NIEUWE
"vrrruru -*»« «i»,
agite ma non agitate.
m 1745
Zondag II October 189*.
16de Jaargang.
Ierland's ontvolking.
It li I T K X L A Mb
fr. p. p.
ƒ0,85
1,10
1,80
0,03
Lehmann met het schot door het
hoofd.
unüiMim'irim.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verscbjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
jitmaintlendr^t:
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels.30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uui ingewacht.
Uitgeven: KüPPEHS LAUBEÏ,
De gezamenlijke bevolking van lerlaud
bedroeg volgens de telling van 5 April van
dit jaar: 4,706,162 personen, daaronder
2,317,076 van het mannelijke en 2,389,086
*an hefc vrouwelijke geslacht. Het aantal
bewoners is in tien jaar 468,674 zielen, dus
0,6 percent verminderd, het vrou weljjke ge
slacht met 9,6, het mannelijke echter met
8,5 percent. Van 1801 tot 1841 bad er jaar
lijks eeue vermeerdering der bevolking plaats
nameljjk van 5,395,456 tot 8,175,124 zie-
'ön; dit getal daalde echter in 1851 tot
0,552,385, dus bijna 30 percent, terwjjl
voor de volgende decenuiums 1861 en 1871
de vermindering 6,83 en 4,4 percent be
draagt. De twee provinciën Munster en Con-
naught hebben meer geleden dan Leinstor
en Ulster, want de vermindering is 12,2
?n 11,9 tegen 4,5 en 2,9 van 1871 on 1881
in de provinciën Munster en Con naught.
Gedurende de laatste tien jaar hebbni
768,105 landverhuizers Ierland verlaten.
In Ierland bevinden zich 3,549,745 Ka-
tkoliekeu of 75,4 de- gezamenlijke bevolking;
600,830 Episcopaten of aanhangers der
lersch-Protestantsche Kerk 12,8 perceut;
446,687 Presbyterianen 9,5 percent;
55,235 Methodisten, 1798 Joden en 50,165
tot verschillende secten behooren ter-
wg 702 personen bij de jongste volkstel-
mg geene opgaaf van hun godsdienst wil-
ïn*1! O0B> Het aantal Katholieken is met
lm, JfnTftnï verminderd, dat der Episcopa-
met 6,4, uer Presbyteriauen met 5,1;
vermeerderd is het aantal Methodisten met
13,1, da Joden met 280,9 percent. In Ul
ster alleen is het getal Katholieken met
100,000 vermiuderd. Iu de steden Dublin
en lielfa4t is het toegenomen, in Cork,
Limerick en Waterford verminderd.
Wat is de oorzaak van deze ontvolking?
De vrienden der Regeeriug zjjnmethun
antwoord uiet verlegen. Ierland, zeggeu zij,
was overbevolkt, Ierland kon zjjue bewoners
niet voeden. Dat dit antwoord slechts eene
111 vlucht is, bewijst de steeds toeuemende
aood der bevolking, de voortdurende ver-
fming der gegoede middelklasse, het steeds
'ermeerdereu van de faillissementen der
Ö°°P' eden en pachters, welke men toch
et op rekening van de politieke verwar-
zette GU VaU ('6 a§rar'scke onlusten ksn
fout*3 Oorzaak is niet geheel en al in de
ken 611 ^6r .te8eDWoordige Regeering te zoe-
ilr,nLmaai 'a de reeds laug systematisch
gevoerde plannen het groene Erin
-JFjjUj LL ET O N.
Humoristische schets uit het militaire leven.
Vervolg)
Jeminee is me dat schreeuwen Een menseh
zou van angst sterven. Daar ligt bij met zjjne sa
bel, kwaad als een briesehende leeuw.
Lehmanu wilde niet meer eeuwig bljjveu lig
gen. Hjj was tot andere gedachten gekomen. Om
zeven uur mocht hjj zjjne plaats veriatenen te-
fbgkeeren om zeven uur zou hij verlost worden.
'Kwam er nu maar op aan, te weten of het zoo
Gat was. Een horloge had hij nietieder, dien
zag of hoorde, moet hem den tjjd /.eggen.
Zeven uur? Zeg me toch, of het zeven uur
laKlokslag zeven zult gij zeggon, of ik heen
kan gaan.
Jeminee! nu wordt hij wild, zei de boerin,
Vefbleekende. En om zeven uur wil hjj los gaan,
*®.?t hjj. Man, houdt de klok stil. Ja, dat kunnen
11 doen, meende de boerin. Als hij nu evenwel
r°Jger los o-aat- hij kon denken.dat hetzeven
uur i8-
Js, dat is waar, knikte de boer toestemmend.
Gjj jij dan naar den schout, Antoon hij
0e' hulp verschaften.
n NU) dan zal ik maar naar den schout gaan.
De boer was overtuigd, dat dit het beste was, daar
"moeder" het gezegd bad.
Zoo hij intusschen losbreekt, sprak de vrouw
»Qg»tig, terwijl zij overal heen blikkend, raad scheen
zoeken. Hij slaat alle koeien dood.
Ja, dat kon wel zjjn, meende de boer.
Njj hem in de schuur, Antoon, riep de
in 't voordeel van Eogeland in ontwikkeling,
handel en industrie u'.et tot bloei te laten
komen. De Engelscbe Regeering bevorderde
of liet ten mioste toe het verval van allo
klassen,hetoplegge» van booge pachtprijzen,
het verzuim der plichten der paehtheeren
tegenover de pachters, da^ uitmergeling der
kleine pachteis, het bemoeilijken van handel
en nijverheid. Da gevolgen bleven niet weg.
Da voorname grondbezitters brachten een
groot gedeelte van het jaar door in Londen
of andere groote steden. En om voor zijn
rgken Engelschen standgenoot niet ouder
te doen, stak de Iersche grondbezitter zich
in schulden; om deze te kneuen betalen,
veroorloofde bjj aan zijne ageuten in Ierland,
de schroeven aan te zetten om geld af te
persen. De agent bleef niet in gebreke den
wensch van zjju meester uit te voeren,
zonder hem echter van sommige zaken
kennis te geven, die den uiteraard goed-
moedigen, doch lichtzinoigen eu verkwis
tenden landlord zouden gegriefd nebben. Da
voorname grondeigenaar kon meestal weinig
voor zijne pachters doen, L>g kon de pacht
zelden wegens misgewas of overstrooming
verminderen, nog minder door het uitloven
van prjjzeu hen aanmoedigen. De vriend
schappelijke verstandhouding, die vroeger
tusscheu eigenaar en pachter, heer eu vasal
bestond, verdween; de pachter begon zijn
heer als zgn geboren verdrukker te beschou
wen. In een tijd, waarin in hit naburige
Eogeland de landlords veel voorde verbetering
van den landbouw eu veeteelt, voor ver
betering van den grond deden, gebeurde er
in Ierland niets. Het Iersche Parlement had
zich bizonder verdieustelgk gemaakt door
het aanlegden van straten, kanalen, door
premiën voor Iersche fabrikanten eu be
schermende rechten. Sinds Ierland met En
geland werd vereeuigd, gebeurde er niets
meer van dien aard. De -geeriug had
geen hart voor Ierland, zag het n,te
gendeel gaarne, dat la|J ouw' l"™0' eQ
nijverheid iu Ierland kwgn eu, a Engel-
sche waren de Iersche langzamerhand ver
drongen. De Eugelscbe Regeering had voor
Eugelaud alles gedaan om handel en industrie
te verheffen door premiëu voor uitvoer, door
beperking der handelsvrijheid in de koloniën,
toen aan de Iersche fabrikant*, vrije con
currentie werd toegestaan, konden deze met
met de Eugelscbe wedijveren. Kapitalisten,
Iersche zelfs niet uitgezonderd, gaven er
de voorkeur aan hun ge 111 "geland
productief te maken en zoo bleven de
voorname hulpmiddelen vau er an onge
bruikt.
vrouw plotseling uit, vert^ngd door da't denk
beeld Ejj hem in de schuur. Drommels, dat i3
g«d.' I» de boe, Jbl. »M«»Brétd?„e'J'«
boer en boerin vatten de teugels der beide paar
den, en de wagen zette zich lu beweging
Wel, sai perloot, gaau we dan nog verder,
riep Lehmanu, die slechts naar men een yrq
gezicht had. Drommels, wg zg n hier op de hoere
waar moet het nu weer leen
- Antoon en zijn wqfje antwoordden niet.
De wagen werd achterwaarts in d^chuur geduwd,
de strengen losgemaakt en de paarden afgespanoe,,;
Lehmann, die onrustig afgewacht had waar hij
dan eiffenliik heen moest, begreep eerst wat er
gebeurde, toen de schuurdeur plotseling dioht
sloeg en eene di, pe duisternis hem omgaf, daar
slechts een klein venstertje licht moest verschaf
fen. Hij schreeuwde, raasde en protesteerde
maar 't hielp niet. De deur werd gegrendeld, en
boer en boerin begaan zich op weg naar den
8 hJDeze was afwezig- Meu moest wachten met
de executie, 't Geheele dorp kwam op de been. Da
zoon en dochter vau boer Antoon kwamen bij 't
zien van zooveel menschen, verschrikt van het land
aangeloopen; het volk liep te ramon op de boe
ren hofstee en belegerde Lehmann ie zijne gevan
genis met knuppels, hooivorken en andere wa-
^Lehmann raasde, schold en dreigde, wierp elk
stuk hout, dat hij van den wagen los kon scheu
ren Lehmann verliet nog altoos zijne plaats
niet tegen de deur maar hoe meer hjj zulks
deed, de3 te oproeriger werd hetiolk daarbui
ten, des ta krampachtiger werden de wapens om-
Da gevolgen van dit systeem zjju voor
Ierland zoowel als voor Engeland verder
felijk geworden. Vermits de Iersche bevol
king geme bezigheden tehuis vond, omdat
men sinds 1847 het grootste deel van het
land iu vee-weiden hal veranderd en aan
de veeboeren houderden morgen land ver-
schaft^, die vroeger door talrijke pachters
werden bebouwd, zoo trok sins 1847 de
overtollige bevolking naar Engeland en
vestigde zich in de steden, waar zjj een
groot contingent tot de klasse der armen
of der slechts tg lelijk werkzame arbeiders
bijbracht.
Men zoa het lot dezer landverhuizers ge
lukkig to li kar nen prjjzen, wanneer zij uiet,
zooals zulks dikwijls geschiedt, door het
slechte voorbeeld verleid, de ondeugden der
Eogelschen navolgden en de goede eigen
schappen, die hen in Ierland sierden, voor
het grootste gedeelte verlorou. Nergens het ft
hit sy»teem den ongestoorde ontwikkeling
vau de vrije concurrentie zooveel onheil
ge slicht dan in Ierland en Engelaud, de
bavolking verlaat het land en vestigt zich
in de steden; de arbeidersbevolking in de
groote steden vergaat moreel eu physiscb;
zij is voor zwareu arbeid uiet geschikt en moet
dezea dus overlaten aan de bevolking, die
van het platteland komt.Wat energie, kracht
en talent bezit, trekt naar de steden. Ier
land heeft door deze aanhoudende emigratie
zeer geleden, omdat de zwakken, zieken,
zorgloozen eu de leegloopers achter blijven.
De Regeering heeft aaa de socialisten de
beste wapens tot bestrij ling der bestaande
orde in de hand gedrukt.
Op deze wijze wordt het groene Erin
ontvolkt. Worden door de Engelsche Re
geering geene afdoende maatregelen geno
men, om Ierland te verheffen uit den staat
van verval, waarin het door zijne verdruk
kers is gekomen, dan zal het land weldra
zoo ontvolkt zijn, dat de landbouw totaal
ten gronde gaat en de groote grondbezit
ters te vergeefs op de betaling der pach';-
penningen zullen wachten.
Het bit dat de Groothertog van Luxem
burg, die sinds geruimen tijd op zijn kasteel
Hohenburg iu Beieren vertoeft, bij gelegen
heid der Kcizerparade voor eenigen tijd in
zijue onmiddellijke nabijheid gehoudeu, niet
tegeuwoordig was, wordt thaus druk in de
pers besproken. De Fransche pers wenscht
den Groothertog met het volgen van die
gedragsijju van harte geluk.
vat, des te bleeker werden de gezichten van de lui.
Met de aanbrekende duisternis kwam de schout
terug, en ontving boer Antoon met zijue vrouw.
De man stond stjjf van schrik. Een waanzinnig
soldaat, gewapend eu gevangen in eene schuur,
dat was iets vreeslijks. De dienaar vau de H.
Hermaudad wilde dadelijk naar den Commissaris;
'twas tw.e uren ver doch't moesldit geval was
een hiel buitengewoon, en daarom moesten ook
buiteugewone maatregelen in het werk worden
gesteld.
Hij beval den dorpelingen, goed wacht te hou
den, besteeg zijn best werkpaard en sloeg haastig
den weg iu naar den Commissaris. Deze, die
gelukkig niet afwe/ig was, had nog geen beticht
ontvangen omtrent de desertatie vau den bewusten
Lehmann doch een waanzinnig gewapend soldaat,
deze zaak scheen hem beteekenisvol genoeg, om
den dollen man niet langer aan de waakzaamheid
der dorpelingen toe te vertrouwen.
Twee bereden gendarmen moesten den razenden
soldaat geboeid halen.
Toen zij in het dorp kwamen, was Lahmann
weg, verdwenen, heden voor den tweeden
keer. Hij was uit de schuur gebroken. Twee
politie-ag nten uit hel dorp waren met den gehee-
len stoet op weg, om Lehmann op te sporen. De
gendarmen, die niet zonder den „razende" wilden
t rugkeereu, meenden niet beter te kunnen doen,
dan ook maar eens het veld te doorkruisen.
Nadat Lehmann zieh een tijdlang vermoeid had
met afbreken en werpen, was hij rustig geworden.
Na een geruimen tijd stompzinnig gezeten te
hebben, schoot ham plotseling eene gedachte door
het hoofdhg merkte, dat hij honger had.
Sapprement, als hij honger had, moest het
zeven uur zjjuom zeven uur kreeg men avond-
Een aantal nationaal-liberale leden
van den Rjjkadag hadden besloten, de vol
gende maand naar bet vredescongres te Rome
te gaau, maar in dat besluit is plotseling
verandering gekomen door een brief van den
Daliaanschen Staatsman Bonghi die vermoe
delijk de Voorzitter van het vredescongres
te Rome zal zjjn. Deze brief, in het Berliner
Tageblatt openbaar gemaakt, liep voorna
melijk over Elzas-Lotbaringen en over de
vraag of de Duitschers er wel ooit in slagen
zouden de barten der bewoners van jhet
Rgksland te winnen. De Heer Bonghi ver
klaarde dat te betwijfelen; bjj meende, dat
Duitschland, nu het de Elzas-Lotharingers
in deze 20 jaren niet tot vrienden der nieuwe
orde vau zaken had weten te maken, nog
minder daarin zou slagen in de toskomst,
omdat Frankrjjk iu die jaren weder geheel
op krachten gekomen was en zjjuo oude
aantrekkingskracht sterker dan ooit zou uit
oefenen.
De brief van den Heer Bonghi veroor
zaakt veel beweging. Eergisteren maakte
de Afgevaardigde Rickert eeu scherp ant
woord op dien brief in het Berlijnsclie Ta
geblatt, in den vorm van een open brief aan
Bonghi, openbaar. Daarin verklaart Rickert,
dat er voor Duitschland geen Elzas-Lotha-
ringsche quaestie bestaat. Hst Frankforter
vredestractaat is het richtsnoer van de be
trekkingen van Duitschland tot Frankrijk.
Ware hst dit niet, dan zou elk tractaat dat
verandering vau grondgebied vaststelt, met
hetzelfde recht aaa eene discussie, van wien
ook, onderworpen kunnen worden, zooals
b. v. het tractaat waarbij Savooie en Nice
am Frankrjjk zjjn afgestaan. Slechts onder
beding, dat de verhouding van Elzas-Lo-
thariugen tot Duitschland geen onderwerp
va i beraadslagiug zal uitmaken op het in
ternationale vredescongres te Rome, kunnen
Duitschers aan het congres deelnemen.
De Kreuz-Zeitung valt in een hoofd
artikel de firmaRitter und Blumenfeld teBer-
ljju scherp aan.Het blad beschuldigt de firma
van, in samenwerking met andere specu
lanten, eene kunstmatige stijging der graan
prijzen bewerkt en in stand gehouden te
hebben, waardoor zjj reeds meer dan 15
millioen mark zou hebben verdiend ten
koste van de bevolking, welke brood be
hoeft.
Woensdag-avond bood het zesde kies
district van Berljjn het vermakeljjk schouw
spel vau een allerv in nigsten strijd tusschen
de sociaal-democraten aan. Er zou eene
groote bjjeenkomst worden gehouden, en de
gevierde leider Liebknecht zou over com-
eten io de kazerne, 't Was bepaald al over zevenen,
ten minste naar zijn honger te oordeelen, zijne
maag ging geregelder dan het baste uurwerk:
Lehmann kon er zich op verlaten.
'i Verlossingauur had geslagen hjj was
vrjj indien hjj slechts uit de schuur kon komen.
De deur was echter gesloten. Biiten was eene
ontzaglijke menigte bjjeengeschoold, een gillend
geschrei klonk af en aaü, hooivorken en dorschvle-
gels stonden gereed en werden gezwaaid, toen
Lehtnann het dorst wagen, door 't venstertje te
zien.
Nu komt hjj, klonk het als een alarmkreet
door de lucht.
Lehmann tuimelde neer, verschrikt over dit
gezicht. Hemel, die daar buiten waren nog boozer
dan de Majoor ver moedel jjk was 't geheele
dorp krankzinnig geworden en met geen 10
paarden dorst Lehmann zich een weg door de
menigte banen. Vertwijfeld ging hij op den dis
selboom zitten.
Langzamerhand werd het evenwel stiller;slechts
fluisterend hoorde Lehmann enkele groepen
spreken. Nog een poos later, en toen de
hemel mocht weten, hoe het kwam, wellicht
door den honger kreeg Lehmann een verwon
derlijk goed denkbeeld. Hjj besloot achter, waar
geen menschen waren, uit te breken en weg te
loopen. Met zijn zakmes maakte hij zonder veel
moeite een gat in het rieten dak; keek, toen het
groot genoeg was, naar buiten, kroop, daar er
niemand te bekennen was, door de opening, liet
zich zachtjes gljjden, en marsch, weg liep hij, zoo
vlug mogeljjk.
Wordt vervolgd.)
