NIEUWE
ïsSViLï:reg"de° derd°° ""j
No. 1705
Woensdag 8 Juli 1891.
16de Jaargang.
llandel en nijverheid.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER APVERTENTIEN.
feuilleton.
£e Granaat.
HAAMiMSCHE COIIMIIIT.
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1>10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels.30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents por advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uit g e v e r s K P P E B 8 fc LAUREY.
Da burgerstand is die nuttige, werkzame
stand, die eigenljjk de natie en hare rechten
allea?döre standen slechts
standen 3 j 6a door de hoogere
lHk°^0 me' rec^tihet woord burger-
waa'over men zich, evenals over de
en derden standwel eens vroolijk
aa g0adeld, terwjjl het woord »adel«
ee van zjjne waarde heeft verloren sinds
°5P'1öden en geldmannen worden ge-
0 Ue koopman staat tusschen de con-
8 ea Prodaceerende klassen als
middolaar en men maakte zich in vroegeren
B aan eenzijdigheid schuldig, wanneer
men op den koopman neerzag als op een
marskramer die lucifers verkoopt.
De handel heeft oneindig veel bijgedragen
om de wereld uit hare barbaarschheid° te
redden en tot beschaving ea ontwikkeling
te brengen. Ruiling van het overtollige tegen
bet benoodigde bracht den handel in de
Were maar het kon bjj die eenvoudige
wisseling van goederen niet big ven. Grootere
wel vaart bracht grootere behoeften en weelde
voor en zoo strekte de handel, veelal in ver-
esmging met de geldzucht, tot welzijn maar
'kwerf tea yer<j9r7e 7atl een voit,
ermits de winstgierigheid vaak de karak
ters bedierf.
Daarom hielden de philosofen der oudheid
ben handel voor een vijand der deugd en
groöte lui zagen te allen tjjde ietwat
verachtelijk op den koopmansstand neder,
-.rouwens zulks geschiedt nog teu huidioren
dage vooral door de bureaucratie. Maar deze
verheffing van deu eenen stand boven den
anderen is ijdel en dwaas. Elke eerlijke staud
is ia de meuschelijke maatschappij achtens-
waai dig en niet het minst de koopmansstand.
Aan wie hebben Venetië, Amsterdam,
Genua en zooveel andere groote koopsteden
haar groei en bloei te daakeu? Aan den
handel, waardoor miliioenen menschen leven.
Zonder handel zoa de wereld weder tot
hare kindschheid terngkeerei. Wij zjjn ei
genljjk allen kooplieden; de machtigen dezer
aarde handelen in landen en soldaten, de
grondeigenaar handelt in graan, vruchten,
wgn en vee, de geleerde in geschriften en
boeken, de politiek inbijna hadden
geschreven, als de verliefden in leugens,
iuist hit ?udheid had men niet altijd een
merhaud la Va° handel, maar langza-
rHkdnm JS mÖU ,?r 6ene broa vau staata-
rgkdom en van volkswelvaart in en in onze
dagen is elke natie ijverzuchtig op den handel
der andere en stelt alle pogingen in 't werk
m baar eigen haudel naar hare krachten
te beschermen. Men belemmere den handel,
V° k' ®taa7 het land zal te gronde
gaan. binds de uitvinding vooral van den
spoorweg en de telegraaf heeft de handel
eeue vlucht genomen zooals de oudheid hem
met heeft gekend.
In onzen tjjd reist de koopman niet meer
Daar herinner ik mij een belegerings-avontuur,
uat my eenig9zins eer aandoet.
De lezer overtuige zich Hg behoeft mij in
ben geest niet te volgen naar stadswallen of voor
posten, maar jenvoudig naar de T straat in
de woning van mijn ouden vriend Dutailly, éen
nlk fabrikant, echtgenoot eener uitnemende
vrouw, vader eener bekoorlijke dochter, een be
kwaam nijverheidsman, een goed burger, even
wel met eenigszins dwaze staatkundigebegripp n,
v°or het overige de beste man der wereld.
Juist, toen hjj zich gereed maakte, om naar zjjn
buiten te gaan, werd hij verrast door de belege
ring
van Parjjs, maar hjj vond troost in de over
ging, dat de stad binnen acht dagen ontzet
o° a W(?rden. Mevrouw Dutailly evenwel, die beter
uderricht scheen te zijn, zorgde dadeljjk voor
met zgne waren bjj zich zooals voorheen;
de Joden hebben ook niet meer het han
delsmonopolie zooals in de middeleeuwen
de stoom heeft als veranderd.
Maar niet alles werd verbeterd. De on
eerlijkheid heeft, helaas! zeer toegenomen.
Eertjjds eindigden vele kooplieden hun han
del en bedrijf om op eene villa rustig te
gaau wonen en van de rente van het door
hen verdiende kapitaal in hun onderhoud
te voorzien. In onzen tjjd beginnen er ve
len met eene villa, om al spoedig een ban
kroet te slaan. Wat nood! Velen zijn na
het bankroet rjjker dan te voren. De eer
lijkheid van vroeger moet men bij den te-
genwoordigen handel niet meer zoeken. De
goede dagen van den kerfstok zjjn ver
dwenen.
Er zjjn kooplieden voor wie cijfers hei
liger zijn dan edele gevoelens. Zij noemen
slechts hem een vriead, met wien zij han
delen. Zjj beoordeelen den rang van den
men8cb slechts naar de uitgebreidheid zjjner
zaken, zijne innerlijke waarde slechts naar
zjjn geld. Ook onder de kooplieden heer-
sehen onderscheiden standen waarmede
soms dwaseljjk [rekening wordt gehouden.
Ia den groothandel hangt zeer veel af
van de tijdsomstandigheden. Goede of slechte
tjjden hebben dikwerf den eene tot een mil-
liounair, den andere tot een bedelaar ge
maakt, want aan den kandel is inderdaad
veel gevaar verbonden. De koopman bangt
af van de elementen, van het crediet, van
de eerljjkheid van anderen, van verander
lijke prjjzen en van tal van zaken en per
sonen. In geen enkelen stand der maatschap
pij draait Fortuna zoo snel haar rad, als
in den handel. De man, wien9 schepende
zee doorklieven, wiens equipage door de
straten rolr, die vandaag nog miliioenen be
zit, kan morgen als bedelaar tot u komen.
Geeu vljjt, geen voorzichtigheid kunnen dat
rad tot stilsfcaud dwingen en het zwaard
vau Damocles zweeft dikwerf genoeg over
het hoofd van den op zgne geldzakken rus
tenden koopman.
De verscbikkeljjkste handel is de meu-
8chen-handel. Het Christendom verzachtte
de slavernjj der oudheid en nu voerde de
duivel den handel in negers in. Duizenden
worden jaarljjks als vee verkocht en den
gevoeligen menachenvriend bloedt het hart,
wanneer hij berichten verneemt omtrent
menschenjacht en menschenbandel. Doch
wellicht beleven wjj nog de gansche af
schaffing der slavernij; Europa heeft op zich
genomen om die waardige, humane taak
taak uit te voeren en de meeste landen staan
in de eerste gelederen der strijders tegen
de slavenhandelaars en menschenjagers.
Mogen zjj spoedig een eind gemaakt heb
ben aaa een handel, die tot schande strekt
van de menscheljjke maatschappij!
(Slot volgt.)
Een decreet der H. Congf egatie uitgegeven
in den vorm eener Pauseljjke breve, wjjdt
een goeden proviand zjj voorzag zich van zulk
ecu voorraad levensmiddelen, dat de famiie Du
tailly geen hongersnood gekend zou hebben, al had
het beleg ook nog drie maanden langer geduurd.
Vervolgens voltooide zjj haar voorzorgingswerk
door in haar tuintje een koestal en een hoender
hok, ja zelfs een varkenshok op te richten.
Van October af waren wjj haar dankbaar
ik in de eerste plaats, daar ik Donderdags- en
Zondags-avonds bjj de Dutailly's dineerde en bjj
die gelegenheid m jj zeiven vergoeding «vist te sehen
ken voor de ontbering, welke ik mij de geheele
week moest getroosten. Hoe zou men in zulk een
tjjd van honger en gebrek zjjne verrukking kun
nen verbergen op het gezicht van een heerljjken
spekpannekoek of een stuk Zwitsersche kaas, ver
gezeld van een lekker glas wjjn.
Ik was niet de eenige genoodigde aan deze
gastvrije tafel. Nog een andere had zjjne plaats
naast mjj, de jonge Anatolius Brichaut, eerste
kantoorbediende der fabriek en aanstaande com
pagnon en schoonzoon van Dutailly.
Deze brave, zeer bedaarde, eenigszins schroom
vallige jongen was zeer verliefd op de doch-
den onafhankolijken Congo-staat toe aan de
H. Maagd. Deze breve werd gevraagd door
vele hooggeplaatste Katholieken, om de po
gingen te erkennen, door den Koning dsr
Belgen gedaan om het Christendom te ver
spreiden in een land, dat nog veertien milli-
oeu heidenen telt.
Bij de Belgische Kamer is door den
Minister van Buitenlandsche Zaken een
wetsontwerp ingediend tot het sluiten van
eene overeenkomst met de Nederlanden, over
de verlichting van de Schelde.
De Minister van Justitie diende een
wetsvoorstel in op het bestraffen van het
verbreken der overeenkomst op het visschen
in de Noordzee.
Da Kamer maakte een aanvang met
de beraadslaging over de wetten op de pen
sioenen voor Geestelijken en burgerljjke
ambtenaren.
Ongeveer op hetzelfde tjj istip, waarop
te Brussel het interoationaal werklieieu-
Congres zal gehouden worden, in de maaud
Augustas, zullen commissiëa uit de Katho
lieke werkliedea-vereenigiugen in Daitsch-
land, te Keulen eene bjjeeukomst houden.
Twee vragen zullen het hoofdonderwerp
der besprekingen uitmaken:
lo. Welke zjjn de middelen tot het ver-
krjjgeu van eene nauwere aaneensluiting
tasschen de Katholieke werklieden?
2o. Welke middelen kunnen aangewend
worden tot bestrjjding van het socialisme?
De Neue Freie Presse Z6gt, dat de
vriendschappelijke aansluiting vau Engeland
aan de vredelievende mogendheden vau het
drievoudig verbond een zoo onbetwistbaar
overwicht geeft, dat Frankrjjk en Rusland
dienaangaande onmogelijk illusion kunnen
hebben.
Het ontwerp voor een nieuw sociaal
democratisch partij-programma is in de
bestuursvergadering dier partjj, den lu Juli
gehouden, tot stand gekomen. Bet zal bin
nenkort worden openbaar gemaakt.
De Groothertog van Baden heeft met
veel plechtigheid te Karlsruhe eene tentoon
stelling van waaiers geopend. Hg hield tene
redevoering,waarin hg het een geluk noemde
dat de uitbreiding van de waaier-industrie
een nieuwe tak van njjverheid voor de
Duitscbe vrouwen opende, waarin zij op
onschadeljjke wgza een goed loon kunoen
verdienen.
In weerwil van alle tegenspraak in
tienReichsanzeiger,houdldeHamburgerNachr.
vol, dat er in den Bondsraad een voorstel is
gedaan om invloed uit te oefeneD op bladen,
die met Prins Yon Bismarck bizonder zjjn
bevriend.
Eenige werklieden aan de gasfabriek
te Marseille hebben den arbeid gestaakt,
denkeljjk in de verwachting, dat de andere
hun voorbeeld zouden volgen. Hierin be
drogen zjj zich echter en zagen zich terstond
vervangen.
De lijkbezorgers te Parijs dreigen nu
ook met eene werkstaking. Zij hebben be
sloten een syndicaat te vormen, dat in last
zal hebben om van de begrafenisbesturen
ter van zjjn patroon, Mejuffrouw Geertruda, die
voor deze liefde in 't geheel niet ODgevoelig scheen
te zijn. Er was over een huwelgk nog geen
woord gewisseld, maar het aanzoek van Brichaut
mishaagde de Dutail y's geenszins, zoodat de ver-
eeniging der twee jongelieden eene stilzwijgend
o ereengekomen zaak was. Ongelukkigerwjjz i was
nu de oorlog tusschenbeiden getreden. Brichaut,
korporaal bij de Seine-garde, volbracht zijn pl:cht
als soldaat, met nauwgezetheid, zooals hg alles
deed; maar, het moet gezegd worden, het krijgs
mansleven had voor hem geene aantrekkelijkheid;
hjj verwenschte dit eeuwigdurend beleg, dat hem
van zijn geluk verstoken hield; hjj veroordeelde de
krijgsbewegingen en de listen der belegerden zoo
wel als die der belegeraars.
De veroordeelingen van den jongen man mis
haagden Dutailly,die dweepte met Generaal Trochu.
Daarbjj kwam nog, dat //Le Temps" een aantal
hoofdstukken opnam, waarin de schrjjver verslag
deed van allerlei krijgsbewegingen, die alleen in
zijne verbeelding hadden plaits gehad. Dutailly,
die geloof hechtte aan deze praatjes, volgde op
zjjne kaart in angstige spanning de denkbeeldige
een dageljjksch loon van 6 fr. te eischen,
Thans is het 47a fr.
De beweging onder de werklieden tot het
vormen van syndicaten neemt voorts bjj
alle takken van den arbeid toe. De schoen
makersgezellen, winkelbedienden en andere
zjjn er reeds toe overgegaan.
Het openbaar Ministerie bjj het Hof
van Appèl te Madrid heeft eene gunstige
conclusie genomen tot voorloopige invrjj-
heidssteliing onder borgtocht van Hertogin
De Castro Euriquez.
Op verzoek van den Prefekt van Madrid
is Juliane San Sebastian, die door de Her
togin mishandeld zou zjjo, iu een gesticht
voor verwaarloosde kinderen te Madrid op
genomen.
Nu zjjn weer uit de gevangenis te
Alicante drie gevaarljjke misdagers ont
vlucht. Een hunner, die zich aan een tonw
liet zakken, viel en brak zgne voeten, zoo
dat bij de twee anderen niet volgen kon
en opnieuw werd gepakt.
In de Spaansche Cortes heeft de
Minister-President Canovas de Castillo ver
klaard, dat de Regeering bereid is aan Cuba
eu Portorico op staathuishoudkundig gebied
meerdere zelfstandigheid te geven, maar niet
op dat der staatknode. Nooit dus besloot
de Minister zgne mededeeling nooit zal
Spanje afstand doen van ook maar het aller
geringste deel van zjjn Rijksgebied.
Hot Hof van Assises te Zürich heeft
de behandeling van het geding over de
politieke onlusten iu Tessino voortgezet.
Dezer dagen had het verhoor van den Heer
Respini plaats. Deze beweerde met hoogheid,
dat hg gaarne de volle verantwoordelijk
heid van al zgne handelingen droeg, en
vooral van het onslag, door hem aan vele
ambtenaren verleend.
The Standard zegt, naar aauleidiug
van het bezoek van den Keizer van Duitsch-
land, dat daardoor de banden, die deu Keizer
aan de Koningin en Engeland aan Duitsch-
land verbinden, versterkt zullen worden.
De militaire machten van beide landen heb
ben altijd naast elkander gestreden en zoo
de eene of anlere gebeurtenis zich mocht
voordoen, zou men beider machten wederom
vereenigd vinden.
Het Lagerhuis heeft alle artikelen van
het ontwerp betreffende het verleenen van
kosteloos onderwijs aangenomen.
Met tamelijk veel naïveteit deelt The
Standard mede, dat tot nu toe nog geen
enkel Helgolander gebruik heeft gemaakt
van het hem gelaten recht, om Engelsch
onderdaan te blijveD.
Het jacht Jlohenzollem, met den Keizer
en de Keizerin van Dnitachland aan boord,
is jl. Zaterdag even over twaalven in de
haven van Sheerness aangekomen.
Alle Prinsen, die het Duitsch keizerljjk
echtpaar iu de haven te gomoet kwamen,droe
gen de Duitscbe uniform en zjjo aan boord
van de Hohenzollem gekomen. De Keizer
omhelsde den Prins Van Wales en den
Hertog van Connaugbt. Het Keizerljjk echt
paar kwam te half 5 te Windsor en werd
marschen en terugmarschen door den krjjgskun -
dige van „Le Temp beschreven en voorspelde
ons beslissende overwinningen.
Brichaut, niet zoo heel lichtgeloovig, waagde
het zjjn patroon tegen te spreken. Dutailly ge
raakte in vuur. Ik kwam juist bjj tijds tusschen
beiden om den woordenstrjjd eene meer bedaarde
wending te geven, maar toch stonden de twee
partjjen nog in menigen redetwist, heftig tegen
over elkander.
De tegenwoordigheid van een nienwen gast kwam
geene verbetering in den toestand brengen. Toen
ik op zekeren avond een weinig te laat aan het
diner kwam, stond ik verbaasd mjjne plaats, aan
de rechterzijde van Mevrouw Dutailly, ingenomen
te zien door een onbekend parsoon, hoogrood
van gelaatskleur, breed geschouderd, een echten,
luidruchtigen bluffer. Hg droeg een buiten-models
kapiteinsuniform, dat ongetwjjfeld reeds ia den
een of anderen schouwburg zgne diensten bewezen
had, en een paar buitengewoon groote laarzen,
die hem het aanzien van een held gaven.
Wordt vervolgd.)