NIEUWE agite ma non agitate. Woensdag 29 Jail 1891. 16de .laargang. De eigendom en de dwaalleer daartegen. No. 1714 Behartigenswaardig, ABONNEMENTS PRIJS PRIJS DER ADVERTENTIEN. Een bange nacht. HAARMKSCHI COIIRAAT. Pei 8 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1)10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BUHBAIT: St. Janstraat Haarlem. Van 16 regels30 Cents Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie it Contant Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KüPEERS fc LAURII. i. De Heilige Vader begint zjjue jongste Encycliek met eene zeer duideljjke verkla ring van de Datuurrechteljjke zijde van den eigendom en met eene zeer besliste afkeu ring der socialistische dwalingen daartegen. Het 8ociaal-demooratiache program, dat afschaffing van den eigendom verlangt, is er, volgens de verklaringen van Paus Leo XIII, ver van verwijderd, iets tot oplossing der sociale vraag bp te dragen, het bena deelt veeleer de arbeidende klasse zelf; bet ie onrechtvaardig, omdat het de rechtmatige bezitters geveld aan doet, het strjjdt tegen de maatschappelijke orde en het bedreigt ie Staten met a'geheelen ond rgang Nadat de Heiliga Vader deze stellingen kort maar krachtig en afdoende bewezen heeft, komt tot de volgende conclusie: Bji alle po gingen tot verbetering van de tegenwoordige toestanden moet men als grondbeginsel aannemen, dat de eigendom onaantastbaar 6n heilig ig. Aan dit grondbeginsel moeten getrouw blijven en wjj moeten er vooral aan denken, wanneer de duivel der hebzucht in de gedaante van het socialisme ons nadert. De instelling van den eigendom is zoo oud als de meuschheid en in de wetten van 6 en goed geordenden Staat opgenomen. er waren en er zijn ook volken, die sr>ha lQ8t.!tutie. niet kennen, bjj wie maat- scnappelpke eigendom en zelfs gemeenschap van goederen bestaat. Wjj berin neren aan oparta in de oudheid en aan ceoige Austra lische volken van onzen tijd. De geschiedenis dezer volken leert ons echter ook, dat zij op een zeer lagen trap van beschaving stonden of staaD. In Sparta waren meu- schenjachten aan de orde van den dag en de tirannie had daar zulk een hoogeu graad bereikt, als nimmer in een staat vaa Grie kenland bekend was. Op de door ons be doelde Australische eilanden heerscht on danks hunne vruchtbaarheid dikwerf hon gersnood en het eten van menscheu is daar gebruikeljjk. Nu, wjj hebben geen reden naar zulke toestanden te verlangen. Men zou overigens wel veronderstellen, dat de meest geïucarneerde communist en socialist dat moet erkennen. }a 0D2en lij 1 echter bestaat er eene groote in ernationale partij, d e het privaat bezit, in twèf K w' WÜ afachaffdU- Zö verdeeld in twee hoofdgroepen: in de partjj van het communisme en in die van het socialisme. De communisten willen allen eigendom afschaffen en volstrekte gemeenschap van FEUILLETON. Vervolg en slot.) «Neer, ik ben niet van zins iets van de kat je gaan veronderstellen. 'tZou allemaal niet ge beurd zjjn wanneer je juf hier gehouden, om al acorrepijperijen na te loopen, die trouwens geheel op haar weg liggen en niet op den mijne.// «Je moest je schamen, Willem, zoo iets te zeg- ?®n' 'la wel treurig dat je op zoo'n tijd, nu ons md doodziek is, niet eens die kleinigheden voor 11,6 doen kunt, zonder te mopperen en ik ver soek 'tje vriendelijk genoeg!" "Nu, Schwamm d'riiber, ik doe immers watje Tr#agt.Maar met die tafelschel kan ik geen bjenech wakker krjjgen iedereen slaapt al lang... aar is het kaarsvet?// "O, boven op den schoorsteenmantel in de 'oderkamer ligt een vetkaarsje. Als je nu even "der aan de trap gaat s'aan en juf ro-pt...// Ik haalde de vetkaars en stapte n eer in bed. aa was ik ingeslapen, of ik werd weer ge spen. «Zeg Willem! 'tgpjjt me vreeselijk, dat ik je ®er moeten storen, maar 'tis nog te koud in 6 kamer om het vet goed te kunnen uitsmeren j 8 'roodig mocht zjjn, zou je de. kachel even wil- aaumaken Zij is kant en klaar aangelegd den lucifertje is voldoende je hebt zoo maar goederen invoeren. De socialisten willen slechts het privaat bezit opheffen en in plaats daarvan maatschappelijk eigendom stellen. De communisten zeggen: De eigendom baseert op het onrechtmatig, gewelddadig in bezit nemen van zekere goederen door het individu, het is in geen enkel opzicht recht matig, het is diefstal. De absolute gimeen- schap van goederen alleen is ia harmonie met het natuurrecht. Deze stelling is echter valsch. Wel heeft de Almachtige de wereld en hare goedere aan alle menschen zonder uitzondering gegeven en in een zekeren zin nemen wjj ook alleu daaraan deel, want wjj leven immers allen van de gaven der aarde. De aarde brengt echter slechts wei nig uit zich zelve voort; opdat zij de men schen kan voeden, moet de arbeid er bjj komeD: de lichamelijke en de geesteljjke- Nu beantwoordt het toch wel aau het be grip van het recht, dat hjj die gewerkt heeft, ook recht krjjgt op datgene, wat hij door zjjn arbeid heeft voortgebracht. Maar de commnnist deukt er anders over. Vol gens hem behoort datgene, wat A. door zjjn vlijt heeft geproduceerd, ook aau B. die den luiaard uithangt. Ste.len we een voor beeld en verbeelden we ons eens dat wjj leven in een communistischen Staat. De grond behoort aan niemand en toch tege lijkertijd aan allen, zonder uitzondering. Gjj hebt een natuurlijken aandrang tot den arbeid, ge neemt dus een klein stak land, bewerkt bet terdege en ge verheugt u op de vruchten, die bet zal opbrengeu. In den herfst echter komen uwe buren, die gedurende den tijd van uw arbeid geluierd hebben ou palmon uw oogst in. Een ander heeft zich met veel moeite een huis ge- bouwd. Toen het geheel eu al gereed was kwam er een ronddolen! luiaard, die er gemoedelijk in ging wonen terwjjl de eige naar zich tevreden mocht stellen de maren van buiten te beschouwen. Zou dit nu wer kelijk in overeenstemming zijn met het na tuurrecht? Komt daartegen het rechtsgevoel niet op? Is dit nu het geval, dan moet men ook toegeven, dat eigendom nog lang geen diefstal is en dat er ten recht op het bezit bestaat. Onverdraaglijke toestanden zou het communisme tengevolge heb ben: strijd en twist, moord en doodslag- want niemand zou zoo maar goedschiks zich de vruchten van zyn arbeid laten out- stelen. Ia dit systeem zou nog slechts het vuistrecht gelden, de zwakkere zou voor deu sterkere motten werken en ten slotte toch moeten verhongeren. Wie zou onder zulke omstandigheden nog iets willen doen? Hjj zou immers van zjjn arbeid niets genieten. voor het aansteken.// Ik sleepte mijzelf weer mt bed, stak het vuur aan en ging troosteloos op een stoel zitten. „Maar WillemBen je nu stapel? Je zult den dood op den hals halen van verkoudheid— ga toch in bed. 'k Had mijn been al opgetild, toen zij ver_ VOl,Saar wachtgeef Nellie eerst nog even een lepel van haar drankje, wil je!" Ik deed het. Het was een medicjjn, die een kind min of meer opgewekt maakte, ÏOodat mijne vrouw van Nellie s werkzame tusscheupoozen kon profiteeren om haar met kaarsvet in te wrijven. Ik was spoedig opnieuw mgsdommeld, maar 't was weer van korten duur. //Willem, het tocht ik voel 'iheel duide lijk. Zet het ledikantje voor den haard en gooi er dan meteen nog wat hout in de kolen zjjn °PIk deed het, kwam voor de tweede maal in bot sing met de stoof en slingerde het ongeluksmeubel in het vuur. Mjjne vrouw sprong uit bed en redde het uit de vlammen; wij hadden een paar woorden samen, daarna kon ik een paar minuten mün oogen sluiten en vervolgens op herhaald verzoek, weer opstaan, om een iijnzaadpap te bereiden. Die werd op Nellie s borst gelegd en daar gelaten om haar geoesecd werk te doen. Een houtvuur is geen permanent iets. Ik stond om de twintig minuten op, om het te vernieuwen, en dit gaf mjjne vrouw gelegenheid den tijd van innemen met tien minuten te verkorten, wat eene Lediggang en dientengevolge armoede en ellende is de natuurlijke consequentie vau het communisme. Zulk een stelsel veroor deelt zich zelf. Slechts zinneloozen kuuuen tot zjjae aanhangers behooren. De absolute gemeenschap van goederen is dus niet in de natuurlijke orde gevestigd; zij is er mee ia 9trjjd en voert tot onver draaglijke toestanden, ja tol den ondergang der menscheljjke maatschappij. Dat is den 80cialisteu niet ontgaan; zij laten dus het begiusel van gemeen /chap van goederen va ren, eu eischen daarvoor in de plaats: maat schappelijk eigendom. De eigendom mag wel blijven bestaan, maar het individu mag geeu bezitter zjjn, doch alleen de maatschappij, dat wil zeggen: de Staat. De maatschappij of laten we liever zeggen de socialistische Staat alleen is bezitter; hel individu bezit uiets; de Staat geeft woning en kleeren, spjjs en drauk en daarvoor moet ieder het werk verrichten, dat hem wordt aangewezen of opgelegd. In zulk een Staat kau het iudividu niet rijk zjjn; want hjj is immers compagnon van eene maatschappij; hjj is echter inderdaad totaal arm, want hij bezit niets dan datgene wat hem voor zjjn levensonderhoud wordt toe gewezen; hjj wordt tot een armen en willoo- zen slaaf verlaagd. Wordt vervolgd.) Wanneer wij nagaan welk eene verdeeld heid onder de Katholieken heerscht in de politiek, hoe de hartstochten worden opge zweept, en hoe sommigen zich als 't ware tot razernij laten voeren,waar hunne plannen in 't geheim gesmeed, worden ontmaskerd, daar voorzeker geeft ons het dezer dagen bekend geworden en door de Katholieke pers tot ons gebracht programma voor de Katholieken van Frankryk op het gebied van politiek, nattige wenken en lessen ter ter behartiging en navolging. In Frankrjjk, het schoinste land der we reld, waar veel kwaad, maar ook veel goeds uitgaat, heeft da katholieke pers onophoudelijk een strjjd ta voeren, die door den wakkeren eu on vermoeiden Louis Veuil lot z. g. gedurende zjjn 30jarig werkzaam leven is gestreden, met zjji e machtige pen, eu door zijn opvolgers tot op den huidigeu dag wordt voortgezet, in de Univers. Louis Veuillot, op hem vestigen wij de aandacht, heeft in zjjn blad de Univershet katholieke blad bjj uitnemendheid, strjjd te voeren gehad tusschen de Baurbousch0, Orieauistische en Banapartistische partyen onderling, tn tegen het voortwoekerend ongeloof. De Katholieken van Fiankryk bewonder den den grooten schrjjver en juichten zjjne groote voldoening voor haar was. Nu en dan moest ik tusschcntijds de o-de pappen recht leggen en nieuwe erbij maken. Zoo sukkelden wjj den nacht door en tegen den morgen. Toen al het hout was opgebrand wilde mjjne vrouw mij naar den kelder sturen om een nieuwen voorraad te halen. ,,'t Is een vermoeiend karweitje, vrouw,* bracht ik schtchter ia 't midden,* en 't kind moet er, mij dunkt nu haast warm genoeg inzitten. Zouden wjj 't niet evengoed met eene tweede laag pap kun nen klaarspe Ik eindigde mjjn voorstel niet omdat ik in de rede werd gevallen. Een tjjd lang bracht ik door met hout uit den kelder naar boven te sjouwen en toen kroop ik in de veeren en snurkte, zooals slechts een man kan snurken, wiens lichaam totaal op en wiens geest compleet versuft is. Juist toen het k aar dag was geworden, voelde ik een ruk aan mjjn schouder, die mg plotseling bjj mjjne posi tieven bracht. Mijne vrouw stond over mij heenge bogen met wjjd starende oogen en snakte naar woorden. Eindelijk, toen zjj kon spreken, barstte zjj uit: //O! het is te laat, alles is verloren! Het kind sterft.wat moeten wjj beginnen? „God zegen me! .Te maakt me aan 't schrikken. Ik weet het niet. Misschien als we haar uit de pap haalden eu in de frissche lucht brach ten...." „O! aartsezelskop! Er is geen minuut te ver liezen. Vlieg naar den dokter gauw! ga zelf en zeg dat hjj m o e t meekomen, levend of dood!" denkbeelden toe, maar zy konden en wilden er niet toe komen zjjns denkbeelden in het practhcbe leven tos te passen, waar hjj streed, voor de samenvoeging van alle Frausche Katholieken in éene Katholieke party. Hjj mocht beschikken over de fijust versneden pen van Europa, dag aan dag de zuiverste waarheden doen hooren, met ijzeren consequentie redeneeren, het baatte alles niets. En toch als het spel der par tyen begon, wierp Veuillot zich met lichaam en ziel in den strjjd. Had hjj te kampen tegen het zich driest verheffend ongeloof, tegeu de alles onder- mijnende vrijmetselarij, met een wooid,tegen de vyanden van Christus' Kerk op aarde, niet minder had bjj rekeuing te houden met de bovendrijvende party, hetzy Repu bliek, hetzjj Bonapartisme, dat zicb met list en goweld zocht staande te honden, met de strenge Monarchalen, de afstammelingen der edele ligitimistische familiè'n,die bet koning schap der Bourbons zoo groote diensten aan de Kerk hadden zien bewjjzen, en met de Orleanisten. De Bourbons wilden de zege praal niet verwerven door eene revolutie, terwjjl daartegenover de Republikeinen, Bonapartisten, eu Orleanisten, tegen zulk een geweldig middel geeu bezwaar hadden. Wie bjj dit treurig spel, dat eindeloos zich herbaalde, moedeloos werd, Louis Veuil lot niet, die groote geeBt kende geeae ver slagenheid, omdat hjj werkte voor God en voor het wezenljjke heil der zielen. De be roemde leermeester der Katholieke schryvers gaf in zijn 30jarig leven als schrjjver eu journalist de les, dat goede beginseleu voor ons de hoog-te waarde moeten hebben, en wjj die nooit, al staaa onze vrienden en broeders in den geloove tegen ons op, moe ten verloochenen. Liever alles opofferen, leerde Veuillotdan zyne beginselen ver zaken, dan de Katholieke vlag verlaten, waaronder men eenmaal is gaan dieneo. Neen, de reine en onbevlekte vlag der Katholieken past niet Daast de roode vlag der sociaal-democratie. Da Katholieken mo gen zicb nimmer of nooit alliëeren met hen, wier eer ig streven is, God en godsdienst van de aarde te doen verbannen, zjj ver nederen zicb niet om een tjjdeljjk gewin al was dit te bereiken, als zjj het werk van den Satan moeten helpen bevorderen. Zjj, de dienaren en kinderen van Christus' Bruid op de aarde, ie kinderen der Roomsch Ka tholieke Kerk, blijven rein en onbesmet. Dit begreep de fiere a try der voor Gods Kerk, de edele Veuilloten hiervan gaf hjj een schitterend bewys, ook in de moei lijkste omstandigheden van zyn leven, waar hy zyn Credo had te doen hooren en waar Ik haalde den armen man uit zjjn ziekbed en bracht hem mee. Hg keek naar het kind en verklaarde, dat het n i e t stervende was. Voor mjj was het eene onuitsprekelijke geruststelling, maar mjjne vrouw maakte die verzekering zoo dol, alsof het erne persoonlgke beleedigicg aan haar adres was geweest. Vervolgens beduidde hij ons, dat Nellie's hoest alleen uit de eene of andere onbe duidende prikkeling in haar keel voortkwam. Bjj die woorden werd ik bang dat mijne vrouw hem de deur wilde uitgooien. Ten slotte zeide hjj, dat hjj het kind barder zou laten hoesten en de oorzaak verwijderen. Meteen liet hg haar iets slikken, waar ze een hevige hoestbui van kreeg en weldra een stuk of wat houtvezeltjes opgaf. //'t Kind heeft volstrekt geen kroep," verze kerde hij. //Ze heeft op een stuk speelgoed of zoo iets gekauwd en daardoor een paar hout- splinters in de keel gekregen.Zjj zal er geene kwade gevolgen van ondervinden. „Neen, dokter, dat wil ik graag gelooven," gaf ik ten antwoord. //Integendeel! want 't is pjjaboomenhout en de harsachtige bestanddeelen, die het bevat, moeten uitstekend tegea sommige kinderkwalen helpen. Vraag het mjjne vrouw maar!// Maar er was geene gelegenheid toe, want ze had ons minachtend den rug gekeerd en liep als eene beleedigde vorstin de kamer uit. Sedert dien nacht is er éene episode iu °.n* huweljjksleven,waar ik liefst in de verste verte me op zou zinspelen. Overigens rolt het kalm en gc- noegljjk voort.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1891 | | pagina 1