NIEUWE
No. 1642
Woensdag 28 Jannari 1891
16de Jaargang.
Merkwaardige getuigenissen.
B il i T K 1. V Ib
Uit liet leven van een koordedanser.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÏÏKEAtl: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K.ÜPPEKS i, A (JSEÏ.
i.
Er is in 't naburige Duitschland eene
volksbeweging ontstaan voor den terug
keer der Jezuïeten en niet alleen de Ka
tholieken, maar ook de eerlijke lieden onder
onze tegenstanders kunnen slechts wenscben,
dat met den terugkeer dezer Orde en hare
geaffiliëerden uit de geschiedenis van het
Duitsche volk eene bladzijde der meest be
lachelijke episoden gescheurd en het zware
onrecht door latere gerechtigheid, zoo al
Diet ongedaan gemaakt, toch in zijn voort
duren geëindigd worde.
Ofschoon de Jezuïetenhaters zelfs een Pro
testant als een geheim bondgenoot der Je
zuïeten boschouwen, wanneer hij den moed
heeft objectief de verdiensten dezer Orde
te erkennen en niet bij de dolzinnige phra-
sen tegen de Jezuïeten zweert, zijn er toch
tal van personen, die door hun cousequeu-
ten haat tegen de Katholieke Kerk boven
elke verdenking» van Jezuïetische ge-
ziudheid,» »clericaliame» of ultramouta-
nisme» verheven» zijn eu die toch voor
de Jezuï ten eene lans gebroken hebbeD,
niet om het Jezuïetisme» te bevorderen,
maar om belachelijke of onrechtvaardige
verwjjten tegen de Jezuïeten, gedeeltelijk
uit een natuurlijk gerechtigheidsgevoel, ge
deeltelijk in het belaug der waardigheid»
hunner eigene partij, te onlzenuweu. Juist
deze getuigenissen uit den mond onzer te
genstanders zjju het, welke wjj mobten re-
leveeron om de verwoede vijanden dor Je
zuïeten-Orde te doen verstommen.
Wij zullen daarom uit de honderden
glansrijke verdedigingen van de Orde der
Sociëteit van Jezus, door ouze tegenstan
ders opgeschreven, eenige publieeeren, om
daaruit te laten blijken hoe onrechtvaardig
diegenen zich gedragen, die den mond steeds
vol hebben van de meest lasterljjke beschul
digingen tegen deze edele, nooit volprezen
Orde.
Frbderjk ii, Koning van Pruisen: B de-
ven aan d'Aiembert: 22 April 1769. »Ik
reken het mijnerzijds tot eene eer, de over
blijfselen van deze Orde in Silezië te be
schermen, om huu ongeluk niet drukken
der te maken, hoewel ook ik ketter ben.
Mettertjjd zal men in Fiaukiijk de verban
ning dezer Orde ondervinden en in de eerste
jaren zal de opvoeding der jeugd daaronder
lgden
2 Juli 1769: »De Vorsten, die hongeren
naar de kloostergoederen, die zich deze wil
len toeëigenec, denken als politici te han
delen en handelen als dwaze philosofen.
Men moet erkennen, dat Voltaire veel heeft
bijgedragen om hun dien weg te toonen.
Hg is de voorbode dezer revolutie geweest,
want hij heelt de gemoederen erop voor
bereid, vermits hij den spot dreef met de
monnikspij en met nog veel meer. Hij heeft
allereerst den steen uit de groeve gehou
wen, dien deze Ministers (der revolutie) be
arbeiden. 8 April 1770. De Jezuïeten zijn
verjaagd, zult gij zeggen. Ik geef het u
FEUILLETON.
Vervolg en slot.)
Als ik iemand voor 't eerst overdraag, praat
ik met hem over onverschillige dingen en tracht
daardoor zjjne vrees af te leiden. Sleeds prent ik
hem in, niet naar beneden te zien, als hij zich
midden tusschen hemel aarde bevindt. Naar het
echjjnt is evenwel de betrokkene nooit vroolijk
gestemd onder de wandeling en steeds verneem
ik een zucht van verlichting, als het einde der
koord en het platform is bereikt. Meer dan eens
heeft het slachtoffer in een luiden uitroep de
plechtige gelofte afgolegd; „Nooit, nooit weer!//
Mjju welbekende gang over den Niagaraval
heeft zekerlijk hen, die toen oj. mijn rug zaten,
eenigsziüs uit hun moreel evenwicht gebracht en
ik zelf heb daar.an een indruk roor mijn gansche
leven overgehouden. Ik be, oud. me ongeveer 150
voet bovenwaarts van den val en had een weg
toe: maar, als gy bet verlangt, zal ik u
bewijzen dat hierbij slechts ijdelheid, ge
heime wraakzucht, kabalen eu eiudeiijk
egoïsme alles hebben gedaan.
Döllinger. Er verscheen op last van
het Parijsche Parlement, dat zich ook be
kwaam ongerechtigd achtte in theologische
quaestiëa te beslissen, ia een lijvig boek, de
beruchte verzameling der assertions onder
den titelt »Uittreksel der gevaarlijke bewe
ringen van allerlei aard, welke de zooge
naamde Jezuïeten te allen tijde en onaf
gebroken in hunne geschriften onder goed
keuring hunne Oversten en Generaal» heb
ben verkondigd.» Het gansche boek was
zulk een lomp bedrog, dat men niet weet,
wat men meer moet bewonderen de bruta
liteit dan wel de onrechtvaardigheid der
samenstellers. Nu eens was da Latijusche
tekst vervalscht, dan weer de Frausche ver
taling; door bijvoegingen, door uitlatingen
door verandering der woorden of der in
terpunctie liet wen de schrijvers der Orde
diugeu zeggen, waaraan zij nooit hebben ge
dacht, ja men liet hen datgene beweren,
wat zij verwierpeu of wederlegden. Onder
scheiden Jezuïeteu wirden geciteerd, oianooit
ofte nimmer een boek hadden geschreven;
werken, die niemand kende, moesten de
verzameling vergrooteu; gausche ware eu
onberispelijke beweringen waren als ver
doemd» iügelaschtEn dit werk der
leugen moest, nevens de ingediende gebre
ken van de constitutie der Orde dienstdoen
ais voorwendsel tot hare vernietiging in
Fraukrijk. DöllingerFortzetzung des Hand-
buches der christlichen Kirchenlehre von Hor-
tigBd. II, pag. 794.)
Heinrich Heine. Hoe men ook over de
Jezuïeten denkt, men moet toch erkennen,
dat zjj steeds een practischen geest bg het
onderwjjs bezittenArme Vaders der
Soc.ë eit van Jezus, gij zjjt de zoudeubok
geworden der liberale partij eu men heeft
toch slechts uwe gevaarlijkheid (voor het
ath ï-me), maar niet uwe verdiensten be
grepen. Wat mij betreft, ik kan niet in
stemmen met het schettereud geschreeuw
mijner partjjgrnooteu, die bjj den naam
Loyola sleeds iu woede geraken als ossen
die men roode lappen voorhoudt.» Ver-
mischte SchriftenHamburg 1854, Band I,
pag. 107 en 108.)
Catharina II, Keizerin van Rusland.
De motieveD, die ik heb om aan de Jezuïeten
mijue bescherming te verleenon, zijn op
het verstand en de gerechtigheid, alsmede
op de hoop gebaseerd, dat zij voor mgne
Staten nuttig zullen zijnIk heb
besloten deze Priesters, tegen elke macht
welke ook, te beschermen, en ik doe daar
mede slechts mijn plicht, omdat ik hen als
trouwe, nuttige en onschuldige onderdanen
beschouw.» Brieven aan Paus Pius VI.,
1785, bij Dalles 1. c. pag. 316.)
Koning Leopold I van Belgiö (iu eene
aanspraak tot de Jezuïeten te Namen). Het
verheugt mij, Eerwaarde Heeren, in uw
midden te zijn. Ik weet, dat gij aan de
studiën eene wjjze en goede richting geelt;
van ocget eer 1200 voel af te leggen. Ik was in den
winter van 1858 naar den waterval gereisd, om
me te overtuigen of de overgang uitvoerbaar was
of niet.
Ik vond, dat de zaak te doen was en nam me
ook voor, liet stuk uit te voeren; maar met het
oog op de ijs- en sneeuwmassa's op beide oevers
moest ik de uitvoering tot nader order uitstellen.
Zoo werd het de 30e Juni des volgenden jaars,
voordat ik, na eene reeks vau toebereidselen, die
verscheiden weken in beslag namen, mijn eerste
wandeling op een hennepen koord over den water
val kon verrichten.
Die koord was van eene andere constructie dan
die me tegenwoordig dienen. Ze was geheel van
hennep vervaardigd en ongeveer drie duim dik.
De wijze waarop ze werd gesteld en gespannen
mocht in hare soort een meesterstuk van inge
nieurskunst heeten. De koord had eenige duizen
den dollars gekost en bleet bijna twee jaren ge
spannen.
Bij de eerste voorstelling was de opgewonden
heid niet gering. Alle spoorwegen lieten extra -
treinen loopen; zelfs de New-Tork-Central, de
werkt met ijver, de jeugd heeft de goede
beginselen boog uoodig. Er is niets zoo be
langrijk dan juist in onze dagen, waarin
men de hartstochten tracht op te zweepen.
Er bestaat inderdaad in de wereld een strijd
tusachen goede en slechte leerstellingen. Er
moet gestreden worden tegen den geest van
wanorde, die de Staten naar den afgrond
leidt. Wat mij zoo uitmuntend bevalt, Eer
waarde Heeren, dat is de echt nationale
(patriotiscbe) opvoeding, welke gij aan de
jeugd geeft. Gaat voort, haar op deze
wijze op te voeden; dan zullen de jonge
lieden een steun voor het vaderland wor
den.» (Ami de V ordre de Namur 1843,31
Juli.) (Slot volgt.)
De bijzetting vau het stoffelijk overschot
van Prins Boudewijn van België is bepaald
op Donderdag. De kerkelijke plechtigheid
zal plaats hebben 's ochtends te 11 uur iu
de St. Gudulakerk. Naafloop van den kerk
dienst wordt bet Ijjk bggezet in den Ko
ninklijken grafkelder der kerk te Laekeu.
Het stoffelijk overschot vau den Prins werd
op verzoek der moeder niet openlijk tentoon
gesteld. Slechts enkele uitverkorenen werden
in de sterfkamer toegelaten.
Het lijk van den Prins ligt in de uni
form van Kapitein der Karabiniers.
Als een bewijs hoezeer do Prins, ook bjj
de ofïïcieren vau het regiment Karabiniers
bemind was, zjj opgemerkt, dat verschei
den hunner Vrijdag-ochtend, toen zij iu de
kazerne »Au petit Chateau» aankwamen,
niet bij machte waren hunne tranen te be
dwingen.
De Gravin van Vlaanderen wiet met in
spanning van alle krachten, tot dusver zich
goed te houden aau het ziekbed vau haar
herstellend bind, Prinses Henriette, die nog
niets neet vau baars broeders dood; maar
men begrijpt, hoe zwaar het der arme moe
der valt, daar een kalm en opgeruimd ge
laat te toonen.
Na eene hevige criis is de toestand van
Prinses Henriette zeer verbeterd.
In het Piuisische Huis van Afge
vaardigden heeft Caprivi het debat over het
outwerp, betreffende teruggave van de inge
houden gelden aan de Bisdommen, ingeleid
met te zeggea, dat de Regeeriug had ge
meend, met dit ontwerp tegemoet te moeten
komen aan de bestrijders van het outwerp
des vorigeu jaars. Hij verdedigde de Re
geering tegen het verwijt van met eene
partij de zaak te hebben bedisseld. Hij ver
zocht om eeue welwillende behandeling van
het ontwerp. De Heer Cony kwam iu scherpe
bewoordingen tegen het ontwerp op. Da
Heer Von Gossler, Minister van Eerediecst,
verklaarde dat hij thans niet was afgeweken
van het standpunt, hetwelk hij ten vorigen
jaren bad ingeuomeu eu eene rechtstreek-
sche uitbetaling van staatswege aan de be
langhebbenden onmogelijk achtte.
Door Windthorst werd aangevoerd, dat
er over de verplichting om de Bisdotnmen-
Great Western en de Grand Trunk van Canada.
Op eiken oever was eene tribune opgericht
van ongeveer een hal e Engelsche mijl lang, waarin
zich de toeschouwers verdrongen. Ik zette mijne
voorstellingen voort tot in 1860, toen ik voor
den Prins vau Wales, die toeu zjjne nog in aller
herinnering voortlevende reis duor de Vereeuigde
Staten en Canada deed, op stelten over de koord
ging Daar bestaat eene photographische afbeeldiug
van, die me, midden op de koord slaande, voor
stelt, en toen was zulk eene afbeelding nog niet
het bliksemsnelle werk van het oogenblik.
Bovendien ben ik in een linnen zak over de
zelfde koord gewandeld met een kruiwagen er
over gereden heb er buitelingen op gemaakt
er op gekookt en, zooals ik reeds vermeldde,
een man op mijn rug er over gedragen.
Het is twijfelnchtig, of ik mijne voorstelüugen
daar nog eens zal geven, want sedert het Niagara-
Park nationaal eigendom is geworden, zou 't met
zulk een massa toeschouwers groot bezwaar op
leveren.
Toenmaals, dertig jaren geleden, namen
de spoorweg-maatschappijen de heele zaak in hau-
geldeu terug te betalen geen sirijd bestaat
eu de rechts-aauspraak der Katholieke Kerk
niet twijfelachtig kan wezen. Die Kerk zou
hare houding ten opzichte der schoolquaestie
dau ook niet laten varen, indien de wets-
veordracht schipbreuk mocht Jjjden. Stöc-
ker keurde het af dat de regeling van an
dere aangelegenheden gebruikt worit om
er de voordracht door te sleepen, hetgeen
hij zelfs vernederend noemde. Ook hg wilde
de zaak uit de wereld hebben eu degenen
die schade geleden hebben alles teruggeven,
maar geen. penning mag gebruikt worden
als strjjdmiddel tegen de Evangelische Kerk.
Het wetsontwerp werd ten slotte iu han
den eener bizondere commissie van 21 leden
gesteld.
Bij den Rijkslag dienden de socialis
tische Afgevaardigden een voorstel in, waar
bij wordt bepaald dat van verdere vervol
ging van misdrijven, gedurende het bestaan
der socialistenwet tegen die wet begaan, zal
worden afgezien,
De Groothertogin van Meeklenburg-
Schwenn, zuster von Keizer Wilhelm I, is
overleden.
De Keizer heelt in den Reichs-Anzeiger
den wensch doen uitspreken, dat vau het
ill uroineereu van openbare gebouwen ter
gelegenheid van Zijn verjaardag zal worden
afgezien.
De socialistische vereeniging ter al
gemeens ontwikkeling van werklieden te
Berlijn is in het leven getreden. In eene
vergadering van ruim duizend persoueD,
die zich voor het lidmaatschap hadden aan
gemeld, zijn de statuten vastgesteld. Een
langdurig debat ontstond daatbij over de
vraag, of de vereeniging zich ook met dra
matische kunst zou bezighouden. Liebkuecht
achtte het weuschelijk, maar vau verschil
lende zijden werd er bezwaar tegen ge
maakt wegens de kosten, aan bevordering
van dramatische kunst verbonden. Toeu het
scheen, dat dit punt hierop zou afstuiten,
deelde de Voorzitter mede, dat er met de
Directie der Frtie Volksbüline eeue onder
handeling was geopend over eeu accoord,
om aau de leden der nieuwe vereeuigiug vrij
en toegang te verschaffen bij voorstellingen
van dat tooneelgezelschap. Deze bekend
making gaf den doorslag: het artikel be
treffende bevordering van dramatische kunst
werd aangenomen. Ten slotte werd er voor
de nieuwe vereeuigiug een bestuur gekozen.
Aldus, ontwikkeling der werklieden door
het hedeudaagsch tooaeel! Goede Hemel,
waar gaan wjj been?!
Iu den jougsten Franschen Minis
terraad is een ontwerp-decreet behandeld,
waarbij een »Hooge Raad van Arbeid» wordt
ingesteld.
Die raad zal bestaan uit leden van Se
naat jen Kamer, ambtenaren, 18 patroons
en 18 werklieden.
De Minister van Financiën deed den
President der Republiek een ontwerp ouder-
teekenen tot verlenging van het privilegie
der Bank van Frankrijk. Het ontwerp zal
aan de Kamer worden ingediend. Het
den en de grond, voor de ontzagljjke afmetingen
der tribunes en het afgeperkt terrein benoodigd,
diende vooral om de //blinde// niet-betalende
toeschouwers te weren.
Mijne gewaarwordingen bij den aanblik der
duizenden en duizenden van menschen, die zich
in den omtrek ope.enpakti n, te beschrijven, dat
wil ik niet beproeven; alleen op de koord zelf
was ik volkomen kalm; ik wist, dat ik er zoo
gerust en veilig op zou voortwandelen als op het
trottoir van Broodway.
Voor 't overige geloof ik niet al kan ik ook
in waarheid verzekeren, dat ik niet de minste
aanmaning van het naderen des ouderdoms ge
voel dat ik nog lang in het openhaar zal
optreden. Maar als de dag komt, waarop ik
voor het laatst myne koord zie oprollen en mijn
balanceerstok ga opbergen, om hem nooit meer ter
hand te nemen, dan zal me dat zeker smarteljjk
aandoen.
Febr. 1889.
J. J. Blondin.
