NIEUWE
\'o. 1651.
Woensdag 18 Februari 1891.
16de Jaargang.
Vrijmetselarij en Vorstenop
voeding.
"ITU IT E N L A N l>.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Smaak en reuk.
HAiRlEIHHdHE CO [IRA NT.
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEEAIT: St. Janstraat Haarlem.
Yau 1—6 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Y r p d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERS LAUREY.
Bij gelegenheid van den tweeden verjaar
dag van den dood van Aartshertog Rudolf
van Oosteurgk, vestigt een Duitscb blad,
de Westfalische Merkur, de aandacht op het
hier volgende jdocumeut, dat inderdaad onze
bizondere opmerkzaamheid wel verdient.
Ruim een eeuw geleden, in het jaar 1785,
had de Loge een door merg en been ma-
jonnieken man uitgekozen, die de betrek
king van gouverneur moest vervullen bg den
ver moedel ijken erfgenaam van den Beier-
schen Troon. Tengevolge van een samen
loop van omstandigheden werd het duivel-
sche plan ontdekt, en de gevoerde corres-
pondentiëu in beslag genomen en tegen
eenige samenzweerders, waaronder de toe
komstige gouverneur, een proces ingesteld.
De hoofdman van het komplot, de be
ruchte Weisshaupt, ontkwam aan da ver
volging en vond een veilig toevluchtsoord
bjj de brTimoleon en Walter Fiirst,
dat wil in profane» taal zeggen; bij den
Hertog van Sakseu-Gotha en den Hertog
van Saksen-Coburg. noe de Loge dezen de
schuld der daukbaarheid heeft terugbetaald,
zulks bewjjst ons zeer duidelijk de geschie
denis onzer eeuw.
De bg de Beiersche br in beslag ge
nomen papieren en de acten van het pro
ces onthullen ons de instructies, welke br
Weisshaupt aan d n toef omstigen gouver
neur bad gegeven. Wg laten ze hier in vier
hoofdpunten volgen:
>1. Men moet er voor zorgen, dat de
Prins zeer vele, maar geene grondige kun
digheden verkrjjge. Op directe wijze het
der jeugd aangeboren godsdienstige gevoel
aan te tasten zou onverstandig zgn; op
indirecte manier zal men uitstekende resul
taten verkrijgen. Het is raadzaam bjj het
onderricht steeds op de tegenspraak tusschen
geloot en wetenschap te wijzeu.
2. De opvoeder moet op nauwkeurige wjjze
het karakter van zgn leerling bestudeeren.
Omtrent twee punten moet hij zich bepaal
delijk zekerheid verschaffen, namelijk:
Tot welke vermaken voelt de Prins zich
het meest aangetrokken?
Door welken hartstocht wordt zjjn gemoed
hoofdzakelijk beheerscht?
De gouverneur heeft zorg te dragen aan
de neigingen en hartstochten van den Prins
voedsel te geven. De van nature lichtzin
nige jeugd houdt daarvan, toont zich later
erkentelijk en sluit zich gaarne aan bg heD
die toegeeflijk met haar verkeeren. Men
moet echter zorg dragen dat men eene ze
kere grens niet overschrijdt, opdat er geene
oververzadiging ontsta. Men moet er voor
zorgen, dat de dorst nooit volkomen wordt
gelescht.
Uitgebreide en oppervlakkige kundighe
den veroorzaken gdelheid. Men moet den
Prins vleien; de onervaren jeugd laat zich
steeds door loftuigingen verleiden.
3. Eene bizondere zorg moet besteed wor
den aan de keuze van 's Prinsen lectuur. De
in den geest der Loge geschreven werken
FEUILLETON.
Tot de merkwaardigste physiologische verschijn
selen behooren de uitingen van den smaak- en
den reukzin, hoezeer we hieraan door dageljjk-
sche ondervinding gewoon zjjn.
Het is vrijwel bekend, dat sommige personen
een zeer fijnen smaak hebben en evenzoo, dat
die door aanhoudende oefening nog buitenge
woon kan verfijnd worden. Maar cok zonder op
zettelijke vorming is de gevoeligheid dersmaak
zenuwen zeer groot. Men denke slechts aan de
kieskeurigheid van kleine kinderen, die reeds
op zeer jeugdigen leeftijd geitemelk van koemelk,
gekookte ai ongekookte melk onderscheiden,
die dadeljjk proeven als er geneesmiddelen in
hun voedsel zjjn gedaan, hoe weinig smaak deze
ook mogen hebben en het voedsel dan weigeren
moet men hem als parelea der literatuur
en als juweelen voor de wetenschap krach
tig aanbevelen. De vrijmetselarij moet tot
eiken prijs de goede schrijvers voor zich
trachten ie winnen. Is zulks geschied, dau
moet men alles in het werk stellen om hen
beroemd te maken. De auteurs echter, die
niet ia deu geest der Loge schrjjven en
zich niet door haar laten winnen, moeten
veracht en uitgescholden worden voor dom
koppen, duisterlingen en Jezuïeten. Men dra-
ge zorg, dat de belletrie eene voorname
plaats bekleede in 's Prinsen lectuur.
4. Yan groot belang is hbt vooral, dat
men der jeugd vroegtijdig door gesprekken
en lectuur een zeker belang en langzamer
hand ook achting voor den zelfmoord io-
boezeme. Men moet den zelfmoord als de
hoogste daad van mannelgken moed, voor
namelijk in zekere speciale gevallen, voor
atellen c.
De Beiersche Troonopvolger bleef voor
de ellendige, vreeselgke gevolgen van zulk
eene opvoeding gespaard.
Eene eeuw later werd 'de opvoeding van
den Oostenrgkschen Kroonprins aan vrij
metselaars toevertrouwd.
Den 30 Januari 1889 had het drama
van Megerling plaats.
De strijd in den gemeenteraad der hoofd-
vau Luxemburg is iu zoover geëin
digd, dat de Degen ledeD, die in de vorige
zitting de zaal hadden verlaten, thans weder
ter vergadering zijn opgekomen. Geljjk men
weet, hadden zij verklaard, aan de werk
zaamheden van den gemeenteraad niet meer
te willen deelnemen, omdat het college van
schepenen, zooals het door deu Groother
tog was benoemd, niet was in overeenstem
ming met de meerderheid van den gemeen
teraad. Thans bij hunne terugkomst ver
klaarde hun woordvoerder, dat r.g iu hun
protest volharden, maar bereid waren om
mede te werken ter afdoening der zaken,
die door de kiezers aan hunne zorg waren
toevertrouwd.
De Commissie uit het Pruisische Huis
van Afgevaardigden, welke het wetsontwerp
op de volksscholen onderzoekt, heeft hare
werkzaamheden met zooveel jjver doorgezet
dat zjj vermoedelgk daarmede in vgf of zes
zittingen zal gereed zgn. De vrije-conser-
vatieven en de nationaal-liberalen hebben
getoond de trouwste voorstanders, het Cen
trum de meest besliste tegenstander te zjjn.
De vrjjzinnigen zgn, voor het meeraudeel,
voor het voorstel. De houding der Duitsch-
conservatieven is nog niet beslist. Een deel
hunner, onder Graaf Clairou d'HausfOuville,
is voor het ontwerp, een ander deel sloot
zich, onder leiding van Dr. Kropatscheck,
bjj het Centrum aan.
Het Centrum vindt zgn woordvoerder
in den boezem der Commissie in de Afge
vaardigden Dr. Wïndthorst, Dr. Lieber en
Dr. Brüel de laatste is een Protestant
die allen, vooral in het nieuwe wetsontwerp
zeer terecht afkeuren, dat het ouderwjjs in
de godsdienstleer gegeven wordt bniten toa-
om dit op een leeftjjd dat andere geesteljjke
eigenschappen nog in 't geheel niet zijn ontwik
keld.
Nog oneindig fijner dan de smaak is de reuk.
Wjj kunnen daarmede de aanwezigheid van stof
fen waarnemen, die in zulke uiterst geringe hoe
veelheden aanwezig zjjn, dat in vergelijking van
de ruikproef alle andere chemische reacties niets
beteekenen.Eene kleine berekening zal dit duidelijk
maken.
Tien kilogram rozen leveren bij distillatie on
geveer een gram rozenolie; daar éene roos hoog
stens 2 gram weegt, bevat zij slechts het 5000ste
deel van een gram en dus een half milligram
aetherische olie. Deze olie moet nu voortdurend
vervluchtigen om voor onzen neus merkbaar te
zjjn. Nemen we aan dat eene roos in 50 uur
haar geur verliest dan wordt het vervliegen van
dat halve milligram rozenolie verdeeld over 3000
minuten. In elk minuut staat dus de roos 0,00017
milligram aetherische olie af. Nu weet ieder dat
er veel minder dan eene minuut noodig ia om
zicht der onders of van de geesteljjke over
heid, terwjjl het nieuwe wetsontwerp den
leerplicht blijft voorschrijven. Het is nog
niet geheel zeker, dat het ontwerp in deze
zitting zal in behandeling komen. Ook de
Voorzitter der Kamer, de Heer Von Köller
twijfelt aan de mogelijkheid der afdoening.
Bjj eene gelegenheid van een door Ca
pri vi gegeveu parlementair diner heeft deKei-
zer zich met verschillende Afgevaardigden
onderhouden over bjjoa allej vraagstukken
van de binnenlandscbe politiek. Het langst,
bijna een half uur, sprak: hjj met den vrij
zinnigen fabrikant Schmidt, uit Elberfeld,
en met het Silezische lid van het Centrum
Dr. Porsch. Tegenover beiden zou de Keizer
zgne scherpe afkeuring over Von Bismarck's
politiek hebben uitgesproken.
Wat de Keizergezegd heeft, wordt overi
gens door de de bladen niet woordelijk mede
gedeeld. Wel vermelden verscheiden bladen
dat de critiek, door den Keizer over Von
Bismarck uitgesproken, scherper was, dan
tot dusver nog ergens uit zjjn mond werd
vernomen. De Keizer nam verder den Mi
nister der middelen van openbaar verkeer,
Maybach, in bescherming tegen de aanval
len, op dezen gericht door iudustriëeleri uit
Rjjnland, bij welke gelegenheid bjj bizon
der goed ingelicht bleek te zgn over de
zaak van het zoogen. Schienen-Cartell. Naar
aauleiding van het verzet der groote indns-
triëelen tegen zgne politiek op sociaal gebied,
zeide de Keizer woordelijk: »Ik kan toch
niet enkele standen boven de andere voor
trekken
De Reichsanzeiger maakt bekend, dat
den 20u dezer de openbare iuschrgviug zal
opengesteld worden voor eene 3 pCt. Rgks-
leening groot 200 millioen mark en voor
eene Pruisische leening groot 250 millioen
mark. De iuschrijvingskoera is 84.40. De
schuldbekentenissen zullen 200, 500, 1000,
2000, en 5000 mark groot zijn.
Nieuwe bepalingen ziju afgekondigd
betreffende het toezicht op de vreemdelin
gen. Alle in de Rjjkslanden voor goed ge
vestigde of daar langer dan acht weken
verblijvende vreemdelingen zullen zich bin
nen 14 dagen tot het Kreisbestuur of deu
directeur van politie moeten wenden ter
verkrjjging van legitimatiekaarten.
Freeman's Journal deelt mede, dat
Paroell voornemens is in een aantal groote
meetings tot bet volk van Ierland het woord
te voeren, vermoedelgk tot het doen van
onthullingen over de jongste onderhande
lingen. Reeds Zondag zal bij te Dublin be
ginnen. Het blad weet voorts mee te deelen,
dat Paruell van alle kanten telegrammen
uit Ierland ontvangt, waarin bem betuigin
gen worden gedaan van ongeschokt ver
trouwen in zijn beleid.
Aan een journalist heeft Parnell zeer
nadrukkelijk te verstaan gegeven, dat hg
voor dwang, van welke zijde die ook kome,
zich niet zal terugtrekken. Hjj zal niet het
hoofd buigen, noch voor Gladstone's wacht
woord, noch voor dat van de Iersche Gees
telijkheid.
Do auti-Parnellistische Afgevaardig
den hebben besloten tot het stichten van
eene roos aan haar geur te herkennen; ja wat meer
zegt, het verschil in geur bij do rozensoorten
berust op de aanwezigheid van nog veel gerin
gere hoeveelheden aetherische olie, die met de
rozenolie vermengd is en toch ruiken wij dat
onderscheid gemakkeljjk. Dit is dus eene reactie,
zoo fijn, dat zij met geen ander waarnemings
proces kan vergeleken worden.
Hoe laDg de geur van kunst-muskus blijft
aanhangen is ook bekend. Iemand had de kurk
van eene fleseh met^die stof even aangeraakt en
na herhaalde wasschingen met water en zeep ge
durende drie dagen was hij de lucht nog niet
kwijt.
Door eene kamer werd een toegeslotene flesch
met muskus slechts even heen gedragen en ook
na dagen lang luchten was de stof nog door do
reuk herkenbaar. De hoeveelheden, die hier wer
den waargenomen, zjjn zoo uiterst gering, dat zjj
niet meer door berekening kunnen aangegeven
worden.
Markwaardig is het, dat ook bjj de dieren de
een Ierschen Nationalen Boud en het be
noemen van eene Commissie, welke deze
beweging zal hebben te leiden. De nieuwe
organisatie zal tot de nationale Liga in
geenerlei betrekking staan.
Eene voorname firma te Liverpool
heeft eene particuliere dépêche uit Chili
ontvangeD, waarin verzocht werd, alle ver
zendingen van goederen naar Chili te sta
ken, aangezien het einde van deu burger
oorlog niet te voorzien is. President Bal-
maceda heeft voor twaalf millioen dollars
papieren geld uitgegeven.
De Oostenrgksche Neue Freie Presse
maakt het herderlijk schrgveD, door 32
Bisschoppen uitgevaardigd ter gelegenheid
van de verkiezingen, openbaar.
Do Bisschoppen roepen de geloovigeu tot
ijverige deelneming aan de verkiezingen op,
hen wijzende op den ernst der tijden. Naast
de groote vordering toch, die de wetenschap
en de beschaving maken, ziet men het ge
loof en het Christendom steeds minder bloei
en en krachtdadig werken in het hart en
den geest der volkereü.
Eene bandelooze pers en de mannen der
omverwerping zaaien ontevredenheid en
klassenhaat, öaarbjj komt dat dat de bo
vendrijvende politiek iu den laatsten tijd
der Kerk niet genegen was. Een mede-toe-
zicht op het ouderwijs werd haar zelfs ont
zegd. Daarom», dus vermanen de Bisschop
pen, kiest Katholieke mannen! Evenwel,
naar de Katholieko grondregelen, mag in
hevigen partijstrijd de Christeljjke liefde niet
outbrekeB. De liejde voor het eigen volk mag
nietmet verkrachting der wet van broeder
en naastenliefdein heidenschen rassenhaat
ontaarden.
Zooals gewoonlijk, bij het aanbreken
van de leute, komen er weer tjjdingen in
over onrustige bewegingen op het eiland
Creta. Samenscholingen van Turksche sol
daten worden veelvuldig waargenomen en
tele boeren hebben hunne dorpen verlaten
en z'ch in de bergen vereenigd, zoodat er
eene st lte heerscht, zooals gewoonljjk aan
een onweder voorafgaat. De Grieksche Re-
geering stelt alle pogingen in het werk om
onlusten en botsingen te voorkomen. Men
hoopt dat ook de Turksche van hare zjjde,
door waakzaamheid en door het tegemoet
bomen aan gevoeligheden en aan rechtma
tige eischen daartoe zal medewerken.
Volgens berichten uit Constantinopel
heeft het Turksche havenbestuur eene re
geling afgekondigd, volgens welke alleen
leden eener door het bestuur opgerichte
vereeniging van sjouwers de aankomende
schepen mogen lossen. Hierdoor zonden een
aantal Malteesers hunne broodwinning ver
liezen en de Eagelsche stoombooten groot
oponthoud ondervinden, wanneer de ver
tegenwoordigers van Engeland er niet in
slagen kunnen, gedaan te krjjgen dat het
verbod wordt opgeheven.
Volgens dezer dagen indirect ontvan
gen telegrammen uit Chili, zouden de opstan
delingen Valparaiso hebben hernomen en
begint de overtuiging veld te winnen, dat
de opstandelingen door eene buitenlandsche
mogendheid worden gesteund.
reuk- en smaakzin buitengewoon is ontwikkeld
Hoe nauwkeurig bjjen en hommels verschillende
bloesems onderscheiden, is bekend. Zjj worden
door de reuk ook maar door weinig in 't oog vallende
bloemen als die der linde van zeer ver aange
trokken. In eene verffabriek werden door hetda-
geljjks uitgieten van eene aniline houdende stof
geregeld honderdduizenden bijen en wespen aan
getrokken, die zich te goed deden aan de zeer
verdunde, bloesemachtige geur van de aniline.
Maar ook de smaakzin der insecten werd door
eene zeer orgineele proef van Dr. Rabow te Pots
dam aangetoond. In eene suikerbakkerjj waar tal-
looze vliegen waren, liet hjj een koek neerleggen,
die niet met suiker maar met de bekende uit
koolteer gewonnen sacharine was bestrooid. Ter
wjjl alle andere koeken sterk doorvliegen wer
den bezocht, bleef de koek met sacharine daar
van verschoond de vliegen onderscheiden
scherp tusschen de zoetheid suiker en die van
sacharine.
