Bet beloofde Land.
BUITENLAND.
BI N N E ft L A oT"
Freiland, ein sodales Zukunftsbild, 7.00
heet het boek waarin Dr. Hertska een echt
sociaal-democratisch idee aangeeit van zijne
denkbeelden om de sociale quaestie op prac-
tische wijze op te lossen.
De Weener correspondent van de Nieuwe
Rotterdamsche Courant wjjst er in dat blad
van heden op en stelt in allen ernst de
stichting voor van een Staat waariD, met
inachtneming der grootst mogeljjke persoon
lijke vrjjheid, aan iederen arbeider het volle
en door niets ingekrompen genot gewaar
borgd wordt van de vruchten van zijn
arbeid. In dezen nieuwen Staat zal geen ka
pitaal, geen privaat- noch gemeenschappe
lijk eigendom zijn en ook zullen er geen
rechten op den grond worden erkend.
Zeg eens, waarde correspondent, is uw ge
schrijf ernst of kortswijl?
De Toekomststaat, een nachtmerrie, «fin-
de siècle», visioenen en droombeelden uit de
20ste eeuw is er niets bij. Neen het eiland
Urk is te kort bp, wij gaan naar het verre
Afrika, Freilanddaar zal regeling van den
arbeid zgn, het associatie-groepenstelsel, de
publiciteit in alle oeconomische en sociale
aangelegenheden ten einde mdividueele wil
lekeur onmogelijk te maken, de belastingen,
de justitie, het recht op onderstand en an
dere instellingen van den nieuwen Staat, de
rjjkdom, het geluk, de triomf, het christen
dom, de tegenwoordige stand der propagan
da, in alles heeft Dr. Hertzka voorzien.
De Correspondent zegt van dezen wereld
hervormer nog meer, hij, heeft zoo gaat hg
voort begrepen dat het niet voldoende was
om dien nieuwen heilstaat op het papier te
schetsen, maar dat men ook trachten moest
dien in het leven te roepen. Hij achtte
zulk eene proefneming alleen mogeljjk in
Afrika en, na een ijverig onderzoek in de
jongste reisbeschrijvingen van dit wereld
deel, kwam de schrijver tot de conclusie dat
het dal van de Kenia de meest geschikte
plaats voor die proefneming was. De Kenia
is een 1700 meter hooge gletscher, even
noordeljjk van den aequator en westelijk van
het Victoria Nyanza-meer. Het dal ligt op
eene hoogvlakte en het klimaat, hoewel het
land dicht bij den evenaar ligt, is toch zeer
geichikt voor de Europeesche kolonisatie.
Het dal is van alle kanten omringd door
zoo goed als onbekende en weinig bewoonde
streken, ver van alle Europeesche neder
zettingen, zoodat rust en veiligheid, welke
dit jonge land in zjjne kinderjaren zoozeer
noodig heeft, niet worden bedreigd. Vol
gens de berichten van Speki, Grant, Li
vingstone, Baker, Stanley, Etnin Pacha en
vooral van den onlangs hier teruggekeer
den Graaf Teleki, zijn klimaat en bodem
van het Kenia-dal uiterst gunstig, en zjjn
in die streek de 70ordeelen van een tro
pisch en van een Alpen-klimaat vereenigd.
De moeilijke verbinding met de bui enwereld
wordt juist als een waarborg voor de ont
wikkeling van den nieuwen socialistischen
Staat noodig geacht. Men bereikt dien het
best langs de rivier de Tana, welke met
stoombootjes 300 meter kan opgevaren
worden. Eerst bjj Hargazo komen de wa
tervallen, en dan heeft men nog een af
stand van 200 kilometer door onbekend
land af te leggen alvorens het Kenia-gebied
te bereiken. Maar dat is niets, zegt de Cor
respondent,want de wijze waarop Dr .Hertzka
de reis naar dit beloofde land en de groot-
sche natuurtafereelen van de hooglanden
van aequatoriaal Afrika beschrjjft overwint,
ze heeft zeker niet een der minst aantrek
kelijke zijde.
De Tana stroomt door de Somali-landen
en valt bij Witu in de zee. Witu is met
het geheele bijbebooieude gebied krachtens
de overeenkomst tusschen Duitschland en
Engeland gesloten, uit de Duitsche machts
feer in die van Engeland overgegaan, en
de ontwerpers van dit plan rekenen dan
ook vooral op de Britsche welwillendheid,
daar zonder deze de oprichting van den nieu
wen Staat onmogelijk zou ziju.Er bestaan
thans reeds 28 groepen met ongeveer dui
zend, meerendeels in Oostenrijk en Duitsch
land gevestigde leden, die bereid zijn aan
de Kenia een nieuw vaderland te zoeken.
Verder zijn er aan geld 50,000 fl. bijeen.
Maar de ontwerpers van Freiland willen
nog geene definitieve stappen doeD, vooral
eer de openbare meening in Engeland voor
het denkbeeld is gewonnen, en er daar voor
dit nieuwe Eanaau propaganda is gemaakt.
In Engeland doet men zjjn best om het
Britsche Gouvernement voor de oprichting
van zulk een Rijk gunstig te stemmen.
Hoewel de leden der thans reeds gevormde
groepen meerendeels Duitsehers eu Oosten
rijkers zjjn, zien zjj toch in eene Eugelsche
leiding der expeditie naar de Kenia een
waarborg voor het gelukken van het plan.
Is de belangstelling in het Vereenigde
Koninkrijk zoo gegroeid en de noodige steun
verzekerd, dat de tocht kan worden onder
nomen, dan zal eene expeditie waarvan
natuurkundigen, ingenieurs en technici deel
uitmaken, voorzien van wapenen, ruilmid
delen, zaaikoren, levensmiddelen en instru
menten, onder leiding van een beproefd
reiziger in Afrika, naar het dal van de Kenia
vertrekken met het doel om het land en zjjne
hulpmiddelen te onderzoeken en alle voorbe
reidende maatregelen tot de ontvangst der
nakomende kolonisten voor te bereiden. Aan
de mondig der Tana is Freiland nu reeds
in het bezit van een groot terrein, dat alsdan
tot station zal ingericht worden. De ge
broeders Deinhardt, welker firma aan de
monding der rivier een etablissement heeft,
zijn met het plan zeer ingenomen. Wil men
echter eene ernstige poging doen tot stich
ting van een Staat zooals Bellamy dezen
beschreven heeft en zooals die honderden
denkers en wereldverbeteraars reeds voor den
geest heelt gezweefd, dan kan vooral Enge-
lands medewerking niet ontbeerd worden.
Wat zal de practische Eugelschman er
hartelijk om lachen. In Nederland, daar
komt het op aan, is de Heer D. de Clercq
te Haarlem, zoo vertelt ons de Correspon
dent, blijkens de vanwege de freilandsbewe-
weging uitgegeven brochure, tot het geven
van inlichtingen bereid.
Om den onzin gelegen in de dwaze be
grippen van de sociale wereldhervormers,
in het scheppen van een toekomststaat,
zooals die zich in de hersenen van de he-
dendaagsche woordvoeders in die partij heeft
vastgezet, te doen uitkomen, nemen wjj het
heden in De lijd al heel toeval lig ge plaatst
stukje over, dat luidt als volgt:
Wie in de geschiedenis van het socialisme
eenigszins thuis is, kent den naam van Fran
cois Fourier, den stichter van de plialan-
stvèvcs»
In 1832 stond het Fransche Kamerlid
Baudet-Dulary eene uitgestrektheid gronds
te Condé-sur-Vire bij Versailles af VO0r i,zulk
een e socialistische kolonie. Veel arbeiders-
gezinnen togen erheen, maar daar de in
stellingen berekend waren voor ideale men-
scheu gelijk nagenoeg alle socialistische
droombeelden mislukte de poging deer
lijk. Men hoorde er later niet veel meer
van; ook Fourier's leerlingen verdwenen al
lengs. Zijn voornaamste discipel, Victor
Considérant, werd zelfs voor dood gehouden,
maar volgens de Rappel leeft hjj 0Og> ge
heel afgezonderd van de wereld en bezig een
uitvoerig socialistisch testamentte voltooien.
Ook hij kon Fourier's scheppiag0I^9.ie':
bloei brengen. Toch zjjn van die bp Ver
sailles nog overblijfselen aanwezigen.
Een medewerker van Le Petit Parisien
heeft aan die kolonie onlangs een bezoek
gebracht. Hjj verhaalt hoe hjj er n°g na
komelingen vond van de eerste kolonisten.
Zjj woondeD in armzalige hutten dicht aan
den rand van het woud van Rambouillet.
Zjj volgen nog de voorschriften van Fou
rier, maar zjjn intusschen half verwilderd.
Men noemt hen in die streek «boschmen-
schen» .Hunne kolonie heet Poul-en-pot, naar
het beroemde hoen, dat, volgens het gezegde
van Henri IV, iedere Fransche boer des
Zondags in den pot zou hebben. De hutten
zien er hoogst armoedig uit: vier naakte
wanden, een haard, eenige planken als zit
plaats op den harden grond. Bp velen mist
men zelfs vensters. Als slaappil'1'18 dienen
kasten, met lompen bedekt. Zp leven van
het maken van bezems. Het geheele gezin
woont in hetzelfde vertrek. De mannen hon
den Fourier's leer in eere, dat ieder slechts
den arbeid moet verrichten, waartoe hp zich
het meest voelt aangetrokken. _De toepas
sing komt hierop neder, dat zp zoo weinig
mogeljjk werken, maar hunne vrouwen voor
het meeste laten zorgen. HöI *3 n08 geen
tien jaar geleden, dat zjj geen vreemd be
zoek in hun midden toelieten. 1° delaatste
jaren is echter veel veranderd, omdat de
politie er de hand aan houdt, dat|zp hunne
kinderen naar school 7enden, ®n omdat ook
reeds de oudere zoons bij het bobben
moeten dienen. Zoo zal vermoedelp allengs
dit overblijfsel van de phalanstère geheel
verdwjjnen.
De Nederlandsche vertegenwoordiger der
sociaal-democratische bewegingtot e stich
ten van een «Toekomststaat» make zich
bovenstaand ten nutte.
Of de Heer D. de Clercqmet al de zpaea
ook genegen is naar het beloofde 'and te
verhuizen, wordt niet gezegd. Nu at kan
men dan ook niet verlangen, hp zou zpa
kiezers, die hem in den Haarlemscnen Ge
meenteraad hebben gebracht, moeten teleur
stellen en deze opoffering zal niemand van
hem mogan verwachten.
Hjj kan ongetwijfeld Nederland een dienst
bewijzen,door zjjne vrienden en mede-woord
voerders op sociaal-democratische bpeen-
komsten naar Freiland te zenden» naar het
land van boter en honing, en bp bijjve,
in het belang der Haarlemsche burgers, zpne
redevoeringen houden in de zittingen van
den Gemeenteraad, opdat alleu, die he_. ezen
willea, wat de man daar zooal in het belang
van zjjn sociaal-democratische tendeuz te
vertellen heeft,meer en meer den onzin begrp-
pen,niet alleen van zjjn streven om wereldver
beteraar te worden genoemd, maar vooral
in het uiteenzetten zjjner denkbeelden, het
verderfelpk zullen inzien, dat gelegen is in
het opzweepen van het poletariaat en in het
najagen van onbereikbare idealen, nu weer
gelegen in ireilandein sodales Zukunftsbild.
In strjjd met een bericht uit Lissa
bon, dat natuurljjk gretig door verschil
lende onzer liberale bladen is opgenomen,
wordt uit Rome gemeld, dat het onwaar
is, dat het gezantschap van Portugal bp
het Yaticaan, om reden van bezuiniging,
in eene eenvoudige legatie zou veranderd
worden.
In de Sixtynsche kapel is eene H. Mis
opgedragen ter gelegenheid van het jaar-
getjjde van Z. H. Paus Pius IX.
Z. H. Paus Leo XIII woonde den dienst
bjj en gaf met eene luide eu heldere stem
de absolutie.
Z. H. zag er zeer gezond nit.
*i* De Rijksdag heeft ia derde lezing
zjjne goedkeuring gehecht aan het reglement
der Wereld-Postvereeniging.
De begrootiugs-commissie van den
Rpksdag heeft 61 millioeu toegestaan voor
verbetering der artillerie volgens de be
sluiten der subcommissie. Van specificatie
werd in het belang van het Rijk afgezien.
De onthullingen van Prins George
van Saksen omtrent de schandel jjke mishan
deling der soldaten iu het Duitsche leger
hebben in Duitschland een storm van ver
ontwaardiging gewekt.
Ook de begrootings-commissie van het
parlement heeft er zich al mee bezigge
houden en een besluit aangenomen, uit
gaande van de conservatieven eu het Cen
trum, strekkende om aan de militaire rechts
spraak eene grootere openbaarheid te ge
ven en het den soldaten gemakkeljjker te
maken, de grieven die zjj mochten hebben,
aan hunne oversten mee te deelep.
Een voorstel van den kant der Fortschritt-
ler om de militaire rechtspraak geheel en
al te wjjzigen werd verworpen.
Het is te hopen en te verwachten, dat
aan de schaudeljjke verkrachting der per-
soonljjke vrijheid, waaraan de Duitsche sol
daten tot dusver blootstonden, eens en voor
goed een einde worde gemaakt. Wat daar
omtrent- thans aan het licht is gekomen
verklaart ten volle den afkeer, die ook in
het militaristische Duitschland onder het
volk heerscht tegen den kazernedwang, die
jaarljjks tienduizenden over den Oceaan
drjjft, om daar een vrjjer vaderland te zoe
ken.
Naar aanleiding van de jongste ge
vangenneming van anarchisten te Berljjn
meldt de Post, dat de anarchisten «van
de propaganda van actie» in die stad elf
groepen van elk tien tot vjjftien personen
vormden, die maandelijks drie vergaderingen
hielden en eene «oorlogskas» van 980 mark
bezaten. In de dezer dagen gehouden anar
chisten-vergadering werden twee uit Rus
land gevluchte nihilisten broederlijk welkom
geheeten.
De Minister van Eeredienat eu onder
wijs bestreed in de eerste zitting der Com
missie tot onderzoek van het schoolwet-ont
werp het denkbeeld eener overdreven con-
fessionaliteit van zjjn ontwerp. Hp zeide,
dat er geene onderhandelingen met de
Bisschoppen hebben plaats gehad, verklaarde
zich tegen uitstel en eene subsidiewet,
waarna hp ten slotte toezegging gaf dat
er eeD overzicht zon worden gegeven van
de schoolregeling in andere bondstaten.
Nagenoeg het geheele Fransche Epis
copaat heeft thans zpne instemming be
tuigd met de bekende verklaring van de
vjjf Kardinalen.
Dinsdag-avond zijn twee nieuwe be
sluiten van het Engelsche departement van
landbouw openbaar gemaakt. Het eerste
verbiedt allen veehandel in het politiedis
trict der hoofdstad en bepaalt dat alle
markten zullen worden gesloten, behalve
die van Deptford.
Het tweede besluit verbiedt den invoer
van levend vee uit Nederland.
Het Romeinsche carnaval-comité heeft
het wandalisme verzonnen, om tegen 24
Febrnari het volksfeest uit te schrpven iu
het Colyseum, dat monument uit de oud
heid. Losbandigheid zal dus rondkrjjschen
op de plaats, die met bloed van duizenden
martelaren is gedrenkt.
In Oostenrijk is de Beursbelasting
door het Huis van afgevaardigden goedge
keurd.
Uit Odessa komen ontustbarende be
richten over toeneming van de typhus. Ver
scheidene graanpakhuizen zjjn tot hospita
len ingericht, daar de gasthuizen overvol
zpu.
Niet alleen uit Frankrijk, Duitschland en Zwit
serland komen de ergerlijkste berichten tot ons
omtrent de afschuwljjke daden door de wereldlijke
ziekenverplegers en verpleegsters bedreven, ook uit
Italië, waar de Lief ie usters uit de hospitalen
werden verjaagd, vernemen we droevige mede-
deelingen omtrent het wereldlijk personeel,hetwelk
de Liefdezusters in de ziekeninrichtingen is opge
volgd.
hij eene huiszoeking naar gestolen papieren te
Rome, vond de politie in de woning eener vrouw
toevallig eene partij linnen met het merk van het
St. Jacobs hospitaal. De dievegge bleek te zijn
eene der hooggeroemde wereldljjke ziekenver
pleegsters uit vermeld hospitaal.
Deze diefstal is bjj toeval ontdekt. Men kan
zioh denken hoeveel diefstallen er gepleegd wor
den, die nooit aan het daglicht komen. Mettertjjd
zal het wel blijken hoe verbazend groot ook het
finaneiëele nadeel is, dat aan Staat of gemeente
door de schandelijke verandering van personeel
wordt toegebracht.
Een voorbeeld ter navolging. Den 14
Januari 1892 is te Brussel eene vereeniging opge
richt tot verbetering van de huisvesting en ver
fraaiing der woningen van den werkman.
Het eerste streven zal zjjn, al de gemeen
schappelijke woniDgen voor twee, drie en meer
gezinnen te doen verdwijnen.
Op de tweede plaats zal men trachten den
weikman op zeer voordeelige wijze (zonder het
minste eig enbelang, zonder 5 pet. winst
voor de leden der vereeniging) in het bezit te
stellen van eene eigene woning.
Aan het hoofd der vereeniging Btaat de alom
zoo guns ig bekende StaatsministerWoeste. Mannen
met echt christelijke grondbeginselen staan hem
ter zijde. Godsdienstige en zedelijke, beuevens
geldelijke middelen zullen gebezigd worden, om
dit onder alle opzichten zoo wenscheljjk doel te
bereiken.
Eindelijk heeft men dan begrepen, dat er iets
nuttigers is dan kostbare gebouwen, schoone par
ken, squares, eerepoorten, fonteinen, monumenten
op te richten en tot stand te brengen uit de
middelen, waartoe ook de geringe man het zijne
bjjdraagt. De ware philanthiopen zorgen in de
eerste plaats voor den geringen man. Hjj moet
aan hulseljjkheid worden gewend. In zijne eigene
woning moet hij zijn genot, zijne uitspanning zoe
ken. Daar moet zijn hemel op aarde wezen, in
Gods vrije natuur, en niet langs pleinen met
paleizen omzoomd of in kunstparken, waar hem
bjj elke schrede herinnerd wordt, dat hij tot de
misdeelden, tot de verstootelingen der fortuin
behoort. Hoe meer een mensch zich tusschen
pracht en weelde beweegt, hoe ongelukkiger hij
zich gevoelt; en, hoe meer het zingenot in hem
wordt opgewekt, hoe meer hjj naar uithuizigheid
verlangt. En uithuizigheid is de greote vjjandin
van spaarzaamheid, vljjt, nijverheid en welvaart.
Wie in plaats van honderdduizenden, millioenen
aan monumenten en verfraaiingen te besteden,
deze aanwendde om de achterbuurten, de slopjes
en nauwe steegjes te doen verdwjjnen, waar gebrek
is aan lucht, licht en ruimte, zal zieh eene eerezuil
oprichten in de harten van het dankbare nageslacht
niet alleen, maar ook een loon daarvoor ontvangen,
dat door geen goüd kan opgewogen worden.
De Provinciale Staten van Noord-Holland
hebben gekozen tot lid der Eerste Kamer (vacature
Yan Akerlaken).- den Heer A. P r i n s, oud-lid
dier Kamer, met 30 van de 59 geldige stemmen.
Bij het departement van marine is in bewer
king bet plan voor eene wrij willige marine-reserve.
De Minister heeft daartoe, door tusschen komst van
de Commissarissen der Koningin, van de gemeen
tebesturen gevraagd een overzicht van het perso
neel, uitmakende de bemanning der talrjjke
stoomvaartuigen, die als passagiers-, sleep- of
vrachtboot de rivieren en binnenwateren van ons
land bevaren.
De verkiezing van een lid voor de Tweede
Kamer der Staten-Generaal in het hoofdkies
district Alkmaar, iu plaats van den Heer Van
der Kaajf, die als lid der Kamer is afgetreden,
is bepaald op Dinsdag den lsten Maart en de
herstemming, zoo noodig, op Dinsdag 15 Maart.
HAARLEMMERMEER, 19 Febr. In deze
gemeente sterven vele schapen aan leverziekte, een
gevolg van den natten zomer.
Sommige landbouwers bebben uit voorbaat al
hunne schapen vande hand gedaan nit vreea voor
die ziekte.
ROTTERDAM, 8 Febr. In de gisteren gehouden
vergadering van de Rotterdamsche afd. van den
Ned. R. K. Volksbond werden door den President
eenige hartelijke woorden gewijd aan de nage
dachtenis van den onlangs overleden Secretaris
van de Haagsche af deeling, den Heer Kou wen-
hoven.
Daarna werd aan den Weleerw. Pater J. B a e-
k e r s het woord verleend, die eene schoone en
leerrijke rede hield over „het gezag.// De Eerw.
Spreker had groot succes; herhaaldeljjk weid hjj
door luid applaus onderbroken.
De President bracht den Weleerw. Pater B a e-
k e r s een oprecht woord van dank, waarna de
vergadering werd gesloten.
GEMENGDE BERICHTEN.
De Bulgaarsche rooverhoofdman
Lsf'er, die dezer dagen in een ge 'echt met gen
darmes doodgeschoten is, had negentien jaar
lmg met zijne beüde verscheidene districten van
Bulgarije onveilig gemaakt. Hij ging ook wel
alleen op roof uit. Ia spoortreinen en op stoom-
booten maakte hij passagiers door bedwelmende
middelen weerloos en beroofde hen dan. In hotels
logeerde hij onder een valschen naam, beroofde
's nachts de andere gasten en wist altijd intijds
te ontsnappen.
Het hoofd van den dooden roover werd afge
houwen en in verscheidene plaatsen Sara Mussa,
Burgas en elders op een paal of stang tentoon
gesteld.
Eene kunsttentoonstelling van
anoniem ingezonden stukken is dezer dagen te
Kopenhagen geopend. Er zjjn 120 schilderij/n,
welker inzenders niemand kent en waarover het
publiek zich nu zellstandig, zonder invloed van
den naam des makers, een oordeel kan vormen
Zulke tentoonstellingen, welke men ook al
eens in Zweden heeft gehouden, hebben vooral
voor jonge kunstenaars, die nog schroomvallig
zijn om bnnne werken in het openbaar ta ver-
toonen, veel voor.
Eene gewaagde e x p e d it i e w o r d t
op het touw gezet door luitenant Vargei, eau
Oostenrijkech officier. Hij wil de 15 Ooatenrjj-
(Y. W.)
