NIEUWE
Mo. 1 633
Zondae 4 Jannarl 189!
16de Jaargang.
Een ernstig woord.
Uit het leven van een geneesheer.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
JE jnAlNXXE
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Csnta
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advert entiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPKK8 LAUREL
'Wegens den feestdag van Driekoningen zal de
Nieuwe Haarlemsohe (Jourant inplaats van Dinsdag,
Woensdag worden uitgegeven. Het dan volgende
nummer verschijnt Zaterdag XO Januari e. k.
Bjjua alle bladen van ous vaderland heb
ben op den Nieuwjaarsdag artikelen opge
nomen, waarin een overzicht werd gegeven
van de gebeurtenissen op politiek gebied
zoowel ins ons vaderland als daarbuiten,
welke in het jaar 1890 van gewicht moch
ten worden genoemd.
Zij gaven bun oordeel ten beste over den
politiekeu en soeialeD toestand en spraken
hunue verwachtingen uit vcor het nieuw in
getreden jaar.
Wat dat laatste betreft, kan het niet
ontkend worden, dat wij ernstige tgden te
gemoet gaan. Li dit jaar toch zullen plaats
hebbeu de periodieke verkiezingen voor de
Tweede Kamer der Stateu-Generaal en ieder,
die op staatkundig gebied geen vreemdeling
is, bezit de overtuiging dat de aanstaande
1 O P5
volkskeuze ditmaal van buitengewoon be
lang zal wezen.
De liberalen weten dat ook zeer g ed.
Geen wonder daarom, dat zij reeds uu de
haudeu aa r deu ploeg hebbeu geslagen om
het kiezersvolk te bewerken. Telkens hoort
men, dat in deze of gene plaats door een
der coryphetëu van de liberale partjj eeue
lezing gehouden werd, waarin da staatkunde
van den dag besproken en waarin do kie
zers toch vooral werden aangemaand om
hunne stem niet te geven aan personen,
die de anti-liberale beginselen zijn toege
daan.
Dit bewerken der kiezers strekt ten be
wijze, dat de liberalen niet bizouder gerust
zjpi over de stemming van het volk ten op
zichte van hunne beginselen.
Het is gebleken na de laatste herziening
der grondwet, dat de kern onzer natie vol
strekt geen ingenomenheid bez t met al
hetgeen de liberalen belooveu. De jongste
algemeens verkiezingen toonden dat ten
duidelijkste aau. Zij vielen uit in het voor
deel der aati-liberalen, die zich met elkan
der hadden verbonden, ten minste voor een
groot deel, om de liberalen de overwinning
te betwisten.
Dit verbond tusschen de fractiëu der anti
liberalen heeft veel goeds uitgewerkt. Voor
eerst werd het daardoor mogelijk, dat eeue
anti-libei ale Regeering aan het gezag kwam,
die verschillende belangrijke regelingen
wjj deuken niet iu de laatste plaats aan de
schoolwet tot stand bracht.
Dan ook werd als gevolg van dit optre-
FE UI LIET O ;V.
Een kerstverhaal,
door
HENDRtKUS.
6) (Vervolg.)
Ik begon dau ook terstond aan mjjn brief, en
volgde gehee.1 den mij gegeven raad, en toen de
brief ter post beiorgd was, gevoelde ik mij wel
te moede Het zou best ga n; het zou mij niet
zwaar vallen te vertrekken; maar dien besten,
goedhartigen vriend achter te moeten laten, ja,
ja, dat drukte mij.
Er bestond geen vrees ty mij dat het voorstel
niet zou worden aangenomen. Ik was toch daar
4er plaatse geen vreemdeling. Door mijn huwelijk
met de dochter van den alom bemiuden dokter,
waren wij er wel eens een paar dagen kotuen
doorbrengen, en had ik er ook eenige vrienden
gemaakt. Dat alles hij elkander genomen ver
wachtte ik een toestemmend antwoord. Doch het
mooiste van de zaak was dat den dag, volgende
op dien, waarop ik mijn brief verzonden had,
mijn vriend de Pastoor weder bjj mij kwam, en
my, hartelijk lachende, een brief toonde, waarin
de Pastoor uit N. het dorp waar moeder woonde,
hem verzocht eens by my aan te kloppen en mij
te bewegen in vaders plaats te treden. Hy koop'e
dat hot onzen Pastoo;, met zyu bekende overre
dingskracht mocht gelukken, my daartoe over te
Aaien, daar moeder en dochter het vurig wen
den het waubebeer der liberalen beëindigd,
zoodat met ijver kan worden gearbeid aan
het herstel van het evenwicht op fiuaneiëe!
terrein.
't Moet worden erkend, dat ook in dit
opzicht de tegenwoordige Regeering ni6t on
gelukkig is geweest. Zelfs zonder de baten
uit Indië te genieten, geljjk de liberale
Regeeringen zoo langeu tijd hebbeu gedaan,
kotnt er allengs verbetering in de geldmid
delen van ons land.
Dit alles hebbeu wij te danken aau de
samenwerking tusschen de groepen der anti
liberalen.
Maar er dreigt sedert eeuigen tijd nog
eeu groot gevaar, dat grooter «,ordt, wan
neer de zoo geweuschte overeenstemming
onder de anti-liberalen werd verbroken.
Door de liberalen werden dezer dagen
pogingen aangewend om een socialist iu
den Amsterdamachen Gemeenteraad te krij
gen. Men heriunert zich de candidatuur-R t,
die gelukkig door de verkiezing vau dtn
Heer Van Waterschoot van der Gracht werd
verjjdeld.
D«t was een socialist van het zuiverste
gehalte en stak dit niet onder stoelen of
banken. Toch heeft het grootste deel der
liberaleu vau de hoofdstad zijne candiia-
tuur gesteund met alle kracht, die iu hen
wav.
Wat blijkt nu hieruit? Dat liberalen en
socialisten zeer goed kunnen samengaan,
en dat zoo onder de anti-liberalen geene
eenstemmigheid heerscht, da liberaleu de
overwinning bij de stembus zullen beha
len en zeker ook wel esnige plaatsen aau
de socialisten zulleu gunnen.
Dit behoeft volstrekt geene verwondering
te wekken, want eigenlijk zijn liberalen en
socialisten dezelfde beginselen toegedaan.
De eersten zijn alleen wat gematigder en
willen meer langs geleidelijken weg hebben
dan de laatstee. Maar in den grond der zaak
is tusschen beu geen verschil. Principiëel
staan zjj op den zelfden bodem en moeten
dus als elkanders bondgenooteu worcieu be
schouwd.
Hst liberalisme en het socirlisme zij a
voortgekomen uit de revolutie. Als produc
tie der oaiwenteliug zijn zij vijandig aan
de geloovige richtingen. Zij hebbeu slechts
ten doel de glorie van deu godsdienst der
rede en de vernietiging van alle godsdien
stig, christelijk, gevoel.
Daarom gelooveu wij, dat het liberalisme
de vjjnnd is, die met kracht moet worden
bestreden.
Hat Eieuwe jaar belooft een tij iperk
vau strijd op politiek gebied in ons Vader.
selieu en kern hadden verzocht zjjue medewerking
in te roepen. Dat ik vertrekken zou, stond dus
vast. In de allereerste plaa s maakte ik er nu mijn
werk van mijn praktijk over te doen, hetgeen my,
na een paar teleurstellingen eindelijk gelukte. Ik
vond een jong arts, die iu b giusel myn voorstel
aannam, of beter gezegd, de praktijk zou waar
nemen, totdat eeu ander benoemd zou zijn, of
hy zelf besluiten kon zich voor goed daar te
vestigen. Nu had ik wel eelacht dat Hij ont- angst
varr mijn brief de telegraaf dadelijk een harder,
schreeuw had moeten geven, maar neen, twee
dagen verliepen er, en,alsiu Blauwbaard zag ik,
Zuster Anna, nog niets komen.
Dan, op deu vierden dag hield tegen den avond
een rjjtuig voor mijn woning s il, en ik, die in
diepe gedachten verzonken zat, wilde beginnen te
pruttelen, omdat men mij iu zulk hondenweer
nog bij een zieke kwam halen. Doch hor, geheel
anders was de ontmoeting; mijne lieve vro. wen
hare beste moeder stegen uit. Welk ten heerlijke
verrassiug. Dadelijk kwam de lust bij mij op, haar
eens te plagen. Nadat ik beiden verwelkomd had,
en de gebruikelijke omhelzingen hadden plaats
gehad, drukte ik Mama nog eens de hand en
zeide: //lleerlyk, heerlijk, beste Mama, zie zoo,
nu zie ik toch datMarie gaslaagd is en u heeft weten
over te halen, bij ous te komen inwonen.h Zij
wilde spr. ken, doch ik vervolgde: Nu, Ma, Jaar
zult u goen sjiijt vau hebben., hoor; U zult het
goed by ons hebben, en wij zuilen veel gel ik - j
kiger zijn, als wij u altijd bij ons hebben. Heerlijk
Ma, heerlijk hoor!" Eindelijk was ik tot mijn
spijt uitgepraat, en moest ik haar wel aan het
woord lateu komen. Myue vrouw was op een stoei
lanl te zijn. In bet afgeloopen jaar be
hoefde hiervoor niet zooveel zorg te wezen,
want toen bestoud er voor de liberaleu
niet zooveel gelegenheid om bun geluk eens
te beproeven teneinde het bewind weer in
handen te krggen, als dit jaar bet geval
zal zijn.
Na wacht onze Natie een hevige kamp.
De liberalen zulieual hunne krachten inspan
nen en alle hulptroepen doen aanrukken
om in dien strijd te overwinnen.
Waar wij dit weten, daar dringt zich
aan ons eeue vraag op, namelijk die, welke
bonding zulleu de anti-liberalen innemen
bij de verkiezingen iu dit j rar.
Die vraag is gemakkelijker te beant
woorden dan uit te voereu. Men kau spre
ken van samenwerking, men kau aanraden
om alle krachten in te spanuen, maar daar
mede is nog niets verricht.
Wuut voor men tot samen werking komt
moet er eerst m-er overeenstemming tus-
acheu de ant.-liberalen wezen, dan thans
het geval is.
Er heerscht op dit oogeublik zeer veel
verdeel ihiid in de gelederen der anti-libe-
ralan. Een dwaas zou men zijn, wanneer man
poogde dit te ontkennen. Het legervraag-
stuk i3 de twistappel, die op een zeer on
gelegen tijdstip is geworpen tussehen de
verbonden partgen eu die de oorzaak dreigt
te wezen van de nederlaag der auti-libe-
rale» bij de aaustaaude verkiezingen.
Die nederlaag blgveons gespaard. Men be
denke waarom het bij de verkiezingen zal
gaan. Het liberalisme,de partjj vau het onge
loof,moei verslagen worden, want behalen de
liberalen de overwinning, dan begirt hier
eeu tijdpeik, waarin al de voordeelen, die
voor de auti-libsralen zijn verkregen iu de
laat-te jaren, weder verloren gaan.
Hot is te hopen, dat er door de Regee-
riug maatregelen genomen worden, die de
verdeeldheid der auti-überalen geheel en al
doen verd wijnen. Hat gaat werkelijk om deu
godsdienst, die, als de liberalen de macht in
banden krijgeu, hier te lande in verdrukking
ia! verkeeren. Sta'en, die liberaal worden
geregeerd, kennen op godsdienstig gebied
geen vrgheid meer.
Men ziet bet ia Italië, waar Orispi, de
voornaamste liberaal in het, land, zich er
slechts op loei gt om alles wat met deu gods
dienst in betrekking staat te onderdrukken.
Deu mond vol hebbende met vrjjbeidswoor
den,is verdrukking slechts der liberalen doel.
Overal, waar zij in de regeering zjjo, denken
zjj alleen aau bet bereiken van hunne eigen
bedoelingen,terwijl ds belangen vau deNatie
eerst in de tweede plaats aan de orde komen.
neergevallen vau liet lachen, en Mn, de zaak zeer
goed begrjjpende, had my maar laten uitpraten.
//Neen, Hendrik-liet, dat zou je wel willen, dat
ik met Marie was meegekomen om bij jelui iu
te wonen, 't Is net andersom; ik hen gekomeu
om je ta halen, opdat jelui bij mij zoudt komen
inwonen. Hé, dat is heel wat anders, ventje,/* Zei
zij lachende, //.ind je niet? En het mooiste vau
de grsp is, dal ik hier (zij deed haar spoor
mandje open) een bevelschrift heb, dat je aan
mijn bevelen hoe eer hoe b ter gevolg zult geven
liier reikte zjj rajj de benoeming over en zei:
„Zie je, Hendrik, tot nog toe was ik de baas,
maar nu ik mij van mjjn opdraehi heb gekweten,
leg ik alle baasschap neer en zeg je hartelijk dank
voor de liefde en belangstelling, die je geheel
uit eigen eu vrijen wil aan mij hebt betoond,
door gevolg te gevuu aan de inspraak van uw
hart. H l) ik al veel verlor in, door bet verlLs vau
mijn echtgenoot uw schoonvader, God schonk mij
ie u een lief hebbenden zoon, die zeker in staat is,
mij de leveusjare die mij nog resten, iu rustte
doen doorbrengen in het gezin dat mij het liefst
op narde is// Verder kou zij niet spreken: haar
gemoed was vol. Schreiende viel zij mij om den
hals,terwijl mijne vrouw beurtelings mij eu dan we
der ha e moeder kusie.
De ge e, le avond vet liep met het over en weer
praten, hoe het met dit en met dat gegaan w«s,
hoe ouzö b ste vriend de Pastoor mij de eerste
regels vau deu uricf gedicteerd had, eu hoe hy
daardoor hel verzoek van den Pastoor van N.
reeds lang iu orde had, voor dicus brief hem iu
handen kwam.
't Was alms vreugde iu huis, en moeder en
Yoor bet aan 'fe roer komen van een be
wiud uit liberalen samengesteld, dient men
te waken. Geen grooter onheil zou ons land
kunueu treffen. In de a. s. verkiezingen ligt
bet zwaartepunt van de staatkunde voor dit
j ar. Zjj beslissen toch waarschijulijk over
een nieuw tijdperk van eeuige jaren, waarin
alles weder bedorven kan worden, wat in
de laatste tijden is verkregen.
Als de liberalen den stembnszege wegdra
gen, dan ontstaat weder eeue periode van
partijatryd, die voor ons ^aderland nood
lottig moet heeten.
Wij noemen dien strijd vooral noodlottig,
omdat op den Troon van Nederland eene
jeugdige Koningin is geplaatst, die nog on
der de hoede van bare Kouinkljjke moeder
slaat. Voor de vastheid van bet gezag der
jonge Vorstin is bet wenschelijk, dat geen
strijd tussckeu de eouvereiniteit des volks
en die van God worde gevoerd.
De volkssouvereiniteit mag in ops Va
derland niet ernstig ter sprake komen. Het
is een misdaad tegen onze geschiedenis, wan
neer de socialisten luide huune stellingen
kuunen verkondigen, die lijnrecht met de
historie in strjjd zijn.
En na zeggen de liberalen wel, dat ook
zij vijauieu ziju van het socialisme, maar
dit zgn slechts drogredenen, waarmede bet
eenvoudige volk iu slaap wordt gewiegd.
Wij weten bater, eu waarschuwen daarom
een ieder niet naar het zoet gefluit der li
berale vogelaars te luisteren. Zjj beloven de
vi jjhoid en brengen de dwiuglandy. Zij be
reiden de omwenteling voor eu bewerken
het volk tot omverwerping der bestaande
toestanden.
Dit zal het gevolg zijn van de zegepraal
der liberalen .Niette donker kan de toekomst
worden ingezien, wanneer de anti-liberalen
bij de aanstaande verkiezingen niet als eeu
man het streven der liberalen en socialisten
wederstaao.
Er moet dus overeenstemming worden
verkregen. Dit ia een eisch des tjjds. Niet te
ernstig meeueu wij daarop te kunueu aan
dringen. De vaderlandsliefde vau alie an-
ti-liberaleu moet beu dringeu om bij de aan-
staaude verkiezingen tegen dengemeeuschup-
pelijkeu vjjaud, het liberalisme, te kunnen
optreden met vereende krachten.
Moge dit korte woord tot zulk eeu optre-
van alle anti-iiberalen medewerken!
Iu Duitscülaud is het petitionnement der
Katholieken tot opheffing der Jezuïeten-
wet algemeen geworden. Tot dusver zjju
dochter verlieten my voor een oogenblik om den
kindereu hoewel slapende, eeu kus op de koontjes
te drukken, terwijl Ma by het terugkeeren uit
riep: //O, Hendrik, wat engelen vau kinderen zyu
het geworden, eu die Ma,ie ook, wat een snoesje
van een kindje is dat, Wat eeu genot, als ik
bedenk, dat zy nu alljjd bij mij zullen ziju//enz.
De volgende dagen werden besteed, om alles
voor het vertrek te regelen, ofschoon ik, met het
oog op de vele zieken niet vertrekken wilde, voor
mijn opvolger gearriveerd was, en ik met hem al
de zieken bezocht ha 1. Maar alles giug naar
wensch, want hoewel zij druk iu de weer waren
met pakken, verliep er zooveel tjjd, dat de nieuwe
dokter reeds verscheen lang voor zij gereed waren.
Doch zooals aau alles, ook hieraan kwam een
einde, ea toen de laatste vrachtwagen vertrokken
was naar A., waar alles scheep ging, hadden wij
niets meer te doen dan van omen vriend den
Pastoor, afscheid te nemen. Dat was evenwel een
zware laak: hoeveel tranen en handdrukken dat
wel Ij eelt gekost, is niet te zeggen. Het was, ons
te moede, als namen wjj voor altijd afscheid van
een vader, wien ons hart geheel toebehoorde, en
ik was genoodzaakt er met geweld een einde aan
te maken, door tot iustappen te dwingen, wilden
wjj niet te laat komen voor den trein.
n Vaar wel, beste vriend, wij veriaten u wel,
maar ons hart bljjft bij uToen wy driejaren
later het bericht van zijn dood ontvingen waren
wy alleu diep ontroerd, en kon ik het niet be
letten, dat zelfs uit mijn oog een traan vlood,
gewijd aau deu man, dia zoovsei aaudeel had in
het geluk en deu zegen, welke ons deel waren.
Wordt vervolgd.)
