NIEUWE
agite ma non agitate.
No. 1732.
Vrijdag 11 September 189?.
16de Jaargang.
Eene kwaal des lljds.
BUITENLAND.
Zij, die zich tegen 1 October
e. k. op de NIEUWE HAARLEM-
SCHE COURANT abonneeren, ont
vangen de nog vóór dien tijd, dus
gedurende de maand September ver-
schijnende Nummers gratis.
II. (Slot).
Zelf beheer Rnh in g.
HAARUMS
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen iu Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEEATT: St. Janstraat Haarlem.
arMMN TIEND
COURANT.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 .Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertent iën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vryda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPËES k J.AUEET.
Hebben wjj in ons vorig artikel gewezen
op hst schandelijke en onteereade van de
dronkenschap, thaDS willen we deze vreese-
ljjke ondeugd nog nader beschouwen in bare
ontzettende gevolgeD.
Volgens Dr. Fabius zal het aantal ge
vangenen steeds klimmen, zoolang de alcohol
of sterke drank niet als de hoofdbron van
de misdaad bestreden en van zijn rampzali
gen troon gestooten wordt.
Schier alle Geestelijken, rechters, genees
kundigen en andere vertrouwbare personen
in gevangenissen werkzaam, verklaren een
stemmig, aldus zegt Dr. Baehr eerste ge
neesheer aan de Berlijnsche strafgevangenis
Plötzensee dat met de toeneming van de
onmatigheid en het aantal drinkers ook
het getal misdaden en misdadigers grooter
Adolphe Gnillot, rechter van instructie
e Parijs, verhaalt, dat onlangs een ter dood
veroordeelde, toen men in zijne cel kwam
om hem te berichten, dat het uur zijner
terechtstelling had geslagen, uitriep: C'esl
Uwognene, qui est la cause de ma mort. (de
dronkenschap ls de oorzaak van mijn dood),
waaraan Guillot als zjjne meeuing toevoegt:
het alcoholisme is ongetwijfeld een der
zekerste wegen naar het gekkenhuis, naar
de gevangenis of naar het schavot.
Buitengewoon groot is het aantal ledeD, d:e
door het misbruik van sterken drank naar
den kerker gaan. Toen Dr. Fabins voor de
eerste maal een bezoek bracht in eene ge
vangenis en aan een der bewaarders ver
zocht hem een paar cellen, door dronkaards
bewoond, te openen, zeide deze tot hem:
»Bjjna allen, die zich hier bevinden, kwa
men door overmatig gebruik van sterken
drank ten val.»
In 1883 werd in de Vereenigde Staten
▼an Noord-Amerika voor 2 milliard 362
millioen gulden aan sterken drank gedron
ken. In 1879 voor 620 millioen dollars, in
1880 voor 733 millioen, in 1881 voor 800
eDnn voor millioen dollars.
ongeveJrerie0nignp Stat3Q telden ia 1883
nu die 900 nSl&iï?u?" Dee'en W°
zta.» dan bomen
dat elke lam.1,0 ja.,|5b, 90
aan aterken drank. Steil.» w, ,00ri, A de
gevolgen eene schade van geljjk bedrag ver
oorzaken, dan bedraagt de som wel 180
dollars voor elk gezin. En vermits wij kun
nen aannemen, dat de helft van het volk
geen sterken drank drinkt, dan zalhetdrank-
verbrnik niet op 10 maar op 5 millioen
familiëu moeten gerekend worden, dat wil
FEUILLETON.
Vervolg en sl0t.)
genhok gebröCuuioen ae aeur achter hem gesiol
werd, bad hij ia geen achttien uureenig voed,
gebruikt en al' men zUae angstige spanning e
zjjn geheelen toestand in aanmerking neemt, zl_
men het begrijpelijk vinden, dat de ongelukkige
weldra bewusteloos op den grond nederzonk. l)e
zon was nog niet ondergegaan; eenige uren later
zag hij haar door het tralievenster en haar glans
verkwikte hem eene poos. Maar toen de avond
gevallen was, maakten akelige gedachten Z1ch van
hem meester en eindelijk viel Lij in een doffen
'^Ongeveer twee uren had hij zoo gelegen, toen
de deur van zijn kerker zacht geopend werd en er
■eene gedaante, binnenkwam, die, den flaawen
lichtstraal van een lantaren met de han ecRk-
^ende,zich over den gevangene heenboog en hem
het Fransch toefluisterde:
in
dan zeggen 360 dollars per huisgezin of 72
dollats per persoon.^
Deze cijfers bewjjzen genoeg, waarom er
niettegenstaande den rjjkdom van het land,
er nog zooveel ellende is. De werklieden
en kunstenaars verdienen in de Vereenigde
Staten veel meer dan elders, maar zij offeren
een groot deel hunner verdiende penningen
in de salons» aan den sterken drank.
Beschouwen we thaiis de dronkenschap
in hare betrekking tot de misdaden, geld
verspilling en sterfte.
Iu Fraukrjjk worden 72 percent der
misdaden door den sterken drank veroorzaakt.
In Engeland zijn jaarlijks niet minder
dan 50,000 slachtoffers der dronkenschap,
in Pruisen 100,000 en iu Ruslaud 60,000.
In België worden jaarljjks 134 millioen
franks verteert in 185,000 herbergen. De
bedelaarsgestichten zijn er vol dronkaards
evenals de krankzinnigen-gestichten en do
hospitalen. Op de 125.000 sterfgevallen, die
in België jaarlijks plaats hebben, telt men
er 20,000 tengevolge van overmatig gebruik
van sterken drank. De Belgen drinken
jaarljjks 70,000,000 liter alcohol. En teiwijl
de bevolking in dat land in 15 jaar slechts
14 percent is toegenomen, is het gebruik
van sterken drank er zeer vermeerderd. Van
de gevallen van verstandsverbijstering zjjn
45, van moord 74, van zelfmoord 80 en
van landlooperjj en bedelarjj 15 percent
aan dronkenschap toe te schrijven.
Het Ministerie van Binuenlandsch Zaken
in Zwitserland heeft onlangs eene statistiek
openbaar gemaakt van de sterfte door het
misbruik van sterken drank van 1 Januari
tot 1 April van dit jaar in de 15 voor
naamste Zwitserscbe steden. Daaruit blijkt,
dat onder de 1869 sterfgevallen van per
sonen boven de 20 jaar er 102 voorkomen
tengevolge van alcoholmisbruik, dus 5,4
percent. Daarvan zijn 88 gevallen, dat is
86,2 percent., bjj mannen en 14, dat is
13,7 percent bij vrouwen waargenomen.
Ontzettende logica der cjjfers!
Het is bewezen, Z6gt Dr. Merzbach, dat
de dronkenschap het verstand beneemt, dat
zjj die zich van sterken drank onthouden,
het beste en het langste leven, dat alle
kwalen voortspruiten uit den sterkeu drank
en overgaan van vader op kind, dus erfelijk
worden.
Dat toch alle pogingen in het werk ge
steld worden om de grenzenlooze ellende
der dronkenschap tegen te gaan. Alle
krachtsinspanning moet toegepast worden
op de jeugd, 't Is vooral op~de jongelingen
dat de grootste zorg moet besteed worden.
Het 19 de plicht der ouders om aan hunne
kinderen het voorbeeld der matigheid te
geven en acht te geven dat de aan hunne
zorgen toevertrouwden zich niet aan den
alcohol verslaven.
Proudhon, de beruchte socialist, zeide:
Eigendom is diefstal,zonder er echter
bjj te voegen: diefstal is eigendom, en
meende dat met eeoige millioenen toe te staan
aan de werkende klasse, de ellende zou
„Wilt ge ook wat eten, vriend?"
Lencinsky schrikte uit zijn slaap op, gedeeltelijk
door het lichtschijnsel, gedeeltelijk door de
aanraking van eene zachte hand gewekt, en zag
eene vrouw voor zich staan. Hg opende den mond
om te antwoorden, deed echter snel de oogen weder
dicht, alsof hij slaapdronken was en zeide in het
Duitaeh: //Wal wilt gjj van mjj?"
Ook deze proef had. de gevangene doorstaan en
vele stemmen waren voor zijne vrijlating, maar de
meesten waren toch niet overtuigd, werkelijk met
gten verdacht persoon te doen te hebben. Men
gaf hem eenig voedsel en bracht hem uit den
kerker, maar alleen om dien te verwisselen voor
eene plaats,waar hij een aantal vermoorde Fransche
soldaten zag liggeo. Eenige uren moest hjj in deze
verschrikkelijke omgeving doorbrengen en einde
lijk viel hij van afgematheid in slaap. Maar nu ook
weder werd hij uit den slaap gewekt door dezelfde
vrouwengedaante van te voren, die hem verlok
kend loeriep: //Sta op en ga met mij mee. Uw paard
is gezadeld ik za; u redden!// Niettemin bleef
de lansierin zijne rol en zeide weder in hetDuitsch:
//Wat wilt g(j van m(j?//
Andermaal stelde Castanno3 zich voor Len-
gelenigd zjjn. Wij meenen, dat er heel wat
ellende uit de arbeiderswereld zou verdwij
nen wanneer het misbruik maken van ster
ken drank zal opgehouden hebben te be
staan.
De cjjfers welke wjj hier hebben genoemd
spreken van bloed en tranen. Dat zij alge
meen ter kennis komen is onze vurige wensch.
Misschien zouden zij menigeen tot inkeer
brengen, die zich op den weg heeft bege
ven, welke leidt tot ondergang en verderf.
Bjj Pauselijke Breve van 21 Juli jl
thans gepubliceerd, heeft de H. Vaderden
Belgischen Congostaat onder de bescherming
gesteld der Allerheiligste Maagd Maria.
Het Congres der Katholieken werd
jl. Diusdag te Mechelen met eene allocutie
van den Kardinaal-Aartsbisschop van Me
chelen, Mgr. Goosens, geopend. De Afge
vaardigde voor Antwerpen de Heer Jacobs,
Voorzitter van het Congres, hield eene rede
voering waarin hjj den geleidelijken voort
gang derKatholieke party sedert het Congres
van 1864 naging. De zaal was overvol.
Meer dan 1800 congressisten uit België en
uit het buitenland woonden de openingszit
ting bjj.
Daar de door den Minister Van den
Perenboom verboden Franscho drukwerken
aan den staatsspoorweg aangehouden, laugs
de lijnen van da Grand Central Beige en
den Nord toch geregeld nog vervoerd worden,
heeft de Minister zich tot de besturen dier
,maatschappjjen gewend met het verzoek de
volgende bepaling in hun dienstreglement
op te nemen:
»Van het vervoer zjjn buitengesloten: de
dagbladen, gedrukte of met-gedrukte ge
schriften, teekeningen of beelden, boeken
of andere pornographische uitgaven, op
welker tentoonstellen, verkoopen ot ver
spreiden van toepassing is art. 383 van
den code pènal.t
De Katholiekendag te Dantzig besloot
een adres tot Z. H. den Paus te richten,
om hem dank te betuigen voor het uit
vaardigen zjjner Encycliek over de sociale
quaesfcie; de vergadering verklaarde de uit
vaardiging van dit stuk te beschouwen als
de gewichtigste gebeurteuis, die er in den
laatsten tyd met betrekkiug tot deze bran
dende viatg van don dag heeft plaats
gehad.
Zeer trok nog de aandacht de redevoe
ring van Pastoor Huha uit Munchen. Deze
drukte den wensch uit, dat alle geloovige
mannen, die uitmunten door geleerdheid,
of die het gezag in handen hebben, elkaar
de hand zouden reiken om den godsdienst
tegen het moderne ongeloof in bescherming
te nemen. Hij betreurde het, dat de begin
selen der wjjsbegeerte niet meer onderwezen
werden. Omtrent de verhouding van Katho
lieken tot andersdenkenden, zeide hjj:» Ge
lijke rechten moeten wjj met hen deelen,
geljjke lasten dragen, en wij moeten den
cinsky in de bres, maar zijne officieren, alsook de
meeste vrijwilligers, drongen op nog eene proef
aan, waarin de Generaal moest bewilligen.
Op den ochtend van den derden dag moest
Lenciusky voor eene soort van rechtbank verschij
nen, uit officieren van Castanno'a generalen staf
bestaande.
Hij verzocht in het Duitsch om een tolk, die
hem werd toegestaan. Eerst werd hjj ondervraagd
naar het doel zijner reis van Madrid naar Lis
sabon. Lencinsky beriep zich op zjjne depêche
aan den Kussischen Admiraal ea op zijn pas.
„Vraag hem//, zeide de President der commissie,
//vraag hem, daar hjj geen Franschman is, of hij
veel van de Spanjaarden houdt?//
De tolk bracht die vraag over. „Ja//, antwoordde
de lansier, „ik houd veel van het Spaansche volk
en schat het hoog om zijn fleren, mannelijken
aard.//
„Overste//, zeide de tolk, „de gevangene ver
klaart, dat hij ons haat, omdat wij oorlog voeren
als een troep bloedhonden; hij veracht ons en
wenscht niets liever, dan dat ons geheele volk
maar een hoofd had, om met een enkelen slag
dezen wreeden en vloekwaardigen strjjd te kunnen
goedeu weg trachten te vinden, om den vrede
te bewaren. Nooit mag het ook maar in
ons brein opkomen beu hinderlijk te zijn.
Ziju wij in de meerderheid, laat ous dan
grootmoedig zelfs den schijn vermjjden an
dereu te krenken; maar zjjn wjj iu de min
derheid, laten wjj dan ook vrjjmoedig
geljjke rechten vorderen als aan anderen
werden verleend.»
Graaf Ballestrem hield de sluitingsrede,
waarna er een feestmaal plaats had, waar
aan 400 personen deelnamen.
In Frankrjjk is te Lyon van par
ticuliere zjjde eene beweging ontstaan
tegen da onbetameljjke geschriften en tee
keningen, welke op de opeubare straat wor
den verkocht.
Le Moniteur merkt op dat de republikein-
sche parketten minder ijver tooneu in het
weren van die geschriften dan ia bet ver
volgen van den godsdienst en de scholen.
Als de autoriteiten Geestelijke Zusters
kunnen verjagen zelfs uit baar wettig
domicilie dan ontwikkelen zjj buitenge
wone kracht.
De socialistische party te Parjjs heeft,
in navolging vao hetgeen men te Brussel
vindt, het plan opgevat om in Montmartre
een Volkshuis» op te richten, dat tot ver-
eenigingsgebouw en tevens tot ontspanning
zal dienen. Er zal eene bibliotheek aange
legd worden en socialistische bladeu uit alle
werelddeelen zullen er ter lezing liggen.
Leziugen zullen er gehoudea worden en
socialisten uit den vreemde, die tjjdeljjk te
Parijs verblijf houden, er hunne geestver
wanten kunnen ontmoeten. Om de jonge
lingschap te winnen zal er eene gymna9tiek-
inrichting en eene liederUfel aan worden
verbonden. Men zal er voor garingen prjjs
den inwendigeo menscb kunnen vbrsterken.
De ontwerpers van het plan hopen in de
toekomst een dergelyk »huis» in alle volk
rijke wyken te kunnen stichteD.
Da Bisschop van Vaanes heeft, na
eene plechtige processie, voorgezeten by de
onthulling van een standbeeld van St.
Vincent Ferrier.
Sedert 1623 had het standbeeld op dezelfde
plaats gestaan; maar tjjdens de revolutie
was het weggenomen.
Een onbekende heeft 50,000 frs. ge
schonken voor de voltooiing van de kerk
vai het H. Hart op Montmartre te Parjjs.
Aan 'The Manchester Guardian werd
dezer dagen uit Londeu geschreven, dat
Koningin Victoria thans definitief de uit-
noodiging om een contrabezoek aan haar
kleinzoon den Dnitschen Keizer, te Berlyn
te brengen, definitief heeft aangenomen. Er
was reefs sprake van dit bezoek tjjdens het
verblyf van Keizer Wilhelm in Engeland,
maar de Koningin kon toen nog geen be
sluit nemeD. Eerst tjjdens het bezoek van
Prins Heinrich van Pruisen aan Osborne
is de uitnoodigiug aangenomen.
De Koningiu zal te Berlyn en te Potsdam
acht dagen vertoeven, maar officiëele feesten
zulien er gedurende dieu tjjd niet plaats
eindigen."
B|j deze woorden sloegen de blikken van al de
aanwezigen de uitdrukking van het gelaat des
gevangenen opmerkzaam gade, om te zien welken
indruk dezen valsche vertolking op hem maakte.
Lencinsky hield echter de oogen kalm op de recht
bank gericht en hoewel het in zjjn binnenste
kookte, had hij de geestkracht, niets van zjjn ge
voel te laten bljjken.
//Mjjne heeren//, sprak Gastannos nu, „de boer
heeft zich cngetwjjfeld vergist. Men stelle den
gevangene op vrije voeten en late hem ongehin
derd zijn weg vervolgen. H|j is geen verdacht
persooD.//
Daarop kre°g Lencinsky zjjn paard en zjjne
depêche terug, werd van eene pas voorzien en
kwam behouden te Lissabon aan.
Gedenkschriften uit dien tjjd waarborgen de
waarheid san deze gebeurtenis eene daad, die
ren held der oudheid tot eer gestrekt zou hebben.
Zwaarder proef zal iemand wel nooit opgelegd
zjjn geworden of met grooter zelfbeheersching door
hem doorstaan.
