NIEUWE
No. 1628,
Vrijdag 19 December 1890
15de Jaargang.
Het kiesstelsel in Europa.
Dimaatsciiapjiclijke standen.
BUITENLAND.
AGUTE ma non agitate.
abonnementsprijs
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
20 Cents
i
Uit het leven, van een geneesheer.
M»»r hoe indrukwekkend dit feest ook zjj, toch
23
22
20
17
16
15
500,000
650,000
9,500,000
800.000
320,000
5,400.000
LMSCI
Pei 8 maanden roor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regel»
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën wordeu uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uilgevers: K K F E R S fe LAURBÏ.
In een tjjd waarin iu vele lauden eene
beweging ten gunste van de uitbreiding
van het stemrecht heerscht, is het zeker
van eeuig belang te weten boe bet stemrecht
in de voornaamste Staten van Europa wordt
uitgeoefend.
In ons land werd het kiesrecht, gelijk
men weet, eenige jaren geleden aanmerke
lijk uitgebreid.
In Frankrijk bestaat het algemeeu stem
recht sedert 1848; iu Duitsehlaud, Zwit
serland, Griekenland, Servië en Bulgaijje
eveneens. Ook in Spanje worde het alge
meeu «tem recht sedert het begin van dit
jaar ingevoerd.
In Frankrijk is men kiezer op 21 jarigen
leeftjjd, in Daitschlaud mag men het kies
recht uitoefenen zoodra men deu ouderdom
van 25 jaar heeft bereikt.
In de andere landen heerschen min of
meer begrensde kiesstelsels, gebaseerd op
het bedrag der Rijksbelasting of op eene
zekere ontwikkeling of bekwaamheid vau
den persoon.
De Eugelsche wetgeving breidde in 1867
en later (in 1884) het kiesrecht aanmer
kelijk uit. Ofschoon daar het algemeeu
.stemrecht niet bestaat, mag men toch «eg
gen, dat het er bijna aan grenst. Engeland
heelt 15 kiezers op 100 inwoners.
In de Zweedsche Kamers worden de volks
vertegenwoordigers door cjjus-kie^ers ge
kozen door middel van eene verkiezing in
twee graden. In de buitengemeenten moet
men, om stemrecht uit te oefenen, eigenaar
zyu van een huis, dat minstens f 850 waar
de heeft.
In Portugal is sedert 1878 eene wet iu
werking, welke het kiesrecht verleent aan
al de hooiden van huisgezinnen, mits zy
lezen en schrijven kunnen.
Iu Oostenrijk- Hongarije heerscht een ta
melijk ingewikkeld kies-systeem. De volks
vertegenwoordigers in de Kamers worden
gekozen door cijns-kiezers eu bekwaamheids-
kiezers, iu verschillende klassen verdeeld.
Da volksvertegenwoordigers iu de beide
wetgevende lichamen van Rumenië worden
gekozen door cijns-kiezers. De stemgerech
tigden van den Senaat zijn er verdeeld iu
twee klassen; die van de Kamer var. volks
vertegenwoordigers in twee categorieën.
Drie lauden bezitten geen parlementair stel
sel en bjjgevolg ook geeue kieswetten, na
melijk Rusland, Turkjje en Montenegro,
met eene gezamenlijke bevolking van 90
millioen inwoners.
Onderstaande tabel duidt het aantal kie
zers aau in de daarbij vermelde Europeesche
Staten.
Aantal «temgerech- Aantal
tiaileu op 100 inwonen. Kiezer».
Frankrijk 27 10,000,000
FEUILLETON.
Eenkerstverhaal,
door
HENDEIKU8.
Heerljjk Kerstfeest! Feest bjj uitnemendheid
voor het geheele Christendom, hoe diep grijpt gij
in het menschelijk gevoel! Ja, over de geheele
wereld spreidt gij uw godsdieustigen adem uit,
en gevoelt bet hart zich gedrongen om niet alleen
in Godshuis, maar. ook in het huisgezin leest te
vieren. Vooral bij onze Duiische naburen bereidt
men zich al dagen te voren voor, om het feest
in huis vol vreugde en verrassingen te doen zjjn,
niet alleen voor kinderen,Ineen, ook voor vol
wassenen; en zelfs ouden van dagen gevoelen
ïieh opgetogen bij het vieren van dit leest, en
met den glans van vergenoegen op het gerimpeld
gelaat, spannen zij zich in, om ook hunnerzijds,
zooveel hunne krachten dit toelaten, mede te wer
ken de feestvreugde te verhoogen. Zij zitteu zich
te verkneukelen bjj het zien van al dat jonge
volkje, dat dansende om deu fraaieu kerstooom
met begeerige blikkeu naar de schoone geschen
ken staart, waarmede die sierlijke boom met zjjn
honderden lichten beladen is.
Spanje (het totaal is nog niet bekend)
Griekenland
Zwitserland
D uitschlaud
Portugal
Denemarken
Eogeland
Spanje
Tmlië 2,600,000
Nederland 6 270,000
Zwedeu en Noorwegen 400,000
België 2 133,000
Zooals wen uit dezen staat kan zien,
komt België op het gebied van politiek
recht, achteraan. Iu dit land is men echter
aan 't werk om het stemrecht uit te breiden.
God is oneindig wys in al hetgeen Hjj
voor den rueuscb heeft verordend. Doch de
inensch wil niet altjjd die wijsheid erken
nen hjj geeft er vaak de voorkeur aan om
zjjne eigene denkbeelden te volgen en te
werken volgens zjja eigen verstand. He
laas zjjn pogen eu streven schiet altjjd te
kort eu in plkats van vrede, zaait de meuscb,
die Gods wjjsheid uiet beselt of niet besef
fen wil, in plaats van vrede, haat eu twee
dracht. Nemen wjj tot voorbeeld de instel
ling der samenleving.
Van natuurwege bestaa ide maatschappij
uit drie standen: de hoogere staud, de mid
delstand of burgerjj en de arbeidende staud.
In de middeleeuwen stoud de adel met
deu Priesterlijken staud aan het hoofd der
maatschappijde burchtheereu wareu om
zoo te zeggen de koningen van het gewest
dat onder hen stond. De bewoners dier ge
westen vonden bun bestaan en hun geluk
in deu dienst van den burchtheer.
Maar de burgerij wilde die dienstbaar
heid, die onderwerping niet langer dulden
eu 'de Frausche revolutie deed al wat edel
man of Priester was bij houderden en dui
zenden sterven op het schavot; zij wierp
alle vroegere instelliugen omver om zelve
den baas te spelen.
't Ging echter alles behalve beter dan
eertjjds eu de gevolgen dier verandering
drukten zwaar op de maatschappij, die ver
brokkeld werd wyl iedereen meester wilde
zjjn eu het volk niet vereenigd was voor
zjjne belangen.
Iuplaatsvau eenige burebtheeren die hun
ne onderdanen,in den regel, liefderjjk bt~
handelden en verzorgden, kreeg men hon
derden, duizenden meesters, die voor 'c meer-
rendeel veel harder waren dan de burcht
heereu van den ouden tijd.
Eu zoo geschiedde het dat de burgerij,
die voor honderd jaar de Priesters en ue
adelljjken om 't leven bracht, zelve be
streden werd door den derden stand.
De strijd der sociaal-democraten is ook
eeu gevolg der Fransche revolutie, omdat
men de overheid aanviel volgens vaische
verdwjjnen allengskens die vreugdevolle gevoeleus,
om plaats te malten voor het smartelijk lijden, dat
ons de dagen voor het Paaschteest medebrengen; en
schier gaat er weder een klein jaar voorbij, v°or wij
ons alweder in die genoeglijke dagen zien geplaatst.
Maar niet alzoo is het mij gegaan. Eenmaal iu
mijn bijna afgelegden levensloop heb ik een Kerst
feest bijgewoond, dat mij alle dagen, jaren lang.
en zelfs nog heden met liefde en dankbaarheid
vervult, eu dat mij, in den herist mijns leven
zjjude, het hart nog dankbaar doet kloppen vo/r
de grooie zegeningen mij toen geschonken; zege
ningen, welke alleen de oorzaak zijn, dat ik het
klimmen mijner jaren diep betreur, daar zij mij,
eenmaal aau het einde mijns levens gekomen,
het afscheid van de wereld zwaarder zullen doen
vallen, dan wanneer mij deze zegen niet geschon
ken was.
Het is dan ook daardoor, dat ik telkens, als
ik opnieuw een Kerstfeest mag beleven, en al
de indrukken van vroeger mij zoo levendig voor
den geest komen, mij als het ware door de ver
nieuwde indrukken geheel voel beheerscheu, ea
mjj alleen dan treurig gestemd gevoel, als ik deuk
aan den pessimist, wiens leven niets is omdat hij
koud is voor alles wat liefde ademt.
Het is dan ook voor dien ongelukkige in het
bizonder en voor de gevoelige lezeressen en lezers
in het algemeen, dat ik deze regels schrjjf, in de
hoop dat zij aanleiding mogen geven hen eenige
stelsels, die nog op noodlottige wijze wor
den voortgezet en toegepast.
De toekomst is alles behalve van ge
ruststellenden aard. Krijgen de sociaal-de
mocraten de bovenhand, wat God verhoe
de, dan zal de maatschappij ten gronde
gaan, omdat zjj niet kan bestaan zonder
onderwerping eu onderdanigheid. De wreed
ste eu afschuwelijkste daden van geweld
zullen gepleegd worden.
Daarom is het de plicht van iederen
rechtgeaarde en weldenkende de leerstel
sels ddr Fraasche omwenteling te bestrij
den, het verleide volk de waarheid te doen
kennen en vooral te zorgen, dat de gods
dienst wordt verspreid en het christelijk
leven wordt opgewekt, om zoodoende aan
iedereen te leereu, dat de maatschappij hier
op aarde op het gezag der overheid rusten
moet, dat iedereen hier trachten moet te
vreden te zijn met zjjn stand opdat men
later zal verkrjjgen, hetgeen men op aar
de vruchteloos heeft gezochtvolkomen ge
luk en eeuwigdurendeu vrede.
De Groothertog van Luxemburg heeft
amnestie verleend voor alle misdrijven met
kleiuer straf dan acht dagen of geringer
geldboete dan 25 franks.
Het te Berljju gevestigde dêpbchen-
bureuu Der Herold weet uit uitstekende
bron mee te deeleu, dat het Z. H. den
Paus voortreffelijk gaat en dat hy zich
krachtiger voelt dan iu het vorige jaar.
Te Maintz is eene Hessische Katho
lieken-vergadering gehoudeo, waarin beslui
ten werden genomen aangaande de school-
quaestie en ouder andereu ook ten gunste
van wedertoelating der Jezuïeteu, welke
besluiten aau den Rijksdag zullen wordeu
medegedeeld. Teveus is deze vergadering
tot uitgangspunt genomen voor eeue nieu
we organisatie der centrumpartij in Hes-
seu.
Men scbjjut in Pruisen te gaan be
grijpen dat, nu de wet, die tegeu de so
ciaal-democratie was gericht, is afgeschaft,
het de plicht van alle vosrstanders vau de
bestaande Staatsinstellingen eu maatschap
pelijke ordening moet worden gerekend, om
tegen de party der omverwerping krachtig
op te treden.
Volgens eene meaedeeling, voorkomende
in het Berljjnsche Volksblatt, het hoofdor
gaan der sociaal-democraten, is eeue Ver-
eeniging iu wording, welke zich ten doel
stelt om het afbrekend streven der socia
listen te bestrydeu.
Mannen vau aanzien hebben een mani
fest uitgevaardigd, waarin zy een beroep
doen op de medewerking van allen, die
de orde en vrijheid willen handhaven. Men
noemt ouder anderen Graaf Vou MolktOj
oogenblikken aangenaam te stemmen.
In het jaar 18.. vestigde ik mjj als geneesheer
in de stad A, een kleine zeer welvarende plaats,
en allengskens mocht ik ui jj iu eene goede praktijk
verheugen, en na zoo vijf jaren voortgeleefd te
hebben, begon ik naar eeu meer huiselijk leven
te verlangen, en naar eene echtgenoote uit ie zien.
Mijn keus was eebter reeds jaren bepaald, maar
tot dusverre had mjj de moed ontbroken, mij aan
het meisje, dat ik innig lief had te verklaren.
Zij was het eenige kind van dukser YV., die op
een fraai dorp in de provincie G. gevestigd was.
In mijne studiejaren had ik haar leeren kennen,
vermits haar broeder mjj n academievriend was bij
wien ik in de vacantiedageu dikwijls logeerde. Die
vriend was mij gedurende onze studiejaren door
den dood ontvallen, eu daardoor had ik die ge
achte familie niet meer zoo miiem kunnen be
zoeken. Echter had ik nog altoos correspondentie
bljjven voeren, en mij daardoor de gelegenheid
behouden, er nu en dan eens een enkelen dag door
te brengen, by welke gelegenheid ik aau hunne
lieve dochter Marie wel liet doorschemeren dat
zjj mij lang niet onverschillig was, en ik mij zelve
ree ls gelukkig gevoelde dai wjjue aueutiën niet bits
werden afgewezen. Doch toen ik gevestigd was,
en mijn praktijk mij het rechi gat'naar hare hand
te dingen was er nog heel wat aan vast eer mg
de toestemming barer ouders verleend werd, daar
het o-roote punt van bezwaar hierin gelegen was
den Bisschop van Trier, de oud-Minister-
Bronsart Von Schelleudorff en Yon Putts
kamer, en den fabrikant Krupp.
Men mag verwachten, dat de poging niet
vruchteloos zal worden beproefd om ouder
de monarchalen een leger" te werven, 't
welk tegen de sociaal-democratie te velde
zal trekken.
De nood des tijds dringt er toe. Vooral
ook ia Duitschlaud vormt de sociaal-demo
cratische beweging een zeer ernstig gevaar,
daar zij tot zekere hoogte gesteund wordt
door de democraten, die niet ver staan, in
hunne beginselen, vau de socialisten.
't Is te hopen, dat dit legioen* van vrij
willigers in alle anti-sociale kringen bjjval
zal vinden en dat de statuten deraVereeni-
giug iu zulke termeu zullen zjjn opgesteld,
dat deze anti-socialistische beweging op even
breeden als heehieu grondslag zal geves
tigd worden.
V De Kartbuizer Patera van Bresson-
ville, by Nancy eu na dezen dia van Isère
hebben officieuze stappen gedaan om mach
tiging te erlangen ten einde zich in Elzas
Lotharingen te vestigen.
Dergelijke stappen zjjn ook gedaan door
een klooster van Paters Trappisten in de
Vogezen.
De Rageering van Elzas Lotharingen
heeft, na te Berlijn om raad gevraagd te
hebben, een gunstig antwoord gegeven.
De Karthuizer-Monniken van Isère zjjn
voornemens zich iu de omstreken van Metz
of Thionville te vestigen.
The Evening Standard schrijft dat het
financieel beheer van alle Geestelyke Orden
tn Frankrijk te Londen gecentraliseerd zal
worden en het geld by Eugelsche banken
gedeponeerd.
Zoo jaagt de Republiek door hare erger
lijke vervolging van deu godsdienst, de kapi
talen het land uit.
De stryd tusschea Parnellisten en
anti-Paruelnsten houdt in Ierland nog al-
tyd aan. Iu het kiesdistrict Kilkenny heerscht
do grootst mogelijke agitatie. Met toene-
nemende belangstelling wordt de uitkomst
van de stembusworsteliug verbeid.
Ofschoon het bijna niet anders was te
verwachten, maakt bet toch een treurigen
indruk, dat de stryd zoo handtastelijk wordt
gevoerd. Zelfs Parnelt maakt zich daaraan
schuldig.
Op aanvraag der Parnellisten vaar
digde het, Ierscbe Kauselaryhof eeu ver
bodsbevel uit tegeu de verdere uitgaaf
van Maccartüy's olad Suppressed United
Ireland. Parnellisten eu auti-Paruelhs-
teu raakten slaags te Kilkenny. Na hef
tige redevoeringen aau weerskanten zag Par-
ueli zich genoopt weg te gaan. Maar Tan
ner eu Davitt moesten mede aftrekken.
De gemeenteraad van Edicburg heeft,
op voorstel van eeu comité uit zjju mid-
dat ik zoo ver af woonde, en zjj als het ware
bjj ons huwelijk algeheelen afstand van haar eenig
kind moesten doen. Dan, de liefde overwint alles:
ook dat ondervonden wjj, want ten slotte werd
dc dag van ons huwelijk bepaald en waren wjj
overgelukkig."*
Ons liuweljjk was recht gelukkig; mjjne lieve
vrouw scbouk mij een zoou, en met diens geboorte
was onze vurigste wensch «ervuld.
Toch ontging het mjjne aandacht niet dat mijn
echtgenoote zied langzamerhand minder opgewekt
gevoelde. Immer afgetrokken tegenover onze vrien
den en vriendinnen, was zjj altjd opgeruimder
als deze vertrokken waren en wjj weer te zamen
alleen zaten.
Hierover maakte ik mij ongerust. Ik zag zeer
goed in, dat er iets moest bestaan dat haar hin
derde, en dat zij ter liefde van mjj, verborgen
hield. Ik besloot haar dit geheim tot eiken prjjs
te ontlokken.
Op een schoonen zomermiddag met haar onder
de warande aan de theetafel zittende, en geheel
alleen met haar zjjude, beproefde ik langs een
omweg mijn doel te bereiken en begon alzoo:
//Wel, wel, wat een heerljjke middag, Marie; recht
weer om buiten te zjjn niet waar, lievef//O
ja," gaf zij met opgewekte stem ten antwoord,
„o ja, ja, builen zjju, dat is alles; daar kan men
/genieten, voi op.//
{Wordt vervolgd-)
