NIEUWE
«sta
Zon%t 13 Ufaart 1892
I7d« UiWS
Onderwijs en opvoeding.
It IIIT K L k V i).
Eene Turksche revolutie.
v.
LMSC
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjut
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BÏÏEE AtT: St. Janstraat Haarlem.
INTTXNTï
AGITE MA NON AGITATE.
ui m in.
PRIJS DER advertentien;
Van 1—6 regels 30 Cents,
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentien worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrgda g-a rond voor 6 uui ingewacht.
Uit g e v e r s K P P E R 8 BAUREY.
II (Slot).
Eeue gewichtige taak en plicht rust op de
ouders om goed tie te zien op de wijze en
de degelijkheid van het ouderwijs, 't welk
zjj aan huuue kinderen doen ge«eo. Slaat
meu er dan ook we! acht op, dat het ge
zond is en nut aanbrengend, ordestichtend,
om eene opvoediug voor te bereiden, zooals
deze voegt voor christelijke kinderen en le
den der Katholieke Kerk? VerlaDgt men,
dat hg, die het onderwgs verstrekt, in het
bezit is, vau hetgeeo als bepaalde voorwaarde
wordt vereischt, namelijk godsdienst, deugd
eo wijsheid, waardoor hg achting en eer
bied bjj zgne lei rlingen kan opwekken? Stelt
men er wel belaug n, dat boven alles het
Onderwijs iu den godsdienst, die noodzakc-
kelgk is voor de opvoeding en het zedelgke
leven der jeugd, onder alle leervakkeu het
voornaamste is en eene waardige behande
ling verdient en gegeven wordt onder lei
ding der Kerk, die de leeraren en bewaak
ster dor godsdienstige waarheden is?
Men begrijpt reeds, dat men in dit op
ticas alleen reeds,iu de godadieustlooze scho
len geen voldoenden waarborg voor de wa
ve en volkomeue opvoeding hebben kan en
dat daardoor het geweten der ouders niet
tan ontlast worden.
Maar, zoo zegt uien: «De opvoeding en
het hedendaags* ne onderwgs moeten zich
loch richten naar den geest des tjjds en vrij
2Ön van vooroordeelen.» Hteft oien de betee-
teais van deze phrase wel goed verstaan,eene
l'brage, die, helaas! maar al te dikwerf op
tippen u«t vau zoovele verbliude ouders
eiJ opvoeder*? Niemand ontkent, dat de kuns-
met oen tgd vooruitgaan en dat de meu-
Htheijjke Wetenschappen door onderv nding
'0 helderheid e volmaaktheid toenemen eo
liet moderniseeren van htt onderwgs, waarop
then wijst, zou ook op geeua hinderpalen
Houten, als het slechts den vorm betrof,
^erkeljjk nut aanbracht en er met toe bjj.
droeg, de christelijke leerstt-lliugen en plich-
t0ü te ondermgaeri. Maar men verstaat iets
gfheel anders ouder het woord moderuisee-
r«n. Onderwgs en opvoeding «vrij van voor-
°Ordeeleu» betcekent in de tegenwoordige
8praakwgze, dat. onderwgs en opvoeding
Zoo ingericht moeten zijn, dat zij «oor elk
huisgezin passen, zonder onderscheid, ka-
fholiek, proiestantsch of joodscb; de opvoe
ding moet zoo ingericht ziju dat «ij de aiter-
Igke oefeningen en verplichtingen van het
Christendom over boord werpt; zij moet de
kinderen zoo vroeg mogeljjk met de vrjj-
heid van het geweten en met de onverschil-
Jigheid iu godsdieustige zaken vertrouwd
maken; zg moet de kinderen er aan gewen
nen zich over het katholieke dogma en de
zedenleer vau den godsdienst heen te zetten,
wanneer sociale omstandigheden, of, geljjk
men z»gt, de beschaving, de hoogte des
tjjiB, dit verlangen; zg moet ten slotte de
meuscbeu gesch.bt maken, lustig te leven,
in de wereld een goed figuur te maken,
FE 1L LET O N.
DE SCHAAKPARTIJ.
De woorden vau Mustapha maken voor den
lezer eene verltlariDg noodzakelijk. De Keizer
beminde het schaakspel hartstochtelijk. In het
begin zijner regeeriug wijt hjj onderscheidene lief
hebbers te vinden, die den moed h.dden om zich
met hem te meten en meu speelde om aanmer
kelijke geldsommen. Hjj bezat het geheim om het
fortuin van het spel, telkens naar zjjne zijde te
doen oveihelltr; als hjj de partij v rloo-, liet hjj
den overwinnaar worgen Diegenen zjjuer gunste
lingen, welke hij iot dn eer van de keizerlijke
schaakpartij toeliet, moesten het rich derhalve
laten welgevallenof om uitgeplunderd ie worden,
of oi» door den strop het leven tg verlieten.
Tusarken deze heide kwaden was geen middenweg,
ienu-nd» 005 111 de klauwen des Keiz rsgeraacte,
was ougelukkig. Het gevolg «an deze handel*jjze
was dat de lust voor het edele schaakspel overging
en er weldra in de gtheele uitgestrektheid van
alsof hier op aarde 's mensebeu doel ea
hoogste bestemming ware? Eo als ook uit
dit moderne ajsteem het godsdienstige ele-
meut nog niet in 't openbaar wordt verwij.
derd, dan wordt het toch zoo karig eu zoo
oppervlakkig vertegenwoordigd, dat het eer
der tot al het andere geschikt is, dan in de
kinderljjbe harten eene volkomene kennis,
eene ware liefde voor den katholieken gods
dienst, waartoe zg bebooren, in te planten
en hen tot esne nauwkeurig0 beoefening en
erkenning brvan te breng00, welke in bun
binnenste diep is geworteld.
Een ander groot euvel aan aeze zooge
naamde «opvoeding zonder vooroordeel* be
staat daarin, dat men den machtig00 invloed
van het voorbeeld in den buiseljjken kriug
geheel en al over 't hoofd ziet «n de kin
deren ia de eerste jaren op hc 1 zinnige
wjjze aan de ergerlgkste verle ding der we
reld prjjs geeft. Neen, h0t 8e®n v°or-
oordeel, maar eene onomstootelg e waar_
heid, die voortdurend door de ondervinding
wordt gestaafd, dat op het j0°gdige hart
de school van het voorbeeld, (ne0| an het
onderricht door het woord kan uitwerken
en maar al te dikwjjls is 't het ergern sne
vende voorbeeld in buis, dat 0000 goede
opvoeding van Herder en onderwgter ver
ijdelt. Neen, het is geen vooroor ee maar
eene dure plicht, ja het kent00^" van ware
ouderliefde, de kioderen voor de gevaren
en valstrikken, waaraan de wereld «oo over
vloedig rjjk is, te bewaren, h0n 0 0 ioe-
den voor slechte taa', vrg00 oiu<?*Q8 'net
anderen, verpestende lectuur, «edebederven le
schouwburgen, voor verkeerde ge/.e sc..,ap.
pen van trouwlooze yriendeii) voor ver
bindingen, die het licht niet kunnen ver
dragen. Veeleer is het eene tree "ge lind.
beid en eene onvergeeflijke dwaas001 »au die
ouders, welke onder het voorwen ise hunne
kinderen bgtijds met de wiss0'TA 'g eden
des levens vertrouwd te mak0° 60 °n van
alles kennis te doen nemen, ft ,wor ea
hartstochten er door ontwikb'' a0j '"de
ren aan zichzelf over te 'at00 0,! 6 '*u ep>
dat zg aan elk ge raar bloot s^jan, waarin
zg meestal doodelijke wonden rggeu en
reddeloos ten val komen.
Gelooft men nog, na al h0 0i dat
onder eene jeugd, die volg01'8 8 0lsel
wordt opgevoed, tucht zal bes aan, ze fbe_
heersching, eerbied voor bet g0'"'g en dat
zg in staat zal zijn zich staande te houden iu
de vele gevaren, in de g,0° vvj et waar
digheden en wisselvalligheden es 0vens?
Gelooft men, dat het bni**eZ'n e''.ti !a*t
dan nog burgers zal verk'üg0U' 10 vroom,
goed gezind, zedeljjk goe^ ea zou..or 60nig
zelfbelang voor het a!g0OieeH we ZHQ ZuHen
ijveren?
Eene opvoeding, die 0,e'1 ,VRn 9 vreeze
Gods diep doordrongen '8> 1S. ee" 8eoouw
zonder fundament, is 000 °IS' We'kop
zand is gebouwd. Zeer t0re0 z a! e^halve
de wjjze in de H. Schrift c .3) dat
het beter ware dat de 00 ö's e hinde-
reu hadden, dan kind0relJ' 16 %eeu goda-
het keizerrjjk niemand meer 'e k'r*(leri was die
schaken kon.
Mehallé wa« niet onbeken Kunstige
biionderheden; de doos we en Sultan
aa>geboden had, behelsde m nscl,a k-
spel. Op dat gezicht werd g en gerim
pelde asrgezicht v«n den vorst eften en zonder
eene minuut verloren te ea S8"". werd het
sobaakbord op d. n gekromden rug van een slaaf
gep'aatst en de stukken °P? c al«oiens
de schaakpartij te beginnen maakte de Sultan deze
aanmerking aan gpeieD, sprak hjj dit i3 8eer
wel; maar als gjj verliest, wat.zal ik dan winnen?
Daar uwe hoogheid my e gunst bewijst
om met mij in het strijdpef 6 rc eo, wil ik alles
op het speUetten be«'t;dozesabelen m^ae
vrijheid. Maar, als ik win. voegde de Ztngaro er
bjj, glimiacher.de en m band.n wryvende.
_K Als gn wint? dan schem ik u 9laaf_
Voor een vrjj menzch! staat de inleg niet
ge!Ü Welaan, dan voeg ik er het fraaiste paard
mijner stallen bjj.
Dit heb ik met noodig; mijne beenen zijn.
dienst hebben en zich om God niet bekom
meren. En dit is ook le regel., die de Apostel
den ouders als de Doodzakeljjkste inprentte,
om hunne verhevene taak ten opzichte van
hunne kinderen te vervullen, ben namelijk
op te voeden in de vreeze des Heeren door
het goede in hen door vorstaudige tucht te
bevestigen en ze van het kwade af te hou
den door zorgvuldige terechtwijzing c-n ver
maning.
De Kölnische Volkzeitung ontsteekt eenig
licht in de duisternis, waarin men door het
dement',door deuReichsanzeiger aand oKrtuz-
zeitung gegeven in verband met de onder
handelingen tusschen de Pruisische Regee
riug en den Hertog van Cumb tlaud, was
gedompeld.
Het blad deelt mede, dat de onderhan
delingen uitsluitend over de teruggave van
het Welfenfonds, als persoonlijk eigendom,
aan het vroegere Hannoversche Koningshuis
geloopeo hebben, en, zooals de Reichsan-
zeigergelijk; reeds gemell werd be
vestigde, de Troonopvolging in Brunswijk
onbesprokeu lietsn.
Volgens de Vossische Zeitung heeft de
Baiersche Minister van Oorlog krachtige
maatregelen voorgeschreven, om het mishan
delen vau soldaten door de onderofficieren
tegren te gaan. Hij heelt gelast, dat alle
officieren, in wier compagoie geva len van
mishandeling voorkomen welke niet ernstig
zullea be traft zjjn, van het ontvangen van
eonige belooning, onderscheiding of tege
moetkoming op welke wgze ook, zullen zijn
uitgesloten,
De Hamburger Naclirichten geeft, als
grond voor de redeneD, waarom Prins Von
Bismarck niet in het Parlement verschjjut,
aan: lu. zijn gez- n Ibeidstoestand; 2i. het
verklaarbare feit, dat hij weinig lust heeit j
het mikpunt te woiden, waarop alle par-
ij n huone aanvallen richten zullen, om zich
zelf van schuld vrij te pleiten.
Het blad voegt er aan toe, dat de oud-
Kanselier niets liever zou begeeren dan het
zien openbaar maken van alle qoitanUëa van
het Welfenfondsook de geheimste. Dein
druk, daardoor iu den lande verwekt, zou,
volgeDS het blad, menigeen ui'erat hinder
lijk wezen, maar den Rijkskanselier in geeuen
deele.
Omtrent de jongste onlusten wordt
nog gemeld, dat de Keizer, op deu eersten
dag der ongeregeldheden, den President vau
het Barlijoer Politiewezen, Barou VonRicht-
hoten, ten pakize outboden beeft en hem
de vraag heeft gesteld, of hg tot handha
ving der orde de hulp der troepen noodig
had. De President antwoordde, dat de po
litie volkomen b3rekeud was voor hare
taak, maar hg veroorloofde zich de op
merking, dat hg Z. M. moest ontraden dien
middag zijn gewonen wandelrit te maken.
De Keizer antwoordde niets, maar toonde
dien middag op de bekende wijze, dat het
ev<;n vlug als die van het beste Arabi che pimd
uwer stallen.
Wat verlangt gij dan?
Een grillig denkbeeld woont sedert lang
in mijn brein, doorluchtig heerl Tot heden hen
ik slechts en arm rondzwervend kind gewees!;
ik heb nooit iels anders gedraien dan het kleed
t ens potsenmakers en de muts met een schelle'je.
Als ik klagen wilde over dit zwervend leven, zou
ik een ondankbare wezenjwant in mjjne eenvoudige
kleederen en op mijne onzekere toohten ben ik
steeds vrooljjk en vrjj geweest. E/enwel wil ik
te uwen g valle van dit bekoorlijke leven afzien;
ik wil uw slaaf worden; mjjne vrooljjkheid op mijne
snakerijen zullen u alleen toebehoortn; ik zal
Indiaansche liederen voor n tingen, en wat meer
is, ik zal niemand dan u alleen meer waarseggen.
In ruil hiervoor vraag ik van u slech's eene zaak:
namelijk, om mij, als ik het spel mocht winnen,
slechts gedurende vjjf minuten uwen rjjken keizer- j
lijken m-n el op do schouder» te hangen en mij
daarmede op dezen prachtiger divan, wasrop gij
door uwe slaven omringd, troont, eveneens te
laten nederzitten; ik wensch slechts gedurende vijf
minuten dien alom gevreesden tulband, waarvan
een erfelgke deugd van zijn geslacht is, zelfs
den schijn van vrees niet te kennen.
Bij de Fransche Kamer zijn sinds
geruimen tjjd eenige voorstellen aanhangig,
om de instelling der advocaten op te heffen,
eu alzoo het beroep van advocaat vrg te
laten. De Commissie, belast met een onder
zoek van het ontwerp, heeft eergisteren
hare eerste bgeenkomst gehouden. Daarnit
is gebleken, dat de groote meerderheid voor
het behoud der instelling is, maar aan de uit
oefening van het beroep eenige correctieve
bepalingen wil verbinden. Zij is voorts ge
neigd om, wat feiteljjk reeds toegelaten
wordt, bjj de wet aan partgen het recht
toe te kennen zelf hare verdediging voor
te dragen.
De Kamer heeft het wetsontwerp be
treffende de verkiesbaarheid van vrouwen
verworpen.
Na eenige opmerkingen van den Mi
nister-President Loubtt, heeft de Kamer het
voorstel-Reinach, tot oprichting van een
Ministerie van Koloniën, piet urgent ver
klaard.
De welbekende Graaf Albert De Mun
is bezig met het vormen van een Ligue de
propagande catholique et sociale, welke zoo
wel politieke als maatscbappelgkevraagstuk-
ken zal behandelen tot verbetering van het
lot van den werkman.
De eigenaars der hoogovens, aldus
bericht men uit Cleveland, beginnen met
het uitdooven der voren. Op 83 ovens zul
len er heden Zaterdag 70 uitgedoofd zjjn,
ten gevolge van het gemis van kolen.
Het aantal tweegevechten onder de
ambtenaren in Oostenrjjk neemt op schrik
barende wgze toe. Eergisteren nog werd bjj
een duel de onder-Prefect Heberich door
een schot in den buik doodelrjk getroffen.
De Regeering zint op ingrjjpeude maatre
gelen, waartoe zjj echter alleen zal kunnen
overgaan, als de Ministers zelve een beter
voorbeeld geven op dit stuk.
Ia de Italiaansche Kamer van Afge
vaardigden had dezer dagen een voorval
letje plaats, dat een algemeen gelach |deed
ontstaan. Bjj de beraadslaging over een
wetsontwerp tot wijziging vau het registra
tierecht bjj eene erfenis, hoorde men, na
eene rede van den Heer Ferraris, de stem
vau deu irredentist Imbriani, maar men zag
hem niet op zgne gewone plaats. Men
zocht hem met het oog en men vond
hem in een achterhoek der zaal, verscho
len als het ware.
Dit was het waardoor de groote lachbui
ontstond. Maar waarom hnd luabriani zich
zoo achterbaks gehouden? Bljjkbaar om ge
legenheid te vinden eenige stekelige woor
den aan den man te brenger want zonder
van zjjn stuk te raken, verklaarde hjj dat
hg geheel achteraf is gaan zitten om zeker
te zijn, dat hij niet zou afglijden naar den
kant vau het gezag, zooals het geval is
geweest met eenigen zijner vrienden. En
met de baud wees bjj naar Cavalotti en
Canzio, die inderdaad onlangs, wat niet
men zelfs aan de eindpalen der aarde gewaagt,
op mjjii jeugdigen schedel te torechen.
De Sultan ontving dit voorstel van Mehallé met
een luid gelach. Bjjaldien Musiapha deze zaak
niet belacheljjk gevonden had, zou de Zingaro
verloren zijn geweest.
Wel zoo, verwaande guU gij wilt ook eenz
plaats nemen op den z'tel der Kalifen! Vreest
gij het gewieht van dezen tulband niet op uw
jongelingthoofd? Inderdaad, de rijke mantel van
Oihmau zou u aardig staan! Het zou een be
spottelijk schouwspel wezen u een plecht'g gehoor
te zien geren aan de viziers en aan de pacha's met
hunne lange baarden.
Het genot van dit koddig schouwspel hangt
slechte »an uw goedvinden af, doorluchtig heer!
Bjj Mohamedl riep Mustapha, ik neem uwe
voorwaarde van het spel aan. Een hansworst op
den keizerlijken troon! zoo iets is in het gansehe
Oosten nog nooit vertoond.
De schaakpartij nam een aanvang; zij was
van korten duur. De Sultan verloor het spel; doch
hij was ongewoon vroolijk en maakte zich gereed
om zjjne belofte ten uitvoer te brengen.
{Wordt vervolgd)