NIEUWE
mmi
Zondag 25 October 1891.
16d« JWgMg.
Frankrijks ontvolking.
BUITENLAMP.
feuilleton.
Dertig dagen in de cel.
ittiLEisnmirim.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B TT R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPER8& L A U B E T.
By geen enkel volk is het nationaliteits
gevoel sterker ontwikkeld dan bjj de Fran-
sehe natie. Nergens vindt men vuriger liefde
Voor den geboortegrond, grooter jjver voor
de eer en de macht van het vaderland. Eu
de trots van den Franschman op zjjne natie
is niet minder dan zjjne liefde. Terug
ziende op een eeuwenoud, roemrijk verleden,
°p verbazend groote bevordering der Wes-
tersche beschaving, op zyne bjjnaaltjji be
slissende en dikwijls leidende rol in de ge
schiedenis van Europa, is het Fransehe
volk innig overtuigd, dat het tot eene
schitterende toekomst is geroepen. De droe-
vige gebeurtenissen van de laatste decen-
niums hebben zjju moed niet gebrokeD, met
de volle kracht der hope houdt het vast
a®n het denkbeeld zyne vroegere machtige
Positie en overwegenden invloed te her
overen.
Maar uit deze patriotische toekomst-
droomen wordt het van tjjd tot tjjd wakker
geschud door erne harde, nuchtere stem
die der authentieke statistiek. In korte
tusschenruinteu verkondigt deze, dat de
vermeerdering vau het Fransehe volk met
zoo en zooveel percent is afgenomen.
Ia de maand April van het loopende jaar
heelt erin Frankrijk eeue volkstelling plaats
gehad eu hare uitkomst is in de hoogste
mate be lenkelyk, want in de laatste vjjf
lfar ?eft de vermeerdering van Frankrjjks
cvolking slechts 208,584 zieleu bedragen,
deze in de vor ge vjjf jaar van
iooi",v" 'u' jaar ,»u
looi tot 1886 nog 565,350 bedroeg. De
vermeerdering sinds 1886 bedraagt dus niet
eens twee vjjf Je van de reeds geringe be
volkingsvermeerdering in de vyfjarige pe
riode van 1881 tot 1886.
Wat in deze aangelegenheid ons het meest
bevreemdt, is de snelheid van de verminde
ring. Waaneer deze, zooals te verwachten
•s, in dezelfde verhouding voortgaat, dan
staat Frankrjjk reeds in deu loop der vol
gende vijf jaar voor het feit van eene
der bevolking. Ja, als men in
ig neemt, dat ia de vermelde
getallen ook de vele menschen begrepen
^ijn, welke in dien tyd uit het buitenland
komende zich in Frankryk hebben geves-
"ijd, dan moet meu vreezen, dat de afneming
▼0eds een aanvang heeft genomen. De Re-
Jorme sociale althans houdt zich daarvau
rceds overtuigd.
Wellicht nog bedenkelijker dan de ver-
codering in aantal is echter de voortdu-
6u<*e toeneming der bevolking van de
steden, welke vele en groote iudus-
'eele inrichtingen bezitten. Deze verin eer-
eriQK toch gaat gepaard met lichamelyke
60 zt)delyke verzwakking der bevolking. De
Ik was dan laat een schrijver een zjjuer
nenden verhalen, die een deurwaarder der be-
s ingen een mes naar het hoofd had gegooid,
ooa^a ge weet, door de arrondissements-rechtbank
Een^eemaavd Ce* veroordeeld.
ik aan huis etm» 08 m^ne ▼"oordeeling ontving
het paleis van mjj te vervoegen aan
mjjne straf te ondergaan6 n m' °m
en het bepaalde nurg^" ^P/en aangegeven dag
mij reeds wachtte. Ean u 6' plaat8,e' wa,ar meQ
het zwart laken, bracht mfe dT P° lU9' T
.«r it i.
beambte, die, niet zooals miin »Pi i t
d.f.ig. „,rt gekleed.
kostuum was met een sabel op ziicj„ Bn
met een ontzagwekkenden platten bodemen era
nn„ 1 wuui 611 60Q
Paar omslagen aan de mouwen van zjjne ruiee jas
minstens een kwart meter, en zoo beleefd w.
van
beleefd was
mi,J aan te staren, zooals menmisdadigers
aanstaa t, die celstraf te ondergaan hebben.
Je hebt toch niet te veel gedronken, was
het eers'e wat ik hooren moest, want hij'kijkt
zoo kalfachtig uit zijn oogen, ge kunt hem anders
weer mee nemen, voegde hjj den politiedienaar
toe.
stad Parijs alleen zag hare bevolking in
de laatste vijf jaar 161,000 inwoners
toenemen, Marseille met 31,000, Lyon met
29,000. lo vele departementen had eene
vermindeling der bevolking plaats, terwijl
het zielenaantal der steden en groote indus
trieels gemeenten vermeerderde. Van de 87
departementen des Rjjks zjjn er 28 waar
de bevolking slechts weinig toeneemt, in
niet minder dan 59 Dam de bevolking reeds
af en nog wel in de rjjkste en beste streken.
Een onlangs in Frankryk plaats gehad
hebbend particulier onderzoek naar den
achteruitg ng vau de bevolkingen de sociale
en moreele gevolgen daarvan, wjjst, volgens
de Revue d'association catlioliqueinderdaad
schrikwekkende feiten aan.
Op het platteland worden de talrjjke fa-
miliën hoe langer hoe zeldzamer; men vindt
ze nog maar in de provinciën, waar de
godsdienst en de oude volkstradities zijn be
houden gebleven. Daar zijn de kinderen geen
last, maar een steun voor de ouders, aan
wie zij bjj den arbeid op het land de be
hulpzame hand bieden. In andere streken
echter vindt men den landbouw niet meer
winstgevend genoeg en men verhuist naar
de steden, waar men meer geld verdienen
kan. Doch daar is reeds de arbeidsmarkt
overvoerd, het leven is 0r duur, elke etende
mond bezwaart het familiebudget en zoo
lang het kind niets verdient is het bij het
armoedige leven een last. Komen de ouders
in beter conditie, dan schijnt deze last bjjna
nog ondraaglijk01-! waü^ h0i kind kost
dan ook zoo veel meer aan kleeding, onder
wijs en ouderhoud. Het nadeelig saldo komt
wederom te voorschyu. «Daarom,» zoo luidt
het in het verslag van bet evengemelde
onderzoek, «hoort men dikwijls zeggen:
«Finderen kosten in onzen tyd te veel.» En
bovendien wordt deze familiepolitiek zeer
bevorderd door de eigenaars der huizeu, die
hunne woningen niet aan lieden niet een
talrjjk huisgezin verhuren, zoodat het in
Parjjtf schering 0Q inslag is, by het Uuren
vau woningen de kinderen te verloochenen
en ze dan in 't geheim mee te nemen, op
't gevaar at by ontdekking onmiddelljjk uit
het huis te worden gezet.
Vau den kolossalen achteruitgang der
bevolking op het platteland vermelden we
slechts een voorbeeld uit het verslag van
het gehouden onderzoek. Een in hetJura-
departement wonend grondeigenaar, die ook
in Fraoche Comté goederen bezit, schrijf,;
«Hebt gjj de ontvolking op het platteland
bij de laatst gehouden volkstelling bespeurd?
Hier by ons hebben alle dorpen 100 tot
150 inwoners verloren. De lui zouden bljjven
als zij ordentelijk hun brood konden ver
dienen. Als het zoo voortgaat, dan bestaat
er over yyftig jaar geen Frankrijk meer.»
Nadat nogmaals eenige militaire blikken op
mij geworpen waren an nadat mjjn stamelend //te
veel gedronken//, vragenderwijs uitgebracht, on
beantwoord was gebleven, verwjjderde zich de
Majoor en kreeg ik eene kap over hel hoofd van
grjjsachtig bruine stof, met groote gaten voor de
°°Ik zal niet licht het oogenblik vergeten, toen
ik voor het eerst die kap op liet hoofd voelde.
Geheel en al doordrongen van schaamte, sloot ik
onwillekeurig voor den gevargenbewaarder de
oo^-en, die mij nu vroeg welke straf ik had.
Mijn antwoord dertig digen celstraf werd
zuchtend gegeven.
Toen gelastte hij my hem te volgen.
Na een paar gangen te zijn doorgetrokken werd
ik in eene groote cel gebracht, waar ik een driepoot
vond, zjjnde eene soort kruk of zitbank, terwijl
een tafeltje midden tegen den muur bevestigd
stond. In een der hoeken stond eene ton van kleine
afmeting, maar van gelijken vorm als ik voor het
eerst van mijn leven in de politiekamer van eene
kazerne had gezien. Verder alles kale, naakte mu
ren. Ik mocht hier mijne kap afzetten.
Mjjn geleider verliet mjj en sloot de deur.
Ik rilde over mijn geheele lichaam, toen ik
daar cel zat.
Naar mijne gissing bracht ik er een paar uren
alleen door, het scheen een voorproefje om gewoon
te worden aan alleen zijn.
Eindelijk hoorde ik het rammelen van sleutels
aan een sleutelbos, waarop de deur geopend werd
Aan het slot van 't verslag omtrent het
gehouden onderzoek vinden wij het volgende
resumé der vermelde feiten: »In korte woor
den gezegd, de rijkst gezegende streken zyn
tegenwoordig de minst bevolkte, omdat de
onzedelijkheid, het egoïsme, de gierigheid en
de genotzucht in de plaats gekomen zyn
van de oude gebruiken en tradities. Men
heeft den huiselijken haard niet meer lief,
men bemint den godsdienst niet meer, men
wil geene kindereu meer.
Terwijl Frankrjjk alzoo ten opzichte van
het aantal bewoners den kreeftengang gaat,
gaat het met reuzenschreden voorwaarts op
het gebied van de kapitaalsvermeerdericg.
Wat het Fransehe volk kan verwerven en
sparen is werkelijk verbazend; het verkrijgen
van een kleiner of grooter kapitaal, waarvan
de renteu den eigenaar een werkeloos en
zorgenvrjj leven toestaan, is het hoofddoel
van deu Franschen stadsbewoner. Hjj geeft
er de voorkeur aan de vruchten van zyn
vljjt op reute te zetten, inplaats van ze te
besteden aan de opvoeding van kindereu.
Door deze vermeerdering van kapitaal heeft
Frankrjjk in de laatste decenniums meer
malen over reusachtige sommen beschikt,
als er leeningen werden uitgeschreven voor
patriotische doeleinden en daardoor de be
wondering ea deu uij i vau gausch Europa
verwekt.
Aan geld zal het den Frauschen bjj het
uitbrekeu van een oorlog niet outbroken;
maar of hat goud zwaar genoeg o pweegt te
gen het verminderende aantal en de macht
van de levende strijdkrachten, dat valt,
dunkt on3, wal ta betwjjfelen.
Het vermoeden in ons vorig notnmer reeds
uitgedrukt als zou de Fransehe Minister
Faillières het schandaal durven plegeo, te
gen den Aartsbisschop van Aix, ten believe
van in hun godsdienst laag gezonken Ita-
liaansche en Fransehe sujetten, in rechten
up te treden, heelt zich bevestigd.
Mgr. Gouthe-Soulard, Aartsbisschop van
Aix, is niet zooals dat pleegt te geschieden
met een Prelaat, die volgens de meening
van de rechterlijke macht in Frankryk, na
een bedreven misbruik van macht, voor den
Raad van State gebracht, waar gewoonlyk
eeue veroordeeling wordt uitgesproken; dat
wil zeggen, dat de Raad eenvoudig heeft
verklaarJ, dat de gedaagde misbruik heeft
gemaakt van zjjn ambt een soort van
vonnis, dat een groot aantal Bisschoppen,
wegenshunneprotesten tegen de ministeriëele
circulaire te wachten hebben, een soort
van vonnis, waarmede de Univers zoo terecht
den spot drijft, en den Minister van Jus
titie en Eeredienst geducht de les leest, neen,
en de beambte mjj beduidde hem te volgen. De
kap moest opgezet worden en ik werd naar het
bureau vau administratieve zaken geleid.
Hier onderging ik een verhoormen vroeg
mjjn naam ea dien mijner ouders ambacht
leeftijd godsdienst gehuwd aantal kin
deren of ik meermalen straf had ondergaan
enz., om daarna alles af te geven wat ik bij mjj
had een potlood en portemonnaie met een gulden,
drie kwartjes, zes centen en een sleutelring met
twee sleutels. Het deed pijn, toen ik mjjn trouw
ring van den vinger moest doen, om hem, evenals
bovengemelde zaken, in het bezit te stellen van
de administratie der gevangenis. Het huilen stond
mij nader dan het lachen, doch ik onderwierp mjj
aan het onvermjjdeljjke.
Men scheids nu, waarop weldra weer een
gevangenbewaarder verscheen,die eene kaart kreeg
waarop het nommer van de cel, die ik nu de mijne
mocht nonnen, mijn straftijd en den aard der
misdaad vermeld stonden. Door een bewaarder
werd ik verder doorgebracht. Gangen doortrappen
af, om eindelijk letterljjk van top tot teen
gevisiteerd te worden, waarna ik mjj in een bad
kuip moe9tbjgeven, om te worden gereinigd.
O, gij Kunt u geen denkbeeld vormen, hoe ik
mjj vernederd gevoelde, toen ik daarna ouder-
kleeren van „het huis" moest aantrekken. Het
verdere boevenpak behoefde ik niet te dragen,
hetgeen ik te danken had aan de hoeveelheid der
celdageD, daar dit voor dertig dagen niet wordt
verstrekt.
Mgr. Gouthe-Soulard moet den toorn
ondervinden van een Minister, die zyn land
en volk heeft laten beleedigen. Tegen dezen
Aartsbisschop is eene vervolging ingesteld
voor het gewone recht, en wel naar aan
leiding van de volgende zinsneden uit zyn
schryven aan den plichtvergeten Minister;
«Gy (de Minister) hadt wel iets beters
te doen, dan n te haasten met odb eene
circulaire toe te zenden, om de pelgrims
tochten der Fransehe werklieden te sta
ken, welke circulaire wegens haar ver
keerd adres een armzalig en ergerlyk stuk
wordtDe vrede is soms op uwe
lippen, maar de haat en de vervolging
spreken altijd uit uwe daden.»
Deze taal beviel den huichelenden Fran
schen Minister niet, die in dienst vau de
vyaoden der Kerk, zyu land met hoon en
smaad laat overladen door de broederavan den
troöel en het schootsvel in Italië en Frank
ryk. Hjj, Minister, zal zich wreken op den
onverschrokken Prins der Kerk, en hjj heeft,
hoewel de vervolging correctioneel heet, de
kennisgeving dezer zaak opgedragen aan
het hof van appèl, krachtens de Fransehe
wet van 1810, die bepaalt, dat Generaals,
GrootofBcieren van het Legioen van eer,
Aartsbisschoppen, enz., voor het Hof van
appèl terechtstaan wegens een wanbedryf
van correctioneele politie. Van de uitspraak
van het hof is geen hooger beroep. Genoemd
wetsartikel wil da beleediging gestraft zien
met veertien dagen tot twee jaren gevan
genzetting.
De snuggere Minister Faillières heeft met
deze vervolging buiten den waard gerekend,
zijue brutaliteit speelt hem leelyke parten,
vermits bjjna het gansche Fransehe Epis
copaat in verz6t komt tegen zyn zouteloos
en laf ministeriëel rondschrjjven aan de
Bisschoppen, in plaats van Frankryks eer
op te houden tegenover het mafonnieke
werk der duisternis. En al heeft volgens de
Politische Correspondenz, de Fransehe Re
geering door een familielid van den Minis
ter, Z. H. Leo XIII laten geruststellen om
trent de bedoelingen van het Fransehe Gou
vernement, dan is die tactiek wel behendig
te noemen, ware ze niet zoo doorzichtig,
loos en onbetrouwbaar ia elk geval.
Voor godsdiensthaat, dit is meer dan
ooit ons nu doideljjk geworden,moet in Fran
kryk onder deze Regeering alle vaderlands
liefde wjjken. Eene R°gaering, die hare on
derdanen niet kan of wil beschermen, en laat
mishandelen, die het land laat beschimpen
en verachten door Piemonteesch-Romeiusch
canaille, heeft geen godsdienst, geene vader
landsliefde.
Da Fransehe Regeering toont zich helaas,
met zooveel anderen onverschillig tegen
over den Paus, terwjjl duizenden en dui-
Toen aan al deze vormen recht was wedervare",
werd ik, met de kap op natuurljjk, weer naar
boven gebracht,waar mjj mjjue cel als verbljjf werd
aangewezen.
Ik stond geheel in mjjzelf gekeerd mjjne tjjde-
ljjke verblijfplaats voor de eerstvolgende dertig
dagen op te nemen, toen ik door het schaftgat,
dat onder het spionneergat in de deur aangebracht
is, mjjn middagmaal reeds zag brengen. Het was
een uur. Eeu blik met een vrij groot oor bevatte
de //rats", die uit gestampte uien met aardappelen
bastond en welke noodzakeljjk met een lepel moest
gebruikt worden
Het zal wel onnoodig zjjn u te zeggen, dat ik
dien middag niets at en ik, na het etensblik op
mjjn tafeltje te hebben gezet.weer voortging
mjjne cel op te nemen.
Da cel, welke mjj toegewezen was,is een lang
werpig vierkant vertrek, dat genoeg ruimte heeft
voor iemand, om zich geheel ongehinderd te be
wegen, het tafeltjs en de kruk waren van het
zelfde model als in de cel, waar ik had moeten
wachten; voorts Was hier nog een steeneu pot
met water, een jjzeren krib met stroozak en
hoofdkussen, juist zooals militairen dat gewoon
zjjn, ik had éan deken en twee lakens, ik zag
een gaspit en geheel in de hoogte een raam
met jjzeren traliewerk, waardoor het hemellicht
scheen.
Wordt vervolgd-)
