapel geloopen
het grootste zeilschip dat ooit de wateren
hebben gedragen. De France heeft vijf
masten en is 360 Eng. voet lang, 48 breed
en heeft een inhoud van 6000 ton. De
groote mast is 170 voet hoog en de boeg
spriet 50 voet lang. Het schip is bestemd
voor den handel op Zuid-Amerika.
Na met de leden van den Staatsraad
moest gaan denken. Op zekeren ochtend riep
zij de jonge echtgenooten, wier zorgen en gene
genheid zich niet verloochend hadden, aan haar
krankbed en sprak hen op deze wijze, toe:
„Ik ga sterven, lieve kinderen; God zal mij
eerlang tot zich roepen en mij, zoo hoop ik, met
mijn zoon vereenigen; maar alvorens deze aarde te
verlaten, gevoel ik, dat ik er nog iets te ver
vullen heb. Ik zou rijk willen zijn, Clotilde, om
u en Juliaan gelukkig te kunnen maken, omdat
gij een recht goed hart hebt en door uwe op
lettendheid en genegenheid mijne dagen hebt
veraangenaamd en miju leven verlengd; terwijl
ik zonder u eenzaam en smartelijk mijn leven
zou hebben voortgesleept maar, helaas, ik heb
niets, niets dan de overtuiging, dat de Hemel,
die rechtvaardig is, u alles, wat ge voor mij ge
daan hebt, zal weten te beloonen. Het weinige,
dat ik nalaat is voor u; gij zult iets vinden, dat
ik u tot huwelijksgeschenk geef; het is een pot
met huislook. Het is wel zeer gering niet waar?
en echter heeft die pot voor mij eene groote
waarde; 't is mijn arme zoon, die er de huislook
in heeft geplant. Neem dien aan, Clotilde, als
een talisman; bewaar hem altoos tot mjjne ge
dachtenis en als ik er niet meer zjjn zal en
gij ongelukkig zijn mocht, als een uwer kinderen
ziek werd, welnu, denk dan aan mij, aan de
smart, die ik heb moeten gevoelen bij het verlies
van mijn zoon.... Zoo gjj een zoon krijgt, geef
hem dan den naam van den mijnen, dien van
Paul.... Neem mijne gift aan; God zal u beloo
nen. Ik zal daar boven zijn, om voor u en uwe
kinderen te bidden.
{Wordt vervolgd.)
