NIEUWE
Mr. F. J JU. REEKERS,
W. BOS.
No. 1699
Zondag 21 Juni 1891
16de Jaargang.
Herstemming.
De Kerk en de moderne Staat.
BUITENLAND.
Slim.
UKIIJSI
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BïïSEAIT: St. Janstraat Haarlem.
COURANT
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
AGITE MA NON AGITATE.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanb-iedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPEBS 4 LAUREÏ,
Dinsdag a. S. zal in de naburige dis
tricten Haarlemmermeer en Beverwijk de
stembus weder geopend worden voor de
herstemming, welke dien dag zal plaats
hebben.
In beide districten staan liberale candi-
daten, voorstanders vau de legerwet, tegen
over Katholieke.
Zonder in den breede uit te weiden over
de voor ons Katholieken onaannemelijke
beginselen van de liberale candidaten,meenen
wjj met een enkel woord de kiezers op te
wekken ditmaal met den meesten ijver en
nauwgezetheid zich van hunne taak, stemmen
®n tot stemmen opwekkeu, te kwijten.
Geeft, kiezers van Haarlemmermeer en
Peverwjjk, nu gjj te kiezen hebt tussckea
do Canöidaten der Katholieken en die van
den algemeeuen vijand, geeft u alle moge-
'0ke moeite om bij de herstemming te redden
Wat nog te redden valt. Spant alle moge-
'flke krachten in om verliezen t9 verhoeden
®n voordeelen te winnen. Laat ook ditmaal
persoonlijke sympathieëa en antipathieën
geheel en al buiten spel, vergeet de zaken
die u soms mogen gegriefd hebben en denkt
alleen aan de groote belangen, welke bij
deze herstemming op het spel staan.
Moge de uitslag van de herstemming in
het district Haarlemmermeer luiden dat
gekozeu is de Heer
en in het district Beverwijk de Heer
De jongste Pauseljjke Encycliek heeft tal
van niet-katholitke bladen aanleiding ge
geven tot het publiceeren van beschouwin
gen en beoordeeliugen vaa dit merkwaar
dige en actueele document.
Men heelt er zelfs ontdekkingen» in ge
daan van gansch eigenaardigen aard.
Zulk eene eigenaardige outdekking ver
kondigt een Duitsch orgaaD, met Dame de
Aeueste JYachrich en. Dit blad meent na
melijk, aau de »ultramontaausche pers»
tot dusver eene zaak van de Pauselijk Eu-
cycliek over het sociale vraagstuk verbor
gen is gebleven; de Encycliek, zegt het
blad, bewjjst, dat Leo XIII de door bet
oltramontanisme» kunstmatig gevormde
Vpandeljjke tegenstelling tusschen de Kerk
en den modernen Staat, in het algemeen
met kent. Hjj is veel meer doordrongen
van de waarheid, dat op sociaal-poli-
FE UlLLETONi
4)
Vtrvolg
zi droogde zijne lachtranen af en wendde
C tot Frederik, die geheel versuft van den
e naar den andere keek.
ooit e"k>" zeide zijn heer plechtig, „als er
ei"gens eene tentoonstelling van ezels wordt
zekrr11 Gn' C'sn zeD<^ er j°u heen. Dan ben ik
met eene medaille te worden bekroond.
hii 3'and van den rechter te schetsen, toen
in a gebruiken zjjner koffie met Marie weder
vondQ °?UU s'apte en al zjjne zaken verdwenen
Beduren,?1 Iermag Seene pen. Hjj was eigenlek
het on if eerste oogenblikken niet in staat,
zÜne 5 u-0r<*8. le vatlen, en ongelukkig duurde
'eed jPtering zoo lang, dat de trein weg-
heurdp6 teij k.Ü een der brambten van het ge-
8m e^, jmd in kennis gesteld. Slechts Marie's
in bevve U weerllielden hem, het noodsignaal
Werd hrengen, en zijn toornig geschreeuw
"Dat°°r Seratel van den trein overstemd.
8eP«t en1S mÜa doodzeide hij eindeljjk uit-
»dat i, ?.0Dh_ in den hoek van het rjjtuig neder:
mܮhnr? in c*nde Pie hofmaker van jou heeft
pets ontstolen dat komt van zulke dom-
tiek terrein, evenals op eik ander gebied,
Kerk en Staat tot gemeenschappeljjken ar
beid voor de hoogste goederen en voor het
hoogste doel der meusschheid zjjn geroepen,
elk der beide machten met die middelen
en krachten, die uit haar bizonderen en
eigenaardigen bodem en werkkring afstam
men, daaraan beantwoorden en daarmede
overeenkomen.
De Neuesie Nachrichten zullen voor deze
»ontdekbing» wel geen octrooi aanvragen,
want zi) zouden zich natuurlijk aau eene
weigering bloot stelleD. Immers hetgeen het
blad hier vermeldt omtrent de betrekkin
gen en verhoudingen tusschen Kerk en Staat,
is overoud. Er bestaan terreinen, welke zoo
wel der Kerk als den Staat eigon zjjn, en
er is een gebied, op hetwelk Kerk en Staat
gemeenschappelijk moeten samenwerken.
Kerk en Staat zijn werkelpk van elkan
der verschillende inrichtingen van den God-
delijken W'l; elk van haar heeft haar eigen
gezag en hare eigene wetten; zjj staan zelf
standig tegenover elkander. Daarom bezit
de Staat noo't het recht, zich in de zaken
van de Kerk te mengen, zich een oppertoe
zicht aan te matigen, aan de Kerk wetten
voor te schrjjven, hare geloofsleer door eene
staats-toestemming placetafhankelijk te
maken, in de tuchtmaatregelen der Kerk
in te grijpen enz. (De speciale overeenkom
sten tusschen Staat en Kerk laten wjj in
onze beschouwing geheel en al buiten re
kening.) Van den andereu kaut veroorlooft
uatuurlgk de Kerk aan den Staat, dat haar
geene heerschappij over den Staat in de
hem alleen toebehooronde sfeer wordt toege
staan. De Almachtige heeft den Staat zjjn
eigen rechtsgebied aangewezen, de vrijheid
vau den Staat daarin wordt door de Kerk
volkomen geëerbiedigd.
Dit vooropgesteld, moet echter erkend
worden, dat Staat en Kerk ook op gemeen
schappelijk geb ed gemeenschappelijke plich
ten te vervullen, eene gemeenschappelijke
taak te volbrengeu hebben.
De Staat moet de Christelijke beginselen
en wetten in bet openbare leven streng vol
gen, hij moet het geloof en de rechten der
Kerk beschermen, opdat zjjne onderdanen in
volle vrijheid hunne belijdenis kunnen uit
oefenen.
De Kerk harerzijds erkent den Staat als
eene Goddelijke instilling, bemiddelt hem
de Cbristelgke zegeningen, zorgt voor de
gehoorzaamheid jegens het gerechtigde
Staats-gezag en waakt er voor, dat de Staats-
autoriteiten deChristeljjkewetten eerbiedigen
Dat is, in weinige woorden uitgedrukt,
van oudsher de Katholieke opvatting van
het verband tusschen Kerk en Staat. Eene
tegenstelling tusschen deze beide machten
bestaat niet. Wel beproeven de liberale
heden. Welk recht had die knaap hier binnen te
driDgen? Als hij ooit terugkomt -
Marie was sprakeloos, zjj kon nauwelijks hare
traDen weerhouden. Bezorgdheid over haar ver
kouden vader, spijt over het noodlottige geval,
en vrees voor den afloop, dat alles kwelde en be
angstigde haar, en met eene geheel andere ge
laatsuitdrukking dan te voren, staarde zjj naar
buiten in de duisternis.
De rechter was iutussehen opgestaan en liep,
om zich te verwarmen, als een ijsbeer in zijn hok
voortdurend op en neder, daarbjj van tij t tot tijd
in het voorbijgaan Marie zulk een toornigen blik
toewerpend, dat het er veel van weg had alsof
hij haar voor den roofzuchtigen jongen man in
gijzeling hield.
Het verhuizen wordt op die manier hoe lan
ger hoe aangenamer!// merkte hjj met bitterheid
op: //ik heb veel lust, mjj te M. dadelyk maar
naar het ziekenhuis te laten brengen, want dat
ik mij eene ziekte op den hals heb gehaald bjj
din waanzinnigen tocht, dat ljjdt geen twijfel.
Bjj hunne aankomst aan het station te M. wer
den vader en dochter door het dienstmeisje der
familie met een briefje van de huisvrouw opge
wacht; mevrouw Muller verzocht haar man drin
gend, niet naar de nieuwe woning te komen
maar nog voor dezen enkelen nacht met Marie
in een hotel te gaandaar de slaapkamers niet
in orde waren.
De rechter schreide bijkans van teleurstelling:
hjj had zich zoozeer op zjjn eigen bed verheugd.
staatslieden en philosofen eene tegenstelling
kunstmatig in 't aanzijn te roepen doordien
zij de staatsmacht almachtig verklaren en
den Staat aansporen, de kerkelijke wetten
te loochenen en ir. het gebied der Kerk,
zelfs in hare inwendige aangelegenheden, in
te grjjpeu.
Dat is echtereeue totaal heidenscheopvattiug
en in zooverre zich de moderne Staat daar
mede identificeert, bestaat er natuurlijk eene
tegenstelling tusschen de Kprk eu den mo
dernen Staat, van welke echter niet de Kerk,
maar geheel alleen de moderne Staat, het
liberalisme, de schuld draagt.
Da Kerk harerzijds stelt alles iu 't werk,
om deze heidensche Staats-opvatting zonder
uitwerking te doen zijn, om vriendschap
pelijke betrekkingen tusschen Kerk en Staat
en daarmede ook de door God gewilde ge
meenschappelijke werkdadigbeid te verkrij
gen. Wauueer men dit nu eerst in de jongste
Encycliek van den Heiligen Vader ontdekt,
dan kent men de Katholieke opvatting niet,
dan heeft men geen keunis gemaakt met
de vroegere Eucycliekeu van Z. H. Paus
Leo XIII. Zooals bekend is, bezitten de
Katholieken eene Encycliek van denHeiligen
Vader, welke geheel en al aau de Christelijke
Staatsinstelling is gewjjdjzij draagt den datum
van 1 November 1885. Vervolgens hebben
zij nog eene Encycliek over de menschelijke
vrijheid, uitgevaardigd den 20 Juni 1888.
In be de documenten is datgene, wat men
nu eerst meent ontdekt te hebben, gansch
uitvoerig voorgesteld en omschreven.
Voor de »ultramontaansche« pers is der
halve iu de jongste Pauselijke Encycliek
niets verborgen gebleven, maar men ontkent
in anti-Katholieke kringen en bladen de
oude Katholieke opvatting en de bestaande
verklaringen van het Opperhoofd der Ka
tholieke Kerk.
De Groothertog van Luxemburg deed bjj
gelegenheid van de sluiting der zittingeu
van den Landdag een feestmaal aanrichten,
waartoe alle Afgevaardigden werden uitge-
noodigd. De Vorst hield eene redevoering,
waarin hij in het licht stelde, met hoeveel
voldoening hij gezien had, dat de belangen
in den Landdag met zoowel waardigheid en
zoo zaakrijk werden behandeld.
De Heer Carlier heeft in de Belgische
Kamer bij eene motie van orde de lasterlijke
aanvallen van den neger Williams tegen
het bestuur in den Congo-staat gebraad-
merkt. Hij zeide dat die aanvallen door de
Belgische Kamers ten aanhoore van Europa
te schande moeten worden gemaakt.
De Minister-President Beeraaert ant
woordde: »Meu kent het verachtelijke doel
Toch moest hjj zich in het onvermijdelijke schik
ken.
„Is de woning lief, Dientje?// vroeg hij wan
trouwig aan het meisje.
Dientje glimlachte veelbeteekenend.
//Nou!" grinnikte zjj tot eenig antwoord, hel
aan haar heer overlatende, zich uit dezen klank
een kleurrijk beeld der toekomst te vormen.
Den volgenden morgen begaven vader en doch
ter zich op weg naar de nieuwe woning. De Heer
Muller was ietwat geërgerd, omdst hjj niet ziek
geworden was en dus het avontuur van den vo-
rigen dag niet als oorzaak van zjjn ongeluk kon
uitkrjjten; daarbij bracht de omstandigheid, dat
de straat, waarin zjjne vrouw gehuurd had, op
geen plattegrond te vinden was, en dat ieder,
wien hjj er naar vroeg, zich eeuigszins verwon
derd toonde, eene tweede wolk op zjjn voorhoofd.
nWie weet, wat je moeder nu weer gedaan
heeft!// zeide hij grimmig, terwjjl hij met Marie
door de straten doolde: //zjj is zoo onpractkch,
dat zjj in staat ware om een huis in Antwerpen
te huren, als wij i i M. moesten wonen.//
Nadat het paar, door zijn verschijnen in ver
schillende winkels, zoeteljjk glimlachende winke
liers had doen toesnellen, die op de vraag: „zoudt
u mjj ook kunnen zeggen waar de N.-straat is?//
bliksemsnel in knorrige, kort aangebonden wezens
veranderden, besloot de heer Muller eindelijk in
het geheel niet meer te vragen, maar stapte met
Marie iu een huurrijtuig. De koetsier grjjnslachte
bjj het hooren noemen van het doel van den rit,
dat Williams aldus d9ed handelen*. Da
Minister zette vervolgens den toestand iu
den CoDgo-staat uiteeu, eu verklaarde dat
de administrateurs vau dien staat een rap
port voorbereiden, dat gedrukt zal worden.
Verder wederlegde de Minister tal van aan
vallen tegeu den Congo-staat, en bij" hoopte
dat de gedane manifestaie in de Belgi
sche Kamer eene aanmoediging voor de
Belgen zou zjj'n, die zich opofferen in den
Congo-staat voor de zaak der beschaving.
Het incident was hiermede geëindigd.
Het wetsontwerp op de schade door
het wild veroorzaakt, werd door de Pruissi-
sche Kamer bij hoofdelijke stemming, vol
gens de compromis-voorstellen der Commis
sie van voorbereiding, met 175 tegen 97
stemmen in zijn geheel goedgekeurd.
Het Heereobuii is thans wederom aan
het woord. Het zal nog t6 bezien staan, of
dit zich bij de redactie vau het wetsontwerp
zal nederl6ggen.
De werkstaking der veldarbeiders te
Maunbeim is, nadat zij achttien dagen
had aangehoudeo, geë ndigd. De landeige
naren hebben in niets toegegeven en de
arbeiders zjju er mee moeten eindigen om
Op de oude voorwaarden het werk te her
vatten.
De arbeidstaking der stokers en kolen-
werkers vau deu Noordduitscheu Lloyd levert
voor hen hoe laogtr hoe minder vooruitzicht
op. Uit Scandinavië en Engeland zijn er
zooveel werklieden aangekomen, dat er in
de open plaatsen is voorzien. Op het laatst
zjjn daardoor vele anderen, die nog op goed
geluk bnuue dionsten kwamen aanbieden,
moeten worden afgewezen. Voor de leiders
der werkstaking is het inzonderheid eena
groote teleurstelling, dat de directie afdoende
maatregelen heeft genomen om hen van de
nieuw aangekomenen af te houden.
Generaal Charette te Parijs heeft zijne
oude krijgsmakkers uitgeuoodigd de inwij
ding der kapel vau het H. Hart, welke hij te
Basse Motte heeft doen houwen, bij te wonen
ter herinnering aan de doodon van zijn regi
ment.
Dit feest zal plaats hebben op 27 Juni,
onder voorzitterschap vau Kardinaal Place,
Aartsbisschop vau Reones.
De politie te Parijs heeft sedert twee
dagen proclamaties tegen Ruslaud, die op
de muren der Russische Kerk in de rue
Daru aangeplakt waren, afgescheurd.
De proclamaties worden, naar huu inhoud
te oordeeleo, aau Duitsche agei ten tnage
schreven
De Afgevaardigde Arèae had den M -
nister van Landbouw om gelJelijke onder
steuning gevraagd voor een Coreicaacsebea
landbouwer, die door de aauhoulende zware
regens te gronde was gericht Da Minister,
en hield na ongeveer vijf wielwentelingen aan
den ingang eener kleine zjjstraat stil, dia men,
van de s'andplaats der droschke uit, iu twintig
stappen had kunnen bereiken.
Verder kon het rjjtuig niet gaan, daar aan beide
zjjden van de 9traat zich hooge zandhoopen ver
hieven, terwjjl in het midden een die/e afgrond
gegraven was, waarin gewerkt werd men was
aan de voorbereidende maatregelen tot bestrating.
Met eenig levensgevaar klouterden vader »n
dochter over deze veelbelovende beginselen der
beschaving heen en kwamen aan eene menigte in
aanbouw zijnde liuizeD, waarvan er ten laatste
een, dat iets meer dan de overige aanspraak kon
maken op den naam voltooid, en door een paar
meubelwagens, die er voor stonden, voor menschen
toegankelijk bleek te sjjn, het langgezochta num
mer droeg.
De rechter wendde zich half stikkend in zijn
toorn tot zjjne dochter.
/vDat ziet er hier recht aanlokkelijk uit!// riep hij.
„Kom maar mee, pa, boven zal het wel beter
zjjn.//
De benedenverdieping was zoo hoog, dat de
drie trappen, waarvan in het contract sprake was,
gevoegeljjk voor vier konden gelden, en de be
zoeker, eindeljjk het dosl van zjjn tochr, bereikt
hebbende, met recht kon verlangen, dat m n hem
het eerelidmaatschap van de A'penclub aanbood.
Wordt vervolgd.)
