NIEUWE
No. 1659
Zonlag 8 Maart 189'.
16de Jaargang.
De sociaal-democratie en de
tien geboden Gods.
DUIT EILAND.
II. (Slot).
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland >1,80
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verscbynt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U RE A TT: St. Janstraat Haarlem
.TTTMAIN TIEND R iï
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Yan 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
U it g c v e r s K P P E R 8 l.AUBIY,
De Almachtige gat den meuschen het
gebod: Zes dagen zult gij arbeiden en het
woord vervullen: in het zweet uws aaoschijus
zult gij uw brood verlieuen! Op den
zevenden dag klinkt der m6u:"Cbheid het
woord in de ooren: Wisch u w zweet van bet
voorhoofd, kleed u in een feestelijk gewaad
en treed Gods tempel binnen; heden is het
de dag des lleereu, heden is bet de dag
waarop de vloek van den arbeid van uwe
schouders wordt genomen; kom tot verade
ming en deuk er aan dat na vele moeite
volle dagen op aarde een dag der eeuwigheid
zal aanbreken.
Zoo is de Zondag een dag van rust voor
het lichaam, een dag van rust voor de ziel
des menscben, opdat hij niet zal bezwjjken
onder de zorgen en het ljjdeu dezer aarde,
opdat bij ook kau zorgen voor de groote
eeuwigheid, voor de eeuwige bestemming
zijner ziel. Hem klinkt eene stem in de ooren:
Zie, gelijk deze zes dagen zijn voorbjj ge
gaan, zoo zal ook de bittere tyd van uw
leven voorbijgaan eu zooals gij beden tot
verademing komt, zoo zult gij ook eenmaal
jubelen als de dag des Heereo is gekomen.
De Zondag is een jubeldag voor het huis
gezin, dat gedurende de werkdagen van el
kaar gescbeideo, des Zondags geheel is ver-
eenigd. Neem den Zondag weg en gij hebt
het huisgezin opgelost; de leden zien elkan
der niet meer, zjj, die zoo na aan elkaar
verwant zijn, hebben geen tijd meer tot
spreken of overleg, zij kunnen niet rusten
van den arbeid. Inderdaad het derde gebod:
Gjj zult denZondag heiligeo, is een sociaal
gebod, een gebod van verlichting voor den
arbeidendeu menscb-
Het vierde gebod: Eer uw vader eu uwe
moeder, leert niet alleen de plicht der kin
deren jegens de ouders ea de plicht der
ouders jegens de kinderen, daarin wordt
ook uitgesproken de plicht der onderge
schikten jegens hunne meesters, de plicht
der meesters jegens hunne ondergeschikten.
Zoo lang dit geboi gehouden wordt, zoo
lang de meester in den gerst vaa dit ge
bod zyue bevelen geeft, zoolang de onder
geschikte in den geest van dit gebod ge
hoorzaamt, is het sociale leven der mensch-
beid eeo genot; liefdevol en zonder onaan
genaamheden is dan het verkeer tusschen
ondergeschikten en meesters, het verkeer
dat thans vaak zoo hard, zoo moeilijk, zoo
bitter is. 'c Is niet Gods schuld als het
soms zoo zwaar valt te gehoorzamen als
het vaak in zoo hooge mate moeilijk is te
bevelen. Het vierde gebod is een sociaal ge
bod. Hoeveel jammer en ellende toch zou
er uit de wereld verdwyaeu als het vierde
gebod in eere werd gehouden.
Ht-fc vyfde gebod luidt: Gij zult niet
doodslaaa; niet doodslaau dior geweld,
maar gy zult ook nismands leven verbitte
ren, gij zult niemand laten honger of dorst
FEUILLETON.
Een jachtavontuur.
Vervolg en slot.)
Het duurde niet lang, of de oorzaak der op
schudding vertoond* zich in den levenden ljjve
▼au een jaguar, de verschrikkelijkste tijgerkatvan
Zuid-Amerika.
Ik hield mg doodstil achter mijne steenen ver
schansing. Zouder een vin te verroeren slosg ik
al de bewegingen van den jaguar gade. Door de
spleten van den muur kon ik zien, hoe hij den
grond omwoelde en de rersche schildpadeieren met
smaak verorberde.
Voor de tweede maal kwam de nacht met zijne
schrikbeelden mij overvallen, die niet verdwenen
voor aleer de tlaap mij had overmeesterd.
Toen de dag weer aanbrak, was ik razend van
honger en dorst.
Ik was eiudeljjk doof van alles. Slechts eene
gedach'e kwelde mij. Ik kon den haat, d en ik
tegen den kaaiman, welke mg niet een oogenblik
ljjden, gij zult niemand haten of vervolgeu,
gij zult niemand laten omkomen in nood
of elleode; gij zult iedereen met liefde eu
met oprechtheid b jegeuen. Iu dit gebod
wordt de matigheid, die voor allen zoo nood
zakelijk is, voorgeschreven; de matigheid, die
zoo noodig is iu alle standen der mensche-
lyke maatschappij. Immers boe veel deuren
worden er geopeud voor de ellende, die door
de onmatigheid werd veroorzaakt, en die den
socialen nood doet stijgen.
Zien wij niet in het zesde gebod een waar
borg voor het huisgezin, een waarberg voor
de meuschelijke waardigheid, eeu waarborg
voor de reiuhoid van den men eb, dien God
naar Zija beeld heeft geschapen? O, wan
neer dit gebod werd nageleefd hoeveel el-
iende zou uit do menschheid verdwijoeu,
hoeveel vyaodschap eu haat z ruden ophou
den te bestaan. Het zesde gebod is derhal/e
eeu sociaal gebod.
Gij zult niet stelen, D bet zevende gbbod.
Dit is een verbod vau elke ongerechtigheid,
vau welken aard ook; een verbod der on
rechtvaardige onderdrukking der a-men, een
verbod van uitmergeling der zich in nood
bevindende Datuurgenooteu. Alles vrat tegen
de gerechtigheid indruischt, heeft de Al
machtige iu het zevende gebod verboden.
Als do gezamenlijke menschheid dit gebod
naleefde dan zou nood en ellende uit het
sociale leveu zyu verdweuea.
Gij zult tegen uw naaste geen valscbe
getuigenis geveu! Hoeveel schade wordt er
aan het sociale leveu toegebracht, hoeveel
levens worden er geruïneerd door de over
treding van dit gebod. Als men geen ver
trouwen kan stellen op het woord van den
menscb, boe kau dan het maatsehappeljjk
leven bestaan? üw ja zij j i, uw ueeu zij
neen, zti le de Goddelyke Heiland. N Jtneu
we de waarheid weg, dan ontstaat er eeu
ondrageljjke toestand in de menschheid.
In het negende en tiende gebod ten slotte
wil de Almachtige met wortel en tak alles
uitroeien, wat hiudirlijk is voor het sociale
leven, de begeerlijkhei 1 des vleesches, de
begeerlijkheid der hebzucht.
Zoo hebben wjj in de tien geboden de
wet, welke God der menschheid iu het harte
heeft gelegd door te zeggen:
Handel volgens deze geboden eu wees vol
maakt.*Alleen het volgen der tien geboden
kau de diepe wouden der hedendaagsche
menschelyke maatschappij genezen; de leer
der sociaal-democratie nu staat in de scherp
ste tegenstelling tot de tien geboden Gods
eu stort derhalve de menschheid onfeilbaar
in het verderf.
De samenkomst der centrale sectie voor het
voorstel tot grondwetsherziening in België
heelt gisteren niet plaats gehad,daar de Heer
Sainctelette verhinderd was die by te wo
nen. Dinsdag a. s. nu zal de Minister-
President, de Heer Beeruaert, dedenkbeslden
der Regeeriug omtieat de toekomstige rege
ling vau het kiesrecht in de centrale sec-
uii het gezicht verloor, bad opgevat, niet uit mijne
gedach'e verbanneD. Zoo dikwjjls ik mgnc blieken
naar den kant wendde, waur hg lag, zag ik dat
hij zijne oogen steeds op mij had gericht. Ik had
slechts een verlangen meer, namelijk hem te ver
delgen, al moest ik miju gevoel van wraak ook
met den dood bekoopen, en eene prooi van de
andere worden.
Dit gevoel van wraak gaf mg nieuwe kracht.
Ik maakte eene tweede verschansing op 5 a 6
meter van het water. Ik zocht de twee grootste
mguer eenden uit, plukte ze, legde za op den
raud van het water, en haastte mij om achter
mjjne nieuwe verschansing te komen.
Mgn geweer, dat nog altcos met een schot ge
laden was, stond naast mg, en met ongeduld
wachtte ik den vijand af.
Het eene uur verstreek na het andere,en ik be
gon reeds aan den goeden uitslag vanmgnspo-
ging te wanhopen, loon ik eensklaps eene kleine
beweging in het water bespeurde. Dealligator
verhief zich met zjja zwart geschubden rug boven
het water. Gedurende een half uur bleef hij iu de
zelfde onbeweeglijke houding. Het was zeker ,dat
tie komen uiteenzetten.
By de voortzetting van de derde le
zing van het wetsontwerp betreffende de
inkomsten-belasting heeft het Pruisische
Huis van Afgevaardigden eergisteren het
artikel betrtffsnde de uaatnlooz» vennoot
schappen hersteld in den oorspronkelyken
vorm van het Regeeringsvoorstel, met deze
uitzondeiiug echter, dat 3i/8 in plaats van
3 pet. van het aandeelen-kapitaal vrij van
belasting zal blyven. Enne poging om even-
zoo bet Regeeringsartikcl betreffeude het
afschaffen van de belastingsprivilegiën der
ïRaicbsunmittelbaieu weder in de plaats
te stellen vau het bij tweede lezing geamen
deerde artikel, mislukte, hoewel de stemmeu
byua staakten. De verdere behandeling der
artikelen bracht geene meldiugswaardige
veranderingen, doch liep gisteren nog niet
ten einde.
Bjj de behandeling van de begrooting
der rijksspoorwege i iu den Rijksdag ver
klaarde Höffd (Lotharingen), dat het Rijks-
land zwaar geleden heeft onder de pasmaat
regelen, en helaaff schreeuwers in Fraukrijk,
die zich in het bezit wanen van het mono
polie der vaderlandsliefde, thans eene ver-
blydeude verzachting belet hebben. Iu naam
van Eizas-Lotkariugeu verklaarde hij dat
de bevolking met die schreeuwers niets ge
meen heeft.
De leiders der nationaal-liberale party
in het 19a kiesdistrict voor den Ryks lag
hebben naar men verneemt, Prins Von Bis
marck candidaat gesteld voir de aanstaande
aan vuil ingsverkiez ng.
Men beweert dat Keizer Wilhelm zeer
ontmoetigd en verbitterd is over den weer
stand, dien zijne edelmoedigste denkbeelden
ondervinden en over Let socialistische karak
ter, dat vele werkmansbonden aannemen,
in spijt vau zijn edel streven naar verbete
ring van den toestand der werklieden. Ziende
dat er met de liberalen eu vrjjziunigen in
dit opzicht geen land te bezeilen valt, zou
bij er sterk over deuken, weder geheel in
streng conservatieven zin te gaan regeereu.
Voor den bouw der Katholieke kerk
te St. Iogbert heeft de Keizer 1000 mark
geschonken.
De Kardinaal-Aartsbisschop van Parijs
heeft eergistereu den zestieudeu verjaardag
der stichting van de kerk van het Heilige
Hart op Montmartre gevierd, eu het gebouw
bezocht. Het is nu zoover gevorderd, dat de
laatste ba> d gelegd wordt aau de transepts
en de kamer, die voor de calorilère wordt
gegraven. Dd basiliek z»l na verloop van
drie maanden openg steld kunnen worden
voor den dienst. Daarna zal men aan het
werk gaan tot het bouwen vau den grooten
koepel en later tot het bouwen van den open
klokketoreu. Vóórdat beiden gereed zijn,
zullen er, naar men schat, nog vyf jaren
verlo ipen.
Tot dusver ziju bjjna 23 millioen aan den
bouw besteed.
De gedenkschriften van Talleyrand,
waarvan twee deelen verschenen ziju, vallen
geducht tegen. Zij brengen niets nieuws
hg mg niet zien kou, want anders ware hg weer
ondergedoken.
Hg ging zeer voorzichtig en sluw te werk
Eiudelgk naderde hij den oever. Hg was schier
in de onmiddellijke nabijheid van de eendvogels.
Zgoe vraatzucht was grooter dau zgne voorzichtig
heid, eu eensklaps zag ik, hoe hij zijue kolossale
kakeu in al haar wijdte en grootte opende.
Mgn God! welk eene rij van reusachtige tauden,
welk een gapende afgrond. Ik gunde mij den
tgd niet ze langer te beschouwen. Ik hield mijn
geweer reeds tegen den schouder gedrukt, eu had
den loop door eeD der spleten van den muur
gestoken, en loste mijn eenig schot recht inden
gapenden muil van het oudier,
Met zijn stsart geeselde het monster het water,
en bezorgde mij zulk een slortbad, dat ik er druip
nat van werd.
Eindelijk werd alles doodstil en onbewegelijk
op het water. De kaaiman lag daar voor mij.
Zgn oogen warea nog altoos geopend. Zjj waren
na het schot nog altoos even dof als van tevo
ren. Ik dorst mg niet verroeren.
Nog een nacht ging voorbij. De honger dwong
eu onthullen niets, zoodat niemand begrijpt
waarom de groote diplomaat bevolen had,
dat zij eerst dertig jareu na zijn dood open
baar gemaakt mochten worden.
Iu eene redevoering, bij een maal
tijd der Kamer vau koophandel gehouden
wees Lord Salisbury op deu verbazenden
vooruitgang van den handel. Hij zinspeelde
daarbij ep het herleven van het protectio
nisme in Frankrijk en Amerika. Voorts
zeide hij, dat de Regeering onzijdig moet
blijven by de geschillen tusschen werkge
vers en werknemers, doch dat zij het ont
zag voor de vryheid van den arbeid moet
handhaven.
Eergistereu heeft het Huis der Lords
arrest gewezen in de zaak der gebroeders
Vagliano tegen de Baak vau Eagelaud, be
treffende 71,500 in nagemaakte wissels
door de Bank aau een oueerlyken klerk
vau de gebroeders Vagliano uitbetaald. Iu
eersten aanleg was de bank veroordeel! het
verlies te dragen; hst IJoogerhuis daaren
tegen deed uitspraak tegen den eisch van
de gebr. Vagliano.
Iu het Lagerhuis stelde Storey de
verdagiug der zitting voor als protest tegen
de geweldenarijen der politie ter gelegen
heid van di werkstakingen te Silk worth.
De motie, door Matthews bestreden, werd
verworpen.
Fergusson verklaarde, dat de Regeering
nog onkundig is vau nieuwe troebelen op
Creta en van den moord van Christenen,
welke aan gendarmea wordt toegeschreven.
a** De republikeinen blijven te Lissabon
voortgaan met onrust stoken en valsche ge
ruchten verspreiden.
Nu hebben zjj weder laten uitstrooien,
dat te Madrid een opstand was uitgebroken,
waaraan tien Regimenten hadden deelgeno
men. Dit gerucht werd des avonds weerlegd
in alie offfciëdle eu politieke kringen. Deze
republikeiusche kunstgrepen verwonderen
de overheid zelfs niet meer; men is er aan
gewoon.
Het garnizoen is nog steeds onder de wa
penen en de officieren slapen in de kazernes.
De Kolonel van het zesle regiment ja
gers en de Commandant zjjn door den
krygsraad uit de gelederen ontslagen.
La Tribuna bevat het verhaal van
wreed ledeu door zekereuLuitsnant Livraghi
in Abyssinië bedreven.
Geholpen door twee agenten liet hy rijke
Abyssinische kooplieden oplichten maakte
Z'ch van hunne goederen meester ea liet hen
daarna buiten de stad vermoorden.
De Regeering zal over deze zaak worden
geïnterpelleerd. De dagbladen, het verhaal
overnemende, schryven, dat de Italiaansche
overheden in Abyssinië een zonderling mid
del bezigen, om de beschaving in dit laud
voor te bereiden.
Groote ontroering heerscht te Syracuse.
Du Prefect Penniuo heeft, tengevolge van
tegen hem ingebrachte beschuldigingen
van welken aard wordt niet gemeld de
vlucht genomen.
Een Dominicaner Pater van Nancy
mij eene rauwe eend voor lief te nemen Eindeljjk
brak na een langen nacht weer een nieuwe bange
dag aan. De brandende zoo goot nog feller hare
stralen op de reeds verzengde aarde.
Weldra verkreeg ik de zekerheid, dat het mon
ster dood was. Door het ingezwolgen water en de
hitte der zon, zwol het aanzien der oogen op
Elk oogenblik dreef het kooger en lichter boven het
water.
Eindelijk trilde ik door al mijn ledematen: zon
dit monster voor mg de reddingplank, mijn plecht
anker worden? Zou dit lichaam,gevuld met doo-
dende gassen mij als reddingvlot kunnen die
nen?
Ik waagde heteindeljjk uit mgn schuilhoek te
voorschgn te treden. Ik nam den kaaiman bg zgn
afzichtelijken staart. Het schrikkelgkste gevaarte
was vlot geiaakt. Het had eeu heel anderen
last kunnen dragen, dan die van mijn uitgevast
lichaam. Ik zette my schrylings op den rug, als
op een rijbeest, bezigde de kolf van mgn geweer
als roeispaan en stuurde zoo recht op mgn bootje
af. Ik stapte van den kaaiman in mg u vaartuig,
ik was gered, en heb u mjju jachtavontuur verleid,