NIEUWE
No. 1685
Vrijdag 15 Mel 1891.
16de Jaargang.
i>e Paus en de Koningen.
v
BUITENLAND.
II. (Slot.)
In de branding.
HAARLEMSUHi COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contan
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KSPPBB6 k liAUREY.
Wp zonden nog tallooze documenten kun
nen aanhalen, die dezelfde raadgevingen,
dezelfde wenken bevatten, welke door Pau
sen en ook door andere gezaghebbenden zijn
geopenbaard 6n die alle waarschuwen tegen
de aanslagen, welke door Vorsten gepleegd
ziju tegen de grondslagen der maatschappij
en van hun eigen troon. De vrees al te uit
voerig te worden voor ons bestek, houdt
ons daarvaD terug. We willen alleen nog
aanstippen hoe juist Paus Pius IX zag en
hoe zjjne voorspellingen uit de jareD, 1849
en 1860 zjjn bewaarheid geworden. Toers, in
1860, wierp ook het liberalisme alle gemeen
schap met de socialisten verre van zich af,
ofschoon het nochtans de schendingen van
het volkenrecht en van het gezag door de
Piëmouteescbe Regeering op zulk eene bru
tale wjjze gepleegd, krachtig steunde. PiusIX
zonder zich om de huichelende protesten te
bekommeren, toonde niettemin het innige
verband van het cosmopolitisch Garibaldi-
aansch liberalisme met het steeds angstver
wekkend wassende socialisme aan. Ruim
dertig jaar zjjn sinds verloopen en de feiten
hebben de woorden van den ouvergetelij-
ken Opperherder bewaarheid.
De Vorsten en Regeeringen hebben het
oor gesloten voor de raadgevingen, voor de
waarschuwingen, voor de lessen van den H,
Stoel en de roof is voltrokken.
Het systeem der Piëmonteesche annexa-
tiëu heeft zich meer en meer uitgebreid;
het werd in het jaar 1866 in Duitschland
op ruime schaal en met de meeste bruta
liteit toegepast eu officiëel aangenomen door
iedereen, die zich aansloot aan de liberale
richting.
Maar met dezen modernen vooruitgang
heeft zich een andere vertoond, dien onze
staatslieden en politici niet hebben voor
zien.
De kruistocht tegen het tijdelijk gezag
vac den Paus, door de moderne maatschap
pij ondernomen, heeft in de lagere klassen
een kruistocht tegen Vorsten en tegen alle
gezag tengevolge had. De Vorsten, die met
FE U1LLETON.
Vervolg en slot.)
Gerrit vloog naar beneden. Het strand wemelde
van menschen; de mare van bet onheil had op
den Zondag-namiddag duizenden uit den omtrek
daarheen gelokt.
Hij baande zich een weg door de saamgedron
gen menigte.
//Zoek vaster grondl" riep hij den mannen
van het vuurpijltoestel toe; //gauw wat, voordat
de masten omslaan en de verstijfden ginds niet
meer in staat zjjn om de ljjn vast te maken."
Mjj wachtte geen antwoord, maar draafde ver
der, hij wierp zjjne schoenen uit, «erder
door het klotsende water, op de reddingsboot toe,
die weer werd ternggeslingerd, altijd weer
Hij was er! Hij had haar bereikt, half
zwemmend, half springend en loopend. Het zweet
gudste hem van het voorhoofd; Goddank, dat hjj
reuzenkrachten had!
//Allen er uit. Terug, zuidelijker!// beval
hjj met woord en gebaar.
Gerrit de dronkenlapl Gerrit, dien oud en jong
nawezen!
Wie dacht er aan? Allen gehoorzaamden;
allen zwichtten voor zijn krachtigen wil en meerdere
kennis.
De boot werd zuidelijker gebracht.Op Gerrit'swenk
gingen de mannen er weder in. Hij zelf nam de
moeiljjkste plaats.
//Roeien zooals ikl" gebood hij kort.
De duizenden op de kust volgden in spanning
hel kleine vaartuig en denman, die alles bezielde.
Rechtop met saamgeperste lippen, met nauw
merkbare beweging van het bovenlijf, zat hij als
gesmeed aan zjjne bank, éen met zjjn boot als de
ruiter met zjjn ros. Langzaam en gelijkmatig rezen
en daalden zijne riemen
Gerrit voelde geen koude, geen slag van golf
of wind.
Hjj won. Toch niet te laat om redding aan
te brengen?
Daar ging een mast, en dc ongelukkigen, die
protocollen tegen den Paus-Koniog ageer
den, werden het mikpunt der annexatie
mannen van de laagste klassen, de logische
volgers van het onzalige liberalisme. De
toestand is zoo ernstig geworden, dat meer
dan een Vorst bljj zou wezen zijne bedreigde
kroon te verwisselen tegen de miskende,
maar onverjaarbare rechten van het Vati-
caaD. De Vorsten staan bloot aan de aan
slagen der revolutie-mannen en staan onder
toezicht van geheimzinnige rechtbanken,
die hun dood of hun onttronings-vonnis
uitspreken.
De straf der misdaad bleef niet uit. Velen
van hen, die het gezag van den Pans in 't
geheim of openlijk hadden afgebroken of
daartoe hunne hulp verleenden, ziju op ellen
dige wijze te niet gedaan. Garibaldi, de
vermaarde booswicht, door het Europeesch
liberalisme toegejuicht en als 't ware op
de haaden gedragen, is in den afschuwlijk-
sten toestand bezweken. Koning Victor
Emanuel is overleden in den eersten nacht,
dien hjj in het Pauseljjk Quirinaalpaleis
toebracht. Prins Von Bismarck, een man
eenmaal machtiger dan de Duitsche Keizer
zelf, is diep gevalleo. Hij scheen in zjjn
jjzeren vuist het lot der gansche beschaafde
wereld vast te houden. Voor hem ook ging
macht boven reebt. Maar ala door een blik
semschicht getroffen is hij van alle wereld
lijke macht en van de gunst zjjns Keizers
beroofd eu even als alle andere kerkvervol-
gers, moet hjj ook nu bekenuen, hoe juist
en gegrond de woorden zijn van den Graaf
De Maistre: »Qui mange du Pape, en meurt,
die van den Paus eet, sterft ervan.
Een andere medeplichtige van den Itali-
aanschen overweldiger was Keizer Napoleon
III, die de annexatie der Pauselijke Staten
vrij spel liet en aan de internationale roovers
schreef: »Doet het, maar doet het spoedig?
Hjj, de machtige Keizer,zag zijne grootheid
wegzinken. In achttien dagen vaa 15 Au
gustus tot 2 September van het jaar 1870
viel al zjjuo macht in duigen. Een groote
slag werd bij Sédan verloren op denzelfden
dag, dat het Frausche leger Rome aan de
vjjanden der Kerk overliet. De eenmaal zoo
machtige Keizer werd onttroond, met schande
er zich aan hadden vastgeklampt, gingen mede,
reddeloos verloren, uitgeput als zjj moesten zijn
en ventjjfd door koude.
Gerrit werd doodsbleek en voelde zijne krachten
zinken. Maar een blik op de mannen, die met
hem het gevaar trotseerden,riep zijne geestkracht
en zjjne z -lfbeheersching terug. Die had hij beide
noodig, niet alleen om de schipbreukelingen te
redden, maar om hen, die zich aau zjjne leiding
hadden toevertrouwd, veilig terug te brengen.
Daar siste een vuurpijl en viel neer als de
vorige bezjjden het schip, maar tussohen hen
en het wrak.
Meer dan een wrak was het schip niet meer.
Nu zij het zoo dicht waren genaderd, kon Ger
rit zien, dat zjjn vermoeden juist was geweest:
dat het schip een niet te stoppen lek bekomen
moest hebbeD, zoodat de manschap, uitgeput door
het pompen en onbekend met de gevaren der
kust, met volle zeilen daarop had koers gezet.
De voorsteven zat diep in de baok, een tweede
mast hing over boord.
«Geef acht. Vang de lijn!"
Tusschen de klimmende, bruischende golven
was de kabel zichtbaar, een doffe, kronkelende,
wegslippende slang. Daar slierde hjj langs de boot,
meegesleurd door eene reusachtige golf
Gerrit's oogen dwongen den man, dien hjj had
uitgekozen om den kabel te grijpen. Zijn wils
kracht voer in hem.
En zelf hanteerde hjj met dubbele kracht de
riemen.
De ljjn was niet te grijpen, doch zjj wa
ren bij het schip! De neerhangende mast deed
dienst. Gerrit werkte zich naar boven
Drie mannen bleven achter in de boot en sloegen
zich vast aan het schip; de overigen volgden Gerrit.
Zeven ongelukkigen hiDgen meer dood dan
levend in het want.
Het reddingswerk begon.
De zon stond laag, toen de reddingsboot te
rugkeerde. Stevig vastgesjord lagen de bewuste-
looze schipbreukelingen op den bodem uitgestrekt.
Gerrit had. zjjne plaats hernomen,
Zjjne druipnatte kleederen, nat van zweet als
overdekt en stierf in ballingschap, terwjjl
zgn land aan de geheele wereld bekend is
als een broeinest der revolutie.
Maar het doorluchtig slachtoffer van de
groote samenzwering der VorsteD, integen
deel, gaat voort over de wereld te regeeren.
Leo XIII ondervindt en geniet meer liefde
en eerbied dan de meest beminde Vorsten
ooit ondervonden hebben eu zgn rijk is uit
gebreider dan dat van Cyrus, Alexander,
Augustus eu Napoleon I.
Dat zgn de geheime wegen der Voor
zienigheid!
De macht ontsproten uit '89 en de revolutie
heeft zich los gemaakt van het »jak«der
Katholieke Kerk. Daarentegen moet zij nu
de heerschappij van de revolver eu den dolk
dragen en gevoelt daarenboven de spjjt,
d6 Kerk, meer geëerd en machtiger dan ooit,
haar eeuwenouden loop door alle stormen
en vervolgingen statig te zien voortzetten.
Wg weten niet wanneer het uur zal slaan,
dat de besmetting zal stuiten. Wg wenschen
het van gauscher harte, omdat wij Katho
lieken zija en wg ons de woorden van Z. H.
Pius IX heriuneren: Diegenen weerstaan
aau de Goddelgke orde en verdienen ver
oordeeld te worden, die aan het gezag
weerstand bieden; en dit voorschrift van
gehoorzaamheid mag nooit geschonden wor
den zonder straf te beloopen, uitgezonderd
als het iets eischt strijdig met de wetten
Gods en zijne heilige Kerk.
Maar het uur van vrede en herstel moet
voorbereid en verdiend worden. Europa is
voor vele misdadeu eene strenge rekenschap
schuldig en de zedelijke eu stoffelgke wan
orde, welke wg beleven, is slechts eene
eerste kastijding.
De terugkeer der maatschappij tot de
Christelijke grondslagen zal alleen instaat
zijn de eindramp te voorkomen, die in
aantocht is.
Zeer somber ziet het er nog altijd uit in
België. Wel ontbreekt liet niet aan eenige
teekenen van beterschap, doch de kwaal bljjft
bestaan.
van water, kleefden aan zjjn lichaam. Blootshoofd3
en doodsbleek zat hjj weer rechtop, dwong de
moede armen tot uiterste krachtsinspanning en
liet de oogen rondgaan, om een veilig landings-
punt te kiezen en zich niet te verte laten afvoeren.
Daar rolde een golf aan, zoog terug, pakte de
boot, slingerde ze neer
„Kalm, rus'ig,// klonk Gerrit's stem boven
alles uit.
En ze hielden zich ferm. Maar een tweede
golf kwam bjjna op hetzelfde oogenblik d vars op
Gerrit teer met volle kracht. Een seconde later
was bij uit de boot gelicht.
//Voort, ik kan zwemmen,// wenkte hij en wees,
dat ze niet zouden talmen om hem.
Een kreet van ontzetting ging op uit de me
nigte aan het strand. De man waste water ge
gaan zonder eenige voorzorgzonder zwemgordel,
zooals de rtst van de bemanning, die nu, Ger-
rits lessen indachtig, langzaam door de branding
heen worste'den en naderden. Gerrit worstelde
ook, doch zonder te naderen.
Als ij8 sloeg het brullende water over hem
heeD, als ijs ontsloot het hem, drong door alle
poriën en goot lood in zijne aderen. Hij gevoelde
het, hjj had zjjn krachteu overschat: zjj waren
uitgeput. Tot stikkens toe benauwd poogde hjj
zich achterover te werpenHet ging niet.
Machteloos moest hij zich aan de golven overgeven.
Twintig mannen drongen vooruit met touwen
en haken. Voor een oogenblik was zelfs de red
dingboot en hare kostbare lading vergeten.
De stroom voerde Gerrit noordwaarts, dicht
en dichter bij de kust.
Weder smakte een golf hem neer. Hoe dik
wijls dit in het laatste kwartier wel was gebeurd?
Het gelukte hem ditmaal te grjjpen. Bewusteloos
werd hjj aan wal gebracht.
's Avonds laat ontwaakte Gerrit uit zijne ver-
dooving.
Hjj lag in Harm's pronkkamer, op een legertje
op den grond, dicht bij de plaat, waar een groot
vuur van opgestapelde turven zacht en weldadig
glom. De dokter stond aan zgn hoofdeind; naast
hem zjjne zuster, den lepel nog in de hand, waar
mede zjj hem den verwarmenden drank had in-
Onloochenbaar is het tocb, dat de werk
stakingen in België van loonsbewegingen
zgn ontaard in een politiek dwangmiddel.
Die toestand wordt zelfs betreurd door
een zeer radicaal blad te Berlgn. De schrij
ver doet uitkomen, hoe de socialistische
leider, om de partij te winnen, zich trach
ten te verstaan met de politieke leiders in
de Kamer. Zjj willen daardoor kracht er
langen in bun strjji tegen de bezittende
klassen eu de Regeering.
Men kan zoo iets de socialisten niet kwa
lijk nemen; bun is elk middel goed, als het
maar helpt.
Hoe echter db houding te qualificeeren
van die leden der liberale partjj, welke zich
met de socialen willen verbroederen, om
propaganda te maken voor hun de maat
schappij bedreigend Kiesrechtstreveu?
Het einde der beweging zal den last dragen.
Door de arbeiders volkomen vrjj te laten
begaau, bereidt men in België den val voor
van de dynastie eu van de partjj der orde.
Donker vooruitzicht!
In de koleDgroeven op den linker
Maasoever is door ruim 1500 mjjnwerkera
de arbeid hervat. Hetzelfde is bet geval in
verscheidene njj verheids-ondernemingen, met
name in de maatschappij-Schlessin en in de
naamlooze vennootschap Construction de la
Meuse. In de negen kolengroeven binnen
het grondgebied der stad Lnik hebben van
de 2109 mjjnwerkers, die gestaakt hadden,
807 den arbeid hervat.
Uit de berichten over het geheele bekken
van Luik, Seraing daaronder begrepen,
volgt, dat 30 of 35 pCt. der arbeiders we
der aan het werk zgn.
De justitie heeft eene huiszoeking in eeue
Luiksche drukkerij gehouden om bet hand
schrift eener tot de werklieden gerichte op
roeping te vindeD.
Na herhaald overleg tu3schen de lei
ders der Brussehche werkliedenpartjj en den
Burgemeester, waarin eene zeer levendige
discussie gevoerd werd, heeft de Burgemees
ter teu slotte elke betooging verboden uit
vrees voor ongeregeldheden.
De zeemakelaars te Gent zgn met de
werkstakende dokwerkers overeengekomen
gegoten, Harms wat verderop bij de open deur
tan het woonvertrek. Het moest heel Iaat zjjn.
Alles was sfil op straat. „Elf uur" werd hem
gezegd. Hjj had moeite zich het gebeurde te her
inneren
„Wordt oome nu beter?" vroeg een schel stem
metje, heel dicht bjj.
En Gerrit keek in Gerritjc's wjjd geopende,
nieuwsgierige oogen. Zjj was wakker geworden,
en op het hooren van oom's stem, uit haar bedje
gekropen. „Wordt ge weer beter, oome?//
//Oom moet slapen euGerritjeook«,zei vader,
„Morgen zal oom alles vertellen.//
Gerritje draafde weer terug op hare bloote
voetjes, na een bemoedigend knikje en een zoen
op oom's voorhoofd.
Gerrit lag onbeweeglijk. Bjj Gerritje's groet
was de glans in zjjne oogen weergekeerd ea stond
alles hem voor den geest.
//Hebben ze 't goed gemaakt?" vroeg hjj.
Ieder begreep, dat „ze// sloeg op de beman
ning van de reddingboot.
„Kosteljjk!" antwoordde Harms, naderbijko
mend.
„Allen zjjn gered en zullen 't er bovenop
lialeD." Gerrit Bulzen moet weer bjj de beman
ning, heeft de Burgemeester gezegd.//
Een snik stoorde hem. Gerrit's zuster had zich
afgewend. Gerrit keek van haar naar den dokter
en begreep alles
//Schrei niet,// zei hjj, hortend, met bevende lip
pen, na een lange poos zwijgens, //uit de branding
ben 'k gekomen. Beter zoo te sterven, dan te leven
zooals gisteren 1
En een poos later:
//Als ik een zwemgordel had aangehad, zon
ik 't er goed hebben afgebracht; maar toch liever
zqo dan zooals vroeger."
Toen Gerritje den volgenden morgen laat
wakker werd geen, wonder, daar niemand
haar had gewekt en zjj haar blozend kopje
uit de bedstede stak en naar oom vroeg, vond
zij tot hare verwondering de luiken nog gesloten
en de kamer vol menschen.
EINDE.