NIEUWE m. 1047» Zondag 8 Fobrnarl 1891. 16de Jaargang. Een witte raaf. B UITENL A 1*0. II. (5lot.) Zuster Egeria's getijboek. [[RMT. ABONNEMENTSPRIJS Pei 8 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderljjke nummers0,08 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. B TJjR E A TT: St. Janstraat Haarlem. NHENDBar: AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DEB ADVERTENTIEN. Van 16 regels80 Cents Elke regel meerft Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vryda g-a vond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: K. P P E R S k L A U R E Y. De Katholieken, zoo gaat de Heer Von Gerlach voort, hebben het zeer goad met hun geloofsstandpunt en met de belangen hunner Kerk vereenigbaar gehouden, in het Pruisische Huis vaa Afgevaardigden voor de belangen der Evangelische Kerk op te treden. Zij keurden o. a. de benoeming van een tweeden Saperiutendent-Generaal voor de provincie Saksen goed, terwjjl liberale Protestanten (de synodale Heer Langerhans aan de spitse) er tegen spraken en er te genstemden. Zjj zijn ook bereid, het met den naam Kleist-fiammerstein verbonden streven, dat de bevrijding der Evangelische Kerk beoogt, te ondersteunen. Het komt mij voor een eiseh der gerech tigheid te zjjD, dat ook wij Protestanten de hauuenjderKatholieken geheel en al moeten vrjj maken en dienen to helpen om de laatste overblijfselen van den cultuurstrijd, treuri ger gedachtenis, op te ruimen. Het is in onze dagen waarlijk noodig, dat wij alle werkelijk Christelijke elemen ten samenhouden, om de sociale hervorming op een vreedzamen weg te doen p'aats vinden. De Protestanten alleen zjju daartoe zeker niet bjj machte. Zal echter eene Kerk met volle kracht en bljjdschap iu den grooten socialen be- elissingsstrjjd optreden, dau moet zij uiet in het dwangbuis van de Staatsvoogdjjschap gekneld of met de ijzeren gewichten vau eene uitzonderingswet bezwaard zjjn. Wjj Protestanten zjjn overtuigd, eiken strjjd slechts dau met het vooruitzicht op snccès te kunnen aanbinden, wanneer onze Kerk vrij vau den Staat is. De Kathol iekeu komen voor deze vrijheid op. Zij zelf hou den ter bestrijding van de sociaal-democra tie den ongehiudtrdeu arbeid der Jezuïeten noodzakelijk. Of zjj dwalen, dat weteD wjj niet. In elk geval zou ik niet gaarne de verantwoordelijkheid op mjj nemen, hun de middelen van zulk een heiligen strjjd te hebben ontzegd. De voornaamste eiseh van onzen tijd voor beide Kerken is niet de wederzijdsche bestrijding, maar de wederzgdsche wed strijd en de oorlog tegen het materialisme. In dezen strjjd moeten beide Zusterkerken schouder aan schouder staan. Op dit ge bied kunnen de geloovige Katholiek en de geloovige Protestant elkander de hand van het wapenbroederschap reiken. Ik heb het volle vertrouwen in de Ka tholieken, dat zg, het gevaar begrjjpende, *t welk hen van sociaal-democratische zgde bedreigt, de volle kracht der vrij geworden Jezuïeten niet tot bekeering der Protestan ten, maar ter bescherming en bewaking der Katholieke arbeiders tegen de sociaal democratische vergiftiging zullen aanweu- den. Yoor alles is het noodzakelijk, dat wjj een vol vertrouwen jegens elkander koeste reD, wg Protestanten jegens de Katholie- FEUILLETON. Zij is dan toch bezwekenP Ja mevrouw, antwoordde een klein in het zwart Bekleed heer, zij is dood. En het testament? Zal dadeljjk hier geopend worden. Maar wie is toch die armoedig gekleede vrouw, die daar achteraf staat? O, die zal niet veel krjjgen; het is de zuster van Egeria. Ei, Anna, dezelfde, die voor een paar jaren een officier trouwde? Een ellendigen, armoedigen luitenant! Goede hemel 1 Ja, ja, het is dezelide. En ze is onbeschaamd genoeg, zich hier nog te midden van onze familie te vertooneu, die zjj heefï onteerd? Dat s dubbel onbeschaamd, daar zij wel -weet, dat Egeria nooit veel van haar hield. Op dit oogenblik naderde Anna. Haar gezicht ken en dezen jegens ons. Eu die toestand kan slechts bereikt worden, wanneer elke Kerk eiken grond van wantrouwen en on tevredenheid uit den weg ruimt. Yoor on» Protestanten is het een plicht, onze genegenheid tot een gemeenschappe- lyken arbeid tegen den gemeeuschappelg- kea vgand te laten bljjken door de zwaar drukkende Jezuïeteuwet, waaronder onze Zusterkerk gebukt gaat, te doen verdwjj- neu. Mochten de Jazoïsteu zich iu de toekomst ingrepen veroorloven, nu, dan zu'.len de Eiangelische Kerk eu de Staat wel te rech ter tijd optreden. De Evangelische Bond zal immers wel op wacht blijven en beu met een waakzaam oog gadeslaan en con troleereu. In elk geval houd ik de Protestanten niet gerechtigd op grond van het verleden der Jezuïeten-Orde eu de vroegere niet te loochenen buitensporigheden van vele harer leden, tkaus nog, nu op de Orde als zoo danig en op da grootare meerderheid barer leden niets valt aan te merken, alle Jezuïe ten als burgers tweede klasse te stempelen. Zg zjjn immers ook Duitschers en Chris tenen evenals wg. Zoo lang het nog aan Joden,die op schaamtelooze wijze ons volkuit- mergelen envergiftigeD,zoo lang het nog aan anarchisten, die de verdelging van koning schap, Christendom en maatschappij langs gewelddadigen weg op hun programma schrjjven, geoorloofd is, zich iu het onbe perkte burgerrecht iu Duitschland te ver heugen, zoo lang zal ik de Jezuïetenwet als eene door hare opheffing te verzoenen ongerechtigheid beschouwen. Zulke slechte volksbedervers als de anar chisten en de meeste Joden (en vrijmetse laars bad de Heer Von Gerlach er wel kun nen bjjvoegeu) ziju toch de Jezuïeten waar- ljjk niet. De redactie van »Yo!k» laat zich over de beschouwingen van den Heer Von Ger lach niet uit; zjj bepaalt zich tot de Je- zuïetenvraag eu voegt slechts de volgende woorden aan het opstel toe: Ofschoon wij onze tegenovergestelde meening omtrent de Jezuïeten-quaestie reeds vroeger uitvoerig hebben medegedeeld, meenden wg toch het publiceereu van zijn afwjjkend standpunt aau onze medewerker niet te mogen wei geren. Om misvattingen te Toorkomsn, stippen wjj aan, dat de Heer Yon Gerlach van Evangelisch-Luthersche confessie is.» Jl. Woensdag zjjn te Maoage (eene ge meente iu het kolendistrict, halverwege Ber gen en Charleroi gelegen) de lotelingen, voorafgegaau door eea muziekkorps en de Marseillaise zingende, ter loting opgeko men. Zjj hadden papieren op hoed of muts met het opschrift: Weg met de bloedwet!» en werden wel door 2000 personen verge zeld. De orde is evenwel niet gestooid. was bleek; hare schoone oogen vol tranen; kom mer en hartzeer hadden haar voorhoofd vroeg ge rimpeld. Wat wilt gij hier? vroeg de trotsche Me vrouw De Vieuxbois. Niets, dan den notaris van mijne zuster vragen, of ze in hare laatste oogenblikken niet over mij heeft gesproken Zoo? Ge meent, ze zon aan u gedacht hebben, aan u, de schande van ons oudadeljjk huis Mjjn man was edel door zijn naam, hernam Anna; dat heeft hij genoag daardoor bewezen, dat hij zich voor zjjn vaderland opofferde; zijne nagedachtenis is mij heilig en waard. En gij meent, dat gjj ons ook nog waard moest zjjn, wjjl gjj tegen den wil uws vaders hebt gehandeld en een huweljjk ingegaan zjjt, dat uwer onwaardig was? Daarin was ik schuldig; maar ik heb zoo veel geweend, zoo veel geleden, dat God mjj die schuld zal vergever. Eendet gq, als ik, ellende en jammer, hadt gjj, mevrouw, een kind, welks toekomst u dag en nacht bezig hield, gjj zoudt voelen, hoe zwaar ik heb geboet. Iu den Duit8chen Rijksdag is, bjj de behandeling van de begrooting van buiteu- laudsche zakeu, het plan in debat geweest omtrent het oprichten van een beschermings korps Schutztruppevoor Oost-Afiika. De Heer Mirbach noemde Helgoland eene on voldoende compensatie voor den gebieds- afstand in Oost-Afrika. De Rjjkskauselier herinnerde, dat bjj zgn optreden in de Duitsche belangensfeer een toestand van oorlog bestond. Den 2en Mei stelde de Keizer het programma vast, vol gens hetwelk in zekere gevallen Witu prjjs gegeven zou kunnen worden, de souverei- niteitsrechten en het bestuur van het kust gebied zouden overgaan in handen van het rijksbestuur en het beschermingskorp» kei zerlijke troepen zouden zjjn. Eene fout in de koloniale politiek was dat wjj te veel hadden genomen. Dat Witu een land was, geschikt voor akkerbouw, was volkomen onjuist. Reeds vóór het tractaat werd Witu beschouwd als een ruilobject. Ook is er ge zegd dat Prins Von Bismarck in den ge- biedatoestand niet licht zou hebben toege stemd; welnu, het zou plichtverzaking ge weest zijti, iudieo ik mij van de plannen myns voorgangers niet op de hoogte had gesteld. In het najaar van 1889 schreef Prins Von Bismarck: »De Eugelschsn in Zanzibar ziju voor ons vau meer belang dan Witu,» zoodat ik dit verwijt stellig afwjj- zen moet. Sprekende van het verdrag der Oost-Afrikaansche Maatschappij, zeide Ca- privi: »Mjjn bloed kookte, als ik letterljjk in elke paragraaf van het verdrag der Maatschappij met den Sultan van Zanzibar vjjf-, zesmaal het woord van des Sultans vlag las.» Ons streven is om wat wg heb ben vau de kust uit verder uit te breiden, en er wordt naar getracht den handel van Zanzibar af te leiden. Met betrekking tot den slavenhandel moeten wjj de gevoe'ens der kustbewoners ontzien. Graaf Soden is de eeoige, dien wjj daarheen kunnen zen den; bjj is niet optimistisch gestemd terug gekeerd, maar gelooft toch iets te kuuneu tot stand brengen. Voor Wissmauu eu Emin-Pacha is nog zeer veel ruimte, maar zij moeteu ondergeschikt bljjven aau Graaf Soden. De Rijkskanlelier zeide ten slotte, dat hg hoopt, dal het Duitsche volk het ver worvene behouden zal en voordeel daaruit putten. Richter zeide, dat bjj het verdrag met Engeland goedkeurt, maar de beperkingen door den Rjjkskanselier vermeld, onvoldoende acht. Het meest bevalt hem, dat Engeland wordt ontzien. Hjj kan den post echter Diet goedkeuren. De door Caprivi vermelde zaak tusscben Wissmau en Emin-Pacha is nog uiet rjjp ter beslissing. Aan Wissman heeft men groote resultaten te danken, eD spreker betreurt het zeer, dat men over dezen iu het openbaar een zoo ongunstig oordeel velt. Vollmer verklaarde zich tegen het plan. Kardoiff bestreed Richter. Een gedrag, al» het uwe, kan nooit vergeven, nooit vergeten worden. Daar op eens trad de notaris, de Heer Léonsay binnen. Verwjjt mevrouw niet iets, dat haar vader en zuster lang vergeven hebben, sprak hij. Maar wat heeft zij thans hier te doen Zjj moet hier zjju, antwoordde de notaris ernstig; ik heb haar uitdrukkelijk hier ont boden. Vervolgens las hjj het testament. Het behelsde, dat Egeria de Damfreming, die als Abdis in het klooster gewoond had en gestorven was, had na gelaten 200,000 fr. in gereed geld, verschillende juweelen, kleederen en maubelen, die onder zjjne berusting waren, een landgoed ter waarde van 200,000 fr., en een gebed mboek der H. Mnsgd Maria. Het testament eindigde met de woorden: „lk wil en begeer, dat men dit in drie dee- len verdeele. Het eerste deel zal de 200,000 fr. bevatten; het tweede mjjn landgoed, de meubelen en juweelen; en het derde mijn getjjboek. Aan mjjne zuster Anna heb ik het verdriet vergeven, dat zjj ons heeft aangedaan; ik had haar reeds eerder in haar ongeluk bjjgestaan, als ik hare Op voorstel van de socialistische leden van den gemeenteraad van Lyon is besloten voor de toelagen, welke de raads leden bjj wjjze vau schadeloosstelling uit de gemeentekas genieten, in plaats vau 10,000 voortaan 50,000 franks uit te trekken. Het voorstel werd bestreden op grond dat de gemeentebegrooting met een tekort sluit, doch dit werd gee .e afdoende reden geacht om de raadsleden niet wat ruimer te betalen. De maire heeft nu, bjj wjjze van protest, verklaard dat bij van de 21,000 fr., die hem toegelegd worden voor representatie-kosten, geen centime meer veikie8t te ontvangen. Aan vier en dertig Congregatiën inFrauk- rjjk, die geweigerd hebben de zoo onrecht vaardige overgangsrechten te betalen, heeft de Regeering eeue dagvaarding doen toe komen. Het proces zal den 27n dezer een aanvang nemen. Mea verzekert dat het Vaticaan den Oversteu dezer Congregaties gelast heeft, alle betaling krachtdadig te weigeren, daar het by de Fransche Regeeriug zal tusschen- beide komen. Slechts de Zusterkens der Armen hebben de geëischte overgangsrechten betaald. Men wil, dat Mevrouw Carnot, toen zjj van deze betaling kennis kreeg, de Overste der Zusterkens eeue som van vjjftig duizend franks heeft doen ter hand stellen. De Fransche Kamer heeft bjj de be handeling van de fabriekswet besloten, dat vrouwen eu kinderen beneden de 18 jaren, die in fabrieken werken, elke week een vrjjen dag moeten hebben. De Heer De Mun stelde eeu amendement voor, dat het ,ver- boden zou zijn vrouwen eu kinderen op Zon- en feestdagen aan het werk te hou den eu Mgr. Freppel wilde er bjjvoegen, dat voor den vrijen dag, welke verleend zal worden, de Zondag zou aangewezen worden. Beide amendemeuten werden echter (als te clerieaal!) verworpen en daarna werd besloten, gelijk de Regeering voorstelde, dat vrouwen en kinderen beneden de 18 jaar in elk geval een vrjjen dag in de week, zonder nadere bepalingen,zou gewaar borgd worden. Das wel een rustdag per week, maar geen Zondagsrust! Volgens berichten nit Londen is men daar van meaning eene meening gegrond op inlichtingen van zeer bevoegde zgde ontvangen dat Crispi heeft willen vallen en dat zjjn aftreden in verband staat met eene politieke comedie, waarvan men bin nenkort het verloop zal kunnen waarnemen. De weigering der Engelsche kapitalisten om het krediet van Italië te hulp te komen plaatste den Heer Crispi in de noodzake lijkheid nieuwe belastingen in te voeren, welke hjj niet kan verkrygen zonder het Italiaansehe volk het mes op de keel zetten. En hjj heeft dus eeu voor zich ongunstig votum uitgelokt, ten einde aau den Koning, de verbonden mogendheden en aan Italië— zelf te toonen dat builen hem, Crispi, geen terugkomst in Frankrjjk slechts vroeger had verno men. Echter heb ik haai ia mjjn testament oak bedacht. Mevrouw De Vieuxbois, mijne geachte nicht, mag eerst een vau de drie gedeelten kie zen, vervolgens mjjn neef De Vatry, en de rest blijft voor mijne zuster Anna. Aha, sprak De Vatry, Egeria was niet alleen milddadig, maar ook uiterst scherpzinnig. Mevrouw, nam de notaris ernstig het woord op, welk deel kiest gij? De 200,000 fr. in gereed geld. Hebt gij wel over uwe keuze nagedacht? Zeer goed. De notaris zocht medelijden voor Anna op ta wekken, en zeide: Mevrouw, gjj zjjt echatrjjk; Anna is arm. Wilt gjj haar niet hot eerste gedeelte overlaten en het gebedenboek kiezen, dat een zonderlinge inval van de afgestorvene aan de beide andere deelen in waarde gelijk stelt? Gjj spot zeker, Heer Léonsay, riep de dame. Gjj moet weiuig scherpzinnigheid hebben, begrjjpt gij niet, dat Zuster Egeria haar getijboek uit- drukkeljjk voor Anna bestemde. Kort en goed, ik bljjf bjj mijne keus. [Slot volgt.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1891 | | pagina 1