NIEUWE
No. 1656
Zrndag 1 Maart 189'.
16de Jaargang.
Klcsrechlverlangens.
BUITENLAMP.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBEAIT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels.30 Cents,
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contaut
Adrertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERSfe LA UBEI.
Evenals op het maatschappelijk terreiu
en in het dageljjksch leveD, doet de mode
zucht ook op politiek gebied zich gelden.
En geen wonder, waar een der groote
liberale staatkundigen indertijd gesproken
heeft van een volkswaan van den dag, daar
had hij het oog op de steeds afwisselende
verlangens en wenscbeu vaa de menigte,
die nu dit en korten tijd later dat gevoelen
op politiek terrein is toegedaan.
Het medegaau met elke verandering,
het volgen van elke nieuwe denk wjjze zou-
der nauwkeurig onderzoek naar de prac-
tische nuttigheid er vhd, wjj betreuren het
voor ons vaderland ten sterkste en zouden
gaarne wenschen, dat ook in dit opzicht de
oud-Hollandsche degelijkheid nog in dezelfde
mate als vroeger bestond.
Dit is echter bij velen niet meer het ge
val. Vooral ten opzichte van een der staat
kundige vraagstukken is de modezucht en
het verlangen naar verandering bg een
deel van ous volk bedenkeljjk toegenomen.
Wjj hebben hier bet oog op de quaestie
vau het kiesrecht. Door de voorstanders vaa
sommige staatkundige richtingen hier te
lande wordt het deukbeeld geopperd aan het
kiesrecht meerdere uitbreiding te geven, dan
het sedett de jongste herziening der Grond-
wet heeft gekregen, ja, bg alle partgeu
vindt nieu personen, die eene uitbreiding van
het kiezersvolk weuschtlgk achten.
Wg gelooven echter dat een krachtig ver
zet tegen de strooming, welke uitbreiding
van het kiesrecht wil, alleszins gewettigd
en gerechtvaardigd is.
Ia de eerste plaats wenschen wg er de
aandacht op te vestigeD, dat aan het ver
langen naar eene andere basis voor kiesbe
voegdheid dan de census zeer moeilgk zal zjjn
te voldoen. Wel zijn er verschillende zaken
opgegeven, die men als grondslag voor de
kiesbevoegdheid wil doen gelden, maar naar
onze innige overtuiging zal het zeer veel
moeite kosten, ja zelfs geheel onmogelijk
wezen, eene basis op te geven, die eren recht
vaardig en oren nauwkeurig zal zjjn als de
census, welke op dit oogenblik bestaat.
Meu spreekt tegenwoordig van het zoo
genaamde huismauskiesrecht, van het capa-
citeiten-stehel, van het algemeen stemrecht,
enz. en gelooft dan dat bg invoering van
een dezer systemen eeD toestand verkregen
kan wordeD, die aan alle onbillijkheid een
einde maakt.
In dit opzicht zgn wg niet zoo optimis
tisch. Het eene zoowel als het andere stel
sel heeft bezwaren, die veel grooter zgn dan
de goede zjjde er ran. Het nadeel weegt niet
tegen het voordeel er van op. Al zullen bg
eene reorganisatie van ons kiesstelsel som-
FEU1LLETON.
Eene echte Manilla.
Vervolg.)
Al» alles zwjjgend was verteerd, werd de sigaar
voor den dag gehaald.
Luitenant Schmidt haalde een ding, dat zwart
waa van ouderdom, nit een verfrommeld zakje;
ik opende mijn koker en zocht een poos onder
de verschillende soorten. Telkens als ik dat deed,
snuffelde Pralinières met zijn neus langs mijne
sigaren, en als ik er eindelijk een uitnam, kneep
hij duim en wijsvinger bg elkaar als een tangetje en
haalde er ook een uit.
Echte manilla? vroeg hij dan met halfgesloten
oogen onderzoekend en ruikend; andere rook ik
niet; weinig maar goed, op den prijs komt het
mij niet aan.
Daarin had hjj guljjk. Ik geloof niet, dat hg
ooit van zgn leven eene sigaar heeft gekocht; hg
voorzag zich uit de kokers van andere lui goed-
kooper kon hg Diet klaar komen.
Als men zelf rooken wil, presenteert men zijn
vriend of bekende tene sigaar. Als men dan elkaar
den rook toeblaast, knikt men goedkeurend en
heeft men schik. Als men eiken Vrijdag eene
sigaar missen moet, en wel de beste, die men
zich zeiven niet gunt, maar voor eene passende
gelegenheid wilde bewaren, dan wordt men ein
delijk baloorig.
mige personen, die thans van het kiesrecht
verstoken zjja, dan ook hunne stem ktinn6n
uitbrengen, wg verwachten er geen heil van,
omdat elke uitbreiding van het pays légal
meer personen tot kiezer zal maken, die het
niet waardig zgn en er geen recht op bezitten,
dan die er wel een goed gebruik vau zouden
weten te maken.
Zonder dus aaa het thaus bestaande cen-
sus-stelsel de volmaaktheid te willen toe
schrijven, is het naar ons oordeel rechtvaar
diger en billgker dan nieuwe kiesstelsels
kunneo wezen. Dit in 't oog houdende, mee-
nen wij, dat het geheel verkeerd zou wezeu
mede te gaan roepen in het koor, dat de
uitbreiding vau het kiesrecht bezingt, maar
welks grondtoon het algemeen stemrecht
moet beeten.
Tegen veranderen zgn wij niet gekant,
mits daarbij als voorwaarde hbt verbeteren
wordt gevoegd, wijzigen zonder dat er iets
beter voor in de plaats kau stellen, is eene
gevaarlijke proefneming die dubbel gevaar
lijk is, wanueer men zich op een weg be
vindt, waarop geen terugtreden mogelijk is.
Men bedenke het wel, heeft men eenmaal
aan het volk het algemeen stemrecht in
handen gegeven dan gaat bet niet aan te
zeggen: het vroegere stelsel was beter, dus
laat ons maar weder tot de toestanden vau
vroeger terugkeeren.
Wg gelooven, dat men bij de uitbreiding
van het kiesrecht staat op een hellend vlak;
geeft men toe aan den drang, welke naar
beneden trekt, dan is geen kracht meer in
staat om het vallen te beletten. De grootste
voorzichtigheid dient daarom in acht ge
nomen te worden en elke proefneming ver
meden, wanneer men niet de zekere over
tuiging bezit iets beters voor het oude in
de plaats te kuuneu stellen.
Er zijn echter nog andere redenen, die ons
tegenstanders doen zgn van eene gevaarljjke
uitbreiding van het kiesrecht.
Wanneer mea hotgetal kiezers aanzienlijk
gaat vermeerdereu, moet men toch niet mee-
nen, dat daardoor eene zuiverder uiting van
den uationaleu wil zal verkregen worden.
Wij zien het in lauden, waar het algemeen
stemrecht wordt uitgeoefend.
Foiteljjk zgn bet daar de groote leiders der
partgen, die ook bg de verkiezingen den toon
aangeven, en die hun wil doen zegepralen. De
groote menigte,die zich geen zelfstandig oor
deel weet te vormen, hetgeen wg zeer begrij
pelijk vinden, volgt blindelings de weuken en
raadgevingen,de pressie en den drang,die door
de aanvoerders wordt uitgeoefend. Niet het
volk is bij de verkiezingen aan het woord,
maar de volksleiders, die zich zoo vaak volks
misleiders betoonen.
Iu naam bezit daarom het algemeen stem
recht, waartoe elke uitbreiding van het
Op de sigaar kwam het eigenlijk niet aan,
maar de manier kon mij niet bevallen; als men
iets hebben wil, kan men vragen, of wachten tot
men gepresenteerd wordt, maar eigenaardig er
nit nemen, neen, dat ontstemt iemand, al wordt
zjjne sigaar naderhand nog zoo geprezen.
De kruik gaat zoolang te water totdat ae
breekt; de zaak moest tot een einde komen. En
dat gebeurde. Ik broeide een zeker plan uit;
het zou de laatste manilla geweest zijn, die hij
uit mgn koker had gehaald. Hij zou van het kunstje
radicaal worden genezen.
Reëds den volgenden morgen liet ik door mgn
oppasser de goedkoopste sigaar halen,die de tabaks
handelaar in zgn winkel had. Het was een verkleurd
teringachtig ding, dat hier en daar groene plekken
vertoonde. Ik geloof, als men dien stinkstok had
aangesioken, dat hij zou gebrand hebben als droog
stroo. Belegen was hg zeker.
De sigaar kost een cent rapporteerde do
oppasser, door het langdurig onderzoek benauwd
gemaakt, als de Luit'n er drie neemt, krijgt hg er
een op den koop toe.
De prijs is niet hoog, zeide ik geruststellend,
breng de petroleumkan eens.
Ze moest nl. wat vochtig gemaakt worden,en
daarvoor scheen petroleum mij de beste vloeistof,
ook om het geheel verloren aroma te herstellen.
Toen ik na een paar uur van de krijgsschool
thuis kwam, was de sigaar dik opgezwollen en
donker bruin als een bloedzuiger. Nu beviel ze
mjj beter; ze was handelbaar, buigzaam geworden
kiesrecht toch langzamerhand voert, meer
rechtvaardigheid, doch inderdaad is hst veel
onrechtvaardiger dan het tegenwoordig be
staande kiesstelsel.
Thans zgn de kiezers toch voor een groot
deel zelfstandig. Wg willen nu nog niet eens
beweren, dat het nu bestaande kiesstelsel
waarborgt, dat de kiezers met meer kenuis
van zakeu kunnen oordeelen, maar ie elk
geval zgn de tegenwoordige kiezers door
hunne meerdere fiaanciëele onafhankelijk
heid, eer in staat zelfstandig te handelen, dan
de groote menigte, waarbjj het eigen belang
grooter rol speelt dan het algemeen belang.
Daar komt nog bg, dat naar onze meening
zij, die het meest in geldelgk opzicht bijdra
gen in de huishouding van den Staat, ook het
meeste recht bezitten om te beslissen, wat
met de Staatsgelden zal verricht worden. Bjj
het algemeen stemrecht geeft men aau de
groote menigte het recht om te oerdeelen
o»er zaken en quaestiën, waar zjj naar even
redigheid veel minder belang in stelleu ea
veel minder aanspraak op kuuDen maken.
Hut is echter niet de groote menigte, welke
zoo op algemeen stemrecht aandringt. Het
zijn de enke'e woordvoerders iu politieke sa
menkomsten, die aan het geheele volk het
stemrecht wilieu opdringen, omdat zg mee-
nen, wanneer zij eenmaal hebben medegs-
werkt om het algemeen stemrecht iu te voe
ren, dat ook aau ben uit dank der Natie het
hoogste gezag in den Staat zal opgedragen
worden. Het is dus alweder eigeubelaug, dat
velen dier partijleiders drjjft, en bij de me
nigte illusiëu tracht op te wekken, welke nim
mer in vervulling kuuueu komen.
Waarom wij ous in de laatste, of liever ia
de eerste plaats, zulke hevige tegenstanders
van eene kiesrechtuitbreiding, welke tot het
algemeeu stemrecht leidt, betoonen, is dat
hierdoor het begiusel der volkssouvereiuiteit
wordt gehuLigd en toegepast, een beginsel,
waarvau wij voor den Staat geen heil ver
nachten, daar het voert tot de omwenteling.
Hoe gaarne wij dan ook heilzame verande
ringen en verbeteringen willen zion tot stand
gebracht, alles wat den weg der revolutie op
gaat kan door ons niet worden toegejuicht.
De heerschappij van het volk achten wjj een
vloek voor het land, waarin zg wordt uitge
oefend.
Oogenscbijnlgk is kiesrechtuitbreiding dus
het voldoen van een eisch van het recht,
maar in werkelijkheid is het een stap in de
verkeerde richting, welke onberekenbaar veel
kwaad kan stichten.
Wjj geven het daarom een ieder in jover-
weging, die zijn vaderland lief heeft en orde
en rust bemintj wat de voorkeur verdient een
kiesstelsel, dat hoewel niet in alle opzichten
volmaakt, toch waarborgen verleent voor
rechtvaardigheid, orde en rust, of een stem-
nu kon men er iets mee doen.
Eerst droogde ik ze af, legde ze in de ven
sterbank en ging toen in eene lade zoeken, waar
ik allerlei rommel had liggen; kromme spijkers,
een onbruikbare vuurslag.leege pomadedoosjes,ver
roeste sleutels, brokjes lak, oude winterhandschoe
nen enz.
Ik koos eerst de handschoenen en hst lak en
legde beide naast de sigaar. Toen zocht ik nog
wat kruit, een (paar waslucifers, gomelastiek,
tneed mgn hond een vlokje baar af, en prakti
seerde dat alles met behulp van eene speld in
mgne uitzetbaargewordene sigaar. Deze was daar
door niet beschadigd, zelfs het geoefende oog
van een tabakshandelaar zou er niets verdachts
aan gezien hebben. Toen ik ze mijn hond voor
den nerts hield, niesde hij; dat beteekende echter
verder nists; want ten eerste niezen honden gauw
en ten tweede ging nog veel van de odeur ver
loren. Nadat de sigaar een geheelen week inde
temperatuur van mijne kamer had gelegen, was
ze iets in omvang toegenomen, maar zag niet
meer vettig en rook ook niet meer afschrikwek
kend. In mgn koker scheen zij, onder de andere,
met opzet dun gekozen, als dé voornaamste. Den
volgenden Vrijdag dreef het ongeduld mij voor
den gewonen tjjd voort. Toen ik tien minuten
voor zeven in het clublokaal kwam, zag de dikke
Schubert naar de klok en de kellner zette een
verbaasd gezicht. De tien minuten, die ik op de
zwarte sola alleen moest doorbrengen, schenen mg
^en uur.
recht, dat de macht iu handen kan geven
van enkele personen, die gedeeltelijk ban
delen uit eigen belang en gedeeltelijk wor
den gedreven door een telkens afwisselenden
volkswaan van den dag
Met volle overtuiging zal ieder oprecht
vaderlander het eerste verkiezen, en wg
vertrouwen daarom, dat de redevoeringen
van hen, die het algemeen stemrecht op den
voorgrond plaatsen, allengs op haar rechte
waarde zullen worden geschat als fe zgn
niets dan holle klanken zonder eenigen
waarachtigen inhoud.
Wanneer de kiezers van Juni hiervan
overtuigd zgn, dan zal de stemming voor
de Tweede Kamer ook ten opzichte der
kiesrechtquaestie zeker in 't meeste belang
vau ons land uitvallen.
Een chauvinistische ommekeer te Parijs,
de opruiende taal van sommige Fransche
blalen en het intrekken der reeds toege
zegde deelneming aan de Berlgnsehe ten
toonstelling door sommige Fransche kun
stenaars, heeft teBerljju de openbare meening
zeer ontstemd.
Het Berliner Tageblatt bericht, dat Graaf
Munster eergisteren iu een langdurig onder
houd met den Minister Ribot, dezen te ken
nen gegeven heeft dat de huidige poging van
Duitschland om op vriendschappelijken voet
met Fiankrgk te komen, wel eens de laatste
zou kunnen wezen- Dit blad, dat reeds sedert
jareu op verschillende wgzen en zonder op
houden eene verzoening met Frankrijk be
pleit heeft, zegt thans: >IIoe dreigend de
Marseillaise ook over de Vogezen weerklin
ken moge, met gelijk zelfbewustzijn als vóór
20 jaren zingen wij: Fest steht tend treu die
Waclit am. Rhein
De National-Zeilung zegt, in verband met
het vertrek van Keizerin Friedrich van Pa
rijs, voor het oogenblik te vertrouwen dat de
plichten der gastvrijheid in acht genomen
zullen worden, maar herinnert er niettemin
aau dat geen jaar onder een vredelievender
gesternte begon en tot den zomer verliep dan
het vreeseljjke oorlogsjaar 1870.
De Vossische Zeitung meent, dat bljjde ver
wachtingen voor de toekomst aan de reis van
Keizerin Friedrich reeds niet meer te verbin
den zgn; men kan reeds tevreden wezen, als
de opnieuw aangeblazen hartstochten van
lieverlede weder voor eene kalmere stemming
zullen plaats maken.
Zoo luid het oordeel in de bladen. Hoe on
verwacht de chauvinistische uitbarsting ge
komen is, blg'kt uit de redevoering, door den
Keizerljjken Stadhouder,Prius Hohenlohe, te
Straatsburg eergisteren-avond uitgesproken
aan een feestmaal van den Elzasser Land-
Met klokslag zeven kwam Luitenant Schmidt.
Hg groette mij, hing spoedig jas en hoed aan den
kapstok, legde dj linkerhand op de tafel, maakte
een gracieuzen zwaai en zat het volgende oogen
blik met een ernstig gezicht naast mg.
Bier kregen wg nog niet; dat gebeurde eerst,
als alle drie bg elkaar ware». Maar Paul ontbrak
nog, en hg was altgd zoo punctueel. Als hg heden
eens niet kwam, was de geheele avond bedorven.
Ja, daar was hg, in een geruit grijs zomer
jasje, de lichtblauwe das, het puntje van den
neus rood door de vorst en als altgd, met een
lachje op het vale gezicht.
Nu bracht de kellner het bier en spoedig
daarna het avondeten, dat reeds op ons wachtte.
Wg aten zwggend. Bg den eersten dronk kniktsn
wg elkaar toe, en eerst bg het geurige kruid
raakten de tongen los.
Luitenant Schmidt had er reeds den brand in,
toen ik nog altjjd aan 't uitzoeken was. Einde
lijk nam ik eene van de dunne, die alle even goed
waren.
Palmanon, die duim en wijsvinger al gereed
had, pikte dadelijk den bloedzuiger ei uit.
Tooh manilla? vroeg hg.
Natuurlijk! anders rook ik niet.
Toen besnuffelde hij de sigaar, iets langer dan
gewoonlijk maar daarvoor was hg er ook des te
meer mee in z|jn schik.
[Slot volgt.)
RIEM
RUT.
"MAlNTIENDKAr.
