NIEUWE
m 1775
Zonte 20 December 1891.
16de Ja&rgais.
De moderne moordwerk
tuigen.
BUITENLAND.
AiRïEIHSIjH
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B IJ R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
AM1UND3UT
AGITE MA NON AGITATE.
COURANT.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsrnimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uit g e v er s K PP E R 8 LAUREY.
Een geleerde, Dr. Billroth, Professor der
chirurgie te Weenen, heeft onlangs in het
Oosten rij fescbe Parlement eene redevoering
gehouden over de uitwerking der moderne
moordwerktuigen in den oorlog en de daar
mede in verband staande eischen van den
geneeskundigen dienst. Deze redevoeriug
bevat zooveel merkwaardigs, dat wij 't van
groot belang achten het een en ander daar,-
uit mede te deelen.
Volgens den genoemden Hoogleeraar wor
den de meeste wonden door het moderne
repeteergeweer veroorzaakt. De ondervin
ding in den militair-geneeskundigen dienst
leert, dat in den oorlog de wondeu door
kanonkogels en granaten veroorzaakt, bui
tengewoon gering zjjn in verhouding tot de
wonden door geweer-projectielen ontstaan.
In den slag van Weissenbnrg eu Wörth
heeft hg gelegenheid gehad de gekwetsten
te zien en het is hem geblekeD, dat de ar
tillerie slechts weinig wondeu had veroor
zaakt om van de cavalerie in 't geheel niet
te spreken, want houw- of steekwonden
waren groote zeldzaamheden. In cjjfers uit
gedrukt kreeg hg het volgende resultaat.
Minstens 80 percent der verwoudingen wer
den door het geweer toegebracht, ougeveer
percent door het groote geschut eu 5
Perceut door houw of steek. De aandacht
der militaire geneeskundigen moet dus voor-
namelglt op het projectiel worden geves
tigd.
Omtrent de uitwerking van het nieuwe
Mannlicher-projectiel heeft men neg geene
bepaalde resultaten; men hoort slechts ver
onderstellingen. Sommigen zjjn van mee
ning, dat het niet zoo erg zal wezen; men
zal in de toekomst, op zulke groote afstan
den schieten, dat men elkaar in 't geheel
niet of slechts zeer zelden zal treffen of
over de linie heenscbieten; men zal in 't
algemeen zich meer toeleggen op het ver
jagen van den vjjand uit zijne posities dan
op het vermoorden der soldaten. Maar deze
manoeuvres nemen een eiude en ten sloUe
komt het toch tot vechten en moorden.
Wat nu de uitwerking van het nieuwe
projectiel betreft, deze zal ten gevolge van
de groote draagkracht en de sterkere per
cussie vreeseljjk zgn. Da kogel, die vroeger,
als hij een been trof, liggeu bleef, zal er
nu door heengaan en wellicht zich nog door
twee of drie beenderen heen werken. De
schootsverheid van het nieuwe geschut zal
anderhalf kilometer zgn. Het aantal der
ernstig gekwetsten zal dus veel grooter zjjn
en al zgn het ook slechts schoten in de weeke
deelen of schrammen, het leger zal er spoe
dig kleiner door worden. De soldateu be
schouwen deze soort van strijd, waarin men
zgn vijand ternauwernood ziet en niet op
een enkel man maar op de massa, men zou
kunnen zeggen op het begrip «vjjand»
schiet, als een duel eo als iemand eene wond
FEU1LLBT ON
Stijfhoofdigheid.
Vervolg.
Dit ochtendmaal behoort gewoonlijk onder de
aangenaamste oogenblikken van zjjn zeemansbe-
8! aan. Hjj vindt het een genot, in de warme
kamer uit te rusten met de koude en de ver
moeidheid van de nachtelijke vischvangst nog in
sjjne leden. Willekeurig verlengt hij zijn maal
altjjd, door langzaam het brood af tesnjjdenen
®r zorgvuldig kleine klontjes boter over uit te
In deze oogenblikken vermaakt hem het ge
babbel van zijne vrouw. Na de lange stilte op
zte, doet dat vrouwgesnap hom evenwel bebageljjk
&an, als het vuur. Zijn oudje vertelt hem dau
de la ttste nieuwtjes uit het dorp of de verhalen
uit de herbergen aan den weg» waar ze langs
moet, als zq met haar vracht visch op deu rug
naar de stad gaatberichten van geboorte- en
sterfgevallen en ernstige verhalen vau knechts,
heeft, dan begeeft bij zich naar de verband-
plaats.
Het zal dus van groote beteekeais zjja,
wanneer de kogel in de toekomst achter
eenvolgens eene groote menigte soldateu
treft, onverschillig of zg licht of zwaar
worden gewond. De snelheid der schoten zal
ook nog vermeerderd worden doordien men
bij het gebruik van rookvrij buskruit, spoe
diger ziet waar de vijand zich bevindt.
Vroeger was na tien schoten alles zoodanig
in rookwolken gehuld, dat man tnaar op
goed geluk aan 't vuren bleef. Thans zal
men zien, waar de vijand staat en het aan
tal gekwetsten zal ontzaglijk groo er wor
den.
Ingevolge de groote schootsverheid van
het projectiel zullen in de toekomstige oor
logen de veldhospitalen en verbaudplaatsen
meer achterwaarts moeten geplaatst wor
den. Wanneer nu ieder drager van ge-
kwetsteu ongeveer 400 schreden meer moet
maken, en als mee weet, wat het zeggen
wil een zwarea man met pak en zak on
geveer 120 kilogram wegende, te dragen,
dan begrijpt men dat het vervoeren der
gekwetsten in groote massa en^ gedurende
langereu tjjd onmogelijk za' ZBD- Da ver-
bandplaatsen zullen door de snelle bewe
gingen der troepen ook meermalen worden
verwisseld. Het aantal dragers zal dus be
langrijk moeten vermeerderd worden, ja, de
noodzakelijkheid zal blijken, een groot aan
tal wagens onmiddellijk achter het leger
voorhanden te hebben, 031 de gekwetsten te
kunnen transporteeren.
De Hoogleeraar sprak ook over de uit
werking, welke het rookvrge kruit op de
wonden zal uitoefenen. H0 wees erop, dat
de bestorming van rast0 punten slechts met
opoffering van vele menschenlevens zal ge
paard gaan en bjj die bestormingen zal per
soonlijke moed kunnen getoond worden en
zullen de ware heldendaden kunnen ge
beuren.
Iu elk geval zal het rookvrge kruit het
demonteeren van bet geschut, gemakkelijker
maken en wanneer de kanounen geen rook
verspreiden, zullen de bedienen e manschap
pen veel gemakkelijker en langer zichtbaar
big fen en dientengevolge aan grooter ge
vaar zgn blootgesteld.
Eindelijk bestaat er nog eene soort van
strjjd, de vreeseljjkste van alle, de menschen-
jac'ht.Dat is de vechtwjjze van de voorposten,
waarbjj de soldaten tegenover elkauder
staan, en voor zg iets mogen beginnen,
elkaar van weerszijden gadeslaan en als
eene muts of helm zichtbaar wordt als op een
dier op den soldaat loeren, om hem ten
slotte neer te schieten. De zachtzinnigste
menschen worden dan aaQ w°estelingen
gelijk. Het bloed stolt in de aderen als men
hiervan feiten hoort verhalen. Ook op deze
wjjze van vechten zei. ket rookvrge kruit
van grooten invloed zjju, JvaQt vermits de
betrokken soldaten niet in rook gehuld
worden, zal de vjjand beter zichtbaar zgn
en zal het over en weerscnieten op deze
die hun meester bestaleu.
De oude heeft meestal naar de histories ge
luisterd zonder een enkel woord, zonder eenige
veranderingen in zjjn gebronsd gelaat. Wanneer
hij genoeg gehoord had, zei hij
Toe, drinkt eens. Je tong zal moe worden.
Zij werd er niet boos om, in haar hart over
tuigd, dat hjj, die nooit veel sprak, haar bewon
derde om haar slag van vertellen.
Maar dezen ochtend had h>j haar in ernst boos
gemaakt, door zijne vergelijking met een jongen
spreeuw. In plaats dus, dat ze bij hem aan tafel
kwam zitten, trok ze een stoel oij den haard, en
hare voeten op den ijzeren rand plaatsend, hield
ze haar bord soep op de knieën, met den rug naar
haar man toegekeerd.
De maaltjjd en de warmte der kamer hadden
hem weer in zija humeur gebracht. Met eene
poging om haar te verzoenen, riep hij over de
tafel heen
Nu, moeder, wat hadden de buren wel te
vertellen P
Zij verroerde zich niet op haar stoel en zonder
het hoofd om te keeren, antwoordde ze
O, je schjjnt dus even nieuwsgierig te wezen
wgze vlugger kunnen geschieden.
Het gevolg van een en ander zal zgn,
dat de inrichtingen van het vervoeren van
gekwetsten moeten vermeerderd worden.On
derscheidene Ministers voorOorlog hebben
wel gezegd, dat een groote slag als een
natuurverschijnsel moet beschouwd worden,
dat het dus onmogelijk is in alles te voor
zien wat kan gebeuren. Dat is echter niet
juist geredeneerd. Men kan thansreeds ta-
meljjk nauwkeurige berekeniugen maken,
wat men bij voorkomende gelegenheden
noodig heeft. Nemen wij als voorbeeld Gra-
velotte en St. Privat. De slag begon te 12
uur en was te 8 uur geëindigd. In deze
8 uren had men 5000 dooden en 12000
gekwetsten. Volgens de toenmalige erva
ringen is uitgerekend, dat onder de gewon
den twee derde slechts licht en een derde
zwaar gekwetst waren, die men niet on
middellijk kan vervoeren zooals de lichtge
kwetsten, die per spoor werden getrans
porteerd.
De Hoogleeraar berekent voor dezen slag,
dat voor de Duitschers 500 draagbaren eu
1000 dragers noodig waren geweest en daar
de veldslag ten gunste der Duitscbers uit
viel eu men dus voor de gekwetste Fran-
sche soldaten zorg moest dragen, zon men
eigenljjk het dubbele aantal draagbaren en
dragers moeten gehad hebben.
Tot het transporteeren van gekwetsten
wordt vaak gebruik gemaakt van de gere-
quireerae wagens der boeren. De Hoog
leeraar had na den slag bjj Wörth een
transport gekwetsten op een boerenwagen
gezien; dat herinnerde hem aan een wild-
wagen. De arme gekwetsten hadden den
gauscheu nacht en een gedeelte van den
anderen dag op het slagveld gelegen; men
had ben ten slotte gevonden en gelukkig had
men nog een wagen bij de band, 't geen
in den oorlog wel een toeval mag heeten.
De Hoogleeraar bomt tot de conclusie
dat als de luchtscheepvaart zooveel vorde
ringen zal hebben gemaakt, dat men van
boven af gaat strijden of wanneer men
springbommen zal hebben, die uit lucht
schepen op de aarde wordeu geworpen, of
als de electriciteit zoover zal zgn gevorderd,
dat men electrische batterjjen in luchtbal
lons medevoert en bliksems naar beneden
slingerten dat is geeoe overdrevene phan-
tasie, geene voorstelling a la Vernedan
zal men ook voor de verzorging van de
gekwetsten dusdanige maatregelen moeten
nemen, welke dringend noodig zgn met het
oog op de grootere ontwikkeling of uit
werking van het moderne geschut.
Vermits de vredes-congressen nog niet
hebben kunnen bewerken, dat het oorlog
voeren totaal is afgeschaft, mag van het
door den Oostenrjjkschen geleerde gespro
kene, door de Regeeringen wel goede nota
worden genomen. Het belang der lijdende
menschheid eischt zulks in hooge mate.
als ik
Die zijdelingsche beschuldiging maakte hem
boos, en plagend vroeg hij
Heb je misschien eindelijk de klem gekre
gen, dat je niet meer praten kan
Neen, maar ik zwijg, om ze niet te krjj-
8en-
Dat houd je toch geen uur uit.
Zachts zoolang als jij.
Dat zullen we zien. Het zal lang duren
voor ik je het recht geef, je mond open te doen.
Hjj wierp het brood dwars door de kamer, in
de geopende kast. Toen ging hij naar de schuur
om zijne netten na te kijken, telkens voorbij de
deur draaiend en een blik in de kamer werpend
om de oude vrouw te bespieden.
Gewoonlijk hield ze nooit een oogenblik haar
moud bij haar heen eu weer gaan door de kamer,
't zij dat ze uit de verte met haar man sprak of
wel met de kat of de ekster babbelde. En wan
neer ze niet sprak, zong ze het hoogste lied uit,
als een blindgemaakte vink.
D»arom had de oude visscher gedachtze zal
wel spoedig haar zwjjgen opgeven.
Maar tot zjjne groote verwondering, veegde ze
Met een satanisch welbehagen heeft da
Italiaansche goddelooze pers tegen beter
weten in, in navolging van den Voorzitter
der Fransche Earner van Afgevaardigden,
den lasteraar Floquethet dnrven bestaan om
de nagedachtenis van den grooten Pans Pias
IX te onteeren. Pius IX zegt zg brutaal
den vrijmetselaar Floquet na, is vrijmetse
laar geweest. De Diritto tracht zelfs de on
middellijk daarop gevelde logenstraffing
te weerleggen met het openbaar maken vaD
stukken, waaruit zou blijken, dat Graaf
Mastai Feretthtot de orde der Carbonari
zou hebben behoord.
Het Vaticaan echter heeft die stukken
voor valsch verklaard en nu zegge men niet,
dat die valschverklariDg van de betrokken
zijde komt en daarom nog geen bewijs geeft;
vrjj metselaars zeiven leveren ons de getuige
nissen dat Z. H. Pius IX,nooit tot de geheime
genootschappen heeft behoord.
Er is indertjjd beweerd, dat Pias IX, toen
hij nog officier was, te Palermo in 1839
is aangenomen in de loge der Chaine eter-
nelle. Welnu, eene dergelijke loge bestond
niet eens in 1839 te Palermo. Toen men
zag, dat die leugen niet opging, plaatste
men zijne aanneming te Philadelphia tjj-
dens eene reis in Amerika. De Monde Ma-
qonnique nam inlichtingen en kreeg de over
tuiging dat ook dit nieuws een leugen was.
De Chaine d Union het grootste vrgmetse-
laarsorgaan, deed zich eenige jaren geleden
nogmaals inlichtingen geven in Amerika,
in Frankrjjk en in Italië, en bekende «dat
nooit Pius IX in eene vrijmetselaarsloge
voorgesteld en veel minder aangenomen
was.»
Voor ons Katholieken is het smarteljjk
al deD vuigen laster te moeten vernemen
der goddeloozen en eervergeten schurken
die tot de grooten en machthebbers dezer
aarde behooreu, nu zjj een heilig man als
Pi u s IX z.g., ook na zgn dood durven ver
dacht maken. Zjj weten het, dat de groo
te Paus zelf en openljjk dezen laster, tjj-
dens zjjn heilig leven, heeft tegengesproken
toch zg gaan voort met liegen en onteeren.De
woorden van Pius IX zulleu w|j Katholie
ken nooit in twjjfel trekken; ze zijn ons
een waarborg, en hoeveel moeite er ook
gedaan wordt om in onze dagen van on
geloof en godverzaking, geloof te doen hech
ten aan de belastering van den grooten Paus,
dien wjj ook na zijn dood bljjven liefhebben,
en voor wiens eer wjj de grootste offers
veil hebben, die de meusch brengen kan,
wjj zullen ous niet laten bedriegeD, Leve,
en dat roepen met ons millioenen Katho
lieken over den ganschen aardbodem ver
spreid, de nagedachtenis van onzen onsterf-
ljjken Paus Pius IX.
Te Bremerhaven is eene socialistische
volksvergadering gehouden, waartoe als on
derwerp van behandeling was gesteld ^voor
dracht over de plichten van een volksver-
de kamer, sponsde de tafel en de ruiten af, jeeg
de ekster weg, die op het bed was gevlogen,
maakte de groenten schoon, en zette zich ein
delijk met haar breiwerk neer, zonder een woord
te hebben gesproken.
Alle duivels, wat eene stjjfkoppigheid, brom
de de oude man vol verbazing in zich zeiven.
De ochtend ging voorbjj ia deze wederzjjdsche
stijfhoofdigheid. Beiden waren vast besloten, niet
toe te geven, niet de eerste te zgn om oen woord
te spreken.
Drie of viermaal liet de visscher zijn werk in
den steek en kwam de kamer binnen, waar hij
vlak voor zjjne vrouw ging staan, die nog altjjd
breide. Hjj zag op haar neer, met de armen
gekruist, met een uitdagend glimlachje. Wat
moet ze zich inhouden, zjj, die zoo graag bab
belde 1 Hjj maakte de beweging van een honge-
rigeo, jongen spreeuw met zjjne vingers. Zij zag
niet eens op door haar brilleglazen.
Da oude man bromde in zjjn baard Wel alle
duivels 1
Wordt vervolgd.)
