NIEUWE
Woensdag 9 December I89t.
16de Jaargang.
aqite ma non agitate.
De groote dwaalleer onzer
dagen.
11 L'I T IV I. 1).
1770
mmu
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B U R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
agjBipBjf
SjNUJhOlU
(Ill HUT.
PRIJS DER ADVERTBNTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS fc hAUSEï.
IV.
Door den godsdienst als eene private
zaak te verklaren wordt bjj door het socia
lisme geheel en al afgeschaft; want een
godsdienst, die slechts eene privaat-zaak is,
kan niet bestaan. Ereumin kan een gods
dienst bestaan zonder gezag. En wat was
nu de zoogenaamde Reformatie van de zes
tiende eeuw anders dau een strjjd tegen het
gezag? Maarten Luther en zijne geestver
wanten, die een nieuwen godsdienst ver
spreidden, verwierpen de door God zelf in
gestelde autoriteit der Katholieke Kerk.
Luther leerde dat ieder mensch zijn eigen
oordeel mocbt hebben iu alle vragen van
dep godsdienst. Hjj beweerde wel is waar,
dat de Bg'oel de eenige en ware autoriteit
in zaken den godsdienst betreffeude is, maar
toch ondermijnde bjj zelf het gezag van
den Bijbel, vermits bjj leerde dat iedereen
zelf den Bjjbel kon uitleggen, dat wil zeg
gen, dit ieder een oordeel in den godsdienst
mocht vormen naar zijn eigen begrip. De
aanhangers van het Protestantisme houden
zich nog heden streng aan deze grondstel-
hug; zij roemen erop, dat zjj in den gods
dienst zich aan geen ander gezag onder
lopen, dan aan hun eigeu begrip van den
üybal. De socialisten onzer dageD doen
niets anders, dan dat zij op den weg, dien
uther heeft bereid, nog eene schrede verder
Roan. Luther heeft aan het gezag van den
°öbel afbreuk gedaan, de socialisten ver
werpen het gezag van den Bgbel geheel en
»1. Evenals Lutber de gansehe te zjjnen tijde
beslaande godsdienstige orde omverwierp,
zoo willen ook de socialisten io onze dagen
de bestaande godsdieustige orde totaal ver
storen, door toestanden in te voereu, die
het bestaan van eiken godsdienst onmoge
lijk maken. Het hedendaageche socialisme
is dus niets auders dan de voltooiing vau
het werk, waarvoor Luther reeds voor drie
eeuwen da fundamenten heeft gelegd.
Het socialisme onzer dagen bestrjjdt den
eigendom. Allo werkmiddelen zullen het
oigaDdom van den Staav zjjn. De Staat of
de gemeenschap is de eenige bezitter van
alle dingeu en aangezien niemaud in den
socialistischen Staat eigendommen bezit,
bestaat er ook geen erfrecht meer. Ook voor
dezen eisch van het socialisme heeft Luther
den grond gelegd, want hg spoorde zjjue
aanhangers aan de katholieke kerkgoederen
te rooveu, de kloosters te plunderen en deze
groote kerkroof, deze verminkiug van het
eigendomsrecht is een der werkdadigste
middelen geweest, om Luthers leer te ver
spreiden. Zoo kreeg het begrip vau den
eigendom door de zoogenaamde Reformatie
van de zestiende eeuw een geweldigen stoot,
want als men ongestraft kerkgoederen mag
stelen, zooals Luther uitdrukkelijk leerde,
FEU ILL ET O N.
Het Wapen.
(£7it het dagboek van een Duitscli officier.)
Straatsburg was over
Met luide jubelkreten hadden wij de witte
vaan begroet, die wjj vau deu prachtigen toren
van den eerwaardigen Munster hadden zien
waaien, met dat fiere gevoel in de borat, dat wjj
het waren, die de oude Rgksstad heroverd hadden,
met dat ge-oei van vrome dankbaarheid, dat het
ons vergund was dezen vreugdedag voor het
Duitsche voik voor de oude vesting te beleven.
Eigenlijk hadden wjj, dragonders, al heel wei-
ui? by deze belegering en verovering te doen
gehad. Wij lagen iu den rug van het leger in de
prettige witte dorpen van het bloeiende land eu
deden bjj den heerlijksten zonneschjjn de ronde
de richting vsn Schlettsladt en de Vogeszen
en meldden alleen, wanneer zich daar iets ver
dachts vertoonde, wat zelden genoeg voorkwam.
Ihans echter was Straatsburg o<er en sedert
e.ea dagen bevonden wij ons op marsch over
e ogeezen. Waarheen Dat wist niemand.
egen dea vjjand 1 Dat hoopte ieder. Immer*
ee tie
ui
dan kon de privaat-eigendom niet lang meer
verzekerd zijn. Eu aangezien onze heden-
daagsche socialisten de afschaffing van den
eigendom algemeen verlangen, voltooien zjj
wat Lutber en zijne geestverwanten reeds
iu de zestiende eeuw hebben aangevangen.
Tot den tjjd van bet oustaan van het
Protestantisme, was er eene tweevoudige
macht in den Staateene burgerlijke en
etie godsdienstige. De religieuze macht werd
itgevoerd door de Katholieke Kerk en beide
machten hielden het even wicht. Toen stond
Luther met zijne geestvarwauten op tegen
de macht der Kerk en droeg haar overop
het Opperhoofd van den Staat. Iu protes-
tautsche landen is ook thans nog het Op
perhoofd vau den Staat tegeljjkertg j het
Opperhoofd van den Protestautschen gods
dienst. Reeds daardoor werd de macht vaa
den Staat over de menscheu belangrijk ver
meerderd. Daarbij leerden nu nog Luther,
Melanchton, Bucer, en andere stichters
van het Protestantisme, dat de overheid of
de Staat over deonderdaneueenegrauzeuloo-
ze macht heeft iu geestelijke en wereldlijke
zaken. Bucer zegt: Aangezien de Staat
de hoogste macht bezit, zoo heeft hjj ook
het toezicht op den godsdienst, ja, hi, heeft
de vrijheid te vuur eu te zwaard hen uit
te roeien, die eeu valscheu godsdienst balg
deu. Deze zelfde genzenlooze macht vau
den Staat verlangen ook onze moderne so
cialisten. Zg willen, dat de Staat voor alle
zaken zal zorgen alles moet aan den Staat
toebehooreu en de Staat moet voor alle be
hoeften der leden zorgen, t Is dus geble
ken dat het begin van de door de socia
listen verlaugde Staatsmacht reeds voor 300
jaar werd verlaugd en dat het hedendaagicu
socialisme niet anders wil, dan <10 invoe
ring vac die Siaats-almacht, die de stich
ters vau het Protestantisme verkondigd
hebben, op zuD«r nieuschelgke grondlagen.
Iu den socialistischen btaat wordt het
huisgezin opgelost, want net huwelijk wordt
tot eene private overeenkomst vernederd, die
elk oogenbÜk kan ontbonden worden. Bo
vendien hebben de ouders iu den socialis
tischen Staat met de op voeding der kindereu
niets te doen, want ook de btaat belast zich
met de verzorging en ontwikkeling van hun
kroost. Geljjk onze kinderen m de staats
scholen ouderwezen wordea, zoo zul|eQ de
kinderen in den socialistischen btaat wordea
gekleed en gevoed, zoodat de ouders voor
hunue kiuderen geaa weer behoeven
te dragen. Met de opheftiug vau het christe
lijk hnweljjk eu door de opvoediugder kiode-
reu vanwege den Staat is het huisgezin ver
woest. Ook die verwoesting van het fami
lieleven werd reeds door Luther ingeleid.
Lutber toch heelt het huwelgk vernederd
door he" uit de rij der zeven Sacramenten
te verwijderen en bet voor eeue wereldsche
zaak te verklaren. Op deze wg,e hebben
Luther en zjjne aanhangers het huwelgk
minachting gebracht en de fundamenten
in
zonder ook slechts eenmaal de sabel getrokken te
hebben, wil geen ruiter uit het veld terugkeeren.
Zoo marcheerden wjj strijdlustig de groene ber
gen in, langs wijnbergen vol zwellende druiven,
langs roode, met klimop omgeven wachttorens
en door vriendelijke stadjes eu dorpm met huizen
met hooge gevels, de duidelijke bewjjzen der
welvaart en gegoedheid der bewoners.
Onder de vensters, in de gevels, en aan de
lange galerijen, die de bovenste verdieping om
geven, hingen in de lange kringen de goudgele
maïstrossen naar beneden uit de schoorsteenen
stegen blauwe rookwolken op m de heldere lucht
van den herfstmorgen uit de schuren klonk de
gelijkmatige slag der vlijtige dorschers en in de
tuinm speelde» vroolijke kinderen met blozende
gezichten en de vrouwen uit de keuken, de dor
schers van den dorsehvloer en de kinderen uit
den tuin, allen drongen zich onder de steenen
poort en achter de heldere ruiten bijeen, gezicht
aan g zicht, om den voorbijtrekkende.! vijand te
bekijken, niet onvriendelijk, maar verwonderd en
verrast over datgene, wat zij voor korten tijd
voor een sprookje zoudeu gebonden hebben, als
bet iemand iu de gedachten gekomen was aoo
iets ts voorspellen.
In lange, kromme bochten hep de straatweg
van het huisgezin doen wankelen.Hel hedeti-
daagsche socialisme alzoo, 't welk het huis
gezin geheel en al verstoren wil, voltooit,
hetgeen Lutber heeft begonnen.
Slot volgt.)
De Belgische Kamer hechtte, na eene
langdurige redevoering vau den Minister
Baernaert, hare goedkeuring aan de begroe
ting van Financiën.
Daarna werd de Wet tot bestrgding der
misbruiken aan de uitoefening van het
hypnotisme, door anderen dan geueesheeren,
verboudeu met 60 tegen 10 stemmeu en
6 onthoudingen aangenomen.
De Congregatie der Missiën in Mon
golië te Brussel, heeft de volgende dépêche
ontvangen, gedagteekend: Tientsin, 5Decem-
ber, 2 u. 50 m. des nam. «Da Belgea zijn
gered. Eeu aantal Christenen zijn vermoord.»
Geteekeud: Wjjnbovel, Missionaris der La
zaristen te Tientsin.
De Rijksdag heeft het wetsontwerp
tot aanvulÜDg van het grondwetsartikel
betreffende de onschendbaarheid der Afge
vaardigden, bjj eerste lezing, in handen eeuer
commissie van veertien leden gesteld. De
woordvoerders dar vrijzinnige eu der soeia-
Islische partij waren iu het algemeen tegen
het ontwerp. Die der andere partgen hadden
de verwijzing naar eene commissie voorge
staan, dewjjl er wel andere middelen tot
het wegnemen van verkeerdhedea te vinden
waren zonder grondwetsherziening. De Mi
nister Von Boetticher had deu Rijksdag de
keus gesteld tusscheu aanneming of weige
ring; in het laatste geval was de Regee
ring niet bij machte, de Afgevaardigden in
mogeljjke gevallen te beschermen tegen
moeilijkheden van de zjjue der rechteljjke
macht.
Te Motz is de sedert 1873 aldaar
bestaande Cercle Choral des Amis ontbon
den om de volgende reden:
Den 16a Augustus hadden vier leden van
dezen kring zich uaar Mars-la-Tour begeven
om een herdenkingsfeest bjj te wouen.
Op Frausch grondgebied aangekomen
riepen zg: Leve Frankrjjk! Leve Ruslaud
eu zongen zg de Marseillaise ten aanhoore vau
de in de uabjjheid zgade Duitsche doua
niers. Toen bet viertal over de grenzen
was terugkeerd, werd proces-verbaal tegen
hen opgemaakt:
De beweging, welke in denlaatsten
tgd in Frankrjjk op godsdienstig gebied is
voorgekomen heeft het concordaat op den
voorgrond geplaatst.
Terwijl de Rspublikeinsehe Afgevaardig
den de strikte en strenge toepassing van
het concordaat vragen, eischen andere de
afschaffing er van.
L'Univers schrjjft daarover het volgende:
»De Kerk vau Frankrjjk wenscht niet
de afschaffing van bet concordaat. De schei-
op, naar den bergkam. Als wjj omkeken, zagen
wij diep onder ons, als iu eene eindelooze rij, de
lange gelederen van ons voetvolk, welks bajonetten
vrooljjk flikkerden in deu zonneschjjn, de tal-
looze treinwagens, die de benoodigdhedeu voor
het leger meevoerden en eindelijk de kleine
afdeelingen, die de achterhoede dekteD, alles
juist als het gewemel van een troep mieren, doch
in eene langzaam vooruitgaande beweging. Stof
wolken trokken langzaam op over de groene
weiden vaa het dal, met goud verlicht, door de
warme herfstzon. Daaroverheen weidde de blik
in de blauwe vlakte, waarin de Rjjnstroom kier
en daar glinsterend doorschemerde en in de verte
zag men de bergruggen van het Schwarzwald,
die het schoone landschap omsloten. Aan eene
kromming van den straatweg stond eene groep
officieren bijeen onder een hoog kruis. Een van
hen, een oude schoolkameraad van mij, groette
mij eu riep mij toe//Zie nog eens om, hier ziet
ge voor de laatste mad den Rjjn en dea rook,
die uit uw moeders vleeschpotten opstijgt!" en
nadat hij een slok uit de veldvleesch genomen
had, reikte hjj ze mij toe, zeggende „Daar, drink
er op, dat wjj ze spoedig terug mogen zien//.
Ik wierp een blik naar het bloeiende geboor
teland ten afscheidsgroethet was een zwaar
ding van Kerk en Staat zou goed zjju,als
daarmede volledige vrjjheid gepaard ging;
maar met de vrgheid beperkende wetten zou
het kwaad zjjn.
»Weluu daar de Republikeinen van he
den waarschjjnljjk uiet met ds scheiding
de vrgheid zullen geven, is het beter dat
het bestaande stelsel bljjft gehandhaafd.*
Hetzelfde blad beeft eene inschrijving
geopend »als hulde aan Mgr. Gouthe Sou-
lard« welke reeds 6678 frs. en eenige cen
times heeft opgebracht.
Was het uiteinde van Boulanget arm
zalig, met zijne vereering na den dood is
het weinig beter gesteld. Het is nameljjk
dezer dagen gebleken, dat de pandjeshui
zen gevuld zijn met borstbeelden en medail
lons van den Generaal. Da bezitters dier
voorwerpen vonden het maar goed er zich
vau te ontdoen. Op die wijze kregen zg er
nog eene kleinigheid voor.
Dom Pedro, de voormalige Keizer van
Brazilië, is jl. Zaterdag te Parjjs overleden.
Hij had juist Woensdag den ouderdom van
66 jaar bereikt.
Dom Pedro II d'Alcantara (JohanKa-
relLeopoldSalvador—BibianoFran-
eiscusXaverius-de-PauloLeocadio
MichaelGabriëlRaphaëlGonzaaa) was
den 2en December 1825 geboren. Hij volg
de zjjn vader Pedro I, na diens afstand
van den troon, deu 7en April 1831 op, en
regeerde order vuogdjjscbap tot den 23eu
Juli 1840, waarna hg den 18en Juli 1841
werd gekroond. Hjj huwde deu 4en Septem
ber 1843 eene dochter van Frans I, Ko-
der beiden Siciliëa, welke hem eene dochter
schonk, de Prinses Isabella, gehuwd met
Gastou vau Orleaus, Graaf van Eu. Uit de
zen echt zjjn drie zonen gesproteo. De troons
opvolging is echter verbroken door de om
wenteling vao 15 November 1889, die het
Keizerrjjk Brazilië in een Bondstaat deed
overgaan. Sedert deze gebeurtenis heeft Pe
dro II meest in Fraokrjjk geleefd. Hg was
reeds sedert gernimen tgd lijdende.
Bjj het voortgezet kerkeljjk-politiek
debat ia de Italiaaosche Kamer heeft de
Minister-President opnieuw de Romeinsche
quaestie »dood» verklaard, dood sinds meer
dau 21 jaar zelfs, en hjj begreep uiet, hoe
men er nog van reppen kon Ook Kalno-
ky, zeide hjj, wenacht er zich niet mee in
te laten, eu als onze eeuheid we d aange
rand, zou Oostenrjjk zelfs verplicht zjjn ons
met een leger bjj te staan.
Ziedaar dau de Triple-Alliantie in al
bare glorieRoma intangibeleen als zoo
danig gewaarborgd
Den vorigen dag had Cavalotti de geheele
quaestie gelgk gesteld met het irridentisme!
Verbeeldt u, zeide hjj, dat Imbriani hier
opeuljjk de teruggave van Triëst en Trente
kwam eischen, zou dau Rndini ook a la
Kalnoky zeggen: die qaaestie is nog uiet
opgelost, maar Italië zal als bondgenoot
vau Ooatenrjjk zjjn best doen, om Imbri-
afscheid als elk, waarbij men zegt, dat het mis
schien de laatste maal is, dat men u ziet eu
vaarwel zegt. Toeu ging het naar bineden door
het donkere bergwoud voor het eerst Frankrijk
in, want de Elzas was toch Daitsehland gebleven
met Duitsche zeden en de lieve, welbekende
klanken der moedertaal.
Des namiddags rukten wjj eeu klein dorpje
binnen, dat ons tot nachtkwartier was aange
wezen. Het lag in een eng met gras bedekt dal,
rondom door een donker dennewoud omgeven,
dat zijoe laatste posten tot aan de tuintjes en
schuren achter de verspreide kleine huizen aan de
berghelling had vooruitgeschoven. Den ganschen
middag hadden wjj reeds van aan den weg
samengeschoolde nieu wigierige Eranschen gehoord,
dat ook hier vreemd volk was. Ik kreeg met
eenige kameraden kwartier bjj een smid, in een
nauw, klein huisje. Uit de open werkplaats daar
naast trad ons een met roei bedekte reus ts gemoet,
met een overigens goedaardig gezicht, dat met
de, hier reeds onvermijdelijke „Henri qoatre"
was versierd. Ik verontschuldigde met een paar
hoffeljjke woorden ons onwelkom bezoek, doch
de reus reikte mij vriendeljjk de hand en heette
den soldaten welkom.
Wordt vervolgd.)