NIEUWE
buitenland;
Mo. 1755
Woensdag 4 November 1891.
16de Jaargang.
Sociaal-democratische lectuur
voor de jeugd.
Kleurrijk water.
HiiRLEHSOHE C0UR4WT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maandeu voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUEEAIT: St. Janstraat Haarlem.
MNIEENDItJy:
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERS t liAUREÏ.
Voor het nieuwe partijprogramma der
sociaal-democratie werd door de sociaal
democraten van Breslau literatuur voor de
jeugd geëischt, natuurlijk, volgens den geest
en de begrippen van de onzalige partij der
socialisten. Deze opwekking is niet op
onvruchtbaren grond gevallen. Het sociaal
democratische congres te Erfurt onlangs
gehouden, heeft besloten eene commissie
tarnen te stellen, welke voor geschikte
kinder-literatuur heeft zorg te dragen en
werken in vreemde talen verschenen door
vertaling toegankelijk te maken voor de
Duitscbe jeugd.
Het plan, om ook op de lectuur der
kinderen zooveel mogeljjk sociaal-democra-
tischen invloed uit te oefenen, is overigens
niet nieuw meer. Doorgaans waren de par
tijleiders en de agitators met te veel werk
overladen, om tot de uivoering van het
plan over te gaan.
't Is voorzeker niet gemakkelijk voor het
kinderhart te schrijven; daartoe behoort eene
k'nderljjke natuur eu vooral een groote
lelde voor de kinderwereld. Beide eigen-
&ppen zjjn der sociaal-democratie echter
vreemd maar desniettegenstaande verstaat
B ekunst dikwijls genoeg om onder elk
h"*6 masker op te treden, wanneer zjj
bereiken6 d°el h°°pt tö
Men mag er nauweljjks aan twjjfelen,
dat er onder het niet onbelangrijke gedeelte
van het geleerden-proletariaat, dat tot de
sociaalrdemocratie is overgegaan, ook zulke
personen worden gevonden, wien het gelukt
den voor het kind passenden toon te treffen
en sociaal-democratische kinderlectuur ia
den geliefkoosden vorm van sprookjes en
vertellingen te vervaardigen.
Zeer groote moeite zal het samenstellen
van sociaal-democratische kinderboeken nu
Juist niet opleveren. Van den «hartvochti-
gen bezitter» en den «hongerlijdenden
arme», van den cover verzadigden fabrikant»
en den «gebrekljjdenden arbeider», van het
«rjjke rentenierskind» en van heb «in
lompen gehulde arbeiderskind» kan men
®1 veel vertellen en aan het kind opdisschen.
Ook vele kinderliederen kan men, zonder
al te groote inspanning, in meer of minderen
sociaal-democratiscben geest omwerken eu
'eranderen. Als men maar eenmaal aan
het werk begonnen is, dan zal de illusie
der Breslauer sociaal-democraten wel wor
den vervuld. Soortgelijke sociaal-democra
tische persproducten zouden overigens eene
b'Zondere uitwerking hebben, daar zjj hun
tahoud aan het gansche huisgezin mede
delen, want als het kleine kind leest,
plegen vader en moeder, broers en zusters
FEUILLETON.
Een tenorzanger.
Vervolgen slot.)
Hoewel men Icon hooren, dat hij geen zanger
beroep was, moest iedereen toegeven, dat hij
®ene schooneatem bezat en voortreffelijk had ge-
ZODgrn,
Hij moest nu nog de bewoners voor hunne
mildheid bedanken, wat hij ook deed na zich het
Zweet van het voorhoofd te hebben geveegd.
Wel, daar had moed toe behoord.
Terwijl zij nog steeds op de stoep was blijven
*jljten, wachtte de bedelares tot Karei het ver
diende geld had opgeraapt. Het hoogste, wat zij
hoopte was, dat hij haar er een paar Btuivers van
20,1 geven.
Gij ziet, zei hij, dat grootmoeder nu niet
ledige handen thuis behoeft te komen.
He arme oude bedankte hem met tranen in de
oogeo.
Terwijl hij de geldstukken ontdeed van de pa
pieren, waarin zij gewikkeld waren, keek eene
kindermeid uit een der vensters van de eerste
Verdieping,
Kom eens boven, zei zij, mijnheer wil u
spreken.
Voor hem was mjjnheer niemand anders dan
in den regel te laisteren, als zij zelf niet
voorlezen om het vergiftjin het kinderhart
te storten.
Slechts in éen opzicht zullen de sociaal
democratische auteurs op niet geringe moei
lijkheden stuiten: in de vraag nameljjk wat
zg in de plaats van het godsdienstige zullen
stellen. De moderne verlichting, voornamelijk
ook de Fran8che atheïsten-school, heeft reeds
geschriften voor kinderen het licht doen
zien, waarin zij in de plaats van het God
delijke en religieuze de «uatuur», het ver
stand», het «goede» en dergelijke zaken
hebben gesteld, maar die boeken zjju laf
en akelig uitgevallen. Op elke bladzgde
ontmoet men iets onnatuurlijks, ists dat
het kiuderhart niet kan bekoren.
Iets beters dan deze vrijdenkers opdis
schen, zal de sociaal-democratie ook niet
kunnen leveren, zg is veeleer in hare stoffe
nog beperkter, hare nuchterheid komt hier
op drastische wjjze te voorschjjn. Met het
kindergemoed, dat in poëzie leeft en voor
niets ontvankelijker is dan voor het tot het
harte sprekende religieuze, moet de sociaal
democratie ongetwijfeld ia couflict komen.
Alle vijanden van God en godsdienst heb
ben zich, toen zg beproefden speciaal voor
het kiuderhart te schrijven, belacheljjk ge
maakt.
Maar dit zal de sociaal-democratie niet
afschrikken. Zg gaat consequent af op haar
doel. Eerst heelt zg de werklieden tot zich
getrokken, dan kwameu de jongelieden aan
de beurt,tbans heeft zg het voornemen ook de
vrouwenwereld te «orgauiseeren» zonderna-
tunrljjk te weten hoe of op welke wjjze,
nu komen ook de kleine kinderen aan de
beurt en de tgd zal mogelijk niet verre
meer zjjn, waarin literatuur voor jonge
lieden eu zelfs voor kleine kinderen aan de
markt komt. Eu deze literatuur heeft de
taak de jeugd zo°r de nieuwe wereldbe
schouwing, voor de sociaal-democratie te
vormen.
Wanneer aan bet verlangen der Breslauer
sociaal-democraten wordt voldaan, kan men
er direct niets tegen doen, dan voor de li-
teratische producten op t gebied der soci
aal-democratische kinderlectuur te waar
schuwen. Tegenover de literarische voort
brengselen der sociaal-democratie moeten
echter geschriften staan in zuiver katholie
ken geest geschreven. Verzuimen we niets
wat onzen invloed op de kindaren en de
jongelingen en jonge dochters zou kunnen
schaden, want aan alle kanten staan de vjj-
anden gereed, onmiddellijk zich van dat
gene meester te maken, wat wij uit on
achtzaamheid of andere gronden uit onze
handen geven.
De Hamburger Nachrichten komen op te
gen de taktiek, door sommigen gevolgd,
de eigenaar van het huis, dien hij niet kende.
Waarschijnlijk wilde deze hem een of ander werk
oidrjgen.
Ik kom, zei hjj, en terwijl hg weggaat stort
hij de geheele ontvangst in de handen der bede-
iares.
Op de eerste verdieping wachtte de kindermeid
Karei op het trapportaal. Zij bracht hem in eene
eetzaal, die rijk en deftig was gemeubileerd. Een
heer van ongeveer zestig jaar kwam dadelijk op
hem toe.
Hebt gij daar juist gezongen zei hjj.
Ja, mjjnheer.
Dan zullen wij samen eens praten, en daar
het warm is, zal ik u een glas wjjn inschenken om
frisscher te wordeD.
Dat kan ik niet weigeren, antwoordde Karei,
terwijl hij zijne pet in de handen ronddraaide.
Julia, geef een glas. Ga daar zitten. Wat
gjj daareven voor de bedelares gedaan hebt, is zeer
schoon.
Ik had niets te geven, zei Hij.
Wie weet hernam de heer, misschien zult
gjj u later nog wel eens vragen, of die arme oude
voor u niet eene fee is geweest. Straks hebt gjj
gezongen voor haar nu moet gjj eens zingen voor
mij.
Zij giDgen in het salon.
Karei voelde zich niet op zjjn gemak. Eindeljjk
Prins Von Bismarck verantwoordelijk te
stellen voor alle mogeljjke brochures, die
men gelieft op zijn naam te schuiven. Het
blad komt tot deze beschouwing, naar aan
leiding van een artikel der Neue Freie
Presse, welke eene bestrijding van hst Oos-
tenrjjksch-Duitsche handelstractaat, welke
onlangs in een brochure plaats vond, eerst
op rekening vau Dr. Lothar Büeher, daatua
op dien van Prius Von Bismarck stelde,
met eene beslistheid, alsof de naam van den
oud-Kanselier op het titelblad vermeld was
geweest.
Het blad, hiertegeu opkomend, zegt, dat
zij omtrent het standpunt van den Prins
alleen kan mededeelen, dat hjj tegen het
handelstractaat gekant is, omdat hjj daarin
eene eerste poging ziet tot ontbinding der
beschermende party, en tevens een toeleg om
de nijverheid eo vooral de mijnindustrie, van
den landbouwersstand te vervreemden.
De Wurtembergsche Kamer heeft de
aangevraagde verhooging van de civiele lijst
des Konings tot een bedrag van 200,000
Mark, met 83 tegen 3 stemmen goedgekeurd,
Bijna alle Hongaarsche bladen betuigen
hunne ingenomenheid met het rescript des
Keizers. Een daarvan getuigt: «Duitsehland
mag trotsoh zjju op het bezit vau een Mo
narch, die een zoodanig besef heeft van
zijne verplichtingen als heerschar.»
Er kan weldra een wetsontwerp van
den Franschen Minister van Justitie te ge-
moet gezien worden tot stuiting van de ont
wikkeling der prostitutie. Het ontwerp zal
tevens de strafbepalingen verscherpen tegen
de openbaarmaking en den verkoop van
pornographische geschriften en teekeningen.
Er is nu toch een Fransch-Russisch
«Verbond» tot stand gekomenop
muziek. Een kapelmeester, Geng genaamd,
heeft namelijk een Fransch-Russische marseh
gecomponeerd.
De feesten te Brest, gegeven ter eere der
Russische officieren, zjjne een getrouwe copie
van hetgeen te Kroonstadt en elders is ge-
beurd.Er wordt gegeten,gedronken, gedanst,
geïllumineerd, vuurwerk afgestoken en
yooral getoost, daar bljjft het bjj.
Als al die feestelijkheden eenig verband
hielden met het sluiten van een verbond
tusschen de beide Rijken, had dit reeds lang
moeten gesloten zijn. Nu gaat alles in wjjn
en kruitdamp op.
Al de, leden vau werklielenvereeui-
gingen zjjnde, werklieden in de werktuig-
fabrieken van Weare hebben den arbeid
gestaakt tot in het geschil der overwerk-
uren eene regeling zal getroffen zjjn.
De werklieden in de werktuigfabrieken
aan de Tyne hehben dit voorbeeld gevolgd.
De Heeren Cook, van het Touristeu-
Bureau te Londen, hebben van den zoon
van hun associé een telegram ontvangen,
behelzende dat bjj de jongste aarbeviugen
wist hjj zich toch te beheerschen en opnieuw klonk,
zijne heldere stem.
Een groot portret in eene lijst, hing boven de
piano. Het trok zjjne aandacht.
Het stelde een man voor van ongeveer dertig
jaar in het kostuum van Ferdinand uit de //Fa
vorite".
Tusschen den heer die voor de piano zat en dit
portret, merkte Karei al spoedig eenige gelijkenis
ondanks het verschil in leeftijd.
Ja, dat was ik zei de heer, die dit op
gemerkt had toen ik de „Favorite" zong.
Als ik dat geweten had, antwoordde Karei,
had ik nooit voor n durven zingen.
Daarin zoudt gjj verkeerd gehandeld hebben.
Uwe stem is prachtig, gjj hebt een goed gehoor,
ziedaar twee zaken die iedereen niet heeft. Na
tuurlijk zingt gij slecht; uwe stem is nog niet
Als gjj uw best wilt doen en flink studeeren,
zal ik voor uwe toekomst, zorgen.
Karei deed hem opmerken, dat hjj in zjjne be
hoeften moest voorzien en werken om zijn brood
te verdienen.
Bekommer u daarover maar niet, zei de
heer, ik zal in al uwe behoeften voorzien. Gjj
kunt me later alles wel teruggeven van het geld,
dat gig verdienen zult, als ge in de opera de plaats
zult innemen, die ik er vroeger heb bekleed.
Eenige jaren geleden hebt ge Karei gehoord en
in Japan, in 4e provincie Nagoye twee
duizend menschen het leven verloren hebben
en 18,000 huizen zjjn verwoest. In de stad
Gifu waren 5000 dooden en 5000 verwoeste
huizen. De steden Ogaki, Kano en Kasa-
matau zjjn geheel vernield, evenals 50 mjj-
len spoorweg.
De Russische Regeering heeft aan
vrouwen de vrjje uitoefening van de genees-
en heelkunde toegestaan door het geheele
Rjjk. Ook is haar veroorloofd om als huis
houdster in opvoedingsgestichten, in zieken
huizen voor vrouwen werkzaam te zjjn.
Daarentegen mogen zg niet als deskundigen
voor het gerechtshof getuigenis afleggen.
Uit Odessa wordt gemeld dat in de
vorige week ruim vijfhonderd joden uit
Constantinopel zjjn teruggekeerden dat nog
zevenhonderd er acbterbljjven, terwjjl er
zeshonderd te Alexaudrië op vergunning
wachten om naar Palestina te trekken. Het
joden-comité te Constantinopel verklaart
zich buiten staat om zulk een groot aantal
hehoeftigen op den duur te onderhouden
en zendt hen daarom geieideljjk naar Odessa
terug, waar de Turksche Consul thans
alle passen van joden weigert te teekenen.
De meeste joden in Rusland verkiezen den
raad van Baron Hirsch niet op te volgen
en gaan ondanks alle vermaningen van de
joden-comités voort met uit het land te
trekken. De Gouverneurs in Zuideljjk Rus
land hebben bevel ontvangen kosteloos aan
joden passen uit te reiken. Te Odessa is
door de joodsche burgerjj eene landbouw-
kweekachool voor joden in de nabjjheid der
stad ingewijd. Aan het bjj die gelegenheid
gehouden feestmaal zat ook de Gouverneur
der stad aan, die in zjjn heildronk de
hoofdeu der joden-gemeente aanspoorde
hunne geloofsgenooten terug te houden van
verhuizing naar andere lauden, waar hen
groote ontberingen wachten. In Palestina
hadden o. a. de aanvoerders der joden hem
gesmeekt de immigratie verder te verhin
deren. De Gouverneur achtte het oneindig
beter onder de joden in Rusland kennis
van den landbouw aau te kweeken.
Uit Starodoeb (gonv. Tsjernyoff) wordt
nader gemeld dat bjj het oproer tegen de
joden 20 dooden gevallen zijn, waaronder
5 meisjes gruweljjk mishandeld. Ook te
Balta ïgouv. Podolië) werd een oproer
tegen de joden beproefd, en met moeite
voorkomen.
Volgens bericht uit Lissabon heeft
de Portugeesche Regeering het verzoek van
Daupias om wijziging te brengen :n het
charter der Kaap Delgadocompagnie toege
staan. De boowtjjd van den spoorweg naar
het Nyassa-meer moet verlengd zjjn tot
twaalf jarea, terwjjl ook eenige bezwarende
voorwaarden zjjn ingetrokken, o. a. het
naastingrecht van denStaat na vjjf-en-twin-
tig jaren. Daupias was bereid op deze voor-
toegejuicht en zijn naam, dien ik natuurljjk niet
noem, kent ge allen.
Op het oogenblik is Karei in den vreemde en
ook daar heeft hij veel succes.
Het zal u zeker niet verwonderen, als ik u zeg,
dat, wanneer er voor het huis, waarin hjj kamers
heeft, een arme man, zingt of eene oude vrouw
om eene aalmoes vraagt, er dadeljjk een venster
wordt opengeschoven ea een geldstuk naar bene
den valt.
Azië mag bogen op het bezit van een meer,
waarvan kleur en geur aan bloempn doen denken.
Op het schiereiland Mangischlak, aan den ooste-
ljjken oever van de Kaspische Zee, liggen vjjf
kleine meren. Een daarvan is met gekristalliseerd
zout bedekt, waarover menschen en dieren gernst
kunnen wandelen een ander, dat cirkelrond is,
draagt den naam van rozenmeer. De oevers daar
van zjjn verblindend wit door het zout, dat zich
uit het water afscheidthet water is daarentegen
violet en somtjjds ook rose. Als zachte golven de
oppervlakte rimpelen, gaat de kleur in donker
karmozijn over. Tegeljjkertjjd atraali het meer dan
een verrukkeljjken viooltjesgeur uit. De roode
kleur wordt, volgena sommigen, te voorschgn ge
roepen door kleine planten; anderen schrijven
deze daarentegen toe aan diertjes, die tot de familie
der kreeften behooren.