NIEUWE
Vrijdag 9*October 1891
16de Jaargang.
agite ma non agitate.
De zelfmoord.
BUITENLAND.
Ne. f744
0,85
1,10
1,80
0,03
30 Cents.
5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per aavertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uui ingewacht.
II. (Slot).
Lehmann met
ON.
Ret schot door het
hoofd.
LERMHEC
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatseu iu Nederland
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
fr. p.
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BIJ RE AIT: St. Janstraat Haarlem.
MAIN 1'EN DRAI
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
Uitgevers; KüPPEES li A UKE
Men beweert dat de zelfmoorden bat tal
rijkst zjjn in tjjden van staatkundige op
winding en vervolging. Ia de groote Fransche
omwenteling onder andere zijn er talrjjke
voorbeelden van. Hoe het ook zjj, in welke
periode men de meeste gevallen van zelf
moord waarneemt, zeker is het, dat in onze
dagen bet aantal zelfmoorden op ontzettende
wijze toeneemt.
Op de vraag »wat is zelfmoord?» ant
woordt de godloochenaar Proudhon: »de
zelfmoord is een frauduleus bankroet.»
En vóór hem had Rousseau, wiens
zelfmoord zoo goed als bewezen is, gezegd:
»het is een diefstal aan het menschelijk
geslacht.» Hoe het echter zij, als de zelf
moord een frauduleus, bankroet is eu een
diefstal aan de maatschappij geplesgd, dan
is zeker het aantal bankroetiers en dieven
van het menschelijk geslacht nooit grooter
geweest, dan in onzen tegenwoordigeu tijd.
Zeker, de zelfmoord is schier zoo oud
als do wereld. Nooit echter waren de zelf
moorden te Rome menigvuldiger dan onder
de regeering van Tiberius en Domitianus.
Toen waren ook de doodvonnissen even tal-
'ffk in de schooue dagen van de Fran
sche Conventie in 1793. Maar terwijl men
wa 110 P0Eventie heel rustig de bezittiu-
j er ci-devants in beslag nam, die, ter
slop ver"ordeeld, de hand aan hun leven
«p,!.ge ,b,ebield °nder Keizer Tiberius de
00!deelde, die zich zelf executeerde en
aan het zwaard des beuls ontkwam,
recht om zijne goederen te vermaken
dus
het
tegen betaling van eece aanzienlijke schat
ting aan den Keizer. Deze vreemdsoortige
rechterlijke beschikking verklaart ons groo-
teudeeR waarom het getal zelfmoorden zoo
groot was. Het heldert ook het feit op, dat
zeer dikwjjls een chirurgiju den centuris
vergeze de, die het doodvonnis aan den ver
oordeelde bracht. Deze »geueesheer» haalde
zfln lancet voor den dag en bood zich aan
°m op de beste wijze een slagader te ope
nen. Men nam het aan en allee was vol
bracht. De erfenis kwam in handen van de
rechthebbenden.
Eene wonderlijke zaak is het dat de Con
ventie in dit opzicht minder zacht was, dan
e wetgeving der Tiberiussen en der Domi-
tiauussen.
zelf^Q<^S 'aads',e jaren vooral neemt de
deud °t scbrikwekk6nde wjjze aaohou-
eenhA;,!06' cÜlers iu deze aaogele"
We'sprekender dan woorden. De
ook 8 16 V. ^0r ^aa^s'ie jaren toonen dan
eene buitengewone vermeerdering der
zelfmoorden aan
In Duitschland telde men in 1866 4861
zelfmoorden. Iu 1879 waren er 8682 te
FE1LLE7
Humoristische schets uit het militaire leven.
Vervolg
Hé, drommelsche boer, halt 1 schreeuwde
Lshmann, die als een elastieken bal op- en neerge
worpen en nu door en door wakker geschud werd.
De boer hield de paarden in eu klauterde nog
maals omhoog.
Lahmann had zich in het hooi opgericht en
staarde den voerman woedend aan
Ben je dan gek, boer, wat mankeer je?
Nu, wat dan
Je rjjdt weg, en de wagen moet blijven
staan.
Neen, ik moet met mijn wagen naar huis.
Onzin, wat zal de Majoor dan zeggen 1 Je
bent zinneloos
Ik, zinneloos
Ja, zekerde wagen mag niet weg. Ik ben
"gesneuveld,// heb een „schot door het hoofd" en
moet nu gevonden worden.
Eeg schot door het hoofd
Zskerzeker! Hier iu den zak. Lehmann
legde beteekeuiaiol de hand op de borst.
Een schot door het hoofd Nu ia, dan in
het hoofd. Dan zult ge zeker wel willen uit
stappen.
constateeren. Eene vermeerderiug'dus van
79 percent.
Iu Engeland deed zich na eene merkbare
verminderiüg in de jaren 18711875, eene
vermindering van ongeveer 15 percent voor
in de jareu 18761880.
In Oostenrijk verdubbelde in de jaren
1866—1872 het aantal zelfmoordenaars.
In België,in dertien jaar vau 1866 totI879,
had eene vermeerdering van 157 per honderd
plaats.
Ook in ons vaderlaud gaat er bjjna geen
week om of men verneemt vau zelfmoor
den.
In Italië 37 per honderd toegenomen,
vau 1875 tot 1880, dus iu vjjf jaar tp8
Als Italië zoo voort gaat, zal het spoedig
Frankrijk overtreffen, waar de vermeerde
ring vau zelfmoorden het schielijkst heeft
plaats gehad. De eerste statistieken loopen
van 1827, de laatste zijn van het juar 1880.
Terwijl het gemiddelde jaarljjksche getal
zelfmoorden van 1827 tot 1830, 1739V
droeg, is dit gemiddeld aantal vau 1875 tot
1880 6259. Iu een tijdsverloop van 52 jaar
is dus het aantal zelfmoordenaars in Frank
rijk 260 perceut toegenomen. De bereke
ningen der laatste jaren, Gie nog niet juist
te maken zijn, moeten deze cijfers nog over
treffen, want de moderne oeschaving gaat
hard vooruit.
Het is zsker dat de achteruitgang der
zaken, toenemende ellende der arbeiders
klassen, de beursrampen, de plotselinge
schokken van het openbaar fortuin, het
verdwijnen der
de zedebedervende lectuur, het is zeker dat
al deze directe of indirecte oorzaken of aan
leiding tot zelfmoord in verband staau met
een regeeringsstelsel, dat het vertrouwen
aan de kapoen, de zekerheid aan de
overeenkomsten, de sauc ie van eene god
delijke zedeleer aan de geweteus, het denk
beeld van God eu de hoop op een ander
leven aan hen, die lijden zoowel als aaQ
ben, die pas beginnen te leven, ontneemt.
Er is geen ander krac ïg muldel tegen
den zelfmoord, zoo min a s tegen de krank
zinnigheid, dan de terugkeer tot de gods
dienstige gevoelens.
Dat middel is door de grootste genees-
heeren en pbysiologeu die de quaestie
van den zelfmoord en der krankzinnigheid
in 't bizonder bestudeerd hebben ais het
eenig afdoend middel aangewezen
Onlangs nog schreef een beroemd alieuist)
Doctor Salaville, eerste geneesheer iu het
krankzinnigengesticht te Poitiers: »Na
lange en rijpe overweging ben ik tot de
onwrikbaar gevestig e over "'ging geko
men, dat de terugkeer tot godsdienstige
gevoelens het eenig voorbehoedmiddel 18
tegen krankzinnigheid en zelfmoord.»
Het grnotstëwerk vao Bnere de Bois-
Neen, daTwïTik metik moet blijven,
anders kom ik io bet cachot, verstaat ge hier
bljjven moet en zal ik
Op mijn wagen t
JMaar 'tis mijn wagen, 'tis geen iijkwa-
i a0 lioer nogmaals aan.
gen, merkte de boer^u 1>K,_
waar
Dat is hetzelfde- Ik moet blijven liggen,
ik eenmaal gevallen ben. Duizend donders!
ik^ga met 1 moet je maar meerjjden tot de
80-U Gekheid, ik moet hier blij ven op deze plek.
Mij best, maar ik moet hier niet big ven,
ik moet naar huis.
Maar boer, ge zult mg toch niet wegrjj-
den, bad Lehmann angstig. Ik moet zoolang blij
ven liggen, tot de dragers mgn lgk komen halen.
En ge wilt met van den wagen
Hoe zou ik zoo dom zijn. De Majoor is
de duivel in persoonik geloof, dat ik op het
vuur geroosterd zou worden, indien ik deze plaats
durfde verlaten.
In plaats van te antwoorden, zonk de boer
weer op dea hooizak neer, sloeg op de paarden
los, en hots! hots 1 ging het in gestrekten draf
over den oneÖen bodem voorwaarts. Lehmann
maakte vertoogen, bad, raasde, doeli plichtge
trouw, verliet hjj zijne plaats niet. liij deed, wat
Teil van Gesier verlangdehij maakte zijne re
kening met den Hemel, overtuigd niet levend uit
mont, iu 1865 uitgegeven, draagt onmis
kenbaar den stempel van een zeer liberalen
en in geloofszaken onafhankeljjken geest.
Maar steunende op eene groote, langdurige
ondervinding zegt hij onder andere: »Ik
heb verscheidene ongelukkigen gekend, die
de biechtstoel of het klooster aan den
zelfmoord heeft onttrokken. Dit zal wellicht
verscheiden liedea doeu glimlachen, maar
ik moet zeggeD, wat ik zelf heb gezien.
Wjj zijn het dus niet alleen, die het
betreuren, dat de invloed der Kerk hier of
daar eene tijdelijke verzwakking ondergaat,
en dat men haar de vijandin van den voor
uitgang verklaart, haar, die het menscbdom
tot het grootste geluk op aarde gebracht
heeft en brengen zal.
Dit het hier medegedeelde blijkt, naar
wij meeuen, duidelijk dat de zelfmoord iü
de laatste jaren eene verhouding heeft aan
genomen die ontzettend, schrikwekkend mag
geheeteu worden en dat de oorzaak of
aanleiding tot die misdaad niets anders is
dan godloochening, ongeloof, en het ver
heerlijken der moderne heidensche begrip
pen.
De tot ongeloof vervallen menseh vreest
geen straf aati gene zijde des grafs, hjj
meent, dat kjj in 't niet verdwijnt, dat met
dit leven alles is gedaan; hij gelooft niet
aan oen leven na dit leven, eeu loonende
en straffende God wil hij niet erkennen.
Niet bestaud tegen het ongeluk, zich te
zwak gevoelende tot lijden en strijden en
de hoop missende op uitkomst, op betere
tijden, slaat hij de hand aan het moordtuig
dat hem van het leven zal berooveu.
Mochten alle weidenkenden medewerken
om alles aan te wenden, wat in hunne
macht is om den godsdienst weder tè bren
gen in de maatschappij, onder het volk,
opdat door het terugkeeren van godsdien
stige gevoelens in de harten der menschen
een einde worde gemaakt aan de ontzettende
heerschappij van eene afschuwelijke on
deugd, welker slachtoffers vooral in den
laatsten tijd legio zijn en die reeds zooveel
rampen en ellende in de Wereld heeft ver
oorzaakt.
Alleen de terugkeer der afgedwaalden
tot God en Godsdienst is het eenige ge
neesmiddel voor de vreeselijke kwaal waar
door een belaugrijk deel der menschheid is
aangetast.
Inderdaad als eene hevige koorts knaagt
de zelfmoord aan den Staat. Volgens bere
kening heeft de goddeloosheid in Frankrijk
in eene eeuw meer dan 260,000 menschen
tot zelfmoord gebracht. Hebben wij dus
geen gelijk als we zeggen, dat de godloo
chening een geesel is verschrikkelijker dan
de pest. De leer, welke de apostelen van
het moderne heidendom verkondigen, moest
de wereld verlichten en men vindt iu hare
de handen vau Majoor, Kapitein en Officier te
geraken, zoo zij hem terug hadden. Hij liet zich
wegrijden. Hunne bevelen luidden, zich niet te
verplaatsen, en hjj stond er op, als de Kapitein
op zijn vjjftigsten man.
De boer sprong, zoodra hij het dorp bereikt
had, van den wagen, na eerst tot Lehmann ge
zegd te hebben; Nu zjjn we thuis, zultgjj uit
stappen
Neen, schreeuwde Lehmann, woedend, wijl
al zijn bidden en smeeken, dat de boer toch stil
zon blijven staan, tevergeefs was geweest. Ver
duiveld, 'k moet immers hier blijven.
Zoo, zoo, nu dan zal ik eens met //moeder"
praten.
„Moeder// was de beminde ega van ons
boertje, en bet orakel in alle zaken, die zijn ver
stand te boven gingen. Hjj liep het huis in en
zocht zijne vrouw op. Moeder, zei de man, zich
verlegen achter het oor krabbende, 'tis slim.
Wat is slim
Ik heb iemand achter op dezen wagen, die
dol is
Een gek? Is dat waar?
Hij zegt, dat hij een schot door het hoofd
heeft en dood is.
Hé, bier Een gek Smjjt hem er af, An-
toon, smjjt hem er af.
Ja, dat gaat niet. 'tls een soldaat, met
eene sabel op zjj.
Jeminee 1 een dolle kerel met een sabel
lessen slechts een ware chaos van dwa
lingen,stuitende meeuingen,ongeremdheden,
twijfelingen en aanhoadende tegenstrijdig
heden. Zij moest onze daden leiden en zjj
begunstigt slechts alle ondeugden en tracht
ons mee te sleepen tot alle misdaden. Zjj
moest ons gelukkig makeD, maar zjj geeft
niets dan wanhoop eu ellende.
Open den afgrijselijken catechismus van
den modernen vooruitgang; op de eerste
bladzijde leest gij de verloochening van
God: op de laatste, en dat zou logisch zjjn,
zegt de Univers, moest ge het noodlottige
woord «zelfmoord» lezen.
De tentoonstelling vau het heilig Kleed
to Trier is jl. Zondag-avond op plechtige
wijze gesloten. De stad was bij deze gele
genheid prachtig geïllumineerd. Nagenoeg
alle ingezetenen hebben daaraan meegedaan.
Het aantal personen, die het heilig Kleed
in de afgeloopen zes weken kwamen ver
eeren wordt op 1,950,000 geschat.
DeKoniog van Wurtemberg isDiusdag-
ochtend ie 6,55 overleden.
Karei Frederik Alexauder, Koning van
Wurtemberg, werd geboren te Stuttgart den
6n Maart 1823, uit het huwelijk van Wil
helm I (geb. 27 Sept. 1781, overl. 25 Juni
1864) en Pauline, geb. Hertogiu van Wur
temberg (geb. 4 Sept. 1800, gehuwd deu
15u April 1820, overl. 10 Maurt 1873).
Den 24n Juui 1864 volgde Karei I zijn
vader op. Hij was 13 Juli 1846 in den echt
getreden met Olga Nicolaïevna, Groot
vorstin van Rusland, geb. 11 Sept. (30
Aug.) 1822.
De neef en troonopvolger van den over
leden Kouiug is Prins Wilhelm Carl Paul
Heiurich Friedricb, geboren 25 Februari
1848, Generaal bij de Wurtambergsche ca
valerie, enz., enz gehu vd den 15n Februari
1877 met Maria, Prinses van Waldeck ("ge
boren 23 Mei 1857,overleden 30 April 1882);
en iu tweeden echt verbonden den 8n April
1886 met Charlotte, Prinses Yon Schaum-
burg Lippe, geboren 10 October 1864.
Uit het eerste huweljjk werd geboren,
Prinses Pauline Olga Helena Emma, ge
boren 19 Dec. 1877.
Het Wurtembergsche Vorstenhuis is een
der oudste geslachten van Europa. Het kau
zijn stamboom tot de tijden van Karei den
Grooten opvoeren. Een der afstammelingen
van Berthold van Alemanië (724) bouwde
in 1122, op deu Rotheuberg bij Cannstatt
den bnrg Wirtenbergdat is Vrouwenberg,
waaraan het Stamhuis eu het Koninkrijk
Wurtemberg hun naam ontleenen.
Wijlen H. M. Koningin Sophie der Ne
derlanden was, zooals men zich herinneren
zal, eene zuster van den thans overleden
Koning.
op onzen hof. En hjj zegt, dat hjj er niet afgaat
hij wil eeuwig en altjjd .op onzen wagen blij ven?
Neen, hjj bljjft daar, zei de boer hoofd
schuddend. Hjj gaat er niet af, want dan wqpdt
hjj verbrand.
Als hij evenwel honger heeft, denk jij, dat
hij er dan nog bljjft? Hjj komt er af en slaat
ons dood. Verschrikkeljjk. Hoe ziet hij er
uit, laat hem eens zien
Ga jij dan op den wagen, daar ligt hjj.
Hjj staat niet op.
Neen, op den wagen kom ik niet, betuig
de moeder angstig. Haal de leer en zet die tegen
de duiventil, dan klim ik er op, en zie zoo in
den wagen. Op die wjjze kan hjj mjj niet raken.
De ladder werd gehaald en geplaatst zooals
de vrouw had bevolen. De boer hield haar vast;
//moeder// klom naar boven, waar zjj het tooneel
kon aanschouwen.
Lehmann had zich eenigszins opgericht, maar
staan ging hjj niet, zoodat hjj niets kon zien van
hetgeen rondom hem gebeurde. Hjj bemerkte
slechts de vrouw.
Is 't reeds 7 uur schreeuwde Lehmann. Heda
vrouw, vrouw Verduiveld, ik wil weten, wan
neer het zeven uur is.
De vrouw zou bepaald van schrik over dit
roepen neergevallen zijn, indien de boer haar met
bijtijds had gegrepen.
Wordt vervolgd.)
