NIEUWE
agite ma non agitate.
1
Na 9763
Zondag 22 November 989!.
96de Jaarrog.
Eerste Blad.
VREDE.
BUITENLAND
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BH BE A TT: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a, Contant
Advertentiën worden uiterljjk M a a n d a g-, Woensdag-
ra V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»: KÜPPER8 8c LAUREY.
BV Dit nummer bestaat uit twee bladen
Het interparlementaire vredescongres te
Rome onlangs gehouden, heeft eeue reeks
van vredes-oratiëa doen vernemen, die ech
ter overschreeuwd werden door schrille wan
klanken, daar op dit congres, zooals bekend
is openbaringen werden gehoord, die van
baat en vijandschap tegen het Pausdom op
ergerlijke wjjze getuigden. Ondanks onze
sympathie voor het doel en de strekking
van vredescongressen, moeten wij erkennen,
zooals wij reeds onlangs hebben aangetoond,
dat het interparlementaire vredescongres
te Rome zgn doel volkomen heeft gemist.
De vredes-oratiën, welke op deze conferentie
zijn gehouden, zijn in het openbare leven
tyjna spoorloos verdwenen.
Machtiger dan de vredes-speechen der
parlementsleden, te Rome vergaderd, die van
een volken-vrede spreken, klinkt in onze
dagen het woord der leidende Staatslieden.
In de jongste dagen vernamen wg niet
minder dan vier vredes-oratiën, die te onzer
geruststelling werden uitgesproken. Te Wee-
nen heeft de President der Oostenrijksch-
Hongaarsche Delegatie, te Milaan de Itali-
aaDsche Minister-President, Di Rudiui, te
Londen de Engelsche Premier, Lord Salis
bury, en in de vergadering der commissie
▼oor buitenlandsche zaken van de Hongaar-
®cne Delegatiën heeft de Minister van Bui
tenlandsche Zaken, Graaf Kalnoky, de bon
digste vredesverzekeringen gegeven. De ge
noemde staatslieden spreken allen den
wensch uit en leven in de hoop, dat de
vrede nog lang moge bewaard blijven. In
den toon, waarin deze wenscheD en verwach
tingen werden uitgedrukt, komen echter
afwjjkingen voor. De Italiaansche Minister-
President hoopt, dat een oorlog vooreerst
Europa niet moge verontrusten en vertrouwt
dat de vrede in de naaste toekomst is ver
zekerd. De Engelsche Premier spreekt niet
eens van de naaste toekomst; hij verklaart
uitdrukkelijk zich tot het tegenwoordige te
bepalen en Diets te willen voorspellen, als
bjj zegt, dat er ten huidigen dage niet het
kleinste wolkje aan den horizon is, dat ge
vaarlijk is voor den vrede. De President
der Oosteurgksch-Hongaarsche Delegatiën,
Prins Schönborn, is van meening dat de
politieke toestand een zeer ernstig karakter
draagt, maar hoe ernstiger de toestand is,
hoe inniger en vastberadener de liefde voor
het vaderlanden de toewijding aan de dynas
tie te voorschijn treedt. Graaf Kalnoky ver
klaarde, dat hg den Europeeschen toestand
niet aanmerkelijk anders beoordeelde, dan
dit door de Premiers van Engelahd en Italië
FEUILLETON.
De H. Elizabeth van Hongarije.
(Vervolg en slot.)
Hier ben ik, zeide deze, ik luisterde met
aandacht; gij hebt een verheven gezang gezon-
gen.
Wel, hernam Elizabeth, hebt gjj dan ook
iet» gehoord? Verbeeld u eens, een lief vogeltje
kwam tusschen den muur en mij zitten, en heeft
mjjn hart zoodanig door zjjn gezang verrukt, dat
ik mjj niet kon bedwingen, mijne stem met de
zjjne te paren. Het heeft mij geboodschapt, dat
God m jj binnen drie dagen tot zich zal roepen.
De Vorstin stierf langzamerhand uit, te midden
van schjjnbare visioenen, alleen met hare ver
pleegsters, eenige religieuzen, geestelijke zuster»
®n Koenraad, haar Overste.
Den 18den November verzocht zij dezen laatste
We biecht te hooren. «Zij nam haar hart ia de
handen, zegt zeker levensbeschrijver der Heilige,
e& las hem al voor, wat zij kon doch er was
Diets, waarover zjj zich kon beschuldigen, niets
Waarvoor zjj niet duizendmaal geboet had
Hare biecht geëindigd hebbende, vroeg Koen-
raad haar, welke haar uiterste wil was met be-
rekking tot hare goederen en meubelen.
■C^^eet wel, zeide zij hem, dat al wat ik
scheen te bezitten, wezenlijk aan de armen behoort.
was te kennen gegeven, terwgl hg voor
bet oogenblik geene vrees koestert voor
eene ernstige bedreiging van den vrede,
waarvoor de geringe aanvrage voor militaire
doeleinden op de begrooting wel het beste
bewgs zal zijn. Had de Regeering wel aan
het gevaar voor oorlog gedacht of ware zjj
bezorgd voor de naaste toekomst, dan zou
zjj bet budget zeker wel met eenige mil-
lioenen hebben verhoogd.
Trekt men uit deze vier vredes-oratiën
met hare meer of mindere gunstige vooruit
zichten eene conclusie, dan komt men tot
de erkenning, dat oogenblikkelijk wel geen
krijgsgevaar dreigt, maar dat de vrede voor
de toekomst alles behalve ernstig ig verze
kerd. Overigens is het ontegenzeggelijk vau
groot belang, vooral na de verontrusting,
wblke de Russisch-Fransche verbroedering
in de dagen van Kroonstad in de politieke
wereld heeft veroorzaakt, als men op ver
schillende plaatsen en gelijktijdig een krach
tig vrede-woord verneemt, dat weerklank
vindt.
De redevoering van Prins Schöaborn aan
de Oostenrijksche Delegatie liet duidelijk
uitkomen, dat er in Oostenrgk geen twijfel
bes aat, dat de Keizerstaat aan den Donau
onafscheidelijk zich hecht aan het verbond
met het Duitsche Rijk. Di Rudini hechtte
ook groote waarde aan het drievoudig ver
bond.Graaf Kalnoky getuigde,dat Oostenrijk
evenals Italië en Duitschland met de al
liantie slechts vredelievende bedoelingen wilde
verwezenlijken. De redevoering vaD den En-
gelschen Minister-President, Lord Salisbury,
bh' gelegenheid van het banket bij den Lord
Major van Londen, gewaagt van Engelands
verhouding lot hot drievoudig verbond in
't geheel niet; zg bepaalt zich ten opzichte
van den buiteulaudschen toestand op de
reeds vermelde woorden, dat er aan den
politieken horizon geen enkel, den wereld
vrede dreigend wolkje zichtbaard, dat wil
zeggen in de tegenwoordige dagen niet. Aan
voorspellingen voor de toekomst heeft zich
de voorzichtige Engelsche Premier niet ge
waagd, en daarin heeft hg, onzes inziens,
ongetwijfeld zeer verstandig gehandeld.
Wie zal, wie kan het behoud van den
vrede ook maar in de naaste toekomst als
zeker stellen? Niet de zekerheid van een
duurzamen vrede, maar slechts de hoop op
het behoud van den vrede in ons beschoren.
En dat deze hoop door de vredes-oratiën
der jongste dagen gesterkt is geworden, zal
allerwegen, overal waar men naar vrede
verlangt, met groote blgdschap worden er-
Moge die hoop niet beschaamd worden
en Europa, ja de gansche wereld den vrede
genieten, die voor het algemeen welzijn van
zoo groote waarde is.
Verdeel onder hen al wat ik nalaat, behalve mijn
oud kleed, dat ik aantrok, wanneer ikhengiDg
bezoeken, en waarin ik nu ook wensch begraven
te worden. Ziehier mijn es amen
Een hanr gezellinnen gaf z\j den verscheurden
mantel van Franciscus, dien de Fans haar gezon
den had. Daarna verzocht zij begraven te worden
in de kerk van het gasthuis, dat zij-zelf e had ge-
8tlEindeljjk ontving zij de laatste Heilige Sa
cramenten bleef vervolgens tot den avond ge
heel onbeweeglijk en rustig, en begon toen met
zulk eene welsprekendheid te praten, dat allen
tranen stortten. Met het aanbreken van den da
geraad zweeg zij weder eenige oogenblikken, her
vatte daarna hare laatste vermaningen, tot dat
zij den laatsten adem uitblies.
O Maria 1 zeide zij op dat oogenblik, kom
mij te hulp. H0' uur Mcdeljjk daar, waarop
God zijne vrienden ter bruiloft noodigt. De Brui-
deaom komt om zjjne bruid te halen
Toen sprak zg eensklaps stil, stilen haar
hoofd nederleggende, alsof zjj wilde slapen, gaf zjj
den geest, in den ouderdom van nauwelijks vier
en twintig jaren.
Men wikkelde haar, zooals zjj verzocht had, in
de stukken van haar kleed, en zjj werd in de
kapel van het gasthuis van den Heiligen Fran-
ciscus begraven. Het geheele gewest kwam op
hare uitvaart.
Over haar aangezicht, dat gedurende do plech-
De centrale uitvoerende commissie voor
de feesten van het bisschopsjubile van Z.
H. Leo XIII, te Rome gevestigd, ouder voor
zitterschap vau Mgr. Jacobo Radini-Tede-
schi, heeft eeue oproeping gericht tot alle
Italiaansche Katholieken, en bizonder tot de
comité's van het werk der congressen, tot
de vereenigingea der jongelingschap en tot
de andere katholieke instelliagen, opdat zjj,
onder de hooge leiding der Bisschoppen,hun
ne werkzaamheid verdubbelen,om de viering
dezer groote feesten, die aanstaaude zijn
(19 Februari 1893) voor te bereiden.
In den Reichsanzeiger komt eene me-
dedeeling van Lnitenant Langheid, dd. 19
September voor, waarin bericht werd dat
een man uit Korogwe te Bukoba was aan
gekomen, die de tijding had aangebiacht,
dat Emin tot Usongoro, in het noorden van
het Albert Edward Nyanza-meer, was door
gedrongen. Daar had bij zich aangesloten bij
de vroeger bjj hem behoorende personen uit
de Aequatoriaal-provincie, met wie hij in
verscheidene moeilgke gevechten de zege
behaalde. Stuhlmaun had hij welvarend aan
getroffen.
Of deze berichten vertrouwen verdienen,
zegt Langheid niet. Rechtstreeksche tjjdin-
gen van Emin hebben de kost niet bereikt.
Do Nederlandsche Liefdadigheidsver-
eenigiug te Parijs verheugt zich in de tijding,
dat de KoniDgin-Regentes aan haar eene
som vao 250 gulden heeft doen toekomen,
dat is 150 guldén namens de Koningin, en
100 gulden namens de Koningin-Regentos.
De ruime gift wordt door deVereeniging met
des te meer dankbaarheid aangeuomen,
omdat zjj vele aanvragers heeft te helpen
en hare geldmiddelen in geen bloeienden
toestand verkeeren.
De werklieden in de Rgks-lncifersfa-
briek te Marseille hebben den arbeid ge
staakt, omdat het hout dat zij gebruiken, te
hard was om gespleten te worden.
De Prefect heeft hun medegedeeld dat de
Regeericg voor 4 millioen franks hout voor
lucifers in Rusland besteld heeft, maar kon
den tijd niet opgeven d.at het aankomen zou.
De werklieden besloten bjj de werkstaking
te volharden.
Het aantal werkstakers in het depar
tement Pas de Calais bedraagt 33.400.
Verscheidene groote ban delaren in steen
kolen hebben reeds overeenkomsten gesloten
met Engelsche kooplieden, die de steenkolen
op de kade van Calais leveren voor den
zelfden prijs als de maatschappijen der mjj-
nen in het Noorden en in den Pas de Ca
lais.
Ia de Kamer heeft Basley de Regee
ring geïnterpelleerd io zake de werkstakin
gen in het departement van het Noorden
en in Pas de Calais. Basley verklaarde daar-
figheid onbedekt lag, zweefde eene hemelsehe
schoonheid. De kunstenaar, die haar te Marburg
heeft afgeteekend, stelt haar op hare doodsbaar
voor.
In den nacht na hare begrafenis, zegt ons eene
overlevering, zag de Abdis Wetter op het dak
der kerk eene groote menigte vreemde vogels, die
in onnavolgbare melodieën zongen.W.tldra volgden
de schitterendste wonderwerken op haar graf
elkander op. Hertog Koenraad, haar schoonbroe
der die haar gedurende haar leven zoodanig
mishandeld had, bekeerde zich en veroorzaakte,
dat zij te Rome en te Marbnrg heilig werd ver
klaard. Deze heiligverklaring geschiedde op Pink
sterdag, 26 Mei 1235, door Paus Gregorius IX,
die zelfs aan de Dominicanen van Petrouse het
eerste altaar schonk, dat ter eere van de Heilige
Elizabeth was opgericht. Den lsten Mei van het
volgende jaar had de zuivering van het lichaam
der" Vorstin plaats. Frederik II, Keizer van
Duitschland, ging barrevoets, in rouwgewaad,
met de kroon op het hoofd, voorop bjj den stoet,
saamgesteld uit alle kouinkljjke familiëu, uit
afgevaardigden van alle naties en van alle tong
vallen, uit eene menigte Aartsbisschoppen en
Bisschoppen, uit eea aautal ridders der Teuto-
nische orde en twaalf honderd duizend pelgrims.
Bij de Offerande legde de Keizer eene kroon en
een beker van zuiver goud op de doodkist. De
Vorsten en Vorstinnen voegden er geschenken,
overeenkomstig hun rang, bij. De krjjgs-
bg dat er bg de mijn-maatschappijen een
stelselmatig verzet bestaat tegen de vorde
ringen der werklieden, en verlangde dat,
op grond der wet van 1810, de mijnen ia
de beide kolenbekkens onder regie zouden
gesteld worden.
Nadat de Minister Yves Guyot de argu
menten van Basley weerlegd had, verklaarde
De Freycinet dat de Regeering in deze aan
gelegenheid niet tusschenbeide komen kan,
zonder zekere onjuiste verwachtingen op te
wekken ten aanzien van de arbeiderslooaeü.
Hij voor zich is overigens een voorstander
van het vaststellen van den duur des arbeids.
De Freycinet verzocht voorts de Kamer
zich bij het oordeel van het Ministerie aan
te slaiten, en vroeg in dit yerbaud eene
motie van vertrouwen.De Kamer beeft daarop
met 354 tegen 107 stemmen eene motie
aangenomen, strekkende om over te gaan
tot de orde van den dag onder betuiging
dat de Kamer vertrouwen stelt in de ver
klaringen der Regeering.
Het gebouw van het Italiaansch en dat
van het Braziliaansch consulaat te Parijs
zgn Dinsdag-nacht met menie overklad. Met
dezelfde roode stof waren op de muren de
woorden: «Leve de anarchie!geschilderd.
*i* «Generaal» Booth heeft bekend ge
maakt dat de bgdragen uit Australië voor
het in zgn Darkest England uiteengezette
plan, tienduizend pond sterling bedragen.
De Raad van het Kanton Zurich stond
onlangs bgdragen toe van 250000 franks tot
tegemoetkoming in de hagelschade en vau
100000 franks voor die, door de vorst ver
oorzaakt.
Uit Weenen wordt bericht dat er in
Polen stellige bevelen zijn ontvangen om de
Rnssische grenstroepen met 40,000 mau te
versterken.
***"Een belangrjjk verslag in sanitair op
zicht is dezer dagen door de Egyptische Re
geering openbaar gemaakt in de«Egyptische
Staatscourant,» nameljjk het verslag van Dr.
Mahmoed Pacha Silky over de maatregelen,
van Regeering8wege in Egypte genomen te
gen de verspreiding der cholera in 1891.
Blijkens dat verslag zgn in de verschillen
de provinciën gezondheidscommissiën werk
zaam geweest onder leidiüg van een opper
sten gezondheidsraad, welke vooruit voor
reinheid van woning, van bodem en van
drinkwater hebban gezorgd.
Zoo ziju o. a. door deze commissiën van
24 Juli15 September 1891 niet minder
26,849 huizen verbeterd en gezuiverd, 3181
onbewoonbaar verklaard en gesloopt, 1785
rnbehs gezuiverd en 717 gesloten, 710 bad
inrichtingen verbeterd en 220 gesloten, in
480 moskeeën zgn zuiveringsmaatregelen
toegepast en 3507 privaten gezuiverd; ook
werd aau 629 verstopte kanalen en riolen
vrjje afvoer gegeven, en op een groot aantal
lieden wierpen daarbij hunne halssieraden en
zwaarden de vrouwen hare ringen en edelge
steenten de Prelaten en de Abten hunne staven
en mijter» en dit alles om eene groote en fraaie
kerk ter eerp van de Heilige Elizabeth te stich
ten.
Weldra verhief er zich eene zeer prachtige van
heerlijkheid omgeventwintig andere kerken
werden in Duitschland gesticht, met nog veel
kloosters en gasthuizen, en de heilige Elizabeth
werd de patrones des meeste Duitsche steden.
Dit belette evenwel de vjjanden harer kinderen
niet, deze te onttronen maar Sophia van Tim-
ringen, hare dochter, boezimde daden van op
offering in, zoo als die vau Welspeche, een burger
van Eisenach. De Markgraaf Hendrik, hem aan
een werptuig gehecht hebbende, wierp hem aldus
van boven van Wartburg in de belegerde stad
Hjj riep uit, zegt men, terwijl hjj de lucht
doorkliefde: «En toch behoort Ttmringeu aan
het kind van Braband.// Drie maal, voegt de
overlevering er bjj, drie maal onderging hij de
zelfde straf, en drie maal herhaalde hij diezelfde
woorden. Da derde proef echter kostte hem het
leven. De zoon van Sophia behield slechts het
hertogdom Hessen, dat thans nog door de nako
melingen van Elizabeth wordtjgeregeerd. De Heer
Charles de Moatalembert, de beroemde geschied-
schrijver der Heilige, behoort onder hare nako
melingen, door zijn huwelijk met Mejuffrouw de
Mérode.
14AKLE VSIB E Cfll&.lAT
JkM A1N TIENDKAT
