NIEUWE
to. 1798
Zondag 14 Februari 1892
17de Jaarg&ng.
Kwalen des tijds.
BUITE N L A N1).
Wat eene moeder lijden kan.
IIUKI.i;ilS!!!
ABONNEMENTS PBIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUEEAÜ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA KOET AGITATE.
In den laatsten tijd hoort men zooveel
gevallen van zelfmoord, bedriegerjjeu en
bedrieglijke bankbreuken, dat men haast zou
beginnen te gelooven, dat de «geldwereld»
van onze dagen slechts bestaat uit op
lichters en bankroetiers.
Elk feit, elke gebeurtenis heeft hare oor
zaak en de gronden voor deze toestanden
en gebeurtenissen zijn niet ver te zoeken,
t Is de alom heersehende zucht naar genot,
de verregaande verkwisting, die in schier
alle standen en klassen der menscbeljjke
maatschappij is doorgedrongen.
Als men verneemt tioe sommige bankiers
te Berljjo, Parjjs, Londen en andere groote
steden, met het geld omgaan, dat hun door
anderen werd toevertrouwd, dan staat men
verbaasd over de gewetenloosheid en bruta
liteit dier schelmachtige speculanten. Eene
hemeltergende verkwisting,eene aan waanzin
grenzende geldverspilling maakt ten slotte de
grootste kassen en beurzen ledig en wan
neer dan alles verloren is, dan volgt de
«Krach.» Worden vervolgens die schurken
met de gevangenis bedreigd, dan grypen zij
naar de revolver en maken door zelfmoord een
einde aan hun rampzalig leven. Duizenden
en. du'zen<*eu wc*rden door deze eerlooze
geldmannen van hunne spaarpenningen, van
unne teerpenningen voor den ouden dag
beroofd en schandelik bedrogen.
•brasserp en genotzucht speelden in de
u l" 6,n zelfm°orden van den laatsten
»B<i, de hoofdrol. Men staat verwonderd als
men hoort op welk een vorsteljjken voet
zg leefden, die het geld van anderen ge
bruikten om er als grand seigneur van te
genieten. Maar die ondeugden komen niet
alleen in die kringen voor, waar men met
beide handen in het geld kan woeleij, ook
in den meer bescheiden burgerstand zjjn deze
hoogst bedenkelijke verschgnselön waar te
uemeu. Men begint in 't klein, om in 't
groot te eindigen. Onlangs hoorde men,
a. e Dortmund, in Weatfalen, eene ware
epidemie was uitgebroken onder de jonge
an oorbedienden, die zich met kleinere of
grootere sommen uit de voeten maakten. De
eene volgde het voorbeeld van den andere
T "verliep er haast geen dag of men
stalij6 VaÖ hoogst onteereade dief-
schen o geWa^aU' komt het> dat men-
dom t
liggen als t ware in het bloed
voeding Waar zulkedeugden v^n den moe
derschoot of in het hart zetelen, waar de
ouders zei ven eerlijk en braaf door het leven
gegaan zjjn, daar wortelt dezelfde gezindheid
FEUILLETON.
8) (Vervolg).
Op zekeren avond keerde mjjn man zeer laat
naar huis terug. Ik vermoedde iets kwaads en
wachtte op hem totdat de kerkklok middernacht
sloeg.
Toen kwam hij. Het trof mjj, dat zjjn groet
afgetrokken en koel was, en dat hij zooveel
^ogeljjk vermeed mjj aan te zien, alsof hij zich
schaamde.
"Karei, waar zijt gij zoo larg geweest?// vroeg ik.
"Bij Mijnheer Brunton."
//Waarom bleeft gij zoo lang, maaktet gj| mnziek?//
"Neen," aniwoordde hij zich afwendende, „wij
speelden een partijtje kaart."
de koude vreeswekkende angst, die mij toen
overviel, deed het bloed van mijn gelaat ver
dwenen en joeg het wild om mjjn hart, de/d de
Warme adem op a —«»•"-
mij op den grond
net - 7
Warme adem op mijne lippen versteven, en wierp
ad; het vreeselijke, huivenngwek-
vuurgevoel, dat mjj overviel en mij in eene
enkele minuut en met een blik de duistere toe
komst deed overzien, maakte, dat ik in een oogen-
blik een geheel leven doorleefde.
ook in het gemoed van den zoon en hij zal,
als er geeue buitengewone iuvloeden op bem
werken, ook zelf eerlijk en rechtsckapeu zijn
levensweg vervolgen en^niet gemakkelijk
door de verleiding bezwyken. 't Ia de op
voeding enbet goede voorbeeld, die krach
tig werken op de vorming en de ontwik-
keliog van den mensch.
Maarde gelegenheid maakt den dief.
Velen zjja lang eerlijk en braaf geweest;
het heeft hem met aan eene goede opvoe
ding, ook niet aan goede voorbeelden hun
ner brave ouders ontbroken en toch zijn
deze zonen aan de verzoeking en verleiding
ten offer gevallen. Wanneer reeds in het
ouderlijke huis het zedeljjke fundament ont
breekt, dan is de moreels steun veel zwak
ker en zij vallen reeds bjj den eersten aan
slag. Is de eerste stap gedaan, dan zullen
zjj niet stil staan, doch voorthollen, dieper
zinken, tot zij eindelijk in den arm der straf
fende gerechtigheid vallen.
't Is juist de rampzalige zucht naar genot
en vermaak, die het karakter en de eer der
jeugd bederft. De jongelieden, die nauwelijks
aan de school ontwassen zijn, verlaugen volle
vrijheid en bootsen in ahes de ouderen na.
Zjj bezoeken schouwburgen en andere erger
lijke plaatsen van genot en ontspanning, ma
ken verteringen, welke boven hunne krach
ten zjjn en is het geld, t welk hen ter be
schikking staat niet toereikend, dan wordt,
als de gelegenheid zich daartoe aanbiedt, de
hand naar het geld van anderen uitgestoken.
De omgang met lichtzinnige vrienden vooral
is het, die zoo vele jonge heden ia het on
geluk stort en tot spitsboeven maakt.
Ook de weelde in de kleeding draagt bjj
tot den ondergang van veleo. Da luxe over
schrijdt vrij algemeen de maat van het ge
oorloofde. 't Ia inderdaad achaude als men
de toiletten ziet, zoowel vau jonge als ou
dere lieden, toiletten die in zoo scherpe te
genstelling zija met de omstan
digheden. Men kan in ouze dagen den knecht
niet van den meester onderscheiden. De
pracht in kleeding, in uiterlijk vertoon heeft
zulk eene verhouding aangenomen, dat men
met rechtmatige angst de toekomst verbeidt.
Met de voorvaderlijke eenvoud is het gedaan;
iedereen wil heer of dame zyu, althaas in
scbiju en om aan dezen hartstocht voldoe
ning te geven, worden geene kosten ge
spaard. Komt men met de ter beschikking
staande middelen niet toe, dan wordt zoo vaak
de hand uitgestoken naar het geld van an
deren en de tot dusver eerlijke jonge man
wordt een dief omdat hjj zyu hartstocht
niet heeft willen breidelen, omdat bjj toe
gegeven heeft aan zijn zucht naar pracht
en weelde.
Luxe, weelde, vermaken en genot zyu de
oorzaken dus waardoor zoo velen ten val
komen, waardoor zooveel diefstallen geschie
den,oie op waarlyke ontzettende wjjze vooral
in den koopmansstand hebben toegenomen.
Toen ik mijne krachten terugkreeg, ging ik
naar hem toe en legde mjjne handen op zijn
arm.
Ik zag hem aan en zeide, „Earel," maar hjj ging
schielijk weg en zeide;
//Maak geene opschudding Anna, een man kan
toch waarlijk wel eene kaart aanraken zonder eene
emotie als deze te, veroorzaken."
//Dit waren zjjn eerste harde woorden, daarom
herinner ik ze mö 200 &0®1Z1®- aaa werd
de schaduw over ons gelukkig huis al grooter en
duisterder. Ik kau niet stap voor stap de dwalingen
vertellen waarin mijn echtgenoot verviel; het werd
al erger en erger. In den beginne bracht hij slechts
de avonden in het spel door; later, soms den
geheelen nacht, en soms den geheelen dag er bjji
Hij verloor zwaar. Er scheen een vloek op
hem te liggen, want hjj raakte nooit eene kaart
aan of hjj verloor. En toch is die hartstocht zoo
onverzadigbaar, dat, hoe meer hjj verloor, hoe
meer hjj speelde. Het was a.sof hij geen rast
had wanneer hjj niet aan de speeltafel zat.
De groote slag kwam eindelijk, ons huis
werd verkocht. Ik ontdeed mjjn van al mjjne
jnweelen op enkele ns, die mjjn vader mjj ge
geven had; paarden, r^tuig, zilverwerk alles
werd verkocht.
De schulden van mijn echtgenoot werden be
taald, en toen verlieten wjj de stad en kwamen
COURANT.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden niterlyk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers; KÜFPER8 U LAUREY.
Trouw en eerlijkheid zyu zoodanig in mis
krediet gekomen, dat men ze als zeer bi-
zondere en buitengewone deugden prijst or-
schoon zij toch als zeer natuurlyke en ge-
wouehoedanigheden moesten beschouwd wor
den.
In dezen alles behalve gunstigen toestand
waarin de wereld verkeert, zou veel veran
derd en verbeterd kunnen worden, als de
ouders zich meer bekommerden om hunne
zonen of dochters, die in dienst van anderen
zijn. Als ouders, meesters, principalen, chefs
en andere overheden zich wat meer lieten
gelegen liggeu aan den levenswandel en het
gedrag hunner kinderen of ondergeschikten
buiten 't, huis, buiten de «zaken» en het doen
en laten der jongelieden meer in het oog
hielden en als er zich bizondere verschijnse
len voordoeD, naar de oorzaak onderzochten,
dan voorzeker zouden kiachten over ontrouw,
oplichtery en oneerlijkheid verstommen en
men zou veel minder hooren van die vree
selijke misdaden van zelfmoord, die in den
laatsten tjjd zoo menigvuldig, in de centra's
der beschaving nog wel, zijn voorgekomen.
Uit Rome wordt de vorming gemeld van
een grooten pelgrimstocht van Engelsche
Katholieken, die tegen het einde van dit
jaar zal gehouden worden.
Linnen weinige dagen zal men de eerste
hand leggen aan de werkzaamheden tot den
bouw van het internationaal college der Be
nedictijnen, dat op kosten dier Orde op den
Aventynschen heuvel zal opgetrokken wor
den.
De Duitsche Rijksleening van 160
millioen Mark blykt viermaal, de Pruisische
van 180 millioen bijkans driemaal voltee-
keud te wezen.
Toen de voorzitter van den Rijksdag
Woensdag aankondigde, dat voor de zitting
van Donderdag aan de orde werd gesteld
het voorstel der centrumpartij tot weder-
toelating der Jezuïeten, heeft Graaf Balie-
strem, als woordvoerder vau het Centrum,
het volgende medegedeeld.
Ingevolge een eenstemmig genomen be
sluit zijner politieke vrienden moest hij den
voorzitter verzoeken, dat punt van de agenda
voor morgen af te voeren. De centrumparty
staat, gelijk van zelf spreekt, steeds onver
anderd op den grondslag van haar voorstel.
De verklaring van den Pruisi9ehen Minis
ter-President in het Pruisische Huis vau
Afgevaardigden op 29 Januari 11., waaruit
tot haar leedwezen is gebleken dat de Prui
sische Regeering er tegen is en er alzoo thans
geen vooruitzicht op gunstig gevolg bestaat,
zou op zich zelf dan ook voor de centrum
partij geene reden zijn geweest om op dit
ooge'nblik vau de behandeling der zaak af
te "zien. Wanneer sy dit nochtans doet, doet
zij het omdat er, tydeus dezen staat van
wij te Londen, waar mijn man op een der han-
delshuizen eene betrekking kreeg als boekhouder.
Het was eene groote verandering voor hem, die
zoo geheel anders had geleefd om nu te moeten
werken; het was ook eene verandering voor mjj
die als eenig Hud en erfgename was opgebracht.
Toch gevoelde ik mjj gelukkiger dan ik langen tjjd
was geweest; want mijn echtgenoot was wasrljjk
verschrikt en getrofien door het onheil, dat hij
hnd aangericht. Hij beloofde plechtig nooit meer
eene kaart te zullen aanraken. Van het groote
vermogen, dat mjjn vader mij nagelaten had, bleef
niets meer over dan eene kleine som, die op mjjn
naam was vastgezet en die ik nog niet bad aan
geraakt. Ik wist ook, dat mjjn moeders weduwen-
geld voor mij zou zijn, zoodat ik gedurende eenigen
tjjd niet bang was voor armoede. Er kwam eene
betrekkelijke kalmte; en toen gaf God mij den
grootsten zegen in mjjn leven mjjne lieve kleine
Marie. Ik vergat bjjna mjjne vroegere smarten,
als ik mjjn kindje in mijne armen drukte. Ach,
het ware beter voor haar geweest, indien zq toen
gestorven ware; maar neen, God wilde haar ook
een bitteren teug laten proeven uit den beker,
die tot overvloeiens toe aan de lippen van hare
moeder werd gehouden.
Mjjn man vergoodde haar bjjna en niets kon
zjjne wroeging evenaren,wanneer hjj aan de weelde
zaken, naar aanleiding van het Pruisische
schoolwet-ontwerp eene hooggaande, of
schoon naar de overtuigiog der centrum
partij ongerechtvaardigde agitatie heerscht.
De party moest verwachten, dat van de
beraadslaging over haar voorstel gebruik
zou worden gemaakt om den thans bestaan-
den strijd nog te verscherpen, en dus meent
zij het vaderland een dienst te bewyzen met
daattoe geene gelegenheid te geven. Zjj ver
trouwt, dat de wet betreffende de Jezuïeten
orde te eeniger tyd zal worden afgeschaft,
en zij blijft zich dus voorbehouden, op zoo
danig tijdstip als zij daartoe geschikt zal
achten het noodige te doen om haar voor
stel in behandeling te zien brengen.
De voorzitter verklaarde, aan den uitge
sproken wensch gevolg te geveD.
Voor de te Leipzig bestaande vereeniging
Nederland was het een ware feestavond, toen
de leden in hunne bijeenkomst van jl. Zater
dag in hun midden zagen eenigeofficieren
van het Nederlaodsche en Nederlandsch
Oost-Indische leger, waaronder leden der
Commissie, die tot een bezoek aan de tentoon
stelling van hötRoodeJLruis aldaar eenige da
gen vertoefden. Is het voor de Nederlanders
te Leipzig steeds een groot genoegen, laud-
genooten in hunne bjjeenkomsten te ontvan
gen, te meer was dit iu de gegeven omstan
digheden het geval. Er heerschte eene alge-
meene geestdrift en de warme vaderlandslief
de uitte zich in toespraken,waarbij feestdron
ken werden uitgebracht op onzeKoninginnen,
het vaderland en het leger.
Tegelijkertijd was als gast aanwezig de
Heer Tasn-Arr-He, geboortig uit China, lid
der Nederlaudsche vereeniging Nederland en
Oranje te Berlijn, die door zijne rede, iu de
Nederlandsche taal gehouden, algemeene
sympathie en luide toejuichingeu verwierf.
Herhaaldelijk klonkeu de Nederlandsche
liederen; kortom het was eene feestelijke bjj-
eenkorast, die ieder lang zal gedenken, een
samenzijn vol echt Nederlandschen zin.
De Commissie uit de Pruisische Kamer,
tot voorbereiding der behandeling van de
schoolwet, zette eergisteren hare beraadsla
gingen voort.
By de regeling van het aantal onderwijzers,
werd een voorstel Brüel-Ennecerus tot
strekking hebbende het aantal onderwyzers,
in gemeenten met eene bevolking boven de
10.000 zielen, voor scholen uit meerdere
klassen bestaande, vast te stellen op een voor
elke 60 leerlingen, terwijl in het Regeerings-
voors.el bepaald is dat op elke 70 leerlingen
een onderwijzer moet aangesteld worden
verworpen met alle stemmen behalve 7, door
de oationaal-liberalen en vrijzinnigen uitge
bracht.
De Minister van Eeredienst had het voor
stel om finauciëele redenen bestredeo.
De artikelen 2, 3 tn 4 werden volgens de
redactie der Regeering goedgekeurd.
Baron Von Puttkamer, Regeeringspre-
dacht, die hjj had verspeeld.
Mjjne kalmte en gelukzaligheid duurde echter
niet lang. Voor dat Marie nog zes maanden oud
was, verviel hij weer in zijne oude gewoonte. Ik
beproefde alles om hem te redden,Zuster; gebeden,
tranen, glimlachjes, toespraken en vermaningen;
alles was tevergeefs. Ik had even goed kunnen
trachten het stroomen van eene rivier of het
klotsen der golven tegen te houden. Er kwam
nog een zwaar verlies, en het overblijfsel van mjjn
vermogen ging er mede weg. En toen, o! toen
kwam dat, Zuster, wat ik voor immer voor u
en voor allen had willen verbergen, maar ik moet
het verhalen. Mijn arme en ongelukkige man,
zonder geld en zonder vrienden zijnde, bedroog
zijne patroons voor eene groote som gelds. Eenige
dagen gingen voorbjj, zonder dat ik het wiet, en
toen werd hij aangehouden. O, wat een schande,
ellende en angst in die dagen. Mjjne moeder
kwam ons te hulp. Zjj verkocht de weinige ju-
weelen, die ik overgehouden had, mjjne kleederen,
mjja linnengoed, mijne boeken, mjjae muziek,
mijn huisraad, alles wat ik bezat. Ik maakte mjj n
huis ledig, en verliet zjjne kale wanden.
Wordt vervolgd.)
