NIEUWE buitenland; Mo. 1755 Woensdag 4 November 1891. 16de Jaargang. Sociaal-democratische lectuur voor de jeugd. Kleurrijk water. HiiRLEHSOHE C0UR4WT. ABONNEMENTSPRIJS Pei 3 maandeu voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,08 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BUEEAIT: St. Janstraat Haarlem. MNIEENDItJy: AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels30 Cents Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag- en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KüPPERS t liAUREÏ. Voor het nieuwe partijprogramma der sociaal-democratie werd door de sociaal democraten van Breslau literatuur voor de jeugd geëischt, natuurlijk, volgens den geest en de begrippen van de onzalige partij der socialisten. Deze opwekking is niet op onvruchtbaren grond gevallen. Het sociaal democratische congres te Erfurt onlangs gehouden, heeft besloten eene commissie tarnen te stellen, welke voor geschikte kinder-literatuur heeft zorg te dragen en werken in vreemde talen verschenen door vertaling toegankelijk te maken voor de Duitscbe jeugd. Het plan, om ook op de lectuur der kinderen zooveel mogeljjk sociaal-democra- tischen invloed uit te oefenen, is overigens niet nieuw meer. Doorgaans waren de par tijleiders en de agitators met te veel werk overladen, om tot de uivoering van het plan over te gaan. 't Is voorzeker niet gemakkelijk voor het kinderhart te schrijven; daartoe behoort eene k'nderljjke natuur eu vooral een groote lelde voor de kinderwereld. Beide eigen- &ppen zjjn der sociaal-democratie echter vreemd maar desniettegenstaande verstaat B ekunst dikwijls genoeg om onder elk h"*6 masker op te treden, wanneer zjj bereiken6 d°el h°°pt tö Men mag er nauweljjks aan twjjfelen, dat er onder het niet onbelangrijke gedeelte van het geleerden-proletariaat, dat tot de sociaalrdemocratie is overgegaan, ook zulke personen worden gevonden, wien het gelukt den voor het kind passenden toon te treffen en sociaal-democratische kinderlectuur ia den geliefkoosden vorm van sprookjes en vertellingen te vervaardigen. Zeer groote moeite zal het samenstellen van sociaal-democratische kinderboeken nu Juist niet opleveren. Van den «hartvochti- gen bezitter» en den «hongerlijdenden arme», van den cover verzadigden fabrikant» en den «gebrekljjdenden arbeider», van het «rjjke rentenierskind» en van heb «in lompen gehulde arbeiderskind» kan men ®1 veel vertellen en aan het kind opdisschen. Ook vele kinderliederen kan men, zonder al te groote inspanning, in meer of minderen sociaal-democratiscben geest omwerken eu 'eranderen. Als men maar eenmaal aan het werk begonnen is, dan zal de illusie der Breslauer sociaal-democraten wel wor den vervuld. Soortgelijke sociaal-democra tische persproducten zouden overigens eene b'Zondere uitwerking hebben, daar zjj hun tahoud aan het gansche huisgezin mede delen, want als het kleine kind leest, plegen vader en moeder, broers en zusters FEUILLETON. Een tenorzanger. Vervolgen slot.) Hoewel men Icon hooren, dat hij geen zanger beroep was, moest iedereen toegeven, dat hij ®ene schooneatem bezat en voortreffelijk had ge- ZODgrn, Hij moest nu nog de bewoners voor hunne mildheid bedanken, wat hij ook deed na zich het Zweet van het voorhoofd te hebben geveegd. Wel, daar had moed toe behoord. Terwijl zij nog steeds op de stoep was blijven *jljten, wachtte de bedelares tot Karei het ver diende geld had opgeraapt. Het hoogste, wat zij hoopte was, dat hij haar er een paar Btuivers van 20,1 geven. Gij ziet, zei hij, dat grootmoeder nu niet ledige handen thuis behoeft te komen. He arme oude bedankte hem met tranen in de oogeo. Terwijl hij de geldstukken ontdeed van de pa pieren, waarin zij gewikkeld waren, keek eene kindermeid uit een der vensters van de eerste Verdieping, Kom eens boven, zei zij, mijnheer wil u spreken. Voor hem was mjjnheer niemand anders dan in den regel te laisteren, als zij zelf niet voorlezen om het vergiftjin het kinderhart te storten. Slechts in éen opzicht zullen de sociaal democratische auteurs op niet geringe moei lijkheden stuiten: in de vraag nameljjk wat zg in de plaats van het godsdienstige zullen stellen. De moderne verlichting, voornamelijk ook de Fran8che atheïsten-school, heeft reeds geschriften voor kinderen het licht doen zien, waarin zij in de plaats van het God delijke en religieuze de «uatuur», het ver stand», het «goede» en dergelijke zaken hebben gesteld, maar die boeken zjju laf en akelig uitgevallen. Op elke bladzgde ontmoet men iets onnatuurlijks, ists dat het kiuderhart niet kan bekoren. Iets beters dan deze vrijdenkers opdis schen, zal de sociaal-democratie ook niet kunnen leveren, zg is veeleer in hare stoffe nog beperkter, hare nuchterheid komt hier op drastische wjjze te voorschjjn. Met het kindergemoed, dat in poëzie leeft en voor niets ontvankelijker is dan voor het tot het harte sprekende religieuze, moet de sociaal democratie ongetwijfeld ia couflict komen. Alle vijanden van God en godsdienst heb ben zich, toen zg beproefden speciaal voor het kiuderhart te schrijven, belacheljjk ge maakt. Maar dit zal de sociaal-democratie niet afschrikken. Zg gaat consequent af op haar doel. Eerst heelt zg de werklieden tot zich getrokken, dan kwameu de jongelieden aan de beurt,tbans heeft zg het voornemen ook de vrouwenwereld te «orgauiseeren» zonderna- tunrljjk te weten hoe of op welke wjjze, nu komen ook de kleine kinderen aan de beurt en de tgd zal mogelijk niet verre meer zjjn, waarin literatuur voor jonge lieden eu zelfs voor kleine kinderen aan de markt komt. Eu deze literatuur heeft de taak de jeugd zo°r de nieuwe wereldbe schouwing, voor de sociaal-democratie te vormen. Wanneer aan bet verlangen der Breslauer sociaal-democraten wordt voldaan, kan men er direct niets tegen doen, dan voor de li- teratische producten op t gebied der soci aal-democratische kinderlectuur te waar schuwen. Tegenover de literarische voort brengselen der sociaal-democratie moeten echter geschriften staan in zuiver katholie ken geest geschreven. Verzuimen we niets wat onzen invloed op de kindaren en de jongelingen en jonge dochters zou kunnen schaden, want aan alle kanten staan de vjj- anden gereed, onmiddellijk zich van dat gene meester te maken, wat wij uit on achtzaamheid of andere gronden uit onze handen geven. De Hamburger Nachrichten komen op te gen de taktiek, door sommigen gevolgd, de eigenaar van het huis, dien hij niet kende. Waarschijnlijk wilde deze hem een of ander werk oidrjgen. Ik kom, zei hjj, en terwijl hg weggaat stort hij de geheele ontvangst in de handen der bede- iares. Op de eerste verdieping wachtte de kindermeid Karei op het trapportaal. Zij bracht hem in eene eetzaal, die rijk en deftig was gemeubileerd. Een heer van ongeveer zestig jaar kwam dadelijk op hem toe. Hebt gij daar juist gezongen zei hjj. Ja, mjjnheer. Dan zullen wij samen eens praten, en daar het warm is, zal ik u een glas wjjn inschenken om frisscher te wordeD. Dat kan ik niet weigeren, antwoordde Karei, terwijl hij zijne pet in de handen ronddraaide. Julia, geef een glas. Ga daar zitten. Wat gjj daareven voor de bedelares gedaan hebt, is zeer schoon. Ik had niets te geven, zei Hij. Wie weet hernam de heer, misschien zult gjj u later nog wel eens vragen, of die arme oude voor u niet eene fee is geweest. Straks hebt gjj gezongen voor haar nu moet gjj eens zingen voor mij. Zij giDgen in het salon. Karei voelde zich niet op zjjn gemak. Eindeljjk Prins Von Bismarck verantwoordelijk te stellen voor alle mogeljjke brochures, die men gelieft op zijn naam te schuiven. Het blad komt tot deze beschouwing, naar aan leiding van een artikel der Neue Freie Presse, welke eene bestrijding van hst Oos- tenrjjksch-Duitsche handelstractaat, welke onlangs in een brochure plaats vond, eerst op rekening vau Dr. Lothar Büeher, daatua op dien van Prius Von Bismarck stelde, met eene beslistheid, alsof de naam van den oud-Kanselier op het titelblad vermeld was geweest. Het blad, hiertegeu opkomend, zegt, dat zij omtrent het standpunt van den Prins alleen kan mededeelen, dat hjj tegen het handelstractaat gekant is, omdat hjj daarin eene eerste poging ziet tot ontbinding der beschermende party, en tevens een toeleg om de nijverheid eo vooral de mijnindustrie, van den landbouwersstand te vervreemden. De Wurtembergsche Kamer heeft de aangevraagde verhooging van de civiele lijst des Konings tot een bedrag van 200,000 Mark, met 83 tegen 3 stemmen goedgekeurd, Bijna alle Hongaarsche bladen betuigen hunne ingenomenheid met het rescript des Keizers. Een daarvan getuigt: «Duitsehland mag trotsoh zjju op het bezit vau een Mo narch, die een zoodanig besef heeft van zijne verplichtingen als heerschar.» Er kan weldra een wetsontwerp van den Franschen Minister van Justitie te ge- moet gezien worden tot stuiting van de ont wikkeling der prostitutie. Het ontwerp zal tevens de strafbepalingen verscherpen tegen de openbaarmaking en den verkoop van pornographische geschriften en teekeningen. Er is nu toch een Fransch-Russisch «Verbond» tot stand gekomenop muziek. Een kapelmeester, Geng genaamd, heeft namelijk een Fransch-Russische marseh gecomponeerd. De feesten te Brest, gegeven ter eere der Russische officieren, zjjne een getrouwe copie van hetgeen te Kroonstadt en elders is ge- beurd.Er wordt gegeten,gedronken, gedanst, geïllumineerd, vuurwerk afgestoken en yooral getoost, daar bljjft het bjj. Als al die feestelijkheden eenig verband hielden met het sluiten van een verbond tusschen de beide Rijken, had dit reeds lang moeten gesloten zijn. Nu gaat alles in wjjn en kruitdamp op. Al de, leden vau werklielenvereeui- gingen zjjnde, werklieden in de werktuig- fabrieken van Weare hebben den arbeid gestaakt tot in het geschil der overwerk- uren eene regeling zal getroffen zjjn. De werklieden in de werktuigfabrieken aan de Tyne hehben dit voorbeeld gevolgd. De Heeren Cook, van het Touristeu- Bureau te Londen, hebben van den zoon van hun associé een telegram ontvangen, behelzende dat bjj de jongste aarbeviugen wist hjj zich toch te beheerschen en opnieuw klonk, zijne heldere stem. Een groot portret in eene lijst, hing boven de piano. Het trok zjjne aandacht. Het stelde een man voor van ongeveer dertig jaar in het kostuum van Ferdinand uit de //Fa vorite". Tusschen den heer die voor de piano zat en dit portret, merkte Karei al spoedig eenige gelijkenis ondanks het verschil in leeftijd. Ja, dat was ik zei de heer, die dit op gemerkt had toen ik de „Favorite" zong. Als ik dat geweten had, antwoordde Karei, had ik nooit voor n durven zingen. Daarin zoudt gjj verkeerd gehandeld hebben. Uwe stem is prachtig, gjj hebt een goed gehoor, ziedaar twee zaken die iedereen niet heeft. Na tuurlijk zingt gij slecht; uwe stem is nog niet Als gjj uw best wilt doen en flink studeeren, zal ik voor uwe toekomst, zorgen. Karei deed hem opmerken, dat hjj in zjjne be hoeften moest voorzien en werken om zijn brood te verdienen. Bekommer u daarover maar niet, zei de heer, ik zal in al uwe behoeften voorzien. Gjj kunt me later alles wel teruggeven van het geld, dat gig verdienen zult, als ge in de opera de plaats zult innemen, die ik er vroeger heb bekleed. Eenige jaren geleden hebt ge Karei gehoord en in Japan, in 4e provincie Nagoye twee duizend menschen het leven verloren hebben en 18,000 huizen zjjn verwoest. In de stad Gifu waren 5000 dooden en 5000 verwoeste huizen. De steden Ogaki, Kano en Kasa- matau zjjn geheel vernield, evenals 50 mjj- len spoorweg. De Russische Regeering heeft aan vrouwen de vrjje uitoefening van de genees- en heelkunde toegestaan door het geheele Rjjk. Ook is haar veroorloofd om als huis houdster in opvoedingsgestichten, in zieken huizen voor vrouwen werkzaam te zjjn. Daarentegen mogen zg niet als deskundigen voor het gerechtshof getuigenis afleggen. Uit Odessa wordt gemeld dat in de vorige week ruim vijfhonderd joden uit Constantinopel zjjn teruggekeerden dat nog zevenhonderd er acbterbljjven, terwjjl er zeshonderd te Alexaudrië op vergunning wachten om naar Palestina te trekken. Het joden-comité te Constantinopel verklaart zich buiten staat om zulk een groot aantal hehoeftigen op den duur te onderhouden en zendt hen daarom geieideljjk naar Odessa terug, waar de Turksche Consul thans alle passen van joden weigert te teekenen. De meeste joden in Rusland verkiezen den raad van Baron Hirsch niet op te volgen en gaan ondanks alle vermaningen van de joden-comités voort met uit het land te trekken. De Gouverneurs in Zuideljjk Rus land hebben bevel ontvangen kosteloos aan joden passen uit te reiken. Te Odessa is door de joodsche burgerjj eene landbouw- kweekachool voor joden in de nabjjheid der stad ingewijd. Aan het bjj die gelegenheid gehouden feestmaal zat ook de Gouverneur der stad aan, die in zjjn heildronk de hoofdeu der joden-gemeente aanspoorde hunne geloofsgenooten terug te houden van verhuizing naar andere lauden, waar hen groote ontberingen wachten. In Palestina hadden o. a. de aanvoerders der joden hem gesmeekt de immigratie verder te verhin deren. De Gouverneur achtte het oneindig beter onder de joden in Rusland kennis van den landbouw aau te kweeken. Uit Starodoeb (gonv. Tsjernyoff) wordt nader gemeld dat bjj het oproer tegen de joden 20 dooden gevallen zijn, waaronder 5 meisjes gruweljjk mishandeld. Ook te Balta ïgouv. Podolië) werd een oproer tegen de joden beproefd, en met moeite voorkomen. Volgens bericht uit Lissabon heeft de Portugeesche Regeering het verzoek van Daupias om wijziging te brengen :n het charter der Kaap Delgadocompagnie toege staan. De boowtjjd van den spoorweg naar het Nyassa-meer moet verlengd zjjn tot twaalf jarea, terwjjl ook eenige bezwarende voorwaarden zjjn ingetrokken, o. a. het naastingrecht van denStaat na vjjf-en-twin- tig jaren. Daupias was bereid op deze voor- toegejuicht en zijn naam, dien ik natuurljjk niet noem, kent ge allen. Op het oogenblik is Karei in den vreemde en ook daar heeft hij veel succes. Het zal u zeker niet verwonderen, als ik u zeg, dat, wanneer er voor het huis, waarin hjj kamers heeft, een arme man, zingt of eene oude vrouw om eene aalmoes vraagt, er dadeljjk een venster wordt opengeschoven ea een geldstuk naar bene den valt. Azië mag bogen op het bezit van een meer, waarvan kleur en geur aan bloempn doen denken. Op het schiereiland Mangischlak, aan den ooste- ljjken oever van de Kaspische Zee, liggen vjjf kleine meren. Een daarvan is met gekristalliseerd zout bedekt, waarover menschen en dieren gernst kunnen wandelen een ander, dat cirkelrond is, draagt den naam van rozenmeer. De oevers daar van zjjn verblindend wit door het zout, dat zich uit het water afscheidthet water is daarentegen violet en somtjjds ook rose. Als zachte golven de oppervlakte rimpelen, gaat de kleur in donker karmozijn over. Tegeljjkertjjd atraali het meer dan een verrukkeljjken viooltjesgeur uit. De roode kleur wordt, volgena sommigen, te voorschgn ge roepen door kleine planten; anderen schrijven deze daarentegen toe aan diertjes, die tot de familie der kreeften behooren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1891 | | pagina 1