NIEUWE
No. 1720.
Donderdag 13 Angustns 1891
16de Jaargang.
De Trlplc-Alllantle en de
Pauskeuze.
II UIT L A 1»
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1)10
Voor het buitenland 1)80
Afaonderljjke nummers0,03
Dit blad verschgut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden niterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrjds g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPEHS fc LAUBEY.
Men beweert, dat bjj de oolangs plaats
gehad hebbeudo verhaudoliugen over het
drievoudig verbond,Italië zekerheid heeft ge-
ëischt bjj eveutueele keuze van een intrausi-
geuteu Frau8ch geziudeu Paus. De beide
andere mogendheden zouden dan ook de
toezeggiug hebben gedaan het houden van
eaa Conclaaf op haar gebied niet toe te
staan en een buiten het gebied van Rome,
v. een in Frankrjjk of Malta gekozen
Paus uiet te erkennen. Het zou dan den
Koning van Italië vrijstaan, een aldus ge-
kozea Pau3 den intocht in het Vaticaan te
beletten. Iu dit geval zou tot aan de bjj-
eeukomst van eeu wettig Conclaafte
Rome het Vaticaaa onder da bescherming
*an Italië en ouder toazicht vau de Gezan
ten der Katholieke Staten worden gesteld.
Men zou zelfs het geval besproken hebbeu,
dat de Pauselijke Zetel vacant zou kunnen
worden tgdeus den oorlog; dan zou namelgk
de verkieziog van een Paus öf tot het sluiten
van dan vrede uitgestald worden öf iu het
Vaticaan plaats hebben, dat dan onder de
aoe.le vau de Gezanten vau Duitschland,
isteurgk-Hongarija 0Ü Spanje zoude ko-
JnVl* ^öu 8'otte zou Engeland ook toegezegd
e ®n> dat bet houden van een Conclaaf
wordT' e'^uc' ^a'ta öiot zon geoorloofd
Dat er verhandelingen met betrekking tot
,vaöa^ea Paus-zatel hebbeu plaats
g aai, ach got tameljjk zeker te zijn. Dein
j "8el «oed ingelichte correspondent van
den Lourner de Bruxelles schrijft dienaan
gaande het volgende: »Men hoort van ver
schillende zijden, ea de onbescheiden liberale
pers vau Ital.ë bevestigt het, dat het jongste
verdrag der Triple Alliantie bepalingen
bevat, die aan de vrijheid van het H. College
al breuk zullen doen wanneer het eveutueele
Ctouclaaf buiten Rome zou bijeenkomen».
Waarin die bepalingen bestaan, wende door
den correspondent niet medegedeeld.
Wjj zoulea het zeer betreuren waon er
bepalingen, die de vrjjheid vau het H. Col-
*Q8ei 6 «9 iöa^eriëjl 't zy moreel, beperkeu
door de mogendheden werden gemaakt. Ze
E0a ten eerste volkomen ounoodig, ze zijn
tweede totaal zonder uitwerking en ten
rda zouden ze zeer geschikt zyn, zonder
noodzaak onder de Katholieken eene hevige
agUatie te doen ontstaan.
t6"S "öo onnoodig. Want of het Concilie
zulks Jtn9 erg0a8 anders plaats vindt,
i. 18 vo°r de verkiezing vaa een Paus
zal ^R1 0uve*"fichillig. Het Heilig College
0 Rome den Paus kiezen, dien het voor
Waardigsten houdt en als het ergens
Qders vergadert, dan zal zijne keuze door
gttoi ander motief worden geleid. De
P aats waar het Conclaaf vergadert zou dau
Gerst esnige beteekenis hebben, wanneer
^vloed van buiten op de Panskeuze kon
Werken. Doch zg, die de keus moeten doen,
FEUILLETON.
De laatste Biecht.
Vervolq en slot.)
„Doch mij nietzuchtte de ongelukkige. //Kan
de grofste ondaA, roofmoord erger dan ouder-
tnoord, nog genade vinden
„Wanhoop niet! Deuk aan Hem, die zijn leven
gaf voor onze zonden In 't geloof aan Hem
en de verlossing door Hem ontvangt gjj troost
Een diepe zucht ontsnapte de borst van Jean
Pierre. Doch de Priester kniel !e voor het bed
ieder en bad lang en vurig, en dit gebed scheen
het gemoed' van den zieke tot bedaren te bren
gen, want eensklaps richtte hij zich op, greep
beide handen des Priesters en riep: //Nu dan,
verneem de bekentenis mijner misdaad en zeg
mij d„n of ik nog op genade en vergiffenis mag
hopen. Ik was de zoon van een armen wijn
gaardenier en kwam reeds vroeg op't kasteel des
eigenaars, een rjjk en aanzienlek edelman, die
mg ten dienste stelde van zen tweejarig zoontje.
Wgl hij echter veel aanleg en grooten yver bjj
hebben geen gemeenschap met de buitenwe
reld. Het Conclaaf is te midden van het sterk
bevolkte Rome even geïsoleerd als in de
woestijn van Sahara. Het bijeenkomen van
het Conclaaf te Rome biedt aldus geen waar
borg, dat niet eon intransigent Fransch-
gezind Prelaat tot Paus zal gekozen worden.
Maar de geschiedenis der Pausen leert
ons het feit, dat, welke ook de persoonljjbe
gevoelens van den gekozeu Puu j vóor d.ens
verkiezing waren,die persoonlijke meeniugen
in het groote doel van bet Pausdom op
gaan. Wij zien dat Pius IX en Leo XIII,
twee Pausen, ieder op zijne wijze even groot]
iu bunu9 persoonlgke eigenschappen ver
schillen, maar ten opzichte van hun hoogste
doel, de vrjjheid en den vrede der Kerk,
volmaakt eenstemmig zgn. Als b. v. de cul
tuurstrijd in Duitschland onder beide Pau-
seu zoo van gansch anderen aard is, dan
ligt zulks niet aaD de Opperherders, maar
aan de houding der Duifsche Regeering,
De meer vredelievende aard, .U0 tbaus
heerscht, zou ook onder I ius IX hebben
kunnen bestaan, als men zich tot hem had
gewend; maar dat was juist de zenuw vau
den cultuurstrijd; men wilde de kerkelijke
quaest ëu zonder den Paus regelen en als
deze zenuw «iet was doorgesneden, dan zou
het non possumus van den tegenwoordigen
Paus wellicht iets diplomatieker hebben ge
klonken, maar bet zou in geen eukel opzicht
iets anders hebben b- teekend. Wjj zi6n, dat
Leo XIII met dezelfde energie do rechteu
van den H. Stoel verdedigt, alsPiusIXeu
er moge een al- of niet- _FranschgeziU{je
Paus gekozen worden, zjjne persoonlijke
sympathieën voor heteenof ander land zntleu
verdwijnen, zoodra hg als Vader der Cüris-
tenhe d optreedt.
Als het Conclaaf op Malta zon bijeeuko-
tueti, dan weteu we natuurlgk niet of daar
de Engelsche watten van kracht zuilen zgn;
geldt daar echter de Eugelsche wet, dan
kunnen de Kardinalen zich ouder hare be
scherming stelleu en niemand zal gerechtigd
zjju hen te storen.
Vergadert het Couclaaf in de ^ereeuigde
Staten van Amerika, dan zal de Regeeriuw er
geen acht op slaan en zoo lang het de wetten
dor Unie niet overtreedt, zullen alle beslui
ten van het drievoudig verbond niet in staat
zijn, daar de geregelde verkuziug Van e0U
Paus te beletten.
Zeker, de Regeeringen van de Skaten der
Triple Alliantie zouden dau deu Paus niet
erkenueu. Het komt ons voor, dat d e Re
geeringen de macht we e zg bezitten, wel
wat overschatten. Zg hebben ongeveer acht
millioen soldaten; maar Paus voor de Ka
tholieke wereld is degene, die door het
Conclaaf wordt gekozen en als de moge ud-
heden hem niet willen erkennen, dan heeft
zulks dezelfde beteekenis, dezelfde waarde
alsof zij bjj decreet bepalen, dat de bewe
ging der aarde in bet vervolg naar hunne
aanwijzing zal veranderd worden De aarde
zal hare beweging volgen en de Paus zai
de Paus blijven.
mjj bespeurde, veranderde hij zijn besluiten liet
mh te gelijk met zijn zoon studeeren en ik werd
later zijn secretaris. Nu brak de revolutie uiten
verspreidde ook in den kring mijns heereu angst
en bekommering. Zjjne gelden bracht hij in het
buitenland in verzekerde Dewaring, voorzag zich
van eene ronde som en trachtte daarna in een
klein vlek nabij Parjjs zich esn vreemden
naam aan de openbare opmerkzaamheid te ont
trekken. Behalve zijne *roaw ®a kinderen wist
ik alleen slechts het geheim. De heer bemin
de mij als zijn eigen kind en schonk mij zjjn
volste vertrouwen. Docb daarop kwamen gelddorst
en eergierigheid bjj m op en deden mjj het
duivelsch besluit vatten, den vaderlijken vriend
te verraden en mij door het ongeluk, dat ik daar
door over zijne gansche familie bracht, in 'i bezit
te stellen van het groot vermogen wa ,rvan buiten
hjj en ik, niemand iets wist. Na korten tjjd gaf
ik toe. De lage hartstochten wonnen de overhand
in mija gemoed, ik ging heen en verried het
revolntionnair tribunaal de verblijfplaats derfamilie.
Ja, mijne ondankbaarheid Werd zoo groot, dat ik
als ge uige tegen mijn weldoener optrad. Volgens
mgne verklaringen werden zy tot de guillotine
De Koning van Italië zou den aldus
gekozeu Paus den intocht in het Vati
caan kunnen beletten. Maar als de kous
yan het Cmclaaf niet op een zjjner leden,
maar op een Prelaat vie', die voortdurend
iu het Vaticaan zgn ambt uitoefent, dan
zou het beletten van deu intocht des geko
zenen toch niet zoo gemakkelijk gaan en
zelfs iu't geval dat de intocht zou geweerd
worden, wat zou men daarmee hebbeu vor
kregen? Meu zon het middelpunt der Ka
tholieke wereld waarschijnlijk uit Europa
in een ander werelddeel hebban verplaatst;
meer niet. Het Pausschap werd daardoor
niet geschaad. Intusscheu gelooven we ter
nauwernood dat deze bepalingen, zoo ernstig
als ze mogen genitenl zijn, tot een werke-
ljjk ernstig doel zullea voeren, maar dat-is
zeker, dat reeds de poging don t.ookomsti-
gen Paus tot den stormram van een poli
tiek begrip te maken, iu de harten der
Katholieken wel is waar een voortdureuden,
maar in geen geval eeu bevredigenden in
druk zal voortbrengen; allen zjju trouwens
overtuigd, dit de pogingen om aau eene
Pauskeuze, d e niet naar hol genoegen van
Italië uitvalt, eenig werkelijk nadeel toe te
breugeD, te allen 'jjde zullen bljjven falen.
Nu de eerste pogingen der socialisten in
Duitschland. om hunne leer bjj den boeren
stand ingang te doen vinden mislukt zgn,
heeft het partijbestuur er iets anders op
bedacht. Het tracht nu ageuten aan te
werven onder de werklieden, die tegenwoor
dig in menigte uit plattelandsplaatsen naar
Berlyn komen in de verwachting van er
meer te kunnen verdienen dan bg den land
bouw. Daar <-r tusscben deze persoueu en
de achtergeblevenen in hunne vorige woou-
plaatsen nog aitoos betrekkingen bestaan,
raeenthet partijbestuur door hunne tusschen-
koimt gemakkelijker ten plattelaode voor
eerst socialistische bladen en geschriften te
kunnen verspreiden dan thaus door rech1-
streeksche toezending en uitgifte mogelijk
is. Daar zulke boeren-ageuten er veel meer
invloed op de werklieden kunnen hebbeu,
dan, bljjkens de tot nog toe opgedane er
varing, een stedeling er kan verkrijgen,
zouden zg ook verder kuunen medewerken
om het socialisme onder de boeren te brengen.
Omdat er ouder de van b .itou aangekomen
werklieden velen zgn, die in hunne hooge
verwachtingen omtrent een voordeeliger
bestaan zjju teleurgesteld, gelooft, het partij
bestuur dat er onder hen genoeg te vinden
zgn om zulk eene taak te aanvaarden.
Donderdag is met groote plechtigheid
de tentooustelling van den Heiligen Rok,
iu de kathedraal te Trier begonnen.
Eeu ontzaggelijke menigte pelgrims is reeds
ter bedevaart samengevloeid; men verwacht
iu de eerstvolgende weken nog veel grooter
toevloed.
Nadat in de kouiukljjke geweerfabriek
te Spandau in den laatsten t jjd bet aantal
vero irdeeld. Alleen de zoon, die zich in 't buiten
land bevond, ontkwam bet trevrig lot der rijnen.
Op de straat ontmoette ik de vreeseljjke kar,
waarop de veroordeelden naar 't scha»ot, werden
gebracht. Mjju beer herkende mjj tusscben de
menigte alleen een oogenblik hield hij het oog
op mjj gevestigd doch deze blik bleef mjj bjj
en verdween nooit voor mijn geest. Als eeu on-
uitbluschbaar vuur pookte hy staag weder de
wroigingeo des gewetens aan, wroegingen, welke
ik niet bescbrjjven kan. Ik vluchtte uit Pa
rjjs, en hoewel ik mjj iu het bezit gesteld had
vau de goederen mjjua meesters, had ik toch vast
besloten, er mjj nooit over te verheugen. Ik wilde
mjj in de meest verwijderde eenzaamheid t rug-
trekken om er mjjn leren in armoede door te
brengen, omgeven van mijn enormen rjjkdom,
van alles, wat mjj ocophoudeljjk mijne misdaad
voor oogen stelde. Daarom bracht ik het huisge
rief van mijn verraden heer naar hier, daarom
hangen daar de portretten der vermoorde fami
liehaar beeltenis moet steeds voor mijne oogen
zjjn.//
Bij dese woorden staarde de Priester, die met
steeds klimmenden angst en steeds stjjgende ver
werklieden van 4000 tot op 400 was ver
minderd, worden er nu ook in de pyroteeh-
nische werkplaatsen aldaar velen ontslagen.
Vooiloopig zgn er 200 afgedankt, dieweldra
door een grooter aantal zullen gevolgd
wordeu.
De hoofdingenieur bij den Bochumer
Verein is in de nabgbeid der werkplaatsen
dood gevonden met eene kogelwoad. Naast
bem lag een geweer. Het is nog niet ge
bleken of men hier aan zelfmoord dan wel
aan onvoorzichtigheid heeft te denken.
Ten gevolge van de weigering der
patroons om aan de eischen der aardwer-
kers te Parijs toe te geven hebben deze
laatsten besloten deu strjjd tot het uiterste
voort te tetten.
Ten slotte werd eene motie aangenomen,
waarbjj een heftige aanval gedaun werd op
de rechters der 11e Correctioueele Kamer
»die de vermetelheid gehad hebben eenige
werkstakers, onze vrienden, van 2 tot 6 en
van 1 tot 8 maanden gevangenisstraf te
veroordeeleu.c
In Italië heeft men, eveuals in Por
tugal, óok al last van een Chiliaausch
oorlogsschip, de l'residente Pinto, dat daar
krijgsvoorraad euz. wil iuuemen. Door de
overheid te Genua is een afzon ierl jjke dienst
mosten georganiseerd worden, teu einde aan
den gezagvoerder te beletteu ter sluiks
wapenen en ammunitie iu te nemen. De
commandant vau het schip weigert wie het
ook zij aau boord toe te laten.
De Russomanie heeft haar toppunt
nog niet bereikt. De gemeenteraad van
Cherbourg heeft besloten, uit naam der ge-
heele bevolking, de Regeering te verzoeken
het uit Rusland komende gepantserde es
kader het eerst te Cherbourg te doen bin
nenvallen, en wel om reden dat het bezoek
van het eskader in Rusland eene gebeurte
nis in de wereldgeschiedenis is.» Alle bur
gers vau Cherbourg hebbeu hun best ge
daan om, door eene hartelijke ontvangst
vau het Russische oorlogsschip Admiraal
KorniloJhunne ingenomenheid met die
wereldgebeurtenis te ker.neu te geven; maar
huu geweten zegt hun dat dit nog niet
genoeg is, dat er iets anders, iets beelemaal
buitengewoons moet gebeuren.
Vermoedeljjk zal nu ieder Fransch ma
troos, die een Rus gezien hei fr, in triomf
rondgedragen, en op kosten der stad Cher
bourg een onbepaalden tijd getrakteerd
worden. Een buitenkansje voor de jantjes.
De gemeenteraad vau Viehy blijft bjj dien
van Cnerbourg niet achter. Hij heelt eeu
onbeperkt krediet toegestaan om Grootvorst
Alexis van Rusland, die eenigen tijd op do
badplaats komt doorbrengen, op feesten te
onthalen. Eene »onbeschijfeljjke geestdrift,»
schrjjit iemand aan de Temps, heeft zich
van ieder meester gemaakt.
Er scbjjnt sprake van te zgn, dat een
Russisch eskader welhaast een tegen-bezoek
aau Frankrgk zal komen maken.
Uit Tirnova wordt gemeld dat Zan-
koff, Rizof, Benderoff en Gruloff uit Odessa
bazing den bedelaar had aangehoord, op de por
tretten en sprong op met de woorden Heilige,
barmhartige,almachtige God 1 Mjjn vader en mijne
moeder! De bedelaar echter stiet een doorsnjj-
denden kreet uit en zonk bewusteloos achterover.
De Priester stond langen tjjd in stil gebed
daarop wendde hjj zich tot den ooge'ukkige, hief
hem op uit zjjn bed, trachtte alles te doen om
hem in 'i Lven terug te roepen. Langzamerhand
kwam de bedelaar weder tot bezinninghjj trad
van het bed, wierp zich voor de voeten de3 Prie-
iters en zeide met gebroken stemIk bezweer
n, zeg mjj nu, is er nog genade en barmhartig
heid en vergeving te bekomen voor zulk een
ellendeling, zulk eeu beruchten moordenaar, als
ik ben?»
„Voor u zoowel als voor alle menschen en
daarom laten wjj nu de genade afsmeeken van
den barmhartigen God, gaf de Priester ten ant
woord op plechtigen toon en hij hief zjjn gevou
wen handen ten Hemel, bad vurL om r arm
hartigheid en vergeving voor den zondaar, die
neergeknield aan zjjne voeten lag. Toen hjj bem
wilde oprichten, had God geoordeeld de be
delaar was dood
HAAREEMSCHECOURAAT.
MAIN TIEN
