NIEUWE
m. i6io
Vrijdag 7 November 1800
15de Jaargang.
ZwijgenZwijgen
Merkwaardige getuigenissen.
B uiT E N L A N D.
FEUILLETON.
Een morgenwandeling van
Napoleon.
Slot volgt.)
Mil
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÏÏEKAIT: St. Janstraat Haarlem.
3ETNA1N XIENDR ÏT
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Yan 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uiige v er s KüPPERS LAUSEï.
Geeu enkel katholiek blad zou op het
oogenblik gaarne den naam hebben, dat het
voor persoonlijken dienstplicht gestemd is.
Alle willeu zelfs voor besliste tegenstanders
doorgaan. Maar daarbp doet zich een zon
derling verschijnsel voor. Wij zijn besliste
tegenstanders®, heet het; maar maar
en dan wordt elk middel ter voor
koming van persoonlijken dienstplicht afge
keurd, liefst op spottender: toon. Besliste
tegenstanders, voor wie rustig toezien® het
eenig bruikbare wapen is, wp begrijpen
van zulk eeue beslistheid niets.
Wjj staan er voor stil, dat sommigen er
maar op bedacht zijn, om op alle mogelijke,
en niet altjjd even edele wpze aan katho
lieke bladen en vereenigingeu het stilzwij
gen op te leggen. Wat moet dat toch? Zij
beklagen zich over sommige insinuaties te
gen hen gericht. Maar geeft hun eigene
handelwjjze niet aanleiding om te denken,
dat er wat achter schuilt? Is het zoo onna
tuurlijk, dat men zich aan gissingen waagt
om zulk eene houding te verklaren?
Daar moet altjjd maar gesust worden.
Toen voor bijna twee jaar de bekende agita
tie in de katholieke pers ontstaan was,
klonk de vermaning, bijna het cotnmaudo:
zwjjgen, minstens tot na het verschenen
van het Rapport der Defensie-Commissie!
Het Rapport, dat in zijne eischen met niets
rekening hield dan met het grofste milita
risme, liet de pers tamelpk koud. Het docu
ment veroordeelde zichzelf door zijne grof
heid.
Maar de Minister van Oorlog ontziet zich
niet eene wet te stellen geheel in den geest
van dat Rapport. Nu meenen de tegenstan
ders te mogen spreken. Zwijgen! Zwjj
gen! Tot wanneer? Totdat wij er onder
door zjjn en ons de schandelijkste lasten
zjjn opgelegd? Of moeten wjj misschien dan
nog de hand komen kussen, die ons gegee-
seld heeft?
Laat alles over aan de katholieke afge
vaardigden: zij zijn op de hoogte van de
zaken. Dan kan de pers met al haar
oordeelvellingen en al hare adviezen wel
thuis blijveD.
Zij kennen nw wenschen en zullen ze
trachten te vervullen. Maar het heele
land moet onze wenschen kennen en moet
weten, dat het ons met die wenschen hoogst
ernstig gemeend is. Waar het eene zoo diep
ingrjjpende quaestie geldt als de persoon
lijke dienstplicht, daar is spreken een plicht,
en daar is het zaak zijne stem zoo luid
mogeljjk te doen hooren.
Het is wel wat kinderachtig om het Ie
doen voorkomen, dat wij onze afgevaar
digden niet meer vertrouwen. Dat is Der-
geus gezegd bij alles wat er over deze quaestie
geschreven en gesproken is. Geen enkele
onzer afgevaardigden zal dat ook uit de agita
tie opmaken. En die beteekenis is volstrekt
niet te hechten aan het feit, dat dagbla
den en vereenigingen hunne meening over
1) Ingezonden.
(Vervolg.)
Duroc haalde zijn kostbaar horloge uit zijn zak
te voorschijn en bood dat den knecht als pand
aan, maar deze weigerde beslist, het aan te ne
men.
Zoodra de Keizer en Duroc goed en wel op
straat waren, verhaalde laatstgenoemde uitvoerig
al het voorgevallene, Napoleon moest er harteljjk
om lachen en weidde met lof uit over de rid
derlijkheid van den kellner, die hem zoo ver
trouwde, zonder hen te kennen.
Hjj is stellig een Parijzenaar,// zeide de
Keizer, //daar zou ik wel ik weet niet wat onder
durven verwedden.''
Onder vrooljjk gepraat en gelach bereikten de
Keizer en Duroc de Passage des Panoramas, in
eene zaak uiteD, al doen zij het ook met
hevighei
Maar in die hevigheid, daar zit het hem.
Daar mag wel gesproken worden, mits het
met bezadigdheid geschiede. Wacht u voor
alles wat zweeut naar agitatie. Jammer,
dat bg sommige organen geen enkel mid
del om tot een gewenscht resultaat te ge
raken genade vindt; dat nagenoeg elke scher
pe afkeuring der hateiyke wet mat spot
gereleveerd wordt; dat alleen die beste
dingen voor bezadigd mogen gelden, die,
wp zeggen niet van twpfelachtig allooi zpu,
maar dan toch met de noodige fluweelen
doeken zijn omwonden.
Zwijgen? Neen, spreken! en zoo dat het
klinkt! Bravo, Koord-Brabauters!
Onze Minister van Oorlog wp getui
gen hier uitdrukkelijk, dat wp zpn eatholi-
cisme in de verste verte niet verdenken; an
ders wordt ons maar voor de voeten geworpen,
dat wp hem als »ketter in het geloof® be
handelen; onze Minister van Oorlog heeft
zich afgescheiden van de katholieke staats
partij; heeft wetend, wat hp deed hoe
zou hp het niet weten? zpne eigene party
een kaakslag gegeven; wil het volk een last
oplegg«u, die naar onze innigste overtui
ging een ramp is voor het vaderland; gaat
daarbp te werk, alsof hp van onze grieven
nog niets vernomen heeft, alsof wp inder
daad heel gedwee aan het commando van
zwpgen gehoorzaamd hadden. Eu nu zou
het aan zpne eigenlpke partijgeuooten niet
vrp staau, om openlpk als hunue meening
te kennen te geven, dat met zulk eau Mi-
Dister verdere samenwerking onmogelpk is?
Waar gaat dat. heen?
Ja, maar voorzichtig! Voorzichtig! het
zou verbittering wekken. Zou het dan
nog erger worden? Onze verbitterdste vy-
auden zouden ons nauwelpks grover behan
delen.
De Katholieken mogen veilig aangemaand
worden tot eenheid: deze is zeker hoog noo-
dig; als zij maar niet bestaat in eenparig
zwpgen en rustig toezien.® Wp zullen onze
stem niet zoo maar laten smoren.
P. D.
II. (Slot.)
Nog drie Protestantsehe oordeelvellingen
hebben we als hoogst belaugrjjke bpdragen
mede te deelen. Zp werden vermeld door
de Volkscourant van Baltimore, van deD 6
Februari 1875.
De Protestant Generaal Carleton ver
klaarde als Commissaris het volgende:
»Voor zoo ver mpue waarnemingen zich
uitstrekken, zijn het de Katholieke Missio
narissen, die het beste en met het meeste
succes de waarheden van het Christendom
leeren en verspreiden. Ik wil geen oordeel
vellen over het eene of andere geloof, maar
ik houd mjj aan de feiten en wat ik heb
gezien en ondervonden. Ware het aan mp
overgelaten, dan zou ik slechts Katholieken
als ouderwijzers, onderwpzeressen en Gees-
telpken bp de wilde en beschaafde Indianen
die dagen de rijkste en prachtigste van geheel
Parijs. Een der winkels trok in t bizonder Na
poleon's aandacht. Een paar prachtige vazen
prijkten daar te midden van talloos vele kunst
voorwerpen. Napoleon liet Duroc buiten even
wachten en trad den winkel binnen om naar den
prjjs dier vazen te vragen. Hij keek rechts en links,
maar zag niemand anders dan een dienstmeisje,
dat den winkel aanstofte. Het meisje ging bedaard
met haar werk voort, zonder op den keizer te
letten, tot deze eindeljjk ongeduldig uitriep:
Is er hier dan niemand, die mij te woord
kan staan? Wat beteekent het toch, dat iedereen
zoo lang in bed blijft liggen!
Wil u wat koopen vroeg het meisje brom
merig.
Natuurlijk! luidde het antwoord. ;/Eoep
madame." Eenige oogenblikken daarna verscheen
de winkelierster, die bljjkbaar in groote haast een
ochtendjapon had aangeschoten, want ze maakte
nog een paar knoopen dicht.
Madame, wat vraagt u voor deze vazen
Wil u die koopen, mijnheer
benoemen. Wil men in den beginue, nog
voordat de Indianen ietwat beschaafd zijn,
alle geloofsbelijdenissen toelaten, dan vrees
ik, dat de Methodistische predikanten de
hoofden dezer onontwikkelde natuurmen-
scheu zoo zullen verwarren en er onzeker
heid en twpfel in aanbrengen, dat zp aan
hun oud heidensch geloof, tegenover de vele
(verschillende) wegen ten heil, die hun ge
toond worden, de voorkeur zullen geven.
De Methodisten zpu namelijk in Amerika
in niet minder dan dertien soorten verdeeld.
Eene getuigenis van Generaal Alfred
Sully komt met het vermelde van Generaal
Carleton volmaakt overeen. Sally releveert
vooral de go Isdienstige oprechtheid en be-
lauglooze offervaardigheid der Katholieken
en zegt o. a. Men zou goed doen deze Mis
siën aan Katholieke Priesters over ta dra
gen en aan de Katholieken den voorrang
boven alle audere secten te geven.» Eveu-
eens oordeelde een derde Opperoffieier.
Een Protestuntseh agent verklaarde, ter
wijl hij zich op eens vroegere oordeeiing
beriep: »Ik geloof, dat alleen de Missiona
rissen der Katholieke Kerk voldoenden pver,
geduld en volharding bezitten om den door
de Regeering genomen maatregel tot be
schaving der Indianen uit te voeren.
Wenden wij den blik van het verre Wes
ten der wereld naar het verre Oosten, dan
vernemen wp wederom de heerlpkste ge
tuigenissen van Protestanten over den ar
beid der Katholieke Kerk.
In het verslag van de derde vergadering
der vereeniging van Protestantsehe zeude-
liugen te Batavia in het jaar 1883 staat
te lezen: »Het is niet te loochenen, Rome
maakt in Indië onrustwekkeude vorderin
gen. Vast aaneengesloten, gelijk de Mace
donische phalanx, dringeu de Katholieken
voorwaarts en behalen overwinning op over
winning* Als Kerk maakt de Roorusche
Kerk een gunstigeren indruk op het gemoed
der inboorlingen, dan elk ander kerkelpk
genootschap Zij heeft slechts eene be-
lpdenis; hare Priesters weerspreken zich
niet in het openbaar. In hare inrichting
ia zp machtiger dan de onze. De onbaat
zuchtigheid der Roomsche Priesters is waar
lijk bewonderenswaard; het traktement, dat
de Regeering hun uitbetaalt, wordt broe-
derlpk gedeeld. Hunne scholen zpn in meer
dan in een opzicht uitmuntend; iedereen
waardeert ze. En menig Protestant schrikt
er niet voor terug aan zijne kinderen eene
kloosterljjke opvoeding te geven. De Liefde
zusters der Katholieke Scholen geven de
aan haar toevertrouwde meisjes eene uit
stekende opvoeding en zelden vindt men
eene harer scholieren, die niet met de groot
ste liefde van deze Zusters spreekt. De ij ver
waarmede de Roomsche Priesters de hospi
talen en gevangenissen bezoeken, verdient
allen lof. Uit bet leger gaat slechts éene
stem op over buune hartelijkheid en offer
vaardigheid. De Priesters zpn steeds vol
moed en overtuiging. Daaraan hebben zp
dan ook het gunstige oordeel van het pu
bliek en van de Regeering te danken.
Een jaar later (1889) dus iu het vorige
Waarschijnlijk wel!
"Vierduizen franks, geen centime minder.
Vierduizend franks! herhaalde Napoleon,
//dat is ontzettend duur, in allen gevalle veel te
duur voor mjj
Hij tikte even aan zijn hoed en liep reeds op
de deur toe, toen de winkelierster in den weg
trad en verontwaardigd uitriep:
Duur? Hoe kan u dat zeggen? Ze kosten
mij zelf vijfduizend franks ik vroeg u maar
vierduizend, omdat ik liever met verlies verkoop,
dan dat ik met die vazen blijf zitten en zoodoende
van honger zou sterven, t Is tegenwoordig zoo
bitter slap in den handel met dien ellendigen
oorlog we hooren van niets anders dan van
oorlog. Iedereen klaagt steen en been. De win
keliers worden geruïneerd en toch moeten we
hooge belastingen opbrengen, of we die kunnen
betalen of niet.
In den beginne had de Keizer haar kalm aan
gehoord, maar langzamerhand werd hij bleek van
drift en begonnen zijne oogen van toorn te fon
kelen. Hij kruiste zijn armen over zijne borst en
jaar, richtte de toenmalige Minister van
Koloniën, de Heer Kencheaius, den 14 Juni
een schip ven aan de Synode met het doel
het Profestantisme in de Oost-Indische Ko
loniën te releveeren. Daarbp vestigde hp
de aandacht op den achteruitgang yan het
Protestantisme maar wees hp ook op de
Katholieke Kerk, welke door hare voor
treffelijke inrichting en niet minder door de
voortreffelijke en bewonderenswaardige of
fervaardigheid, werkzaamheid en zelfver
loochening harer dienaren en dienaressen,
hooge achting inboezemt en steeds groo
teren invloed verkrpgt.
Ook in Australië is de groote bloei der
Katholieke Kerk een sterk bewps van hare
werkzaamheid, evenals iu Engelsch Indië,
waar in een diocees het aantal bekeerlin
gen in een jaar van 15,000 tot 45,000
klom.
En al deze verblpdende resultaten ziju
van nog meer gewicht wanneer men be
denkt hoe gering de geldmiddelen der Ka
tholieke Missiën zpn in vergelpkiug van de
kolossale middelen der niet-katholieke. Hoe
laf en ellendig klinken, tegenover zulke
feiten eu getuigenissen, de boosaardige be
schimpingen tegen de Katholieke Kerk.
Maar al dat geschreeuw baat niets! De
menschheid weet toch, dat het de Roomsche
Kerk is, die de beschaving brengt aan de
wilde volken en men zal ten siotte het
geheim ontdekken waardoor zulke uitmun
tende resultaten worden verkregen. Dit »ge-
heim» bestaat in de Katholieke geloofseen-
heid, in het Pausdom met zpne kerkeljjke
hiërarchie en in den drievoudigen Evan-
gelischen raad: kuischheid, armoede en ge
hoorzaamheid. De andersdenkenden mogen
millioeuen, ja milliardeu voor het Missie
werk opofferen, deze zpn slechts dood erts
tegen de schatten der Katholieke Kerk; de te
gen haar gerichte strijd kau overigens slechts
een dwergachtige, een betreurenswaardige
zijn.
De zitting der Luxemburgsche Kamer
werd jl. Dinsdag geopend. De Minister van
Staat las eene boodschap van den Hertog
voor, waarin gezegd wordt dat de opening
plaats heeft door den vertegenwoordiger van
den Koning-Groothertog, tengevolge van
diens gezondheidstoestand, welke volgens de
verklaringen der geneesheereu den Groot
hertog buiten staat stelt zich met 's lands
zaken bezig te houden. Dientengevolge is
door de Staieu-Generaal den 28sten October
jl. een regentschap ingesteld. Deze gebeur
tenissen leggen u en mp moeilpke plich
ten op. Ik hecht er zooveel te meer aan,
die, welke mp ten deel vallen te vervullen,
dewpl daarvan afhangt de aauvang onzer
gemeenschappelpke werkzaamheden, willen
de ik mp onderwerpen aan de wetten van
het groothertogdom en van het huis van
Nassau, overeenkomstig het advies van den
Raad van State en de Regeering, onder ver
band van den door de grondwet voorge
schreven eed. De Kamer gelieve de door de
vroeg op gebiedenden toon aan de vrouw, of zjj
een man had.
De vrouw ontstelde eenigszins over het drei
gend uiterlijk van den man, die voor haar stond,
en antwoordde:
Ja, ik heb een man, maar hij is heel in de
vroegte al uitgegaan, om te probeeren, of hjj ook
een paar rekeningen kon innen. Het is een heele
toer, om tegenwoordig geld in handen te krijgen
iedereen is even arm. Maar wat heeft u met
mijn man noodig? Ik ben even goed op de hoogte
van alles als hjj.
Goed, madame, heel goed 1 Ik wilde aan nw
man zeggen, dat ik misschien die vazen zal koopen
ik moet er nog eens over denken.
Dit zeggende stapte hij driftig den winkel uit.
Dat is een vreeselijk bijdehande vrouw, zeide
de Keizer tot Duroc, „wat behoeft zij zich met
politiek te bemoeien Aan zoo iets moet een einde
komen; baar man zal er voor boeten, want het
is natuurlijk zijne schuld; hjj heeft haar niet ge
noeg gedresseerd."
