NIEUWE
buitenland"
No. 1658
Vrlfdag 6 Maart 189!.
16de Jaargang.
De sociaal-democratie eo de
tien geboden Gods.
i.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B URE ATT: St. Janstraat Haarlem
NDIUI
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIBN.
Tan 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woenadag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜFPJEB8 k IiAUIEI.
Iu den catechismus der sociaal-democra
tie is voor 's Heereu wet van den berg
Siuaï geene plaats. De sociaal-democratie
wil immers het geloof aan God en aau eene
hoogere wereld uit het hart der menschen
scheuren en daardoor de menschen,zooals zjj
verkondigt, gelukkig maken. Welk eene
waanwijsheidI3 het niet de Christelijke
waarheid, die den menseh vrjjmaakt, is üet
niet Gods wet, welker navolging ons tot
tjjdeijjk en eeuwig geluk leidi? Atleeu de
Kerk en het Christendom kunneuden meuseh
gelukkig maken en de sociale quaestie op
lossen en wel ia waar op den groudslag der
tien geboden Gods. Even als God door Zijne
almacht de sterren richt, zoo dat zij op
rustige wig ze in wondervolle harmonie voort
gaan op hare baan, evenals bij de geringste
afwyking van een hemellichaam van de
voorgeschreven baan de gansche wereld in
een puinhoop zou veranderen, zoo heeft God
ook aan den inensch wetteD gegeven; Hij
heeft hem de baan gewezen gelijk Hij aau
de fonkelende sterreu hare baneu heeft voor-
geschreveu.Maar de banen der sterren zijn be
paald volgens natuurwetten; de wet voor den
menseh is eene wet voor den geest; zij heeft
hare uitdrukking in de tien geboden ge
vonden, welke God aan de meuschheid beeft
gegeven; zij is de grondwet voor het sociale
leven der menschheid. De sterren, zegt ons
de astronomie, bewegen zich door eene wet
en in het centrum harer beweging is seue
centrale zon, het centrale uitgangspunt der
beweging, om hetwelk alle zich moeten be
wegen. Ddze centrale zon voor den geest,
voor de wereld der geesten, is God zelf.
Vandaar het eerrte gebod: Gjj zuit slechts
aan een God gelooven. In dit gebod ligt het
centrum van het sociale leven, daarin be
vindt zich de centrale zot), om welke de
menschheid zich bewegen moet. Beweegt
zjj er zich niet om, dan spat de menschheid
uiteen, er ontstaat een chaos, de eeue stormt
tegen den andere in en de wereid der geesten
lost zich op.
Gjj zult slechts aau een God gelooven.
Kunnen wij ons eeue meuschheid zonder
God denken? Kunneu wij ons eene meusch
heid voorstellen zonder het bewustzijn van
het bestaan van een God? Kuunen wij ons
eene menschheid deuken, welker grootere
meerderheid niet meer aan een God gelcoh?
Kunnen wjj ons voorstellen wat zulk eene
menschheid zoude zjjn zouder het begrip
van God, D.e alles ziet, Die alles weet, Die
alles beheer3cht, richt en leidi; zonder het
geloof aan God, Die het goede beloout en
het booze bestraft? Stellen wij ons zulk eene
menschheid voor neen, zij is onmogelijk.
Reeds Cicero zeide: men kau volken viudeu
zonder steden, zonder muren, meu kan vol
ken vinden zonder kunsten, zonder weten-
FEU 1LLBT O A'.
Een jachtavontuur.
Ik had in een bootje plaats genomen om mij
naar een klein eiland te begeven, ten einde mg
daar eenige uren met het edele weidspel te ver
meien. Ik was juist op het punt van te landen,
toen eeue gansche vlucht wilde eendvogels over
mijn hoofd .treek. De roeiriemen ter zijde werpen
en mijn schietgeweer opnemen was het werk van
een oogenblik. Ik loste mjjn schot met zulk goed
gevolg, dat een tweede overbodig was, want ik had
een heele bjjt als 't ware in de vlucht gescholen.
Al de aangeschoten gevleugelde kwaker, kwameu
op het eiland terecht, werwaarts ik mij spoedde,
om mijn rijken buit te gaan opsporen. Dit duurde
eenige minuten, en toen ik naar het bootje omzag,
bemerkte ik, dat het door den wind was wegge
dreven. liet ranke vaartuig wa. op 40 meter af
stand van het eilandje op een bundel riet beland.
Om het te cereiken bleef mij niet. anders over dan
mjj te water te begeven.
Ik begon dus met mjj van mijne kleeren te
schappen, maar meu kan geen volk vinden
zonder geloof aau een God. Eene wereld
zonder God is een wereldkring zonder mid
delpunt: doelloos, planloos is dan het meu-
scbeljjk laven; de menseh wordt dau aarj
een ontzetteuden dood overgeleverd. Daarom
zien we ook, hoe da godloooheuing tot die
opvatting leidt, welke het loveu vervloekt
als eeue reeks vau rampen en kwalen en
dan ten slotte uitroept: het ware beter
niet geboren te zjju! Eene wereld zonder God
is eene wereld zonder doel en plan en ook het
leven der menschen is dan doel-en plan
loos. Neen, zonder God is het leven niet
waard, dat wij er de lasten van dragen.
Maar eene meuschheid, iu welker midden het
geloof aan God is, heeft een laven, dat in
vreugde eu lijden, dag eu nacht,eene hoogare
wijding vindt, een laven, dat nog in het
laat'te oogenblik een verzoenend afscheid
vindt bij de gedachte aan het opdagende be
tere vaderland. Daarom is het eerste gebo.1:
Gjj zult slechts aau een God galooreo, eea
sociaal gebod, eeu gebod, dat de meuschan
vereenigt om eeu centrum; eeu gebod, dat aan
de menschheid deu waarborg geeft vau eene
eeuwige vergelding, dat voor de ondeugd de
eeuwige straffen stelt, der deugd daarentegen
da eeuwige beloouing verzekert. De erken
ning van eeu eeuwigen God is een sociaal ge
bod, omdat God, de mc-mebheid vereeuigd
houdt.
Hat twetda gabod: Gij zult den naam van
uw God uiet ijdel gebruiken is een sociaal
gebod. Iu Gods tempel, bij degodsdienstoefe-
ningen, moet de meuseh eenigen tjjd rusten
van den arbeid der aarde. De werkman, die
deu ganschen dag, da gau.che waak arbeidt
in de iabriek, die tehuis teruggekeerd een be
scheiden woning vindt, voor dien opent zich
Gods huis opdat hij er binnentredende iets
schoons ontwaart, dat zjjn hart verheft, dat
zjjne ziel sterkt en troost. Welk eene sociale
beteekenis is er uiet gelegen in de gemeen
schappelijke godsdienstoefeningen! In het
Oud Verbond bad men zekere toevluchtsoor
den voor de vervolgden; het warau plaatsen,
waar de menschen konden uitrusten van
hunne zorgen, van hun lijden. Zulk een toe-
luehisoord is het Gods huis, is de Godsdienst.
De arme, de elieudige, de door ljjden gekwel
de,de door duizend kruizen bezochte menseh,
die overal distelen en doornen op zijn weg
vindt, bij neemt zijne toevlucht in het huis
van God, waar ook voor hem woorden van
troost weerklinken, waar ook hem een troos-
teud tafereel voor oogen treedt, waar ook
hjj wordt verkwikt iu zjjne groote elleude.
Sluit men voor den arme, voor deu lijdende,
de deuren van Gods tempel, waar viedt hij
dan nog eeue plaats waar hij troost ont
vangt? De rijken hebben huuLe paleizen,
hunne salons wat heeft de arme? Ont
neem hem het huis van God eu hij is totaal
verlaten ea verweesd. Daarom heeft het
tweede gebod: Houd den naam des Ileeren
heilig, daarom heeft de tempel Gods eene
sociale beteekenis; vandaar het woord: Za-
ontdoen. Toen ik daarmee half klaar was, ont
waarde ik tusschen mij en het bootje een voor
werp,dat mjj .chier van schrik deed verstjjven. Het
was een buitengewoon groote kaaiman, die onbe
weeglijk al. een boomstam daar lag, en zjjne kleine
doffe oogen op mij richtte. Het was eeu kolossaal
monster, dat de wetenschappelijke heeren, naar ik
meen, met den teckni:eken term van crocodilus lu
cius bestempelen. Zijn kop leekeenigszins op dien
van eeu reusachtigen snoek.
Ik bevoud mjj in eeue allerhaehelijkste positie.
Begaf ik mjj te water, dan werd ik een wisse
prooi vau den verslindenden alligator, en toch was
er geen ander middel om mijn bootje te bereiken.
Gij begrijpt, dat ik wtiuig lust had mij zeiven dit,
monster als ontbijt aan te bieden. Ik besloot dan
ook met geduld den Engel der redding te verbeiden.
Allerlei mogeljjkheden en onmogelijkheden door
kruisten mijne hersenen.
Een Indiaan kon wellicht op mijn roepen af
komen en mjj verlossen. Met deze hoop vleide ik
mij,ofschoon deze lieden hierook al heel zelden rond
dwalen. Ieder begrjjpt echter, dat ik liever bleef
wachten dao hier te water te gaan, daar ik later
merkte, dat het er wemelde van kaaimannen.
De hitte was schier ondragelijk, en ondanks mijn
lig zjjn de armen, want voor hen is het
hemelrijk reeds bier op aarde, gelijk de Al
machtige zegt. Slot volgt.)
In het Pruisische Huis van Afgevaardig
den is bjj eerste lezing in behandeling ge
bracht het wetsontwerp betreffende aanvul
ling en betere uitrusting van het staatsspoor-
weguet. Ter aauschaffiag van middelen van
exploitatie wordt daarbjj aangevraagd een
bedrag van 53,800,000 mark. Er werd be
sloten, het ontwerp te verzenden aan de
begrootingscom missie.
De ontwerpen voor de Patentwet ea
dat op de bescherming van handelsmerken,
zullen in den Rijksdag niet veel tjjd vor
deren, omdat do Regeering zich geheel met
de besluiten der voorbereidende Commissiëu
zal kuun8u vereenigeo.
De kleedermakers en de kleedermaak-
stars besloten op eeue, eergisteren te Lubeck
gehouden vergadering, het werk te staken
eu hooger loon te vrageu.
Naar verzekerd wordt schreef Kei
zerin Friedrich aau haar zoon, dat zjj te
Parjjs door alle, in verantwoordelijke be
trekking geplaatste personen, zoo hupsck en
voorkomend mogelijk is behandeld. E11 naar
mede verzekerd jwordt heeft ook de Frauscbe
Regeering ongevraagd explicatie gegeven en
daarbjj opgemerkt dat zjj geene wettelijke
wapenen tot hare beschikking had om de
uitvallen der chauvinistische bladen tegen
te gaan, maar alle maatregelen genomen
had, om zoodra het tot daden komen mocht,
die te beletten.
De 60 jarige Vorst Georg Victor zu
Waldeck Pyrmont heeft zich verloofd met
Prinses Louise van Sleeswyk Holstein
Glücksburg, geboren in 1858 en eene uicht
van deu Koning van Denemarken.
De plannen van deu Heer Beernaert
voor de kiesbervorming schrijft meu aan
het Handelsblad van Antwerpen zjjn thans
bepaald vastgesteld. Sierk door de instem
ming der twee parlementaire groepeD, zal
do Minister thans vooruitgaan eu de uitda
ging opnemen der liberalen, die hem ver
weten hebben dat hij geene oplossing had
voor te stellen.
Diusdag zal de Heer Beernaert zjjne ver
klaringen afleggen voor de centrale sectie.
Zjjn stelsel neemt als grondslag voor het
kiesrecht aan den duur van het verbljjf.
Volgens dezen basis zal het stemrecht, zon
der algemeen te zjjn, tot 5 of 6 honderd
duizend burgers worden uitgebreid.
Daar men den ouderdom van 25 jaren
en 3 jaar woning in dezelfde plaats zou
eischen, zouden veel woelige elementeu
daardoor uit het kieskorps verwijderd blijven.
*!)t* Het Lagerhuis heeft het hoofdstuk
der begrooting van marine, waarbjj de sterkte
der bemanniug op 71,000 man wordt ge
steld, aaugenomen.
Z. H. de Paus heeft de gelukwenschen
brandenden dorst, was ik bljj, dat de zon nog
hoog aan den hemel stond, als ik dacht aan de
ijselijkheden van den nacht.
Ik nam het besluit op het hoogste punt van
het eiland mij eene sterkte te bouwen van de
steeueu, die ik vond, om daar met mijue eenden en
injjn vurwapen, dat nog meteen schot geladen was,
mijn intrek te nemen.
Het werd eindelijk nacht. Ik viel allengs in
een zeer diepen slaap, die door de «ohrikkeljjksfa
droomen veeleer afmattend dan verkwikkend voor
mij was. Toen de zon weer aau den horizon ver
scheen, ontwaakte ik, afgemat van angsten ver-
moeiuis. Mijn eerste blik richtte ik op het
bootje. Het lag nog altoos even onbeweegeljjk op
dezelfde plek. De groote monsterkaaiman was ver
dwenen, maar in zijne plaats waren zes, van zijne
broers rondom het eiland aan 't spelemeien, en
andere zateu zelfs op den oever. Zij schenen het
oogenblik af te wachten, waarop ik mjjn schuilhoek
zou gaan verlaten. Zij beschouwden mij zichtbnar
als hun aangewezen buit. Hoe afzichtelijk z>gen
ze er uit. Hunne geschubde huid en hunne afgrijse
lijke, doffe oogen deden mg vau schrik versteven.
Ik dorst niet naar het strand om mijne droge
lippen te gaan verfrisschen. Eu toch was mijn
der Kardinalen ontvangen ter gelegeuheid
van zjjn verjaardag, aan den vooravond
van zjjn kroningsfeest.
Een adres van Kardinaal Lavalette beant
woordende zeide Z. H. de Paus dat het afge-
loopen jaar een jaar te meer is, dat onder
aanvallen op d6 Kerk voorbij ging. Zijne
Heiligheid herinderde aan het eeuwfeest van
Gregorius den Grooten, en voegde er by dat
dit tijdvak gelykt op dat, waarin die Paus
leefde toen de Kerk te strijden had tegen
de Lombarden en de Barbaren.
De Paus prees daarop de Regeeringen,
die de Missionarissen beschermen.
Z. H. zeide tevens dat by een gedeelte
der giften ter beschikking stelde voor het
bestrijden van de slaverny.
Bij de dezer dagen in Oostenryk ge
houden verkiezingen heeft de party der oude
Czechen eene groote nederlaag geleden, ter-
wjjl de auti-semieteu in Neder-Oostenryk
aan de Duitache liberalen tot dusver 5 ze
tels hebben ontrukt. In Moravië is de stand
van zaken uiet merkbaar gewijzigd, maar
de party der jonge Czechen heeft daar eene
krachtige minderheid verworven. Alles bij
genomen winnen de uiteiste partyeu.
Do verschillende fracties der repu-
blikeinsche party in Spanje zjjn ouder de
hoofdleiding van Ruiz Zorrilla te Biarritz
bijeengekomen om te trachten tot eenheid
te geraken.
El Imparcial schrijft dat het bjj eene po
ging gebleven is.
EIGlobe schryft van zjjn kant, dat er grond
bestaat om te gelooven dat het niet lang
meer duren zal of Ruiz Zorrilla komt de
grenzen over eu vestigt zich in Spanje, waar
hy drok werkzaam denkt te zjjn.
In de Italiaan8che Kamer van Af
gevaardigden deelde de waarnemende voor
zitter mede, dat de Heer Biancheri zjjn
ontslag had genomen als voorzitter.
Na eene langdurige beraadslaging tus
schen de:j Minister-President en de leden
van de oppositie OTer de staatkunde der
Regeering, heeft de Kamer volgens gebruik
besloteu het ontslag van den Heer Bian-
chiri niet aan te nemen.
De Voorzitter deelde mede, dat ^hy eeue
aanvraag had ontvangen om de Regeering
te interpolleeren over de voornemens der
Regeering ten aanzien der verbonden mo
gendheden.
De President der Argentynsche Re
publiek ontbood de directeuren der parti
culiere bank om met hen te confereeren.
Men verzekert, dat de belasting van 2pCt.
op de in depót gegeven schuldbrieven zal
ingetrokken worden.
Uit Washington wordt gemeld, dat de
Senaat aldaar de wet op hst subsidiëeren
van stoomschepen beeft aangenomen en
deze wet den President der Unie ter be
krachtiging is voorgelegd. Bljjkens nadere
mededeeliugen zal er jaarljjks aan subsi-
diën een bedrag van 1,200,000 dollar wor
den verdeeld over uitsluitend Amerikaanscbe
dorst ondragelijk. Ik nam mjjn zakmes, sneed
een der eenden open, en zoog het weinige vocht,
dat haar hart nog bevatte, er uit. Mjjne eenden
waren mgn eenige hoop.
Nooit vergeet ik dien schrikkeljjkcn dag, dien
ik daar heb vertoefd. Mgue oogen waren schier
verblind door het gestadig staren naar den horizon.
Mijne ledematen waren vol pjjn, wegi-ns den nacht
op den harden, kouden grond doorgebracht. Daar
enboven leed ik geweldig door angst, koorts en
honger.
De kaaimannen hadden zich intusschen weer te
water begeven. Nu en dan staken ze hunne
schrikkelijke koppen boven de golven uit,en hadden
steeds hunne oogen op mij gevestigd, en zeker
verslonden ze mg in gedachten.
Tegen deubvond werd ik door eene nieuwe ver-
tooniug verontrust. Eenige schildpaden verlieten
de baai, die aan de rechterzij van mijne geïmprovi
seerde woning lag, om op den oever hare eien te
leggen. Ik zag hoe alles doodbedaard toeging,
toen eeusklaps eene onrustige beweging onder de
geharnaste Chelonii Emydae te bespeuren viel,
{Slot volgt.)
