NIEUWE
J
!Vo. 1630
Donderdag 25 December 1890
15de Jaamng.
Pax lioiuiüÈims.
BUITENLAND.
fm.
WÊÉ9
Cents
Hg verscheen en predikte zjjne reine leer,
de leer der zachtmoedigheid, de leer van
dien vrede, door de Engelen aangekon
digd, in een woord: de leer der liefde. Alles
en allen omvatte Hjj in die leer; de armen
en de rijken, de zwakken en de sterkeu,
allen behoeftig eu arm gelijk. Hij was in den
nacht Zjjner geboorte gebaard in den eenvou-
digen stal, in de schamele kribbe. Tot Hem
naderden de herders, zij, de zwakken, de
ougeletterden, do hulpbehoevenden, maar
\oor Hem knielden ook de Koningen, de
wjjzeu, de sterken, de geleerden, de rjjken,
want Hjj wilde in Zijne leer der liefde bet
gausche menschdom omvatten.
Uit liet leven van een geneesheer.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maandea voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÏÏBEAIT: St. Janstraat Haarlem
I
MA3NI1END
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
AGITE MA NON AGITATE.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën wcyden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Yrgda g-a vond voor G uur ingewacht.
Uitgever*: K. P P JS R 8 JiAUREY.
Eeuwen lang doolde bet meoschdom in
den nacht des heidendom»; dat heidendom
met al zijne gruwelen, met al zjjne afgrijse
lijke meuschenoffers, al zrjue bloedige usoord-
tooueeleu, dat heidendom met zijue afgoden,
met zjjn wellustigen eeredienst. Verdruk
king der zwakkeu, slavernij, afgunst en
haat verteerden het menschdom. Eeu lich
tende stip slechts in den donkereu nacht,
der verdierlijking bood het volk Gods aan,
dat Jehova's eeredienst bewaarde; maar hoe
dikwgls schond het zijue leer door afgoderij
en hoe vele malen gaf het zich over aai
de ondeugden der heidenen, die het van
alle kanten omringden en wier omgang voor
hen maar al te vaak verderfelijk was iu de
hoogste mate.
Daar breekt voor meer dan achttien eeu
wen een nacht aan, een nacht iu dieu nacht,
helderder dan de helderste dag, Kerstnacht,
de glorievolle Kerstuacht, die als een straal
van het zuiverste licht den nacht des hei
dendom» vernietigde eu de zou des heils
over de wereld deed schitteren. Hij was ge
komen, Die de aarde verwachtte, Hij, de
beloofde Messias, want de dagen waren
voleind en Zijn tjjd was genaderd.
Zjj breidde zich uit die leer en verdreef
den nacht der barbaarschheid. Zjj werd de
hoeksteen der beschaving. Waar zij door
drong en nog doordringt verdwijuen de
gruwelen des heidendoms als sueeuw voor
de zon. Voor haar gezegeudeu invloed wij
ken haat en moord; de slavernij wordt af
geschaft, de vrouw ferjjgt hare ware plaats,
de rechten van den rneusch worden erkend,
Diet zooals zij door de revolutie aan het einde
der vorige eeuw en ook onze dagen nog
worden erkend, maar volgens verhevene be
ginselen, die zwakken en armen beschermen
en verklaren dat deze hulpbehoevenden onze
FEU ILL E 7 O N.
Een kerstverhaal,
door
HF.NDHIKUS.
3) {Vervolg.)
Alles wat er nu volgde ging met eeu spoed en
eene voortvarendheid in het werk, die mij deed
denken alsof wij vluchtelingen waren, die het ge
recht op de hielen zat; want naar het dorp M.
te Tijden was het werk van een oogeublik,hoe
wel het toch anderhalf uur van onze woouplaats
verwijderd was, daar te spreken met de weduwe
van dokter G. die de plaats ging verlaten, hare
wonin" te bezichtigen, die wjj reeds keuden en
die de gemeente toebehoorde, dat alles was in
een paar dagen beklonken, en daar het voor mij
niet moeilijk was mijne praktijk te A. over te
doen nam ik. om kort te gaan, acht dsgen later
de praktijk op mijne nieuwe standplaats reeds
waar. Totdat onze wouiDg voor ons ingericht zou
zijn, hadden we onzen intrek bij den Zeereenv.
Heer Pastoor mogen nemen. Gulweg moet ik be
kennen, dat ik mij daar zeer op mijn gemak ge
woelde.
Al. was een welvarend dorp, met ruim duizend
stielen, meest welgestelde landbouwers, wier bof-
«teden nog al vao elkaar verwijderd lagen, terwijl
de kom der gemeente uit een vijftigtal huisjes
bestond, door daggelders en neringdoenden be
<woond.
Wjj hadden een lieve woning, met kleinen tuin
wóor, en zeer grooten tuin achter het hpis. -an
•Ue gemakken en gerieflijkheden voorzien; alleen
broeders ziju iu Christus. Gezegend waien
dan ook de gevolgen. De Christelijke leer
drong door alle landen en volken en nog
steeds in gezegende werking eu altjjdtoe-
netneDdeu bloei breidt zij zich uit iu Azië's
steppen, in Groeulands sneeuwvelden, in
Afrika's brandende zandwoestijnen in het
onherbergzame Vuurland of herovert hare
verloren terreinen iu Amerika s bloeiende
Staten, in bet trotsche Albion eu in het
groote Duitsche Rijk.
Maar ook de vijand rustte niet; de macht
der hel kantte zich tegen den beiizamen
invloed der leer door een God gepredikt en
zoo ooit, dan is thans eene periode aan
gebroken, waarin zij hare vernielende krach
ten tot. een geheel vereenigd en ontketeud
heeft; 'tis als 't ware gelukt andermaal een
nacht in het, leven te roepen, den nacht
van het atheïsme, den nacht van hetschrik-
barendst ongeloof, de duisternis van het
vreesélijkst zeden bederf. Zij heeft hare ge
zanten uitgezonden en onder het goede zaad
van het Christendom hebben de booze gees
ten niet alleen onkruid, maar vergiftige
planten gezaaid, die welig opschieten, het
goede zaad verstikken en dood en verderjl
over het menschdom uitstorten. Eene val-
sche wetenschap zoekt naar schijngronden,
niet slechts om de beginselen der Christe
lijke leer af te breken, maar om het bestaan
van God te ontkennen; driester dan ooit
treedt het materialisme, de leer vau de stfff,
op den voorgrond. Het zedenbederf heeft
zich meester gemaakt van onze groote ste
den en da centrums der beschaving zijn de
vuilste modderpoelen van walgelijke daden
geworden. Ongeloof en zedenbederf zjjn hand
aan band gegaan en deze twee vijanden
des Christendoms hebben ontzettende vor
deringen gemaakt. Zij hebben hun aan
hang gevouden in de hoogere standen, bij
de kinderen der wereld, die het verfijnde
zingenot zochten en op dien weg het ze
denbederf vonden, welks onafscheidelijke
meegezel het ongeloof is. Weldra volgden
de mindere standen het voorbeeld hun ge
geven door heeren eu meestere. Ook onder
den minderen man baande het zedenbederf
zich een weg.
Daarom zeggen wij, dat eene andere
duisternis zich heeft uitgebreid over de be
schaafde wereld over de quasi-beschaafden,
die de voorbeelden der beschaving, door het
Christendom aangebracht halsstarrig loo
chenen en zich begeven in de ellende van
het materialisme.
De gezegende leer des vredes, de leer der
lag het wel wat ver buiten de kotn der gemeente,
wel een kwartier van de kerk verwijderd; doch
dat was geen ramp, daar ik als geneesheer daar
ter plaatse tdeh paard en rijtuig houdeu moest,
zoodat we bjj minder goed weder immers ter kerke
redeu. Conversatie was er niet veel, onze hoofd
persoon was de Heer Past ior, een oud eu zeer
eerbiedwaardig en edel raensch. Hij was de koning
van het dorp. Ieder had de grootste achting voor
hem, en dat was bjj dubbel waard. Hij was aller
vriend eu vader: zelfs andersdenkenden zochteu
toch gaarne zjjn omgang; in een woord, hjj was
ons meer waard dan twee vrienden of kennissen.
Van tijd tot tjjd zagen wij der. burgemeester, die,
als hij in het dorp kwam, steeds bij ons den tijd
dien hij missen kon, in gezelschap van den secre
taris doorbracht. Ook de heer ontvanger was, als
hij zitting had, steeds een trouwe bezoeker.
Het was ia bet begin der maand September
dat wij ons daar gevestigd hadden. Ziekeu waren
er niet veel, zoodat ik ruim tijd had alles naar
behooren te regelen. Doch nauwelijks acht dagen
in de praktijk zjjude, werd ik bjj een daggelder
geroepen, die eeu slag vau een paard gekregen
had. Men had hem naar zjjne woning gebracht,
ruim vjjf minuten achter de kerk gelegen. Spoe
dig was ik op de aangeduide plaats, en vond een
jongen man in deerniswaardigen toestand, het
paard had hem de borstkast verbrijzeld, en hoop
op herstel bestond hier niet. Bij mijn komst was
hjj reeds stervende, en na verloop vau een half
uur blies hjj den laatsten adem uit, onder de
smarteljjkste pjjnen, doch bijgestaan door den
waardigen Herder, op wiens g laat ik diepen ernst
zag uitgedrukt. Ook op wij maakte dit geval een
diepen indruk, vooral toen ik de jonge vrouw van
de overledene gewaar werd, die, in haar hoogst
droevigen toestand, als radeloos jammerde. Alleen
liefde heeft iu vela harten plaats gemaakt
voor de leer van afgunst, haat eu nijd. De
mindere klassen niet meer gebonden door
de heilvolle wetten van het Christendom,
zijn opgestaan tegen de hoogere standen;
ztj verlangen hun deel van het aardscha
ziugeuot eu vau hun standpunt met recht,
want als bun de hoop op eeu beter leven
wordt benomen, dan willen zij genot hier
beneden, dan verlaugen zij vreugde in dit
kortstondig leven.
Gaat dan andermaal de aarde weder-
keereu tot den stikdoukereu nacht van bet
heidendom, van het ongeloof? Zal de chaos
zich verder over de aarde uitbreiden en de
verwarring met hare duisternissen het licht
des Christendoms uitdooven?
Neen, driewerf neen! Nog schjjueD^ er
lichtpunten in de duisternis. Nog prediken
de volgelingen des grooten Meesters Zijne
leer eu Zijn Plaatsvervanger glanst, gewa
pend met het licht des geloofs, als eene
zou op den top van het Vaticaan, het on
geloof ten trots, ondauks de macht der hel,
ondanks de woelingen der geheime secten.
Zijne kinderen werken, zoeken naar hulp
middelen: congressen en vereenigiugen; de
mandemeutau der Bisschoppen wijzau den
waren weg en zegevierend zal Zijne leer
uit den strjjd te voorschijn komen.
Eeu andere Kerstnacht moge dan weldra
aaubreken, een Kerstnacht, die de leer ver
kondigende dat de armen onze broeders ziju,
de woelingen van het socialisme eu vau (ie
geheime genootschappen den kop indrukt,
door iu christelijke iiefde aan het volk zgne
rechten, de hulp, waarop het mag aauspraa
maken, te scheuken en aan de aarde denge-
vvenschten vrede te bezorgen. Pax hominibus.
De Vjicaris-Generaal van het Bisdom van
Munster heeft, in comité met personen van
verschillenden rang en staudeene uitnoo-
digiug gericht aau de leden en vrienden
der Centrumpartij in het Bisdom om bij
te dragen tot een geschenk aau den Heer
Wmdthorst op zijc80 verjaardag,17Jauuari.
Daar de Heer Wmdthorst dringend verlangt
naar de voltooiing der nieuwgebouwde Ma-
riakerk te Hannover, waartoe nog eene som
van 90,000 mark te kort komt, meent het
comité dat eene bijdrage in die kosten hem
zekor een hoogst aangenaam verjaarge
schenk zon zijn- Daarvoor wordt de hiertoe
noodige medewerking ingeroepen.
dTóvëriedingakracht van den Pastoor was ten
laatste in siaat h«ar eenigszins te troosten.
Zwijgend verlieten wij die treurige wtning, waar,
zooal's ik van den Pastoor vernam, diefbraie werk
zame lieden, 'dn «u 200 ploiseling en wreed ge
scheiden waren, voor nog geen jaar als jongge
huwden hun intrek genomen hadden. En zij, die
„e vrouw bleef daarin achter in een toestand,
die" het hart van elk weldenkend mensch zeer
moest doen.
Na verloop van een paar dagen ging ik de
vrouw eens bezoeken. Ik vreesde dat, bet. sterfge
val voor haar nog treurige gevolgen kon heb'ien
Ogenschijnlijk echter was haar toestand niet on-
o-unsti"; wel was zij stil en in zich zelve gekeerd,
wel was haar gelaatskleur bleek eD strak, doch
overigens klaagde zjj over niets. Toch maakte een
Jroce kuch, welke zij aan een verkoudheid toe
schreef, mij ongerust, daar alles wat ik er aan
deed, niet baatte.Den 26u November werd haar
een liefkind geboren,een flink en welgeschapen meis
je Alles ging aanvankelijk goed,en het ontbrak haar
aan niets van hetgeen haar versterken kon. Ieder
was met haar lot begaan en als om strijd deelde
men haar allerlei gaven uit. Ook mjjne vrouw
bezocht haar, sprak haar moed in en troostte
haar met de verzekering, dat het haar aan niets
ZOu ontbreken. Zoo gingen de eerste dagen voorbjj,
en hoewel zeer zwak, zoogde de moeder toch haar
kind, iets waarop ik zeer tegen was, helgeeu ik
haar toch niet durfde zeggen uit vrees haar angst
aan te jagen. Acht dagen na de bevalling kwam
de kuch weer te voorschjjn en vreesde ik hei
ergste, nog eenige dagen verliepen en daarna ont
aardde de kuch in een akeligen hoest, waartegen
al de mij ten dienste staande middelen te kort
schoten.
In den vroegen morgen van den 2-Ir. Decam-
In het bekken van Saar en Roer valt
eene ontevredenheid onder de mijnwerkers
op te merken. Wel doen de heeren hun best
de koleuwerkers bij hun werk te honden,
maar de werklieden, die weten dat er dit
jaar veel verdiend is, vragen met aandrang
aanzienlijke vermeerdering der loonen.
Evenals iu Pruisen hebben ook in
Wurtainburg beraadslagingen over hervor
ming iu hooger onderwgs plaats gehad.
Voornamelijk betrof het in Wurtemberg
de humauistische gymnasiën. Blijkens het
aldaar versebguende staatsblad zjjn de onder
handelingen thans afgeloopen en zal de
daarop gegronde hervorming binnenkort
worden openbaar gemaakt.
Eyiaud is veroordeeld tot de dood
straf, en Gabriele Bompard tot 20 jaar
dwangarbeid.
Het blijkt thans dat Parnell geen
ongebluscbtö kalk in 't gezicht beeft ge
kregen, maar een handvol meel, die eene
vrouw naar hem wierp, terwijl hij in 't
rjjtuig zat te kijken naar het knuppelge
vecht vaju zijne vrienden met de volgelin
gen vau Healy en Davitt.
Iu doorgaans goed onderrichtte
kringen te W«eneu worit gezegd, dat er
een schip zal worden uitgerust om een on
derzoek in te stellen naar het lot van Johan
Orth.
Te midden der rnstige rust in de poli
tiek komt opeens eene zeer opmerkelijke
mededeeling vau Hougaarsche bladen leven
digheid brengen. Volgens deze heeft Keizer
Wilhelm rechtstreeks den stoot gegeven tot
de onderhandelingen tnsschen Duitschland
en Oostenrjjk over de tol-liniën. Zelfs zon
de Keizer het denkbeeld geoperd hebben
van eene Midden-Europensche tol-eenheid
tusschen Duitschlaud, Oostenrijk, Italië en
Frankrijk. Hiermede zou de bizondere onder
scheiding, waarmede Jules Simon tijdens de
internationale confereutie tot bescherming
der arbeiders behandeld werd, in verband
hebben gestaan.
De republikeinen en de irredeutisten
hebben eergisteren te Rome en in eenige
andere steden de gewone manifestatie ter
eero vaü O berdank gedaan; maar zij was
weinig indrukwekkend. Eenige houderden
personen te Rome ziju naar het Kapitool ge
trokken, om krauseu om het borstbeeld vaD
Garibaldi te hangen, doch de politie heeft
slechts aan eeuigeu hunner toegang bin
nen het hek gelaten.
Er wordt eene groote ramp uit Cor
dova gemeld. Tengevolge van het doorbre-
ber werd ik bij haar geroepen, daar zjj in den
hoest bloed had opgegeven. Ik ijlde er heen en
vond liaar in een treurigen toestand, en stelde
haar voor haar kindje aan de oppassiug van een
ander toe te vertrouwen. Niets was iu staat haar
daartoe te bewegen. Toch zond ik om eene op
korten afstand wonende vrouw, wie ik dringend
aanbeval haar op te passen en vooral niet alleen
te laten; tot nog toe had zij slecht» hulp gehad
van (leze of genejbuurvrouw.doch dikwijls uren lang
zonder hulp geweest. Tegen den avond bezocht
ik haar weder. Zij gaf wel telkeus eenig bloed
op, doch niet zoo, dat mijne ongerustheid grooter
werd. Ik gelastte de oude vrouw den geheelen
nacht bij de zieke te blijven, daar ik den vol
genden morgen met den Heer Pastoor raad zon
schaffen om in hare verzorging te voorzien. De
vrouw beloofde mij haar niet alleen te zullen laten,
en daardoor gerustgesteld keerde ik naar huis
terug; den Pastoor kon ik nu toch niet spreken,
daar deze zjjn kerkelijke plichten moest waar
nemen.
De heilige nacht, 't schoone Kerstfeest, stond
voor de deur, enden volgenden morgen om half
vier klepte de kerkklok, die de geloovigen ter
Nachtmis riep, welke te vier uur begon. Mjjne
vrouw eu ik togen tempelwaarts onder de heerljjke
tonen d«r klok, het hart vol godsdienstig gevoel,
heerljjk gestemd om dat schoone feest te vieren.Het
was een prachtige, heldere nacht, wel wat koud,
maar zeer stil. De volle maan bescheen ons pad,
we hoorden niets dan het klokgelui en het kraken
der sueeuw onder onze voeten. Het weer was te
schoon om te rjjden.
Wordt vervolgd.)
