NIEUWE No. 1595. Woensdag 1 October 1890. 15de Jaargang. De Katholieke Kerk en de slavernij. BUITENL A NI). De pot met Huislook. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1*80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem. TIEND AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1G regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk M a a n d a g-, Woensdag- en V r ij d a g-a vond voor G uur ingewacht. Uitgevers: K P P ifi R 8 LAUREY. i. De Katholieke Kerk heetf te allen tijde haar heilzamen invloed uitgeoefend in aanhou dende pogingen tot waren vooruitgang, tot christelijke beschaving; zij stond steeds aan het hoofd van grootsche werken tot nut en heil der menschheid. Ook in onzen tijd zijn er een aantal werken, waarop zij roemen mag het zegel barer krachtige medewer king te hebben gedrukt en onder deze werken beboort voorzeker de afschaffing der slavernij. Op de stem van Kardinaal Lavigerie, den onvermoeibaren Apostel, die in onze dagen als een H. Augustinus of H. Ambrosius optreedt, vergaderen de Chris telijke volken en gelijk eertijds, bij de op roeping van Peter den Kluizenaar, Vorsten en volken gereed stonden om het graf van den Zaligmaker te gaan bevrijden, zoo staat ook thans de beschaafde wereld op om die volken te bestrijden, welke den afschuwelijkeD slavenhandel drijven. Het grootsche werk om dea slavenhau- del te bestrijden is begonnen door Kardi naal Lavigerie, en het wordt gesteund, aangemoedigd en machtig beschermd door Z, H. Paus Leo XIII. Eiken dag schiet het diepere en breedere wortels en men mag hopen, dat de opoffering der Missio narissen, de hulp der wereldlijke macht en de resultaten van het Congres, dat dezer dagen te Parijs werd gehouden, weldra een einde zullen maken aan den hateljjkeu slavenhandeldie in Afrika heerscht en rampen en onheil brengt over dat land. De anti-katholieke pers, die er steeds op uit is om de Katholieke Kerk te belasteren en t® hoouen, heeft ook vaak haar de eer trachten te ontrooven, welke haar ten aan zien der bestrijding van de slavernij iu de hoogste mate toekomt. Het zal derhalve geen nutteloozen arbeid genoemd kunnen wordoD, wanneer wij in korte trekken gaan betoogen dat de Pausen, de Kerkvaders en de Christelijke wetgevers steeds de beste en meest energieke verdedigers van 's men- schen vrijheid zijn geweest. De Katholieke Kerk begon hare zending op een tijdstip, waarin de slavernij, hoofd zakelijk in het Romeinsche Rijk, haar top punt van ontwikkeling had bereikt. Het Christendom alleen durfde aan de maatschappij luide verkondigen, dat alle menscben broeders zjjn en recht hebben op dezelfde vrijheid; het eischte derhalve de vrijheid van alle slaven. Het werk der Apostelen en Kerkvaders moest noodzakelijk van langen duur zjjn. Zjj begrepen wel dat, zelfs na den tijd der vervolgingen en nadat de Kerk algemeen gekend was, zjj de slavernij door geen wet konden afschaflen. Het kwaad was te diep geworteld, de heidensche denkbeelden ga ven nog te veel den toon aan in de samen leving, alle gewoonten en gebruiken droe- FEU1LLE T ON. Vervolg en slot.) Wees bedaard en vooral spaar u zelve; bedenk, dat gjj misschien nog vele nachten aan het ziek bed van uw man te waken zult hebben, en gij moet zorg dragen, dat gij op uwe beurt niet ziek wordt. 1 Ik zal kracht hebben, omdat ik moed heb en niets zal mij te veel kosten voor mijn man en voor mijn kind. Uw man zal spoedig in beterschap toenemen, hjj is gered.... het lot van uw kleinen Paul hangt af van eene crisis waarop ik wacht, en die, zoo ik hoop, gunstig zijn zal. Twee dagen later bevond Juliaan zich wat beter en de kleine zieke bleef nog altoos tus- schen leven en dood; de verwachte crisis was nog niet gekomen; beiden sliepen; Clotilde bij de wieg van haar kind gezeten, was in treurige gedachten verzonken; zij sloeg een blik op haar gen nog te duidelijk en te vast den hei- denscheu stempel. Daar was meer noodig dan eene wet om in dien staat van zakea verandering te brengen. De verandering was eene omwenteling en om deze te kun nen teweeg brengen zoo, dat hare goede gevolgen van duur waren, moest men eerst den slavenhouder bekend maken met de rech ten van den ineusch. De Kerk kon de slaven niet onmiddel lijk uit hun droevigan toestand bevrjjden, maar zij gaf de grootste bljjken van de onuitputbare liefde waarmede zjj voor hen was bezield; zij stichtte en onderhield toe vluchtsoorden voor oude en arme slaven.Deze werden daar ontvangen als broeders en het was verboden iemand uit te sluiten. Derge lijke asielen vond men te Cesarea, Amasa, Hippone, Rome, Constantinopel en op tal van andere plaatsen. En terwijl de Kerk de slachtoffers der slavernjj te hulp kwam in hun ellendigen toestaud, trachtte zij onophoudelijk de voor- oordeelen te overwinnen welke onder het volk bleven heerseheu. Zij verkondigde dat alle menscben gelijk zjjn voor God en bracht langzamerhand de slavenhouders en wet gevers tot betere gevoelens. Constantjjn de Groote schafte de gevechten in de strijd perken af, hetgeen een grooten stap ten goede mocht heeten als men in aanmer king neemt welk eene onzalige belangstel ling deze bloedige tooneelen bij het Ro meinsche volk genoten. Onder Constantjjn den Grooten bekwa men de Priesters en de boog geplaatste Christenen de macht en het recht, do christe lijke slavinnen af te koopen; deze wet werd bekrachtigd door Keizer Honorius,die zelfs nog verder ging: de meester namelijk, die misbruik maakte van zijue macht over de slaven, verloor alle rechten op hen; de Bis schop had het recht de slaven te verlossen en de schuldige meester werd in balling schap of naar de strafwerkplaats gezonden. Coustautjju had aan de Kerk de macht gegeven de slaven vrij te maken; de Bis schoppen hadden uitgebreide rechten en onder groote plechtigheden schonken zij de vrjjheid aan de slaven, die hunne hulp kwamen inroepen. »Gjj zult geene slaven bezitten, noch voor den huiseljjkeu dienst, noch voor het werk op het land, want de rneuseh is naar Gods beeld geschapen.Dat is de onver anderlijke leer van het Christendom. (Slot volgt.) De Peuple deelt eenige bizonderheden mede omtrent eene internationale conferentie van mijnwerkers, welke dezer dagen te Brus sel in het Maison du peuple beeft plaats gehad. De vergadering heeft de agenda vastgesteld voor het tweede internationaal congres, dat den len April 1891 te Parjjs bijeenkomen zal, waarschijnlijk in het ge bouw der Arbeidsbeurs, en daarua het voorbe- vroolijk verleden, dat zoo rijk was aan geluk.... Zij hoorde haar distelvink zingen; maar het sche nen haar klaagtonen te zijn, daar zij niet meer zong. Thans, zeide Clotilde, is hier alles treurig, alles drukkend. Wat zal er van ons worden als Juliaan niet herstelt? Geen geld meer; niets meer om te verkoopen of te verpanden; en de geneesheer die hem versterkend voedsel voor schreef.... Goede God zult gij u niet over ons ontfermen? De arme vrouw schreide. Zij stond op; haar man en haar kind sliepen nog altoos; zjj ging werktuigelijk naar het ven ster, wierp een blik van medelijden op hare bloemen, die kleurloos en verwelkt waren gewor den en almede het beeld der treurigheid ver toonden. De huislook alleen was groen gebleven en welvarend; dat onderscheid trof de jonge vrouw, die zich alstoen de laatste woorden van moeder Barrois herinnerde. Bewaar dezen pot al toos ter gedachtenis van mij en, als ik er niet meer zijn zal en gij ongelukkig zijn mocht, als een uwer kinderen ziek werd, welnu, denk dan aan mjj, aan de smart, die ik gevoelen moest bij reidingscomité benoemd, samengesteld uit elk éeu burger van de natiën, welke op het eerste congres vertegenwoordigd waren. Burt en Pickart, beiden leden van hetEngel- sche Lagerhuis, zijn tot algemeen penning- meesteren secretaris van het voorbereidings comité benoemd. Op de agenda zijn o. a. gebracht het voorstel eener algemeeno internationale werkstaking van mijnarbeiders ter verkrij ging van den werkdag' van 8 uur, en enkele voorstellen omtrent maatregelen, ten einde te beletten dat de Regeeringen en de groote maatschappijen iu landen, waarin de werk staking uitgebroken is, zich in andere lan den van steenkolen voorzien. Intusscheu zouden de bedoelde maatregelen slechts wor den toegepast, onder medewerking en goed keuring der nationale mijuwerkersbonden in elk land. Bij de aanstaande gemeenteraadsver kiezingen in België (19 October) zullen liberalen en socialisten heel broederlijk samengaan. Zeer zeker is niets natuurlijker dan dat, al beweren eerstgenoemden ook altijd, dat zij van het socialisme door eene breede klove zjjn gescheiden. Eu deze alli antie zegt liet Journal de Bruxelles« komt tot staad onmiddellijk na het socia listisch congres van 14 September, waarop de algemeene workstakiug en eene krachtige propaganda te haren gunste is gedecreteerd. De socialistische partij heeft zich boven dien gehaast in bare overeenkomsten met de liberalen er nadruk op te leggen, dat zij van geen eukel artikel iu haar program afstand doet ea dit in zijn vollen omgang handhaaft. De radicale pers, die altijd op een bond genootschap met de sociaal-democraten heeft aangedrongeu, kraait natuurlijk victorie. Daarentegen worden nog door sommige doctrinaire bladen bedenkingen geopperd en een hunner de »Meuse« wil zelfs met de liberalen breken. Maar dit'zou onbezou- nen werk zijn, verklaart eeu ander oud-libe raal orgaan. De radicale elementen worden machtiger iu de liberale partij en zelfs een blad als de Gazette van Brusselverklaart zich over te geven aan den »onweerstaan- baren stroom der publieke opinie.Da »Flaudre liberaleen ander doctrinair blad, erkent eveneens, dat de radicalen hebben overwonnen. Het oud-liberalisme in België heeft zijn tijd gehad. Thans ruimt het zeer logisch en consequent zjjne plaats voor de radicalen en socialisten. Naar aanleiding van verschillende courantenberichten deelt de Reichsanzeiger mede, dat de Verzekeringswet tegen inva liditeit eu ouderdom bepaald met 1 Janu ari a. s. in werking zal treden. De Berljjnsche socialisten, die plan hadden ter gelegenheid van het afloopen van de Socialistenwet hunne huizen te il- lumineeren, hebben dat voornemen opge- geven. Men meldt dat de Minister van Oor log, Generaal Von Verdy du Vernois, die het verliezen van mijn zoem en zeg alsdan een De profundus bij den huislook-pot; God. zal u beloonen. Ik zal daar boven zijn om voor u en uwe kindereu te bidden. Een bitter lachje zweefde op de lippen van Clotilde bij het vergeleken van hetgene moeder Barrois voorzien had met den wanhopigen toestand, waarin zij zich bevond; vervolgens dacht zij onwillekeurig aan al het afgrijslijke, dat in het verlies van een zoon voor eene moeder is gelegen. Zij herinnerde zich de diepe droefheid, welke moeder Barrois tot aan het einde van haar leven behouden had; zij be greep er al liet prangende van, en een vochtig oog op de wieg van haar kleinen Paul slaande, boezemde een gevoel van godsvrucht haar het denkbeeld in, om den wensch der goede vrouw te vervullen en een De profundus bij den huis- look-pot te bidden! God geve, dacht zij, dat deze gebeden ook niet voor mijn kind gedaan worden. Het was nog altoos stil in het vertrekje: Clo tilde hoorde niets dan de gedrukte ademhaling van haar kind en het gekweel van haar distel vink in zijn kooitje. Zij opende zachtjes het venster en nam den pot met huislook uit het bloemenhekje, om hem bij de wieg te breDgen; iu de eerste dagen van October zal aftre den vermoedelijk vervangen zal worden door Generaal Yon Lescynski. In de zaal der Harmonie te Berlijn werd Zaterdag-avond door de Duitsche koloniale vrienden ter eere van Carl Peters een groot feest gegeven. Er heerschte eene sterke anti-Engelsche stemming in de vergadering, waaraan de Voorzitter, de vrij-couservatieve Afgevaardigde Cunei in eene uitvoerige rede eu ouder grooten bijval uitdrukking gaf. Hij zeide o. a. dat Dnitschlaud, hoewel met Engeland op vrieudschappelijken voet, zich daarom nog niet alle onbeschaamdheden behoeft te laten welgevallen. (Daverende bijval.) Duitschland moet op zijne rechten blijven staan. Eenige honderd telegrammen ter begroe ting, ook van Duitschers uit Nederland en België, warea staaude de vergadering ont vangen. Uit Frankrijk wordt van Privas ge meld, dat het verkeer gestremd is door het wegslaan van bruggen en het wegspoe len van wegen en spoorwegen op den rech teroever der Rhone. Te Pont de la Beaume, op den weg van Aubenas naar Thueytz, zijn negen perso nen verdronken. In het Ardèehe departe ment kwamen dertig personen om. Van Avignon wordt gemeld dat de R'uone in haar bed is teruggekeerd. Het wassen van de Gardon en de Gard geschiedde zoo vreeselijk snel, dat een voer man nog juist den tijd had om zijne paar den af te spaunen en te redden, het voer tuig moest hij achterlaten. Op enkele plaat sen stond het water 10 meter hoog. Tasschen Sauilhac en Uzès kwam eene kudde vaa 1200 schapen, door de over strooming verrast, om. Ook in de gemeente Moussac werd door het uit haar oevers treden van deGardou groote schade aangericht. Eene fabriek, waaiin 3000 werklieden arbeidden, werd ter hoogte vaD 2,50 ineter onder water gezet. Dit ging zoo snel in het werk, dat al de werklieden naar boven moesten vluchten en den nacht op de eerste verdieping door brachten. Ook hier kwam een geluk bij een onge luk daar de spoorwegdijk doorbrak en het water kon wogloopen. De schade, in de fabriek aangericht, wordt op 200.000 frs. begroot. Ook hier is de oogst verloren, terwijl een groot aantal paarden en andere huisdieren verdronken. Kardinaal Lavigerie is naar Rome vertrokken om aan Zijne Heiligheid den Paus verslag uit te brengen over de werk zaamheden van het jongste internationale anti-slavistisch Congres en aan Leo XIII de veertien jeugdige negers van Ouganda voor te stellen, die Mgr. Linhac bp diens terugkeer in Europa zjjn gevolgd. Uit een proces, te Saint-Etienne voor de rechtbank gevoerd, bljjkt dat de mijn werkers, oudanks de veelvuldige ontplof- maar eensklaps gaf het kind een geweldigen schreeuw; 't was de crisis, die de geneesheer verwachtte! De arme vrouw loopt naar (le wieg, zij sidderde en liet den pot met huislook vallen, die brak en nu rolde goud geld over den grond van het kamertje! 't Waren de 15,000 franks voor het remplacement van Paul Barrois, die zijne goede moeder onaangeroerd gelaten en in den pot geborgen liad, om, volgens hare belofte, het bloedgeld van haar zoon niet aan te roeren. In dat oogenblik trad de geneesheer bin nen, hij snelde naar de wieg, vanwaar hij door dringende kreten hoorde. Geluk moeder! uw kind is gered! Wij allen zjjn gered, mijnheer, zeide de jonge vrouw, op de knieën vallende om den Hemel te danken.... de pot met huislook geeft aan ons allen het leven en het geluk weder! Een straal der zon drong door de gordijnen van het venster; de distelvink zong weder vroolijk. De huislook-plant werd iu een fraaien pot gepoot en prijkt nog in de woning der gelukkige Clotilde, die de geschiedenis van dezen pot vaak aan hare kindeten verhaalt.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1890 | | pagina 1