NIEUWE
BUIT ËTlT¥ü.
Zondag 14 December 1890
!Me Jaargang.
Een aanbevelingswaardig
stelsel.
No. 1626
De souffleur van de opera.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U RE A TT: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels
Elke regel meer
30 Cents
5
AGITE MA NON AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant,
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»: rtüPPiSBS 4t li A U BI T.
Onder de slechte manieren van onzen
tjjd, die zoowel ouder de burgerklasse a'.s
onder de boogere kringen iu de maatschappij
heerschen, behoort voorzeker te worden ge
rangschikt het schuldenmaken, het leven
op krediet. Eeu overgroot aantal lieden ver
oorloven zicb groote uitgaven zonder daar-
bjj rekenschap te houden met hunne iu-
komsten. Zij laten, gelijk raeu zegt, Gods
water over Gods akker loopen, bekomme
ren zich al heel weinig om de beginselen
van recht en billijkheid en zouden zich daar
enboven zeer beleeiligd en vei toornd betoo-
nen wanneer deze of gene beu eeuige
aanmerking durfde makeu op bun ver
derfelijk systeem van huishouden. Dat zulke
liedeu ten slotte iu de ramp;aligste om
standigheden zullen geraken, zuiks spreekt
vau zelf. De kruik gaat zoo la> g te water
tot zij eindelijk breekt, Het verleauea van
krediet heeft ook zjjne grenzen en bet ge
duld dor crediteurs, dikwerf ul te rekbaar,
raakt mede eenmaal ten einde.
De gewoonte om met gereed geld te be
talen daarentegen biedt menig voordeel aan
■en het is een vaak bewezen feit, dat zij, die
zirh aan dezen regel onderwerpen, goed-
ikooper en aangenamer leven dau die per
sonen, welke hunne toevlucht nemen tot
het krediet. Deze laatsten toch laten zich
gemakkelijk overhalen om meer te koopeu,
dan zij voor hun gebruik of behcefteu uoo-
dig hebben. Men zou zeker zijne inkoopen
meer beperken, indien men zich regelde
maar het geld, dat men bezit en indien
men a contaut betaalde. Hij toch, die zich
van het krediet bedient, is steeds in do
meening, dat hg zjjn voordeel zal doeB bij
groote hoeveelheden te koopen. Iu zoover
het artikelen voor dagelijk: ch verbruik be
treft, is dat zeer dikwijls eeue dwaling.
Want behalve de onaangenaamheid en de
ontevredenheid, welke men gevoelt als het
«r op aan komt de groote rekeningen te
voldoen, behalve het gevaar nog dat men
loopt het bedrag dier rekeningen hooger te
bevinden dan men gemeend had, hetgeen
wellicht zal beletten ze geheel en ai te kwij
ten, vreezen wjj niet te zeggen, dat bet in
huishoudens, waar van alles groote voor
raad is, ook het verbruik het grootst is,
terwijl iutegendeel daar, waar uien weinig
■in eenmaal koopt, meer zorg besteed wordt
om met bescheidenheid te verbruiken.
FEU ILL JE T O N.
door N. BERNARD ROOZEN.
Berlioz, de groote componist, verhaalde in ge
zelschap van andere artisten eens de volgende
anekdote, waarvan wij de bizonderheden aan de
vergetelheid willen ontrukken.
Het is zeker al ruim veertig jaar geleden, dat
de beroemde chef d'orcbestre Habeneck, bemer
kende, dat de lieden op het tooneel wemig aan
dacht verleenden aan zijn bewegingen en hem
zelfs bijna nooit aankeken, zoodat zjj bijgevolg
■zeer dikwijls hun entree misten, op bet idee
kwam, om, zoo by niet tot bun oogen kon spreken,
hun ooren te waarschuwen, door met bet uiteinde
van zijn maatstokje, waarmede hij dirigeerde, dien
korten slag van bout op bout: „tak!« te doen
hooren. Dit korte, droge geluid is te onder-
cheiden te midden van alle mogelijke meen
ettende klanken, meer of minder welluidend,
-jer andere instrumenten. Dit tempodat het
tempo van het debut der te zingen partij voor
afgaat, i» thans een noodzakelijk kwaad, een drin-
eeude'be hoefte geworden zoowel voor den diri
gent als v wr het orkest, bij iedere uitvoering.
Het is d^t feeken, dat een ieder waarschuwt
om te beginnen, dat zelfs de voornaamste effecten,
die moeten worden voortgebracht en de nuancen
der uitvoering aankondigde. Is bet de beun der
•o >pak! Attentie dames! Moeten de tenoren
heT zelfde thema opvatteu, twee maten verder?
Tak! Opletten heeren! Moet het kinderkoor, dat
in het midden op den achtergrond van het tooneel
Als een vaste regel kan men stellen dat,
bij voorbeeld, vijf kilo van eene zekere waar
tegelijk gehaald, spoediger zullen verbruikt
zijn dau vijfmaal een kilo afzonderlijk ge
kocht. Waarom? Omdat groote voorraad
eene aanhoudende bekoring ia om de gewone
grenzen van verbruik te overschrijden. Dit
is eene waarheid door de ondervinding ge
staafd.
Het is dus in het algemeen tegen ons
belang al te grooteu voorraad te koopen en
zulks des te meer als wij op krediet koo
peu. Door aldus te handelen, verliezen wij
de vrjjheid om onze iokoopeu te doen daar
waar het ons belieft in magazjjnen of win
kels, die ons het meeste voordeel aanbie
den; wij zijn gedwongen als 't ware te blij
ven koopeu bij ben, wien we nog geld
scbulnig bleven.
Komt men in omstandigheden dat men
belet wordt de gewoue rekeningen te betalen,
dau zulleu de blijken van inschikkelijk
heid der leverancera ook maar een korten
tjjd duren. Zjj zullen hunne koopwaren
tegen ecu hoogereu prijs noteeren om den
interest van het verschuldigde te bekomen.
Het bewustzijn dat meu zal hebben van de
afhankelijkheid waarin men zich tegenover
hen bevindt, zal vreesachtig maken; ter
nauwernood zal men zijue inkoopeD zeiven
gaan doen en men zal er zjjne kinderen
heenzenden. Deze nu, is de jammerljjkste
weg, dien men kan inslaan, want voor de
arme kinderen zal men niet verlegen ziju
te zeggen, wat men weliicht aan ouderen
in jaren niet zou hebben durven verkon
digen. Men zal van de ouders spreken als
van lieden zonder zorg, schuldeumakers,
6dz., en op deze wijze zal de eerbied der
kiuderen voor hunne ouders langzaam wor
den uitgedoofd, hetgeen op geheel buu vol
gend leven een betreureuswaardigeu invloed
zal uitoefenen.
Hieruit ziet men reeds hoe nadeelig bet
is, zoowel ouder zedelijk als onder econo
misch oogpunt, bij zjjne leveranciers op
rekening te koopeu, alhoewel dit gebruik
oogenschjjuljjk ganseh natuurlijk is en schier
geen kwaad doet vermoeden. 1.1 jj echter,
die de goede gewoonte heeft met gereed
geld te koopen, is niet blootgesteld aau al
het onaangename, dat we hier aanstipten.
Hij geeft zich nauwkeurig en vooraf reke
ning van zjjne uitgaven; bij koopt alben
voor hetgeen onmiddellijk noodig is en hjj
heeft de verzekering dat hetgeen hjj koopt
niet zal vernield worden. Zoodoende gewent
hjj diegenen, welke hem omriugen aan orde
staat, een hymne aanheffen? lak! allons kinde
ren! Moet uien van een zanger of zangeres warmte
vragen? Tik. Gevoel, of mijmerij. Tik tak! Geest?
Eveneens tak! Juistheid, kracht, uitdrukking, en-
train, gloed, verve, telkens tak! tak! Een ieder hoort
dat aardige korte signaal, men kan er moeilyk
buiten, niets zou tegenwoordig voortgaan of zich
doen hooren op het tooneel; zangers en dansers
zouden stil en onbewegelijk blijven, alsop het
slotplein van de „schoone slaapster in het bosch»,
hoe onaangenaam het ook soms is voor het gehoor
en hoe ver het heneden de waardigheid staat van een
orkest, al heeft het ook de pretenties niet van
Lamoéreux. Welnu, dit zelfde «ervelende signaal
heeft eens zelfs den dood veroorzaakt van een
uitstekend man, men zal het dus uocit geheel
opgeven, want de solle prjjs werd er voor be
taald.
Het slachtoffer van het eeuwige tik tak heette Mo-
reau, juist ais de beroemde generaal en de minder
beroemde fransche mijnheer, die onlangs voorstelde
een belasting 1e heffen op adellijke titels, waaruit
hij wel zal zorgen zooveel voordeel te trekken,
dat er voor hem een extra dito overschiet. Maar
ter z.ke. De Heer Morean, de dood eerlijke
souffleur van de opera vervulde met, voorbeeldige
nauwkeurigheid en volmaakte gemoedsrust zijn
plichten, die moeiljjker zjjn dau zij lijken, lot
Habeneck, om te voorzien in het ontoereikende
der telegraphische teekeus, de telepliooische, waar
van hier sprake is, nitvond.
De dag waarop hij, verrukt over zijn uitvinding,
voor het eerst er gebruik van maakte, was Mo-
reau, die bjj iederen slag van het intelligente
maatstokje opsprong in zijn hol, eer verrast dan
verstoord. Hjj veronderstelde, dat een reeks on
gelukkige omstandigheden in de uitvoering bij
Habeneck een zeker ongeduld te weegbraeht.da^
en matigheid en het spreekwoord: »Jong
gewend is oud gedaan,zal zjjne verwezenlij
king vinden in de toekomst zjjner kinderen.
Yootzeker, hjj die steeds a contant gaat
koopen, zal het aanbod, 't welk men hem
doet, om op krediet te koopeu, weten te
waardeeren. Hjj zal er een teekeu van ver
trouwen in zien, 't welk men in zjjne eer-
Ijjkheid stelt en dat zal hem in zijae eigen
oogen verheffen.
Doch in zijn prijzenswaardig gevoel van
orde en voorzorg, zal hjj zich wel wachten
van het aanbod gebruik te maken, want
bij weet dat de wezenlijke waarde van den
meusch minder gelogen is iu hetgeen ande
ren van hem kunnen deoken, dan in het,
bewustzijn dat hjj zelf van zijue eerlijkheid
heeft. Hjj zal zich tevroden gevoelen over
zich zelf; hjj zal met nieuwen moed aan
't werk gaan en bljjmoedig naar zjjn huis
gezin wederkeeren, want hij brengt een
welverdieud geld mede, dat hem in werke
lijkheid toebehoort, aangezien hjj niemand
iéts schuldig is. Ziju jjver voor dan arbeid
zal er door vermeerderen en nieuwe win
sten, andere vonrdeelen zullen daaruit weder
om voortspruiten.
Deze korte beschouwing ten opzichte vau
de gewoonte om met gereed geld te koopeu,
zal zeker wel voldoeude ziju om het stel
sel te wettigen, dat wij in hat belang der
maatschappij en van het individu in de
hoogste mtite aanprijzen. Moge het door
velen, ja, door allen, worden gevolgd!
De Reichsbote meldt dat de Duitscbe
Keizer weder, evenals vroeger, toen hij nog
Prins Wilhelm was, zijne zoogenaamde pae-
dagogische avonden houdt. Personen van alle
standen en elke richting worden tot het bij
wonen daarvan uitgenoodigd.
Terwijl in Pruisen de wet op de open
bare volksschool iu den Landdag aau de
orde is eu er eene conferentie over her
vorming der scholen voor hooger onderwijs
wordt gehouden, beeft de Pi uisische Minis
ter van eeredienst en onderwijs thans ook
eene enquête omtrent de scholen voor mid
delbaar onderwjjs ingesteld.
Naar men te Londen verzekert, zou
Nederland officieel hebben doen weten, dat
bet zich aansluit bjj de algomeene akte der
conferentie van Brussel eu er in toestemt,
dat van de handelswaren bij den invoer in
bet Congo-gebied de rechten geheven wor-
deD, door de conferentie vastgesteld.
hem door de ongewoonheid, dermate prikkelde
en dat het onaangename geluid niet meer was
dan een voorbijgaande stoornis, die hij als souf
fleur moest duld n, zonder een woorder *an te
spreken. Maar hjj de volgende voorstellingen
ging hel onuitstaanbare tiktak zijn gang, verdub
belde zelfs naar gelang de gelukkige uitvinder
bemerkte, dat hij er baat bij vond. Iedere slag
dreunde door de hersens van den armen tobber,
die in jijn schuilhoek gestoken van links naar
rechts schoof, het hoofd vooruitstekend, het te-
terugtrekkend, zijn hals verdraaiend, (zijn ooren
toestoppen kon hij niet) terwijl hij zich zeiven
telkens te midden zijner perioden onderbrak selijk
een zingende merel, die door een geweerschot
verrast werd:
Hoe, uw woede (>ak!) stijgt dan in mijn bijzjjn
zoo hoog! (tak!)
Voor de laatste maal, voort (tak!) verdwijn uit
mijn oog.
Voort lafaard, gevloektel eer eer. woedende
vader.
U wegsleuren laat geljjk een terloos verrader
(tak!)
En zoo ging het aldoor: de arme man door
stond den geheelen avond een marteling, die zieh
niet beschrijven laat, maar dat personen, die
evenals hij zjjn geplaagd met een zenuwachtige
overgevoeligheid, uitstekend en maar al te goed
begrijpen kunnen «n zullen. Hij wachtte zich wel
zich te beklagen, want hjj gevoelde zieh tegen
Habeneek, die algemeen gerreesd was, niet opge
wassen.
Toen hjj eindelijk tot de overtuiging kwam,
dat hij hier niet te doen had met een voorbij
gaande gril, met een fantasie, of een aanval van
kwaad humeur, maar met eene nieuwe insielling
voor goed aan de opera gevestigd, gevoelde Mo-
Tengevolge van het inbeslagnemen
zijner courant, United Ireland, komt O'Brien
terstond terug. Terwjjl bet volk jl.Woensdag
Healy in Dublin's straten achtervolgde,
zoodat deze politiehulp inroepen moest, be
geleidden geestdriftige volksmassa's Parnell
naar de rotoudezaal, waar hjj eene lange
redevoering hield eu de separatisten ver
raders noemde, en zich bereid verklaarde
aanvoerder der partjj te blijveD, zoolang
de partij hem steunde. Ten spijt van alle
beproevingen, zeide Parnell, was bjj eeu ge
trouw patriot gebleven. De Maccartbyis-
teu vaardigden een volksmauifsBt uit, waar
in zij betoogeu dat Parnells bewering on
waar is, dat de Maccartbyisten zouden staau
onder den invloed der Engelsche liberale
partij; zij willen met beleid en in verbond
met, de Engelsche democratie een bevredi
gend homerule-program volgen.
Ondanks de loochening van het eerste
bericht, volgens hetwelk het bureau vau
de United Ireland bij verrassing bezet ia
gewonien door de agenten van Bodkin, den
door Parnell weggejaagdeu hoofdredacteur,
behelst dit bericht de waarheid. Bodkin
heeft zich met 20 andere mannen weder
naar hot bureau begeven en daarvan bezit
genomen,omstreeks middernacht.Intusechen
be'obeu de aanbaugera van Parnell bege
leid door een deurwaarder, Bodkin gesom
meerd been te gaan, waaraan deze zonder
verzet gevo'g heeft gegeven. De Parnellie-
ten hebben daarop opnieuw het bureau in
bezit genomen.
La Vigie, eeu dagblad dat te Cayenne
verschijnt, meldt, dat honderd-vijftig reci
divisten uit het bagno van Saint-Jeau zjju
ontvlucht.
Waarschijnlijk zijn verscheideneu in het
bosch omgekomeu van gebrek; want er zjjn
lijken gevonden. De dood door gebrek is
overigens bet lot, dat in Guyane de meeste
ontvluchte veroordeelden wacht.
Da commissie van rapporteurs der
Oostenrrjlische Kamer vau Afgovaardigden
voor de begrootiug heeft het voorloopig
budget goedgekeurd. Iu antwoord op eeue
interpellatie over de quaestie van het papie
ren geld, heelt de Minister van Financiën
verklaard, dat hij geeue nauwkeurige in
lichtingen dienaangaande geven kan,daar
de verscüillende vraagstukken, welke daar
mede samenhangen, nog niet tot klaarheid
zijn gebracht. De Minister verklaarde tevens
dat een ontwerp van wet over deze aange
legenheid bjj de Kamer zal worden inge
diend.
r. au, dat de koelbloedigheid.de tegenwoordigheid
van geest, de gespannen aandacht, onvermjjdelijk
voor de taait, die hij te vervullen had, onmogelijk
zouden worden onder het onophoudelijke dreigen
van dien maatstok van Damocles.
Ilij ging den machinist opzoeken en na hem
zijn nood geklaagd te hebben zeid# hjj: „Zoogjj
mij geen miidel vindt, om mij voor dat helsche
getiktak te beveiligen, dan ben ik een verloren
man, het weerklinkt tot in h t merg van mijn ge
beente en gaat in mijn hersens aan als een dolle
hond, het wroet en liet woelt er in rond als een
troep mollen 1" «Ja, te duivel! 't is waarachtig
juist zooals ge zegt: het is niet om uit te houden.
Maar WHcht, daar krijg ik een idee, breng mjj
het deksel van het souffleursbokje.» Moreau neemt
het dak van zjjn schuilplaats en brengt het in de
werkplaats van den machinist, en beiden, na zorg
vuldig de deur gesloten te hebben, beginnen het
op te vullen met watten en kussentjes op te ma
ken en mRakt-n het ten slotte zoo zacht als een
donzen hndekussentje, als een poef op een sofa.
Nu is onze goede ziel van een souffleur eerst
gerustgesteld, hij is bepaald in de wolken en
weer geheel op zijn gemak, hij gaat kalm naar
huis en slaapt dien nacht aan een stuk ongestoord
door, wat hem sinds langen tjjd niet overkomen
was. Op den avond der volgende voorstelling
kwam hjj met een gerust gemoed naar het tooneel,
hij was kalm en tevreden, zondar een zweem van
heimelijke „Schadenfreude" ofgeniepige ironie. Het
was zoo'u goede man die Moreau, hjj zou niemand
kwaad gewenscht hebben.
{Slot volgt
