NIEUWE
i»
$0. 1657
Woensdag 4 Maart 189!.
16de Jaargang.
De ex-Rijkskanselier.
BUITENLA l*l>7
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DHR ADVERTENTIEN.
Eene echte Manilla.
COURll
m
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad V6rschgnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B TI R E A IT: St. Janstraat Haarlem.
Tan 16 regels.30 Cents
Elke regel meeri
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Adrertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgereri! KÜPP1R8 k 1. AU1IT.
In de periode zgner uitgebreide macht,
toen een val hem, zelfs in zgne droomeu, niet
mogelpk scheen, heeft de man, dien men
thans den ex-Rijkskanselier noemt, nu endan
in parlementaire redevoeringen met de ge
dachte gecoquetteerd, dat hij wellicht een
maal oppositie zou kunnen voeren in den
Rjjksdag. Thans zou die tijd gekomen zjjn en
het is geen wonder, dat sinds zjjn aftreden
aanhoudend bet gerucht zich verspreidt, dat
bij zal plaats nemen in de parlementaire are
na van den Rijksdag of, in engere aangele
genheden, van het Heereuhuis. Die hem en
de omstandigheden beter kent, is vooraf over
tuigd, dat daaraan nooit valt te denken. Be
halve redenen vao financiëelen aard, die Prins
Von Bismarck terughouden om zich te Ber
lijn te vestigen en afgezien van de moeilijke
positie, waarin hg zich zelf en zijne vrienden
zou brengen,bestaan er tegen zjjue parlemen
taire werkdadigheid gewichtige politieke be
zwaren. In het Heerenhuis, zou hjj voor het
uiten van politieke ontboezemingen, welke
hem na aan het harte liggen, nooit of slechts
zeer zei len gelegenheid hebben en om in deu
Rijksdag te komen, dat zal zeer moeilijk
gaan. Een bepaald mandaat, dat hem slechts
uit een agrarisch of uit een voor beschermende
rechten streng gezind kiesdistrict zou kunnen
verschaft worden, vrerd b.m nog niet aange
boden. De voorwaarden om een mandaat te
verkrjjgen zouden hem moeiljjk vallen, wan
neer hg op de gedachte kwam om inplaats
van door anonieme persartikelen, persoonlijk
aan de politiek deel te nemen.
Men schjjnt den aanhang, dien de ex-Kan-
stlier op politiek gebied nog bezit, zeer te
overschatten. Veel meer nog dan de pers ver
kondigt, is er bjj de politici van de vroeger
aan hem onderdanige paitjjen een afkeeront-
staan tegen zgu gausche systeem. Persoon
lijke vereering, deels met medeljjden eu be
klag vermengd, geniet hg meer dan politieke
sympathie. De erkenning van zijne groote
gebreken nevens zjjue groote eigenschappen,
beeft zoowel ouder zgne vroegere als ouder
zgne tegenwoordige vereerders, zooala men
zich overtuigen kaD,eene kolossale propagan
da gemaakt eu ook die organen en partjj-
groepen, welke zich thaus nog bij zekere ge
legenheden op hem beroepen en hem ter be
scherming zijner vroegere politiek nog op bet
kussen wenscheu, denken daarbij slechts aan
enkele, zeer bepaalde dealen zjjner politiek.
Deze aan de agrarische aangelegenheden, de
anderen aan de beschermende rechten, enkele
FEUILLETON.
Vervolg en slot.)
Een eigenaardig aroma! zeide hij, waar
schijnlijk eene La Gloria, op den vetsten bodem
van Manilla gewassen, door de zon der tropen
doorgloeid.
Ik rookte nu ook; maar de Vicomte draalde
nog. Er kwamen twee heeren en eene dame; zjj
zetten zich aan de ronde tafel bij het venster,
't Schenen buitenlui, naar kleeding en manieren
te oordeelen. De heeren waren mager en droegejj
hoornen brillen, waardoor ze op uilen geleken."
De vrouw was dik en had geene bizondere ken-
teekenen.
Nadat ze de hoofden bij elkaar gestoken hadden,
bestelden ze drie glazen bier en drie porties ha-
zepeper.
Palmsnon tobde nog met zijne sigaar; hij nam
juist den derden lucifer, maar behoorlijk vuur
kwam er niet; het ding rookte en smeulde slechts.
Ze heeft geen lucht, zeide Luitenant Schmidt.
Piregate trok, dat zijne wangen er hol van ston
den.
Integendeel, mompelde hij, met het dikke
ding tus.chen zjjn tanden, de sigaar is uitstekend
gemaakt; maar het blad is te olieachtig, dat komt
van den vetten grond.
Als hij eens vermoed had, waarvan het wer
kelijk kwam. De ingedroogde petroleum zweette uit;
het dekblad glom van vet.
Nu begint ze! riep de Vicomte, alle goede din
gen gaan langzaam.
Hjj rookte nu geweldig, maar eigenlijk slechts
vurige dwepers wellicht ook aau de koloniale
politiek; aan zgns sociale politiek echter nog
maar weinigen en dau nog niet vanganscher
harte. Deo ganschen Von Bismarck wenscht
geeue partij, ook geeue enkele groep, die
eene noemenswaardige rol vervult, terug.
Het is eene gansch ongeloofbare misken
ning der feitelijke omstaudigheden wauneer
een der Von Bismarcks gezinde organen
beweert, dat de ex-Rijkskanselier in den
Rijksdag een alles overheerschand persoon
zou ziju en dat hij als Afgevaardigde deu-
zelfdeu invload zou kunnen uitoefenen als
aau de tafel in den Bondsraad en dat er
wellicht geene Regearing mogelijk zou zijn
wanneer Von Bismarck oppositie zou voe
ren. Welk eene phantasie! Prins Von Bis
marck weet waarschijnlijk zeer goed met
welk gevolg bij de politici, die niet vast in
de oppositie tegen hem stonden, onschadelijk
beeft gemaakt en omdat hg zulks weet,
deukt bij zelf uiet daarvan, uit de agrarische
en de daarmede aanverwante politici een
front te vormen, want hij zon het moeten
beleven, dat de saamgebrachte kaders bij
het eerste het beste treffen uiteen stoven en
hem schier alleen lieten staan. Het is echter
ook eene groote minachting van zijn op
volger en eene even groote overschatting
van den ex-Kanselier, wanneer zijne enthu-
siastiscbe vereerders gclooveu, dat hij op
parlementair gebied onweerstaanbaar zou
zjjn. Dat was Von Bismarck reeds lang niet
meer en zelfs toen hij van den Bondsraads-
discb at ten strijde trok, :heeft een blind
entbosiasme en eene groote overdr jj ving zgne
parlementaire daden als zegepralen geken
schetst, terwijl zjj, objectief van het stand
punt der debatten beschouwd, dikwerf be
paalde nederlageu waren. En dit zou ouge-
twjjfeld nog sterker te voorschijn komen,
wanneer Von Bismarck als Afgevaardigde
sprak, daar de kansen tusschen hem en zjjne
tegenstanders dan gelijk verdeeld zijn en aan
de tafel van den Bondsraad zjju opvolger
zit, die, hoewel minder geniaal, in scherpte
en iu kloek verstand met hem gelijk staat,
ja hem in oratorische behendigheid en kalme
rust zelfs verre overtreft.
Zelfs als de Heer Von Caprivi niet de
uitstekende spreker was, die hg tot ieders
verbazing toont te zjjn, bjj zou de door Von
Bismarck gesmbede wapens slechts tegen
dezen behoeven te gebruiken. Het verwer
pelijke van elke oppositie tegen de politiek
van Z. M. den Keizer, zegt de Frankfurter
Zeitung met recht, beeft Prins Von Bismarck
iu zoo vele variatiëu en oratorische ont-
aan het ondereinde, vanwaar een dikke, leelijke
grauwe walm opsteeg.
Schmidt bewoog zjjne neusv'eugels in sleu
renden zin en stiet mij asn onder tafel. 1 ma
gerste der beide vreemde heeren rook aan zjju
hazepeper en zag vragend de dikke vrouw aan;
die het echter niet bemerkte en bleef eten.
't Was nu aan den wollen handschoen toe.
Om mij goed te houden, keek ik Moltke aan, die
rechts na»st rnjj hing.
Een beetje zwaar! zeide Picaud, toen hij
een poosje had doorgerookt. Hjj droogde zich
het tweet van zjjn voorhoofd en dronk zjjn glas
uit.
Kellner! riep hjj, vnog een heel glas!
Wijl dat echter tegen de gewoonte was, bracht
hij toch een half.
Over onze tafel lag een zware, grauwe wolk,
en menigmaal schoten er bliksemstraaltjes uit
Piregates sigaar, als een zwak weerlichten.
Lieve deugd! zeide Schmidt met een boos
gezicht, Falmanon begon er spookachtig uit te
zien; hij was meer bleek dan blauw, de kleine
pruik zat hem op een oor en de mottige s; or
en bakkebaarden hingen moedeloos naar beneden.
Zjjn oog was verglaasd en het anders zoo vroolijk
gelaat had iets apathisch gekregen. Op de uit
drukking van Luitenant Schmidt helderde het
evenwel een oogeublik op.
Ze was gesalpeterd, antwoordde hjj met
matte stem, toen werd hjj weer stil en pafte
werktuigeljjk door.
Wij voerden een afgebrok n gesprek over
hoogere meetkunde, waarover Schmidt een boek
wilde schrijven Zjjne opmerkingen werden echter
gedurig korter en de krachtige signalen zjjner
beenen tegen de mijne namen toe.
De arme Vicomte zag er uit, of men hem zjjn
boezemingen bewezen, dat men slechts zgne
eigene redevoeringen tegen hem heeft te
honden en dan de lachers aan zgne zgde
krijgt. En daaraan zal de ex- Kanselier zich
niet wagen. De Kurbraudeuburgsche Vazal
blijft dus rustig te huis.«
Het gebeurde te Pargs beheerscht in
Duitschland Dog altoos de openbare mee
ning. De National Zeitung zet hare critiek
omtrent de zaak voort. In de parlementaire
kringen, zegt zij, wordt verhaald, dat, even
als aan den Franscheu Gezant te Berlijn,
en aan den Duitschen Gezant te Pargs, ook
aan den Rijkskanselier eerst op het laatste
oogenblik bericht omtrent de reis der Kei
zerin-moeder is gegeven. Uit aanmerking
van de politieke verantwoordelijkheid van
den leidenden staatsman verklaart de Na
tional Zeitung tegen zoo iets te moeten pro-
lesteereu, daar toch, wat de openbare be
langen des lands betreft, de Rijkskanselier
van alles in tijds moet onderricht zjjn. Te
vens meldt het blad, dat ook de brief van
rouwbeklag des Keizers over den dood van
Meissonier eene uitsluitend persoonlijke
uiting des Keizers is geweest. Eigenlijk
tracht de NalionalZeitung te doen uitkomen,
dat de jongste pogingen des Keizers tot toe
nadering jegens Frankrijk hebben plaats ge
had zonder voorafgegaan overleg met den
Rijkskanselier Caprivi.
De Norddeutsche Allgemeine Zeitung wgst
op de eenstemmigheid iu de geheele Duit-
sche pers bij de beoordeeling omtrent het
iu Frankrgk gebeurde, al moge die ook ver
schillend worden uitgedrukt. In dat een
stemmige der vaderlandscbe gezindheid zal
men een hechten waarborg mogeu zien, dat
wanneer er te eeniger tijd eene schending
van de waardigheid of van de belangen des
volks mocht plaats hebben, van de Alpen
tot de zee alle Duitschers zich bij elkaar
zouden aansluiten in de gedachte aan het
éene eu groote vaderland.
Tegenover de geruchten omtrent doel en
voornemens met het bezoek van Keizerin
Frederik te Pargs kan de Norddeutsche All
gemeine Zeitung verzekeren, dat de reis alleen
wegens particuliere aangelegenheden is ge
daan en dat daarom aan de Gezauten Her
bette en Manster ook eerst op het laatste
oogenblik bericht van de reis is gegeven.
De conservatieve Reichibote wil niet ge-
looven, dat de nieuwe verscherping der bepa
lingen aangaande de paspoorten en het grens-
laatate kasteel had ontnomen.
De magere heer keek angstig om, of er niets ver
dachts in zijne nabijheid was.
Toen het gesprek met steeds langer pauze nog
een poosje was voortgesleept, knetterde het bjj
Palmanon en dadelijk was 't weer stil,
Eene 'lieg, die juist op hom toegonsde, maakte
rechtsomkeert; Luitenant Schmidt sloeg met de
vuist op de tafel, en de drie vreemdelingan ston
den op en begaven zich naar het aangrenzende
vertrek.
Geef mjj nog een glas bier! riep Pralinières
op klagenden toon.
Hij kreeg het echter niet, wjjl de kellner er
niet aan gewoon was.Ean het r en eene dame,die van
buiten kwamen en voornemens schenen, bjj ons
te gaan zitteD, bleven in den drempel staan en
keerden dadelijk terug.
Kort daarop kwam de dikke Schubert, snuf
felde eens en keek erg boo». Verdere uavorschingen
waagde hij echter niet en trok onverrichter zake
af.
't Wrare de hondenharen!
Piregate was geh«el stil gewordeD; hij zag er
uit, of hij naar het schavot moest: zoo bkek en
gelaten. Van tjjd tot tjjd maakte hij den mond
open en weder toe, en zoo dikwijls hij dat deed,
vloeide een klein beetje rook door de dunne lippen.
Daar begon het blauw te braden aan het dikke
eind van den stinkstok. Hjj lette er niet op. Schmidt
had het wel bemerkt, en ik keek weer naar
Moltke.
Nu kwam het gomelastiek, dat op 't punt
stond een vloeibaren vorm aan te nemen. Hoe
borrelde het op! Het werd zwaarder en daalde
naar de aarde, die alles tot zich trekt. Een stuk
ging los en viel brandend op het been van den
Yicomte, waar het met een blauw vlammetje bleef
verkeer in Eizas-Lotbaringen zijn uitgevaar
digd tengevolge van betgeen te Parge ia
voorgevallen, daar deze verscherping alsdan
te veel zou geljjken op de gedragsljjn van een
pruilenden versmaden minnaar. Het blad be
toogt, dat zulke delicate betrekkingen ale
die tusschen Duitschland en Frankrgk niet
mogen worden behandeld naar oogenblikke-
ljjke sanguinische gewaarworden, dus niet ia
dezen zin: eerst eene vriendeljjkbeid die veel
verder gaat dan zjj naar de feitelgke toestan
den kan gaan, en wanneer die niet den ge-
wenschten weerklank vindt, alsdan eene even
groote onvriendelijkheid.
Bjj de voorzetting der beraadslagingen
in den Rjjksdag, over de begrooting van oor
log, heeft Windthorst zjjn voorstel toegelicht
om aan de officieren na 12 jaren dienst eene
dienstpremie toe te kennen van 1000 mark.
Hg besloot zgne rede met het verzoek, zjjn
voorstel aan te nemen met eene zoo groot
mogeljjke meerderheid, opdat men overal
wete dat de Duitschers bouw en tronw staan
rondom hun Keizer, en onder alle omstan
digheden bereid zjjn, zgne waardigheid te
verdedigen tegen wien het ook zjj.
De Rjjksdag heeft de aanvraag der Regee
ring tot het toestaan van meerdere gelden
ten behoeve van stjjgende premiëa voor on
derofficieren van het 9de tot bet 12de dienst
jaar, verworpeu. Het voorstel Windthorst
(om 2,400,000 mark toe te staan voor pre-
miën aan onderofficieren, uitsluitend na af
loop van een twaalf-jarigen actieveu dienst)
is aangenomeri. Engen Richter verklaarde,
dat hjj had gehoopt op eene verbetering in
den toon der Regeering, maar dat die illusie
thans is verdreven.
Af en toe krijgt men te Pargs verkla
ringenvan schilders, die reeds te kennen had
den gegeven, dat zjj deel zullen nemen aan
de tentoonstelling te Berlijn, dat zjj van dit
plan afzien. De beweging, die ontstaan is te
gen de deelneming, aldus geveu zjj te kennen,
beeft er toe geleid, en zjj willen zich niet van
hunne kunstbroeders afscheiden. In eene zaak
als dezs behooreu zij éene Ijju te trekken.
De Gouverneur van Oporto beeft bil
jetten van de muren laten afscheuren, waar-
bjj het Volk tot opstand aangespoord werd,
naar aanleiding van de ontworpen leening
van 40,000 milïioeu reis.
Berichten uit Chili, loopende tot den
llen Februari, melden dat destijds de bur-
gerkrjjg heviger woedde dan ooit. Balmaceda
had zijn leger opgevoerd tot 30,000 man,
deels door gedwongen inljjving van vreem
delingen bjj bet leger, hetgeen reeds een
doorbranden. Toen het vuur door het dunne zo-
merbroekje drong, sprong hjj op, of een tarantula
hem gestoken had; hij hippelde op een beon
rond en sloeg zich op de djj, dat het klapte.
Toen hjj daarbij echter nog gloeiende gomelas
tiek aan zijne hand kreeg, sloeg.hjj als een be
zetene door de lucht.
Schreeuwen deed hij niet, omdat dit een officier
niet past; maar ik had toch medeljjden met hem
en kreeg berouw over mjjne krijgslist.
Toen ook het krnitin de sigaar ontplofte, was
het geheel met hem gedaan. Hjj liet het uit el
kaar gebarsten ding op den grond vallen, zette
zijn leeg bierglas aan de droge lippen, plaatste
het met een weemoedigen blik weer op tafel,
nam het zomerhoedje van den kapstok en verdween
met de grootst mogeljjke snelheid uit het lokaal.
Ik betaalde des armen Palmanons vertering.
Wjj beide anderen gingen dien avond ook
voor den gewonen tjjd weg. Toen wjj op straat
kwamen, maakte Schubert juist de vensters van
ons vertrek open.
Den volgenden Vrjjdag wa» de atmosfeer er
weder normaal; op Palmanons pantalon bemerkte ik
eene leeljjke, gestopte plek, in de vlakte zjjner
hand een stukje Engelsehe pleister, en toen ik
mjjn sigarenkoker opende, greep hij er niet op
de gewonj wjjze in. Hjj wendde zich integendeel
af en scheen noodlottige herinneringen te hebben.
NuLscheen het mjj weer niet te bevallen.dat hjj er
geene nam; er ontbrak mjj iets nu ik de magere
vingers niet meer zag grjjpen.
Later raakten wjj uit elkaar, en ik heb hem
vergeten evenals Schmidt en deze weer zijn boek
over hoogere meetkunde, dat nimmer is verschenen.
