N
r
E
W E
1740.
Woensdag 30 September 18!
H. S6«ïe Jaargang-
De Pers.
11 U iTËTLA N i».
ii.
De Marskramer.
HUME
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
0,85
1,10
1,80
0,08
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEEAII: St. Janstraat Haarlem.
^TTm AÏN TIEND-RAT.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN."
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsrnimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents por advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»: K.ÜPPEBS LAUEEÏ.
Te allen tjjde heeft de Katholieke Kerk
gewaarschuwd tegen het lezen en versprei
den van nieuwsbladen, boeken en geschrif
ten, welker inhoud strijdig is met het ge
loof en de goede zeden.
Met volle recht heet de Katholieke Kerk
het eene wraakroepende nalatigheid slechte
lectuur, onder welken vorm ook, den toe
gang tot het huis van den Christen niet te
beletten.
Maar niet de Kerk alleen, ook ande
ren, zelfs heidenen, revolutionnairen, vrij
denkers en schrijvers van de schandelijkste
persproducten,hebben hunne waarschuwende
stem doen hooren tegen den verpestenden
invloed der zedelooze lectuur.
Socrates, de wijze van Griekenland, con
stateert dat door de slechte lectuur 's men-
schen onedele hartstochten geprikkeld, het
mannenhart verweekeljjkt, tot wellust ver
leid wordt en de edele vermogens der ziel
jammerlijk worden benadeeld.
Archilogus werd door de Lacedemoniërs
verbannen wegens zjjue slechte geschriltea.
Hetzelfde lot- trof den diep gezonkeu Romein,
deu afschawljjken dichter Ovidius, die allen
oeroept: raakt geen minnedichter aan; die
2fln eigen taleut doemt en waarschuwt tegen
hüü! werken. Eu Martialis zsgt ou-
lioHt.11?-T dat 8een zedeljjk meusch zjjne
geschrfi taal lezen' dat ZB elleen
geschreven ,s voor bedorven lieden.
Ta™ R beoorJeelt de gewetenlooze Jean
Jacques Rousseau zijne eigene geschriften?
kan>» aldus verklaart hg openljjk, »ik
kau geen mijner boeken aanzien zonder te
sidderen; ik onderricht niet, maar ik bederf,
in plaats van voedsel bied ik vergift; maar
de hartstocht doet mij afdwalen en ondauka
mijne sehoone woorden, ben ik niets meer
of minder dan een booswicht.» Eu van de
romans zegt hg: »Men heeft het lezen der
romans nuttig willen maken voor de jeugd;
een dwazer plan ken ik niet; 'tis het huis
iu brand steken, om de spuiten te laten
werken.» Ea elders: Nooit heeft; eene eer-
bai e dochter romans gelezen.»
Ernest Feydan waarschuwt iu de voorrede
van eeu zgner romans tegen het iezeu van
zfiue boeken. Frederik Suuillé bekent dat
g zgne liederljjke geschriften verspreidt,
om aaa het zedelooze publiek te behagen,
vernt^f tUa vau zÖue werken, dat zjj
dat vil Z^U ?°0r bet 6eloof en de zeden,
dat zg overal wanorde en zedebederf in de
hu sgezinnen aauk weeken en verspreidden en
dat zg de fundamenten van godsd.enst en
Biaatschappg aantasten.
Jules Janm schrijft aan zgn neef: »Lees
mg, noch de overigen!*
George Sand, die al de hartstochten der
slechte vrouw heeft aangewend om Chris-
FEUILLETON.
ie
Vervolg.)
Eens, onder het middagmaal, waagde zjj voor
het eerst eene toespeling, doch haar man begreep
haar niet, of wilde haar niet begrjjpen. Verder
gaan durfde zij niet jmetzijneouverstoorbare kalm
te boezëtnde hij haar meer ontzag in dan zij zich-
zelve wilde bekennen. Een geheime schroom hield
haar terug. Wat zou hjj zeggen, als hjj hare be
doeling eens begreep?
En het bleef bij het oude.
Eenige weken later ontving Alice bezoek. Het
was hare nicht, de zeer voorname freule van Las-
hö'gBernbach. Daar kwam de oude man eens-
*l»ps binnen, druipnat want het stortregende
en met zijne noodlottige mars onder den arm.
-"jj had haar niet eens, zooals gewoonlijk, inde
voorkamer afgelegd, daar hij zich niet lang wilde
ophouden.
"Goeie morgen, kindertjesl Ah! heb je bezoek?
Dan wil ik niet storen. Atjuus!" zeide Uij en liep
Weder weg.
De freule was verschrikt opgesprongen. .Zij
hield den ouden marskramer voor een dronken
man en riep: //Schel dan toch, Alice! Is je knecht
hier?"
Nu ontzonk Alice de tegenwoordigheid van
tendom eu maatschappij te vernietigen, dt<
alles heeft outkend, Victor Hugo, de god-
delooze, die in de dichtkunst geen verschil
kent tusschen goede en slechte ouderwerpen,
beiden zagen zich verplicht, ja waren ge
noodzaakt eene rechtvaardiging te zoeken
in de zedenlooze machtspreuk van Jean
Jacques Rousseau: »dat er geen beter mid
del is, om de ondeugd te bennen en te be
strijden, dan haar af te schilderen met de
levendigste kleuren.»
laderdaad a! die mgmerende, domme
lige, onbruikbare, voor den tijd versleten
maatschappelijke wezens, die onvoldoende,
gemankeerde toestanden, die verstoringen
in het levensgeluk, die ongeregeldheden en
verwaringen in de huisgezinnen, die geheime
en openoare misdaden, die zielsziekten van
twjjfel en ongeloof, niet zelden zich oplos
sende in zelfmoord, vraagt men naar de
aanleidende oorzaak daarvan, meestal zal
het de slechte lectuur wezen.
En nu vragen wy aan eeu ieder, die
nog niet allen godsdienst, alle eer- en
schaamtegevoel op zij heeft gezet: Is het
geoorloofd slechte couranten en tijdschriften,
brochures en andere persproducten in huis
te dulden? Is het geoorloofd z0 aan zyQÜ
huisgeuooten, vrouw, kinderen en dienst
boden ter lezing te ge760' Is het geoorloofd
ze met geld te betalen eu daardoor steun
te verieeneu? Eo het antwoordt luidt;
Neen, driewerf neen. Immers de slechte
pers werkt bedervend op den huisvader, op
vrouw en kind en dienstboden Wat helpe.u
alle vermaningen, al.e werbdadigheid van
een zielzorger, alle uitspraKen der Katholieke
Kerk, als het liberale, het socialistische,
het anti-katholieke blad dagelijks komt en
als em buisvriend zich het vertrouwen
verwerft en stil maar met zekerheid op
alleu invloed uitoefent? Veilig kau men
zeggen, dat bij, die m zijn huis liberale,
socialistische of andere anti-Katholieke ge
schriften duldt, zelf een liberaal, eeu so
cialist of een ongeloovige is.
Het is een droevig feit, dat nog zoo vele
Katholieken de slechte bladen lezen en
steunen. Aan hen richtten wg de volgende
vraag: Veronderstelt eens, dat iemau(j uw
huis binnentreedt om u zelren, of hen, die
u lief eu dierbaar zijn te verguizsn of van
het kostbaarste te herooven. Zult gij hem
vriendelijk ontvangen, met oplettendheid
geruimen tjjd aauhoorau eu voor den u
aaugedanen smaad en zgne roofzucht mil-
delijk beloonen? Wg meenen te mogen
veronderstellen, dat gg, gloeiend van ver
ontwaardiging op 't za°ht8t genomen zulk
een indringer terstond buiten de deur zult
zetten, met de ernstige, misschien wel ge
voelige vermaning, dat hg het nimmer
wage uw huis biuneu te komen. Welnu,
des te minder moet men in huis eene cou-
iant of welk geschrift ook toelaten, die
geest. Zij barstte in tranen uit en beleed hare nicht
de geheele lijdensgeschiedenis van haar schoon va-
der, den marskramer.
//Dat moogt gij u met laten welgevallen, kind
lief,// antwoordde de freule, oeslissend. //Zoo niet
aan u zelve, dan toch aan uwe familie zyt gij de
noodige égards schuldig. Uw man mug heel kaap,
heel geleerd, heel begaafd zijn, maar die zekere
tact, die men door eeue aristocratische opvoeding
verwerft, is hem vreemd. Mik een schoonvader
moest hij u niet geven, ten minste met zoo! Onder
steunen kunt gij den ouden man, ja zelfa hem
somtijds laten komen, maar alleen op zekere ureu,
als hij volstrekt niet geneert, en altijd in zijn
zondagspak, en liefst door de achterdeur....//
Alice beloofde hare nicht de freule, voortaan
hare verplichtingen jegens de familie te zullen
gedenken.
Toen zij de freule uitliet, zat de grijsaard nog
steeds in de voorkamer, want nog steeds regende
het geweldig. Hij glimlachte weer onbevangen
als ren kind. Daarbij haa hij niet eens den „tact"
gehad, zich onzichtbaar te maken, zich in de
achterkamer te „retireeren."
ijgDe ontsteltenis gaf Alice moed. Toen achter
de freule de deur was dichtgevallen, trad zij in
eene beslissende houding op haar schoonvader toe,
zeggende:
„Ik heb u iets te verzoeken, oude man.//
„Heb ge eene boodschap te doen, dochterken?
ons iu het dierbaarste wat wg hebben,
namelgk ons heilig geloof, met hoon over
laadt en door haar gevaarlijken inhoud de
zedelgkheid vermoordt. Slot volgt).
Het Vaticaan, zoo melden de Parijsche
bladen, is begonnen met bet onderzoek en
de bespreking van een dossier documenten,
betreffende Jeanne d'Arc, door de gewjjde
Congregatie der Ritussen verzameld inge
volge het verzoek vau Mgr. Couillé, lot de
inleiding van het proces harer canonisatie.
De bevordering der zaak van dit proces
betreffende de Maagd van Orleans is opge
dragen aan Mgr. Capara.
De Koning van België zal eerlaug
een bezoek brengen aan het Hof van Luxem
burg. Het tijdstip daarvoor i3 echter nog
niet vastgesteld.
Te Antwerpen zal er eena werkstaking
uitbreken onder de armen-doktoren.
De reden daarvan is, dat zij zich niet met
het nieuwe reglement op de behandeling
van onvermogonde ziekan op kosten der
overheid, kunnen vereenigen. Dit bepaalt,
dat het den arme vrjj zal staan, onder de
armeu-dokters zelf hunne keuze te doen en
zich, des verkiezend, homoeopathisch te doen
behandelen.De geoeesheereu van Antwerpen
willen zich niat bjj deze bepalingen neder-
leggen, en daar het reglemaut op 1 October
in werking treedt, hebbea zjj besloten op
den avond van den 30o September strike
te maken.
De Duitscbe pers wgst op het feit,
dat de Rijkskanselier de inschrijving voor
de Russische leening zooal niet begunstigd,
dan toch ook volstrekt niet bemoeilgkt hoeft.
Sommigen het scherpst van allen de
Kreuzzeitung zijn daarover verontwaar
digd en veroordeelen het ondubbelzinnig,
dat het Russische leger met Duitsch geld
voor een oorlog tegen Dnitschland zal wor
den uitgerust.
Anderen, zooals de National Zeitimg,
verdedigen de houding der Regeering, waar
door misschien eene verzachting der inter
nationale betrekkingen wordt verkregen.
De Kamer van Koophaudel te Crefeld
heeft als haar gevoelen uitgesproken, dat
het tjjd is,dequaestie der verbinding vau Maas
en Rijn door een kanaal, wederom ter hand
te nemen.
Met de verdedigingswerken van Hel
goland is men reeds in zooverre gevorderd,
dat 4 Krupp-kanonuen van 15 cM. door
snede, welke juist aangekomen waren, in
in battery konden gebracht worden. Ook
de ouderaardsche gang, welke uitsluitend
ten dienste der verdediging het bovenge
deelte van het eiland met het benedenge
deelte verbindt, is in gereedheid.. Met het
bouweu van een vluchthaven voor oorlogs
schepen, waar deze, onder bedekking van
vroeg de grijsaard, dienstvaardig.
//Neen", antwoordde zij, „maar wees zoo goed"
Nu bleef zij toch een oogenblik steken
„Het doet mij veel pleizier, u bij ons te zien, maar
toch had ik liever, dat gij altijd in uw zondagspak
kwaamt en zonder die mars.
//Ik zal u niet maar storen, stotterde de grijsaard
met een ontsteld gezicht. Fluks pakte hij zijn mars
en katoenen regenscherm bijeen en stapte de deur
uit.
Niet zonder eeuigen angst zag Alice hem na.
„Wat zal Arnold wel zeggen?" dacht zij.
„Is mijn vader niet hier geweest?// vroeg haar
man terstond, nadat hjj in de gang zjjn overjas
had uitgetrokken.
//Nu of nooit!" dacht zij. En op den natuur
lijkster. toon, dien zjj vermocht aan te nemen,
nochtans zonder hem aan te zien, verhaalde zij
hem het voorgevallene.
//Gij begrijpt toch, lieve man, dat ik niet anders
doen kon.Ik wil uw vader niet kwetsen; natuurlijk,
hij mag komen zooveel hij wil
„Wees gerust,// viel Arnold haar in de rede.
//Mijn vader zal u niet meer lastig vallen, met
of zonder mars, in zijn daag9ch of zijn zondags-
pak.//
Alica schrikte van zijn donkeren blik en durfde
hare zsak niet langer te verdedigen.
Het ontbijt werd genuttigd in somber stilzwij
gen. Alice besloot de zaak onder het middageten
het geschut, veilig kunnen op de reede lig
gen, wordt eerRtdaags eeu aanvaug gemaakt.
Het Hof van cassatie te Parjjs heeft
de voorziening tegen het arrest, waarbij
Turpin en Triponé (meliuietzaak) tot 5 jaar
gevangenisstraf veroordeeld zgn, verworpen.
Op bevel van den Prefect van politie
is beslag gelegd op eenige duizenden aan
plakbiljetten, waarop eeu Fransch en een
Duitsch soldaat stouden afgebeeld, die aan
het vechten waren met een Duitsch, een
Italiaausch en een Oostenrjjksch soldaat.
Boven aan de biljetten, die dienen moe
ten ter aanbeveling van een boek, getiteld:
La guerre de montagnesstond met groote
letters: »Fraukrjjk en Rusland.»
De Pargsche rechtbank heeft uitspraak
gedaan in hbt proces ter zake van het
spoorwegongeluk teSaint-Mandé. De onder
chef van het station te Vinceones en de
machinist Caron zgn beiden veroordeeld;
de eerste tot vier maanden, de tweede tot
twee jaar gevangenisstraf; voorts beiden tot
eeue boete, de eene van 300 de andere van
500 fr. De rechtbank heeft bovendien de
spoorwegmaatschappij veroordeeld tol het
uitkeeren eoner schadevergoeding aan de
verminkten en de nagelaten betrekkingen
der doodeD, gezamenlijk ten bedrage van
113,000 fr., eu aan twee hunner van eene
lyfreate
Omtrent verscheidene andere personen,
die zich civiele partij hadden gesteld, had
de rechtbank niet noodig uitspraak te doeD,
daar deze middelerwijl met de maatschappij
eene minnelijke schikkiug hebben getroffen.
Aan nog eenige personen, die als civiele
party een eiscb ingesteld hadden, heeft de
rechtbank alvast eene schadevergoeding
toegewezen; voorts heelt zjj eene expertise
bevelen om uit te maken, of zg aanspraak
hebbeu op eene grootere som.
De werkstaking der schrjjnwerkers
en timmerlieden te Londen duurt nu reeds
32 wekeu eu er schijnt nog maar altjjd
geen eind aan te komen. Het Comité, dat
de werkstaking leidt, schijnt nog by voort
during over zoo veel middelen te kunnen
beBchikkeu, dat het nog in de laatste dagen
de schadeloosstelling aan de werkstakers
met 6 pence a 1 shilling heeft verhoogd.
Van het begin dezer worsteling tot op den
huidigen dag hebbeu deComi'é's der Trades-
unions voor deze »strike« reeds 50,000 p. 1st.
600,000j beschikbaar gesteld. De patroons
houden echter dapper vol, gedwongen door
de omstandigheden, daar zjj onmogeljjk
hooger loon kunnen betalen. Slechts enkelen
hebben de eischen van hunne werklieden in
gewilligd.
Door de politie te St. Petersburg is
nu weder het speleu of zingen van de
Marseillaiseverboden.
Wat zullen de Fransche vrienden daarvan
zeggen?
nog eens san te roeren, teneinde elkander zoo
mogeljjk te verstaan. Maar voor het eerst nu kwam
Arnold niet thuis; hjj liet door een bode zeggen,
dat hij het te druk had.
De uren verliepen. In vreeselijk onrust zwierf
Alice door het huis. Arnold was zeker boos en
wilde n ets van haar weten. Had zij verkeerd ge
handeld? Diep in haar hart spookte iets van wroe
ging, en toch herhaalde zij gedurig in zichzelve:
„Het moest zoo zijn!"
Daar hoorde zij buiten een hevig snikken. Uit
het raam ziende, ontwaarde zjj de werkvrouw,
die in het achterhuis woonde, en hartstochtelijk
schreiend, de deuren afzeepte. Alice was te aristo
cratisch opgevoerd om met werkvrouwen .te
converseeren, maar nu toch schelde zjj haar
kamermeisje en vroeg waarom die arme vrouw
schreide.
„Och, ze heeft twist gehad met haar man,"
antwoordde de dienstmaagd, met een slimmen
lach.
//Die luidjes zijn jong getrouwd, maar de vrouw
moest haar schoonvader op den koop toe nemen.
Hij kwam dikwijls dronken thuis en gisteren heeft
Lijs hem de deur uitgegooid. Ze had groot gelijk,
dunkt me, maar haar man heeft het erg kwaljjk
genomen. Hij is zijn vader nageloopec en iedert
niet meer thuis gekomen. Nu huilt ze als een
kind, het malle schaap ze is al te dol op üem,
dat is ze!" (®°t volgt.)
j>
