NIEUWE
Mo 1756
Vrijdag 6 November 1891.
16de Jaargang.
Het vredescongres te Rome
BUITENLAND.
feuilleton.
De geschiedenis van een diamant.
RiARlEMSCHÏ EOIIRMT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Yoor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U R E A TI: St. Janstraat Haarlem.
TliKIYB.,
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEB8 LaUREÏ.
Dinsdag jl. werd te Rome het interna
tionale vredescongres geopend. Eigenlijk
zullen het drie congressen zijn: een inter
parlementair, waaraan slechts Afgevaardig
den en gewezen Afgevaardigden deelnemen,
een congres der verschillende vredesgenoot-
schappen en ten slotte eene conferentie der
Italiaansche radicalen, die het hunne willen
zeggen omtrent hun ijveren voorden vrede.
Nu zou men meenen, dat de yrede geheel
en al zal verzekerd worden en dat de oorlog
totaal nit de wereld zal verdwijnen. Maar zoo
iets wagen zelfs de meest enthusiastische lof
redenaars van het vredescongres niet te be
weren of te hopen; zij moeten veeleer beken
nen dat bg den tegenwoordigen toestand van
Europa van eene onmiddellijke uitwerking
geen sprake kan zjju.
Wat het vredescongres bedoelt is zeer loffe-
Ijjk maar het is moeiljjk te bereiken. Wie zou
den schoonen droom niet willen droomen,
dat er eens een tjjd zal komen, waarin de oor
log tot de legende van het verledene zal be-
hooren en alle volken in eendracht en har
monie naast elkander zullen wonen; wie zou
niet wenschen, dat er eene vreedzame, geluk
kige toekomst voor het menschelijk geslacht
zal aanbreken, waarin de arsenalen nog maar
als museums voor alle wapens dienst zullen
doen!
Wanneer aan het denkbeeld van den eeu
wigen vrede juist in den tegenwoordigen tjjd
meer algemeen wordt vastgehouden dau te
voren, dan moet de aanleiding daartoe zeker
gezocht warden in de bestrijding van het mi
litairisme van onzen tijd, waarin alle men-
scheljjke scherpzinnigheid wordt aangewend
om nieuwe verdelgende moordwapens en ver
woestingswerktuigen uit te vinden, waarin de
laatste man en de iaatste cent voor de oor
logstoebereidselen en voor het staande leger
worden geëischt.
Gansch Europa ljjdt aan eene vreeseljjke
oorlogskoorts, welke milliaraen en milliarden
verslindt en de krachten der natiën uitput,
'tis natuurljjk, datmennaarhet geneesmiddel
tegen die ziekte zoekt, dat er vredescongres
sen tegen het militairisme worden gehouden,
dat afgevaardigden van onderscheiden vol
ken bijeenkomen om te beraadslagen hoe men
paal en perk kan stellen aan den krjjgslusten
aan de oorlogzuchtige richting onzer dagen.
Yan dit standpunt willen wjj dan ook de
Vredescongressen beschouwen, 't Valt gemak
kelijk ze als eene vergadering van utopisten
te bespotten, waarbij veel gesproken en veel
gedronken wordt, maar die niets reëels ople
veren. Dat de vredescongressen voorloopig
geen onmiddelljjken praktischen invloed kun
nen hebben, dat hunne besluiten de Regee-
ringen en de volken met verhinderen bunnen,
Op zekeren [dag 't is eene eeuw geleden
Wandelden er drie gebroeders Ohafras in een der
'grootste straten van Bagdad eensklaps bleef de
oudste staan en riep, terwjjl hj) op een vreemde
ling wees, die zich aaiden overkant van de straat
'bevond
Ziedaar de man uit Afghanistan, dien wjj
lang hebben gezocht I
Wij zullen hem niet laten ontsnappen
zeiden de twee andere broeders, en zij liepen alle
drie op den vreemdeling aan, die onrustig en
Bejaagd om zich heen zag.
Allah is Allah zeide de ondste broeder
h>t hem Vrees niets. Ik ben Chafras van
^*8sora, dien gij eenigeD tjjd geleden zocht om
etQ kostbare steenen te verkoopen en onder ande-
den diamant, genaamd de „Maan der Bergen//.
etel u myne broeders voor: zij zijn even verheugd
18 ik, dat wij u gevonden hebben en willen met
handelen.
Wel mannen, dat spijt mij voor u, maar ik
hen niet meer de eigenaar van dien prachtigen
diamant.
er ^an mede gedaan
i ZÜ geloofd 1 ik heb hem aan Abóer-
us verkocht yoor 65,000 piasters en een schoon
elkander ook in het vervolg door het aantal
soldaten, kanonnen en pantserschepen de loef
af te steken en in voorkomende gevallen te
bestrijden, daarvan zjjn de deelnemers aan
deze vredescongressen zeiven wel degeljjk
overtuigd. Maar wjj hebben toch in 't alge
meen sympathie voor die vredescongressen
als openbaring van den vreedzamen geest,
die zich aan het einde der negentiende eeuw
doir het gekletter der wapens niet laat ver
stikken, zich Diet tot zwjjgen laat veroordee-
leu. 'tls immers zulk eeDe schoone zaak,
wanneer afgevaardigden van verschillende
natiën samenkomen, om steeds opnieuw te
verboDdigen: De volkeren willen geen oorlog,
zij verlangen den vrede!
Hoe meer en dringerder deze waarheid
wordt herhaald, des te meer neemt de mo
gelijkheid toe, dat zjj ook daar gehoord
en begrepen wordt, waar de macht is den
oorlog wjj willen niet zeggen, geheel en
al te doen verdwjjuen, maar toch zoo lang
als mogeljjk is te verhoeden. Ook yoor de
volken zjjn zulke vredescongressen nut
tig, want zjj werken verlichtend, verzoe
nend en geruststellend. Zulke vredescon
gressen bewerken opwekkingen, welke mis
schien eerst na verloop van eeuwen vruch
ten drageu. Maar het zaad moet toch eerst
gezaaid worden, willen onze nakomelingen
oogsten. Ondenkbaar is het immers niet,
dat eene internationale rechtbank uitspraak
zal kunnen doen in de strijdvragen der
Staten, zooals dit in aangelegenheden van
minder ernstige beteekenis reeds herhaalde
malen en met goed gevolg is geschied.
Voor het grondbegrip en^ het doel der
vredescongressen gevoelen wjj dus wel sym
pathie. Groote staatslieden, onder anderen
de onvergetelijke leider van het Duitsche
Centrum, hebben vaak aan hunne ingeno
menheid met de vredescongressen uitdruk
king gegeven. Eu wanneer aan het vredes
congres te Rome geen trouwe katholieke
afgevaardigden deelnemen, dau bestaat bier
voor eene gegronde reden. De deelneming
van trouwe Katholieken aan dit vredes
congres is nameljjk ondoenljjb, wegens de
plaats waar het wordt gehouden. Dafc het
te Rome plaats heeft, heeft op zichzelf na
tuurljjk de beteekenis, dat men Rome als
«hoofdstad van Italië» erkent. De ware
Vorst des vredes van de gansche wereld,
de Heilige Vader, wordt door de Italiaan
sche samenstellers van dit vredescongres niet
erkend,en men wil de berooving van den Hei
ligen Stoel door het honden van eene inter
nationale parlementsvergadering in het «ko
ninklijke» Rome laten sanctioneeren. Het
zjjn de meest verbitterde tegeustanders van
den Heiligen Vader en van de Katholieke
Kerk, die aan do spitse staan van het vre-'
descongres te Rome. En daarom zullen de
span paarden.
Gij zijt een gek en Abderamus i9 een dief
zeide Chafras op woedenden toonIk zon
er u het dubbele voor hebben gegeven.
Allah is groot hernam de man uit Af
ghanistan ik heb u den diamant voor den
halven prjjs verkocht en gij zijt dom genoeg
geweest om hem te weigeren.
Omdat ik n voor een dief hield en mijn
geweten mjj verbood om met u ta handelen. Maar
't zij zoo, 't is gedaan. Waar woont Abdera
mus
Ik zal u bij hem brengen, mijn goede man
nen, opdat er tusschen ons niet de minste vijand
schap blijve bestaan.
De man uit Afghanistan deed, zooals hij be
loofd had en geleidde de drie broeders naar
Abderamus, die aan den oever van den Tigris
woonde.
Zoon van Israël zeide de oudste der
gebroeders Chafras op vleienden en streelenden
toon gjj hebt eea diamant in huis, genaamd de
„Maan der Bergen", een saphier, genaamd //Het
oog van Allah" en nog andere kostbare steenen,
die gij gekocht hebt van een roudreizenden man
uit Afghanistan, die ze had gestolen. (Deze had
zich reeds verwijderd). Ik koop ze u af, zoo gij
wilt, tegen eene groote winst.
Wat biedt gij mij zeide Abderamus
op den toon van iemand, die den handel verstaat.
Gij hebt er 65,000 piasters voor gegeven
en twee paarden, Wilt gij er 75,000 piasters voor
trouwe Katholieken niet deel nemen aan
deze bijeenkomst in de eeuwige stad.
Frankrjjk zal trachten zjjn invloed in
deze conferentie terdege te doen gelden en
dat zal gemakkeljjk vallen, omdat een groot
gedeelte der leden van het congres onder
Franschen invloed staan. Een te Rome ver
spreid geschrift getiteld: «Pensons y etpar
ions eni> (denkeu wjj er aan en laten we er
over spreken) nameljjk over Elzas-Lotha-
ringeu, heeft de brutaliteit, de Italianen,
op hun revolutionnair verleden te wjjzen
en hen nit te dagen op de conferentie het
«praktische probleem», dat wil zeggen, de
Elzas-Lotharingsche quaestie ter sprake te
brengen. Zal bet nu het dozjjn Duitsch vrij
zinnigen en de enkele nationaal liberalen
uit Duitschlaud gelukken, dit te verhinde
ren? Zelfs bg de vrgziunige dwepers met
het vredescongres te Rome wordt eene niet
gewone bezorgdheid waargenomen. «Wjj
vreezen», zegt de Kreuzzeitung dat het con
gres voor Duitschland een weinig heuglijk
en voordeelig verloop zal hebben.» Ook de
Nationalzeitung, kan do vrees niet van zich
afwerpen, dat een onbezonnen woord vau
bet Capitool gesproken, de gespannen toe
stand in de wereld zal verergeren, de gemoe
deren nóg meer zal prikkelen.
Zoo is dan, ook door Rome aan te wjjzen
als de stad waar het vredescongres plaats
heeft, in vrees overgegaan, wat tot hoop
aanleiding gaf.
'tZou eene droevige ironie zjjn, wanneer
dit vredescongres het krijgsgevaar niet ging
verminderen maar dat gevaar veeleer nog
ging vergrooten.De Hemel beware ons dan in
't vervolg voor zulke conferentiën des vredes!
In Centrum's kringeu worden pogingen
aangewend Baron Von Schorlemmer-Alst
te bewegen wederom een mandaat voor den
Rijksdag te aanvaarden.
Indien hjj daarin toestemt, zal een der
jongere leden van de partij zjjn zetel voor
hem inruimen.
Het jongste keizerljjk rescript doet,
de kritiek der bladen ten spijt, reeds zjjne
nuttige uitwerking gevoelen.
Een eerste gevolg daarvan zal zjjn, dat
de reeds lang gewenschte regeling der be
strijding van de onkosten voor het politie
wezen, eerlang bij den Landdag zal worden
ingediend, benevens een voorstel tot over
neming van den nachtwachtersdienst door
den Staat, in steden waar de koninklijke
politie is georganiseerd.
De uitvoerende commissie der Berljjn-
sche bouwmaatschappij Eigen Huis, heeft
van den Kabinetsraad Lncanus namens den
Keizer een schrjjven ontvangen, waarin be-
terughebben
Ik wil n niet in eene gevaarlijke positie brengen
door u gestolen voorwerpen te verkoopen
zeide Abderamus met een spottenden glimlach.
Welnu, 150,000 piasters dan?
Zelfs voor geen millioen Pak u weg. Gjj
kent de waarde nog niet van hetgeen gij mij wilt
afkoopen.
DSarop verwijderde de Armeniër Chafras zich
met een ontevreden gezicht en al mompelende bij
zich zeiven.
Broeders! zeide hij tot zijne makkers
die oude schurk heeft te veel verstand van dia
manten. Hjj weigert met ons te handelen.
Hetzij hij weigert of niet zeide de jongste
met een veelbeteekenend gebaar wij moeten
de „Maan der Bergen// hebben.
De twee oudere broeders gaven een teeken van
goedkeuring en zoo werd nog dienzelfden nacht
Abderamus vermoord, zjjn lijk nit het venster in
den Tigris geworpen, en namen de drie misda
digers de diamanten en andere edelgesteenten
mede.
Den volgenden dag ontmoetten de moordenaars
bjj toeval den man uit Afghanistan, noodigden
hem tot een avondeten in hun tent, die op den
oever van den Tigris was opgeslagen ver van alle
mensckeljjke woningen, en deden een snelwerkend
vergift in het voedsel vaa den ongelukkige. Na
zjjn dood beroofden zjj hem van zijn 65,000 pias
ters en wierpen ook zjjn ljjk in den stroom.
Eenige minuten na die tweede misdaad klom-
tuigd wordt, dat de Keizer alle sympathie
heeft voor de bouwmaatschappij, die zich
ten doel stelt, bet minder bemiddelde ge
deelte der Berljjnsche bevolking in staat te
stellen ter verkrijging van ruime en gezonde
huizen in eigendom. De Keizer verwacht,
dat de weg, door die maatschappij inge
slagen, de geschiktste weg is om een einde
te maken aan de treurige toestanden ten
opzichte van woning voor de Berljjnsche
werklieden en aan de daarmede verbonden
maatschappelijke en zedelijke gevaren, wan
neer het gelukt aan deze nuttige onderne
ming de vereischte grondslagen en uitbrei
ding te geven. Bij de bezichtiging van het
modelhuis, hetwelk de maatschappij heeft
doen bouwen, heeft de Keizer met genoegen
gezien, dat bjj de inrichting op doelmatige
en practische wijze rekening wordt gehou
den met de behoeften van een klein gezin.
De Keizer, die voor eigen rekening twee
zulke huizen heeft besteld, hoopt dan ook
dat zeer velen zich genoopt zullen gevoe
len om desgeljjks te doen en de onderne
ming zich ook overigens in eene rnime be
langstelling moge verheugen.
De Gemeenteraad van Karlsruhe heeft
zich tot de Regeering gewend, met het ver
zoek maatregelen tegen de prostitutie te
nemen.
Te Parijs vertoeven op dit oogenblik
èn1 de gewezen Koning van Servië èa zijne
gemalin, die volgens sommigen tot verzoe
ning geneigd zijn, de eerste omdat zjjn in
komen onvoldoende is en Nathal ia over
1,200,000 frks. 'sjaars beschikt, de laatste
omdat bet haar op den duur niet bevalt,
zich slechts met de plaats van eene Gravin
Keschko te moeten vergenoegen.
Kardinaal Lavigerie, die reeds aan
eene hartkwaal leed, ligt volgens berichten
uit Algiers op het uiterste. Hg heeft zich
uit zjjn aartsbisschoppelijk paleis te Algiers
naar de basiliek van O. L. Vrouw van Afrika
laten overbrengen, daar hg meende zjjn
einde te voelen nadereo, Vrjjdag heeft de
Kerkvorst de laatste H.H. Sacramenten ont
vangen.
Naar echter uit Parjjs gemeld wordt, is
er eene merkelijke verbetering in den toestand
van den hoogvereerden Prelaat gekomen.
Van Afrika's Westkust is te Marseille
bericht ontvangen, dat de Koning van Da
homey aan de kleine Koningen, zjjne buren,
gezegd heeft, dat men zich voortaan tegen
de blanken moest verbinden.
Kotonon zal versterkt worden, tot groote
ergernis van Koning Behanzin. Eenige of
ficieren te Loango hebben den Heer De
Brazza gesproken, die niet gelooft, dat
Frampel is vermoord.
Volgens een ander schrjjven zgn drie
Duitsche expedities op marsch: de eene naar
men de drie broeders op hun kameelen en vlucht
ten ver weg naar een eenzame plek, waar zjj hun
schatten begonnen te deelen. Dit ging goed wat
het geld hetrof, maar toen de beurt aan de edel -
gesteenten kwam, was de deeling onmogelijk, daar
de //Maan der Bergen// alleen meer waard was
dan al het overige ieder wilde hem voor zich
hebben en zoo ontstond er een vreeselijke strjjd
tusschen hen.
Broeders zeide daarop de oudste de
diamant moest eigenlijk mij toebehooren, want
ik ben het, die u den man uit Afghanistan heb
gewezen zonder mij zoudt gjj dien niet gevonden
hebben. Maar laat ons, opdat er geen strjjd noch
haat zij tusschen de zonen van onze moeder, de
zaak door den profeet laten beslissen. Ieder onzer
zal morgen den' droom vertellen, dien hij van
nacht gehad heeft, en hij die voor zich het dui
delijkste bewjjs zal hebben van de gunst van
Mohamed, zal de gelukkige bezitter van de „Maan
der Bergen// bljjven. Zweren wij dat bjj den baard
van onzen vader
De twee jongere broeders namen dat voorstel
aaD, terwijl ieder bjj zich zeiven overwoog, welken
droom hjj wel zon verzinnen, waaruit bljjken
moest, dat de profeet met hem was. De verzoe
ningsgezinde oudere broeder echter dacht volstrekt
niet aan een droom, maar mengde doodeenvoudig
een weinig vergift in het avondeten en zag met
een duivelsche vreugde de twee zoons van zjjne
moeder sterven in de vreeseljjkste pijn.
{Wordt vervolgd
