NIEUWE Zondag 1 Februari 189! 16de Jaargang. Kiesrechtuitbreiding? B SJI 'F E N L A VII. \'A. «644 De voorwereldlijke ezel. IIRIM ABONNEMENTSPRIJS Pei 8 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BUREAIT: St. Janstraat Haarlem. jVtmainiiendrat: AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels30 Cents, Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advert entiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPEKS LAUEET. In de beide voorgaande weken zijn er in onze Tweede Kamer heel wat woorden ge sproken. Vooral van de linkerbaukeu in ons Lagerhuis kwam een stroom vau welspre kendheid, die echter wat zjjue breedte be trof, naar onze meeuing niet in overeen stemming was met zijne diepte. Want er werd van die zijde wel veel gezegd, doch men ban bemerken, dat het de meesten te doen was om aanmerkingen te maken, zon der dat zjj recht wisten, waarover zij eigen lek aanmerkingen te maken hadden. Wel werden nevens algemeeue beschou wingen over het regeerbeleid van dit Kabi net bizondere punten ter sprake gebracht, maar al zeer spoedig verliep de beraad slaging dan weder in het oubestemde, waar mede eigen!pk geen stap verder gekomen wordt op den weg vau verbetering, waar die noodig is, vau onze vaderlaudsclie in stellingen. Wg wenschen dan ook niet met onze lezers stil te staau bij bet weinig verkwik kelijk debat over betgeen de tegenwoordige Regeeriug beeft gedaan gedurende baar 31/., jarig bestuur. Liever willen wij enkele oogeublikken verwijlen bjj een enkel punt, dat ook meer malen bjj de bedoelde algemeeue beraad slagingen ter tafel werd gebracht. Wij be doelen de uitbreiding van het kiesrecht. De meeste liberalen, die bet woord voer den, maakteu er aan de Regeering een griel van, dat zij nog niets verricht heeft ter uitbreiding van het kiezersvolk. Verschil- lende stelsels van kiesrecht werdeu zelfs aanbevolen, ja door enkelen werd beweerd, dat alleen bij iuvoering van een kiesrecht, waarbjj eau ieder zonder onderscheid zijue stem kan doen gelden, eeue ge ivenschte toe stand kon verkrtg-n worden. 't Was vooral Ue Heer Kerdijk, die zich een bitter vjjaud betoonde van het thans bestaande kiesstelsel. Hij wenschte een kies recht losgemaakt van elk bezit, en verklaar de, dat uitbreiding van kiesrecht geen slechte gevolgen voor ons land kan hebben. Vol gens dien Afgevaardigde bewijst de geschie denis van Frankrijk, dat vooral ondereen beperkt kiesrecht de grootste misbruiken plaats hadden, terwij! bij uitbreiding ervan die misbruiken verdwenen. Over de toestauden in Frankrijk meenen wij niet behoeven te spreken, vooral ook daar wij het tegenwoordige Frankrijk, waar dan het zoogenaamde algemeen stemrecht heersebt, niet aan ons land ten voorbeeld zouden willen stellen. Maar wij gelooven dat in ons Vaderland eene groote uitbreiding van het kiesrecht niet wenschelijk moet genoemd worden, zelfs al zou het tegenwoordige Ministerie in eene vermeerdering van het aantal kie zers toestemmen. Vooreerst moet in aanmerking worden FEUILLETON. Vervolg.) - Wat zjjn dat voor suuiters? dacht hij. Het waren de jeugdige Baronnen Vou Hort- mann, twee werkzame jongelieden van ernstig, zelfs zwaarmoedig karakter, die op reis waren om hunne wetenschappelijke opvoeding te voltooien.Jim de kleine dikke? Dat was hun waardige Preceptor, Herr Basilius Kopisch, van Berlijn, een der in vloedrijkste leden van den Naturforscherverein. Hjj declameerde eene ballade van Schiller. Zoo sijn die geleerden daar; zet ze ergens boven op en dadelijk schiet hun een vers van den ten of an deren beroemden doode ta binnen. Bjj de reus achtige steenklompen achter Wibbega's woning, de overblijfselen van een verstoord hunnebed gekomen, had Herr Kopisch de verzoeking geen weerstand kuunen bieden maar was op het hoogste blok geklommen, en in eeue ballade uitgebarsten, waarop de kraaien, door zijne hoogdravende kreten en woeste gebaren verschrikt waren ge worden en angstig de vlucht hadden genomen. geuomeu, dat de belangen van een ieder bij 's lauds zaken niet even groot zijn. Zoo kan toch niet ontkend worden, dat de eene meer reden heeft dan de andere om den loop der gebeurtenissen op staatkundig ge bied gade te slaan. Dit vloeit natuurlijk voort uit het verschil in omstandigheden, waarin verschillende personen zijn geplaatst. Het is nu eenmaal in deze wereld zoo, dat de eene niet dezelfde plaats bekleedt in de samenleving als de andere, waaruit dus voortvloeit dat de belaugeu op politiek ter rein niet gelijk zijn, zonder dat noebtaus die belangen aan elkander tegenovergesteld behoeven te heeten. Wel moeten de wetten van een land voor rijk en arm, jong en oud dezelfde ziju, en zou het een schreeuwend onrecht heeten, wanneer de wet aan den eene toestond wat zij aau den andere verbood. Op wettelijk gebied mag geen verschil heerschop, omdat een ieder gelijk recht op bescherming be zit. Maar hoewel de wetten gelijk zijn, is dit niet met de rechten het geva'. Wij stellen eveuwel voorop om niet m sbsgrepen te wordeu dat wij hier het oog hebben op de staatkundige rechten. De natuurrech ten zijn natuurlijk gemeen goed van allen, maar de staatkundige rechten niet. Deze worden bepaald door de verhouding, waarin de persoon tot den Staat verkeert. Evenals in een huisgezin de oulste zoon meer rechten van zijn vader heeft ontvan gen dan het jongste kind, is het iu den Staat gesteld met de verschillende leden der samenleving. Daardoor is bet mogelijk dat de eene kiesrecht bezit en de audere niet. Dat het al of niet bezitten vau dat recht afhanke lijk is s/.emaukt van hei aandeel dat men in 's Rijks directe belastingen betaalt, is ook zeer begrijpelijk, daar die maatstaf in een geordendeu Staat den meesten waar borg van zuiverheid en eerlijkheid ople vert. Elke andere maatstaf moge in theorie schoon klinken, in de practijk is geen betere bijbaas mogelijk. Gaan wij na, welke de gevolgen kunnen eu ztilleu wezen van eene buitengewone uitbreiding vau het zoogenaamd pays légal dan zien wij, dat de redenen, welke er voor zouden kunnen pleiten, geheel in de scha duw worden gestald door die, welke er tegen getuigen. Want klaagt men er nu reeds over, dat bij de stembus op de kiezers ongeoorloofde pressie wordt uitgeoefend, daartoe zal men in verhoogde mate reden hebben, wanneer het kiesrecht wordt uitgebreid tot de meer afkaukelijken in de samenleving. Behoeft het wel nadere aanduidiug, dat over het algemeen de handwerksman, warneer ook hij het stemrecht heeft verkregeD, veel meer geneigdheid zal betoonen om met anderen mede te stemmen, zouder zich bewust te Eindelijk was de ballade uit en daalde hij van zijn voetstuk af, waarop het drietal den weg naar het boerenhuisje iusloeg. De kleine dikke trippel- danste over den hobbeligen grond vooruit eu de twee jeugdige. Baronnen kwamen met groote stap pen achteraan. Toen zij de achterzijde van het huis bereikt hadden, knoopte Herr Kopisch puffend en blazend zijn jasje dicht en trad op Wibbega toe. Herr Dokter Kopisch, zeide hij zichzelven voorstellend. Stibbe Wibbega, antwoordde deze, eveneens buigend. Wij zijn verdwaald, mijnheer is hier ook ergens een hotel, waar wij voor van nacht een onderkomen kunnen vinden? De dikke koeterde een taal die Hollandsch moest verbeelden, maar door Wibbega, omdat hjj zoo dicht aan de grenzen woonde, vrij wel werd be grepen. H,ij antwoordde dat het hem voor de rei zigers speet, maar dat ze ia geen onherbergzamer oord hadden kunnen verdwalen; hij voegde er bjj: //willen de heeren mijn nederig dak voor lief nemen, ik heb tweejgoede bedden tot hun dienst.// Wel zagen boerderij en omge-ing er niet zeer aanlokkend uit, maar de voetreizigers waren ver moeid, d mdaf, uitgeput; zij namen het gastvrije aanbod van den boer aan en deze spoedde zich ziju de gescbikste persoon te kiezen, dun hij, die door zijne maatschappelijke positie minder afhankelijk is van anderen eu meer op de hoogte kan zijn van den persoon tot wiens verkiesing hij medewerkt? Wij willen geenszins voorbijzien, dat ook aan bet tegenwoordige kiesstelsel fouten kleven, en dat ook thans velen zich laten leiden op stambusterreiu zonder zelf de oogen flink open te doen. Volmaaktis hier uiets op de aarde, en dat zal ook wel zoo wezen met betrekking tot het kiesrecht, geljjk het in ons Vaderland bestaat. Doch belangrijke uitbreiding zou ons kies stelsel er niet op doen verbetereu. Daaren boven zou eeu zeker element meer op den voorgrond tredendat tot nu toe nog weinig invloed kon uitoefenen; wij bedoelen de sociaal-deniocrat'e. Mede omdat wij vijanden van do sociaal- democratie zijn, verlangen wij geeue Uit breiding vau hot kiesrecht. Hiermede wil len wjj niet gezegd hebben, dat het meeren- deel der natie tot de sociaal-democraten behoort, maar wjj zijn er zeker van, dat de socialisten zich wel in een bevallig kleed zouden steken, om de werklieden toch te verblinden door huu glans eu hunne cau- didateu bij de stembus te doen zegevieren. Wij gaan niet mede met de meening vau den Minister van Btunenlandsche zaken, die verklaarde, dat ook do minderheden van ons volk in de Kamer vertegenwoor digd moeten zijn. Integendeel zjjn wij bet denkbeeld toegedaan, dat wanneer iemand voor zich zelf heilig overtuigd is vau het heilzame dar toepassing zijner beginselen, dat hjj dan zeer verkeerd zou doen, wau- neer hij eeu politieken tegenstander ver kozen wilde zien eu aan diens verkiezing medewerkte, alleen omdat ook da minder heden moeten vertegenwoor iigd zijn. Zoo zoudou wij dan ook nimmer advi- geeren op eeu sociaal-democraat te stem men, enkel eu alleen omdat deze staat kundige richting niet iu evenredigheid van de andere is vertegenwoordigd. Daar ook de sociaal-democraten niet op deze wijs zouden handelen, en al hun best zouden doen om op de minder ontwikkelde kiezers te werken, achten wjj uitbreiding van het kiesrecht iu het nadeel des Vader lands. Wij hopen daarom, dat deze Regee ring niet bezw jjke voor eeue op haar uit geoefende pressie om het kiesrecht belang rijk uit te breiden of om deu census als maatstaf van kiesbevoegdheid te doen ver vallen. Bjj de uitvaart van het stoffelijk hulsel vau Prins Boudtwiju van België uit het paleis van deu Graaf van Vlaanderen werd het lijk, gedragen door onderofficieren van verschillende wapens, te voet gevolgd door deu Koning aan wiens rechterzijde voort in huis, om voor de ontvangst zijner onverwachte gaslen, die hem op den voet volgden, inderhaast nog eenige toebereidselen te maken. Vrouw Wibbega had de avondpap opgedragen en noodigde de drie vreemde heeren uit, om toe te tasten. Toen deze zich om de tafel schaarden, schoof Herr Kopisch nog twee stoelen voor zijne gastvrouw en gastheer bjj en wenkte dezen laat ste naast hem te komen ziiten, hetgeen hjj zonder complimenten deed. Herr Kopisch, wiens tong trouwens r.og geen oogenblik had stilgestaan, nam dadelijk het woord, Mijnheer W ibbega, begon hij op meesteraeh- tigen toon, wanneer u riezen rijken bodem be werkt, delft het ploegijzer u dan soms geene groote verrassingen op Nou daar hoef ik u niets van te vertellen, u zal zelf wel ge/im hebben, dat het eeu gemeen grondje is! antwoordde Wi ibega, die zjjn geleer den oudervrager v .1strekt niet begreep, maar blij was, dat hij iemand had, om eens naar hartelust te kannen schulden op het ouvruchtbaar plekje airde, waar bij zooveel jaren in het zweet zjjes aanScbijns te vergeefs had gezwoegd. //Gemeen 1 herhaalde hij schielijk, //dor en zanderig als als ik weet het niet, de Sahara is er nog vruchtbaar bij.. schreed Prins Hendrik van Pruisen, aan zjjne linkerzijde de Graaf van Vlaanderen en diens zoonde jonge Prins Albert. Allen waren ten diepste ontroerd. Op de leden der Koninklijke familie volgden alle buiten- landsche PrinseD. De rouwstoet trok laDgzaam en plechtig tusschen de en haie opgestelde troepeu voort, waarachter in dichte rijen een diep bewogen ontzaglijke menigte stond geschaard. De mu ziekkorpsen in den stoet speelden treurmu ziek. Teil uren trok de stoet de kerk St.Gudule binnen, waarop de plechtige lijkdienst be gon, die geleid werd door Z. D. H. den Aartsbisschop van Machelen, omringd van zijne Geestelijken in plechtgewaad. Twintig minuten over twaalven werd het lijk op de katafalk geplaatst. De stoet nam daarom in dezelfde orde den terugweg aan. De Koning, de Graaf van Vlaanderen en alle Vorsten en Prinsen met hun gevolg namen bjj het verlaten der kerk plaats in de voor hen gereed staande rijtuigen. Dinsdag-middag is aan Prinses Hen rietta, daartoe voorbereid door d6n huisarts van deu Graaf van Vlaanderen, Dr. Melis, het overljjden medegedeeld van haar broeder, Prin3 Boudewijn. In deu loop van den avond hebben drie geueesheeren een consult ge houden en eenstemmig verklaard, dat de heftige smart der Prinses haar physiekgeen nadeel heeft bero kkend. Bij den Rijksdag is van sociaal-de mocratische zijde een voorstel ingekomen om den verkoop van geneesmiddelen aan den Staat te breugeu( Verstaatlichung des Apothe- kenwesens). De Staat zou dan, door het be heer der apotheken op zich te nemen, geen voordeel voor de schatkiit beoogen, maar alleen de geneesmiddelen goedkooper maken voor het volk, door ze tegen den kostenden prjjs te verkoopen. Die wet, zoo wordt be toogd, is een noodzakelijk gevolg van de wetten omtrent verzekering tegen ziekten, ougelukkeu, enz. De sociaal-democraten zullen dan, zij 't ook op kleine schaal, gelegenheid hebben hunne droombeelden eens te verwezenlijken. Er zal teBevljjn een communistisch Kolonie huis gesticht worden, geheel op democrati- schen grondslag geschoeid. De voorloopige bijdragen, waarvoor ingeschreven is, bedra gen 50,000 mark. Nieuw is het denkbeeld niet, evenmin als de toepassing ervan, maar toch is het wel eens aardig, ja het kan zelfs zeer nuttig zjjn, de heeren aan het werk te zien. Het eenige dat belangrijk mag genoemd wordeD, is te weten hoe lang of liever hoe kort het duren zal, eer de zaken in het honderd loopen. De Bondsraad heeft zich verklaard tegen de wet op de regeling van den arbeid, zooals die do r eene bizondere commissie van deu Rijksdag in tweede lezing was goedgekeurd. Eergisteren-avond is Windthorst in Maar toch primitief, viel Herr Kopisch in. Nou, wat dat betreft, verduiveld primitief, hoor! Niet waar? Dat zou. ik denken 1 riep Wibbega, die eigenlijk zat te bedenken, wat //primitief# toch wel kon beteekenen. Herr Kopisch ging voor een oogenblik van zjjn eigengemaakt Hollandsch in zjjne moedertaal over en zeide in onberispelijk Hoogduitsch tot zjjne twee bedaarde, somber zwjjgende jeugdigen Ba ronnen Let op, jonge vrienden, hoe verbazend ont wikkeld dit schjjnbaar dom boerenvolk is. Wie zou achter dezen eenvoudigen man in dezen ver geten uithoek, iemand gezocht hebben, die in de studie der wetenschappen wellicht zjjn troost, in elk geval bezigheid voor zijn rusteloos zoekenden geest en naar kennis dorstend hart heeft gevonden. Gij hebt hem, zonder weifelen of bedenken, het ge ologische karakter van dezen oergrond hooren ver- k aren. 'ils toch een verwonderlijk menschenslag,in derdaadZiedaar, mijne vrienden, eene omstan digheid, die mij gewichtig genoeg voorkomt om er in ons reisjournaal aanteekening van te hou den. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1891 | | pagina 1