NIEUWE
it u it e Vla o.
Zondag 28 Februari 1892.
Het leger en de handhaving
van het recht.
1804
17de Jairgug.
ABONNEMENTSPRIJS
Wat eene moeder lijden kan.
PRIJS DER ADYERTENTIEN.
AARlMSfRICOlIRAÏT.
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BÏÏBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
Nimmer is de rechtsverkrachting zoo groot
geweest als in ooze dagen. De dievery op
groote schaal is niet minder in zwang, dan
het stelen in het klein.
De oorzaak van dit treurig verschijnsel
zal wel te zoeken zjjn in het verloren gaan
van het gevoel voor recht.
Het ligt ongetwijfeld in den bedorven
aard der meuschen om door de begeerte naar
eens anders goed te worden aangetast. Dat
echter zoo velen voor de bekoring bezwjj-
ken en zoo weinigen aan het lokaas weer-
rtand bieden, zal grootendeels te wijten zijn
aan de slechte voorbeelden, welke zy rond
om zich heen zieu.
Van het tijdperk der zoogenaamde her
vorming af heeft het aan voorbeelden van
onrechtvaardige inbezitneming niet ontbro
ken. De goedereD van kerken, van welda
digheidsinstellingen, kloosters, parochiën en
armen uara de sterkere zonder omslag in
bezit. Wat beeft Italië al niet wederrech
telijk aan kerkelijke goederen, bibliotheken,
kunststukken en andere zaken in bezit ge
nomen! En Europa zag het ljjdeljjk aau en
bemoadigde daardoor zgdeliugs andere roof-
zuchtigen om hetzelfde te doen. Is dit ver
blinding, ia hst kwade wil? Wie zal het
zeggen? Maar zeker is het: de mensch wordt
gestraft in hetgeeu hjj zelf heeft misdaan.
De angst slaat de geldmannen"tegenwoor
dig wel eens om het hart; docb zg steunen
eu vertrouwen op een goed gedrild en ge-^
disciplineerd leger. Dit toch achten zg het
sterkste bolwerk tegen de drommen sociaal
democraten, nihilisten en andere vijanden
der orde, welke zich overal vormen en van
zich doen spreken. Legers echter zouden een
jjzeren dam kunuen zjjn onder deze éene
voorwaarde: men moet er op kannen ver
trouwen.
En wanneer bieden zg dezen waarborg aan?
Wanneer zij zelveu een diep gediep gewor
teld rechtsgevoel in zich omdragen en door
den bedorven volksgeest niet zjjn besmet.
Dezen waarborg nu bieden de legers van
onzen tjjd vooral niet aan. Zjj worden te
veel bekoord door de sirenenzangen der
sociaal-democraten en door de mannen van
audere onzalige geuootachappeo. Eu hebben
de verkeerde begrippen eenmaal iu het hart
van het volk zoo diep wortel geschoten, dat
het rjjp is voor eeue omwenteling, dan is de
voorliefde der krijgslieden ook voor degeneD,
waaruit zg zjjn voortgekomen. Op deze
wjjze wordt dan het leger tegen eene re-
volutionnaire beweging een onbruikbaar wa
pen, ja, veeleer 6en waP8fl iQ de handen der
omwenteling zelve.
FEUILLETON
14) Vervolg
Ouder hen w«s ook haar Engelbewaarder, dien
God haar bjj de geboorte had gegeven, die bjj
haar was aan de doopvont en aan het altaar.
Hij stond bij haar met het boek van haar leven
in de hand, en bad zooals slechts een Bescherm
engel kan bidden, en die zich gereed maakt om
hare zatk te bepleiteo voor den Oppersten Rechter.
De oogen van het geloof kunnen in eene sterf
kamer veel zien veel waarvoor het hart van
vreugde en ontzng trilt.
Terwjjl dit groote, geestelijke drama plaat»
vond, knielde ik, half er vaa bewust neder, toen
ik plotseling een hard geraas aan de buitendeur
hoorde. Ik stond schielijk op. Er glinsterde een
klein vonkje in de sLeg, maar ander licht was
er niet. Ik stak de lamp aan, maar terwijl ik er
nog mee bezig was, werd de deur geop°nd en
een groot manspersoon trad binnen. In het eerst
merkte hij mij niet op, maar trad op het vuur
toe en een stoel bij schuivende ging hij zitten.
Anna, die in een dier ruatige bezwjjmiugen lag,
die dikwijls den dood voorafgaan, had zjjn bin
nenkomen niet gezien of gehoord. Ik kwam naar
voren to en zette de lamp neder; toen zag hij
op; hg bemerkte mjj en stond half van zijn stoel
op. Hoe laag, hoe diep gevallen, hoe onteard
Geljjk het volk is, zoo zal ook het leger
zijn. Is het volk zedeljjb goed, dan zal ook
het leger zedelijk goed zjju. Heerscht eeu
geest van verzet onder het volk, heeft het
geen eerbied voor de overheid en voor den
eigendom vau anderen, dan zal er onder de
soldaten een geest van verzet, geen eerbied
voor de gestelde macht en evenmin eer
bied voor de eigendommen van anderen te
vinden zjjn.
De legers van Europa waren vroeger voor
beelden vau krggatucht, toewijding en trouw.
En thans? Bjj de meeste omwentelingen
maken zjj gemeenf zaak met het volk. Een
handwenk is voldoende, om de soldaten over
te halen de geweerkolven in de hoogte te
steken. Sedert 1848 hebben wg deze waar-
beid vaak bevestigd gezien, in Frankrjjk,
in Spanje, in Duitschland, ook in Brazilië en
andere landen aan genezjjde van den Oceaan.
Geen treuriger voorbeeld echter dan het Bi-
densche leger in die dagen. De soldaten kwa
men in een volkomen opstand, de Groother
tog moest in den nacht de vlucht nemen,
sommige hoofdofficieren schoten zich uit
wanhoop dood.
Dat waren de vruchten van het moderne
liberalisme, dat in de Kerk, in de School
en den Staat was iügevoerd. De jeugd was
voor het verzet rjjp geworden; het leger
dus vanzelf.
In Italië was het liberalisme met de Loge
en de Joden jarenlang bezig, om het volk
te bewerken en eene omwenteling er onder
voor te bereiden,
Toen de geheime genootschappen, de sa
menzweerders en opetobers in samenwerking
met de pers van het binnen- en buitenland
de menigte geschikt achtten voor het oproer,
en dit losbarstte, kan men tevens waarne
men, welke uitwerking hun arbeid op het
leger had gehad. Bjjna alle militairen wer
den aan hun Vorst en Vaandel ontrouw.
Meineedige Admiraals en Generaals waren
er in grooten getale. Koning Humbert kau
betzelfde ondervinden op het oogenblib, dat
hg eenmaal een beroep op het leger tegen
het oproer zal doen.
Geene legere beschermen den eigendom,
wanneer het rechtsgevoel iu het volk is uit
gedoofd. Geen leger beschermt eene consti
tutie, wanneer het volk geen eerbied meer
heeft voor de constitutie.
Allen, die kwade praktgken uitoefenen
en slechte lessen in dit opzicht geven, wer
ken de vjjauden van recht en orde verba
zend in de baud.
Maandag heeft de Belgische Minister van
Binnenlandscbe Zaken de Afgevaardigden
ontvaDgen van een aantal Waalsche lite-
ea" man ook zija moge, joch heeft hij gewoonlijk
een werktuiglijken eerbied voor het geestelijk
gewaad; hij mompelde iets, maar door eene plot
selinge vrees bevangen, zag hjj rondom zich en
riep hij uit:
„Wat is hier te doen, &mter, en waarom zjjt
gij hier?//
Ik antwoordde hem, bedaard, dat zjjne vrouw
zeer ziek was. Arme man! zjjn hart was nog niet
geheel eo al verstokt, want er kwam eene vreese-
ljjke verandering op zijn gelaat;zjjne lippen werden
doodeljjk wit.
"Ziek, is zij gewond heb ik..."
"Neen," zeide ik, ik versta u. Door Gods
goedertierenheid hebt gij uwe vrouw niet gedood
door den harden slag» die ha,r zoo wreed op
den grond wierp. Harde arbeid, koude, honger
en ellende hebben haar gedood." Zijne oogen
waren vol angst op mij gevestigd, maar ik ver
volgde: //Vree." niet. niemand weet iets, behalve
uwe vrouw; maar ik moet u zeggen, dat zij slechts
weinige uren te leven heeft."
Hjj stond op en waggelde eerder dan hjj liep
door de kamer. Hij was vreeselijk om aan te zieD;
zijn gelaat was doodsbleek, terwijl zijne oogen in
wilden gloed fonkelden. Ik trachtte hem tegen te
houden.
„Neen Leyton, ga nu niet zoo bjj haar, wacht
totdat gjj wat rustiger zjjt geworden."
//Laat mjj haar zien, Zuster; ik zal zoo stil als
een kind zjjn.// En doorieene uiterste inspanning
stond hjj werkeljjk rustig en stil.
raire Vereenigingen die er op kwamen aan
dringen, dat de Waalsche letteren even goed
als de Frausche eu Vlaamsche door de Re
geering erkend en met toelagen ondersteund
zoudeu worden. De Minister ontving hen
met bizonuere bljjken van de welwillendste
belangstelling.
De Duitsche Keizer heeft jl. Dinsdag
bij het feestmaal van den Provincialen Bran-
denburgscheu Landdag, eeue hoogst merk
waardige redevoering gehou.len over den
politieken toestand. Na er op gewezen te
hebben, dat h6t hem met dankbaarheid ver
vult, te zieD, dat zijn streven voor het wel
zijn des Volks erkenning vindt, onderwierp
hg de taktiek, vau sommige liedeo, die tot
eene vaste gewoonte sckjjuan te hebben aan
genomen alles wat van Regeeringswege ge
schiedt te bedillen, bd onder de nietigste
voorwendselen aan te vallen,aan eene strenge
berisping.
Hierdoor, betoogde Z. M., ontstaat bij
menigeen het denkbeeld, «dat het land slecht
geregeerd wordt en dat het een ongeluk
is iu Duitschland te moeten leven. Het ware
beter dat deze onruststokers bet Duitsche
stof van hunue voetzolen schudden en ons
in onzen ellendigen en beklagenswaardigen
toestand achterlieten.» De Keizer vermaande
vervolgens tot ernstig nadenken en tot het
vertrouwen op God en op den eerljjken en
zorgzamen arbeid vau den erfljjken Monarch.
Deze redevoering wordt door onderschei
dene bladen scherp gecritiseerd. De Vossi-
sche Zeitung zegt: «Misnoegd in het Duit
sche Ryk zgu onder den nieuwen koers reeds
zoo vele partgen en burgers, dat, gingen
deze allen net land uit, slechts de kleinste
helft over zou blijven en Duitschland af zou
moeten dalen tot eene mogendheid van den
derden rang.» Het Berliner Tageblatt be
cijfert, ironisch, uit de verkiezings-statis-
tiekec, dat als alle kiezers, met vrouw en
kinderen, emigreeren wilden,die in de laatste
jaren tegen de Regeeriüg gestemd hebben,
ongeveer 26 millioeu inwoners Duitschland
zonden moeten verlaten.
De conservatieve Reichabote zegt geheel
in te stemmau met de door den Keizer ge
houden redevoering, en wel omdat, naar het
oordeel van dat blad, een krachtig, zelf
bewust, sociaal koningschap, in tegenstel
ling met het kapitalistische parlementarisme,
nog den eenigen dam vormt tegen de revo
lutie.
Woensdag-middag te 1 uur kwam er
te Berljjn een stoet van ongeveer 2000
werkloozen langs de straat Unter den Linden
onder het zingen der werklieden-Marseillaise.
Eer zg het keizarljjk paleis hadden bereikt
kwam er eene sterke politiemacht oprukken
en dreef hen uiteen. Ruim 70 werden er
gevangen genomen.
Ik ging in hare kamer en trok het gordjja weg.
Daar lag zjj, even vreedzaam en schoon ah hare
kleine Marie eenige jaren te voren had gelegen.
Hjj knielde naast haar neder en verborg zijn ge
laat in de handen. Zjj zag met een verwonderden
en kinöerljjken blik rond.
//Lieve Anna, wees niet bevreesd//, zeide ik,
//uw man is hier*" Zjj zag er Diet verschrikt uit,
zooals ik had gevreesd. Een blos kwam op haar
gelaat en een helder sterk licht glinsterde in hare
oogen. Zij strekte hare armen uit, en in een oogen-
blik lag haar ongelukkige, berouwvolle echtgenoot
snikkend aan baar hart. Telkens als ik er aan
denk ook nu nog komen de tranen mij
iD de oogen.
Voor hjj sprak, haalde hjj den kleinen ring
te voorschjju en stak hem aan haar vinger, met
den deeruiswaardigen uitroep:
//Ik kon hem niet verkoopen, Anna, het was
alsof hij mij de handen brandde! God vergeve het
mij, dat ik hem u ontnam."
Zij glimlachte en gaf mij een teeken om hesn te
gaaa. Ik ging en liet hen te zamen. Ik knielde
en bad, dat hare hoop mocht verwezenljjkt worden,
en dat, wanne-r zij no ar den Hemel ging, zjj
het berouw van haar echtgenoot als de meest
kostbare offerande aan Onzen Lieven Heer mocht
kunnen aanbieden.
Ik hoorde hare stem; helder en sterk, met
dien rampzaligen man pleiten .evenals deBescherm-
engelen pleiten. Die woorden moeten alvermogend
zjjn geweest, want hoewel zjj slechts weinige
Deze volksoploopen hebben zich helaas
Donderdag-avond in ergerlijke mate her
haald. Herhaaldelijk kwamen er kleine troe
pen betoogers, die intnsscheu gauw aiteen
werden gedreven.In het noorden,maar vooral
in het oosten vau de stad, kwamen beden
kelijke ongeregeldheden voor; in herberg-
lokalen en aan verscheidene winkels werd
schade aangericht, brood werd nit bakke
rgen op de straat gesmeten, en o.a. werd
eea 5 pfenning-bazaar geplunderd. In de
Weissenburger-, de Köpniker- en de Andreas-
straten ging het 't ergst toe. De geheele
politiemacht is op de been geroepen; deze
heeft de rust hersteld, na met de blanke
sabel er op los te zijn gegaan. Een groot
aantal personen zgn daarbij gekwetst, en
talrjjk zgn de in hechtenis genomenen.
De verdere huiszoekingen, die te Pa
rijs en in de voorsteden bij anarchisten ge
daan zgu tot opsporing van de nog ontbre
kende dynamietbommen, die le Soisysous-
Etiole zijn gestolen, zijn, naar gemeld wordt,
vruchteloos geweest. Er ontbreken nog meer
dan 200.
Aan de Prefectuur van politie houdt men
zich overtuigd, dat een aantal dier bommen
naar het buitenland zgn gebracht om den
eersten Meidag het vernielingswerk te ver
richten, onder anderen naar Spanje, om de
voltrekking van het doodvonnis aan vier
der anarchisten te Xeres te wreken.
Dinsdag-namiddag scheen het Ministe-
rie-Rouvier gereed in opportnnistischen zin.
Doch de radicaleu trokken zich daaruit te
rug op raad vau den Heer Floqnet. De Heer
Da Freycinet, het eenig overgeblevene radi
cale lid, trok zich daarop insgeljjks terug,
om niet alleen te staan tegenover den in
vloed van den Heer Constans. Tengevolge
daarvan is de geheele combinatie uiteenge
vallen.
De Heer Ronvier heeft ten slotte gewei
gerd een Ministerie samen te stellen. De
President heeft daarna den Heer Bourgeois
ontboden.
Jl. Woensdag is voor de rechtbank
de zaak behandeld van Laur tegen den Mi
nister Constans. Zooals men weet, had Laar
den Minister gedagvaard wegens de hem in
de Kamer op 19 Januari toegediende oor
vegen, maar aan den Senaat, waarvan Con
stans lid is, had hg geen verlof ter vervol
ging gevraagd. Het openbaar ministerie con
cludeerde mitsdien tot nietigverklaring der
dagvaarding. De Heer Andrieux, advocaat
vau Laur, pleitte dat hier het geval van
«flagrant délit» plaats gehad heeft, zoodat
het verlof van den Senaat niet noodig was.
Het openbaar ministerie noemde het beroep
op een «flagrant délit» een zich verschan
sen achter eene exceptie. E9n «flagrant
délit» met eene dagvaarding eene maand
waren, hoorde ik hem na eenige minuten als een
klein kind snikken; toen bemoedigde zjj hem.
Er was een oogenblik stilte, daarna sprak hjj
luid: „Ik zweer het, ik zweer het, hoor mjj,
mjju God! Daarna eeu hartstochtelijke kreet van:
„Anna, verlaat mjj niet. God, ootferm U mijner!
zjj is dood.// Wat er in dat half nur voorviel
weten alleen God en zjjne Engelen; het was een
geheim, dat tusschen de doode vrouw en den
levenden man bleef. Ik weet alleen, dat hjj on
verschillig in misdaad en ondeugd verzonken,
met een hart vol zonde en hartstocht hare kamer
was binnengetreden en dat, toen hjj deze verliet,
de Engelen zich over hem verheugd hadden, zooals
zjj het doen over iemand, die berouw heeft; het
verstokte bart was verzacht; Gods genade had
het geraakt; de oogen, die zoolang droog waren
geweest, stortten tranen van het innigste berouw,
de lippen, die zich slechts openden om vloeken
verwenschingen, lage en ruwe woorden te uiten,
hadden een gebed om erbarming gesproken, had
den het bleeke gelaat van de stdrvende gekust en
hadden zich op den voet van het kleine kruis
gedrukt, dat zjj in hare handen hield. God had
haar in het sterfuur kracht gegeven om znlke
woorden te spreken zooals Hjj ze slechts in kan
geven, en dat arme zondige hart werd er door
getroffen, en gaf zich over aan de zoete genade
van God, die er in was vervat.
(Slot volgt.}
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
AGITE MA NON AGITATE. Ui t g e v e r s K P P E K 8 L A U E E Y.
