N J E W E agite ma non agitate. f812 Vrijtost 18 Maart S892- 17*1* Jaargang Het christelijk Staats beginsel. fr. p. 0,85 1,10 1,80 0,03 Elke Eene Turksche revolutie. v. LiMSt ABONNEMENTSPRIJS Pei 3 maanden voor Haarlem. Voor de overige plaatsen in Nederland Voor het buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDA B IJ K E A TT: St. Janstraat Haarlem G en ZATERDAG IECND PRIJS DER AD VERTEN TIEN. Van 16 regels 30 Cents. regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r p d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. Uitgever»; KüPHÊBö it LAUREY. Zq, die zich tegen 1 April e. k. op de NIEUWE HAaRLEMSCHE COURANT of het ZONDAGSBLAD of op beide bladen abonneeren, ontvangen de nog voor dien tijd, dus gedurende deze maand verschijnende nummers gratis. II (Slot.) Wjj hebben in het vorige artikel gezien, Welk een innig verband er bestaat tusschen de erkenning en eerbiediging door den Staat on door de staatsleden van een God en bet heil des volks, en hoe dit beginsel alleen waarborgt tegen eene eeuwige wisseling van staatsvormen, staatswetten en omwentelin gen. Wel begrepen vallen alle staatsvormen onder deze wet, wanneer zij niets strijdigs met de leer vau Christus in zich drageD, of het volk deel neemt aan de openbare aangelegenheden ot niet. Want het kan een plicht vau den burger zijn, om zich met staatszaken te bemoeien. De Kerk kan men niet verwjjten, dat zjj ouder dit opzicht niet vrijgevig genoeg is, zich niet voegt naar de omstandigheden, ol zich aan eene ware en rechtvaardige vrjjheid vjjandig toont. Ware, wenscheljjke vrijheid bedoelen wjj. Waar eene Regeeriug de onderdanen met wijsheid bestuurt, biedt deze rjjke mid delen aan om de welvaart te bevorderen en vreemde inmenging at te weren. Eene recht matige vrjjheid, den meusch waardig, bil- ljjkt onze Kerk zoo goed, als ieder andere, en altijd was het haar streven, dat zjj den volken vast en ruim bleef geschonken. Nie mand kan het loochenen, en de geschiedenis van het verleden bevestigt het, dat de Kerk alles gedaan he- it, wat in staat was het bargerljjk bestaan welvaart te verschaffen en te beveiligen tegen de willekeur der Vorsten, die de burgerij wilden onderdrukken; alles deed zjj om de Regeeringen te verhinderen zich op onbevoegde wjjze in de gemeenten of de families in te dringen, alles om de waardigheid van iedereen, degelijkheid van rechten en dergeljjke te doen handhaven. Zich altijd geljjk blijvende verwerpt zjj aan den eenen kant eene toomlooze vrijheid, die iedereen en ook volken tot bandeloosheid voert, maar van den anderen kant huldigt zij gaarne den vooruitgang,dien de tij d met zich brengt, in de veronderstelling altijd, dat bet geluk des levens er door wordt be vorderd, dat bij een middel is, die leidt naar den weg tot het eeuwig leven. Wanneer men daarom zegt, dat de Kerk met schuwe oogen den vooruitgang der nieu were Staten aanziet en al de uitvindingen van den nieawen tjjdat zij zonder onder scheid alles afkeurt, dan is dit lage laster taal. Wel verwerpt zjj waanwjjze theorieën, dwaze ondernemingen, die oproer ten doel hebben en afval van God; doch omdat elke waarheid noodzakelijk in God haar oorsprong heelt, zoo erkent de Kerk ook elke waar- F .E J L LJS 1 /V DE AVONDSTER. Vervolg en slot.) Ik beo tog meester, antwoordde de ZiDgaro met kalmte, de pendule heeft nog geen ach; uur geslagen. Zijt gij dan zoo vol ongeduld om het lot te kennen dat u toeft? De hovelingen zagen elkander aan, zij konden zich dat geheimzinnige tooneel niet verklaren. Zjj staarden met angst en siddering dien stout- moedigen jongeling aan, die met de teekenen der keizerljjke waardigheid bekleed was,en de bostangi was in den hoogsten graad verwonderd, zijn bloeddorstigen meester voor een zwervenden pot senmaker te zien sidderen. Mnstapixa, hervatte de waarzegger, gij be geert het uur van uw dood te weten? Ik ral het u zeggen, want de avondster is aan rien ge zichtseinder veisciieneDl Ik zal u, ten einde edel- moedig met u to handelen, zrlfg zeggen op welke wjjze gij sterven moetTreed toe muphtil De voorzitter van de uhlema's trad uit den beid, die de wetenschap oatdekt, voor ren voetstap vau God. En vermits de natuur geene waarheid kan opleveren, die iu strijd is met het geloof aan de Go Jdeljjke open baring, wel integendeel deze bevestigt, en omdat de ontdekking van elke waarheid ons van zelf aandrijft om God te erkennen en te loven, daarom begroet de Katholieke Kerk elke verovering op het gebied der wetenschap met vreugde en zal zjj de na tuurwetenschappen met denzelfden ijver als de andere bevorderen en aankweeken. Da Kerk heeft er niets tegen waaneer de geest bjj deze studiën iets nieuws ontdekt; zjj j8 er ook niet tegen, dat men nog meer zoekt te ontdekken, wat het leven gemakkelijker ban maken en verhtffeu; wyl zjj traagheid en niets doen haat, wsnscht zy integendeel, dat de geest des meusehen arbeide, zich meer en meer vorme en vruchten oplevere; kunst en arbeid van eiken aard moedigt zjj daarom aan. Aangezien de zedelijke goederen en höt» ziöieu 01 by haar het hoogste gelden, waakt zy ecbtei dat de menseh, door zijn vorschen en kennis ver zamelen, voor God en go e y a dingen afwyke en hst hoogste oe u,t het oog verlieze. Dit ailes is wjjs en zedeljjk, en toch wordt dit niet erkend. De Staten we.geren niet alleen de idealen, welke de voorschriften van het Christendom omvatten, na te stre ven en hiettoe terug te koeren, doch zjj schijnen ze hoe langer hoe meer te verloo chenen. De waarheid evenwel, die eenmaal uitgesproken, als een licht schi tert, dringt ove.al door en schiet overal hare stralen. Geene mensebelijk m^cht kan d>t verhin deren; geen geest zich aan ïen ïuvloed op den dnur onttrekken. Daarom heeft de H. Vader niet opgehouden de waarheid vrij en open «ieu volke voor te ou eu, overtuigd als hij is, dat dit de grondslagen der maat- schappij zal bevestigen en -are ontwikke- liug bevorderen. De vrjj ei er volken zal daarbjj geene schade ou e'vlu, cu' want de waarheid is de sterkste beschermster der menscheljjkevrjjbeid.De waarheid maabtvrjj. Nergens wordt bet openbare welzgn zoo zeer door bevorderd, dan oor e jeugd ze deljjk en godsdienstig °P 6 *oe eo* Daarvan hangt het heil van elke stad, elk dorp, elk Rijk af. Van daar mogen de Katholieken ook niet voor de Staatsbemoeiingen onver schillig zijn. Zij zjjn verplicht nut te stich- teu, waar zjj kunnen en het goede te bevor deren, en het kwade te voorkomen, waar zulks mogelijk is. Zjj behoeven met allerlei verkeerde instelling^, door ome eeaw in 't leven geroepen, te 1 y -e'-, zy moeten de kwade gevolge» en uitwerkingen ervan tegen gaan Door hen moet ook deZödeB_ wet van het Christendom als een heilzaam levenssap in de aderen van eu taat wor den gevoerd, opdat zy alles bez.ele, overal levenskracht aanbrenge en vruchten van deugd, geluk en v orspoed doe opbloeien en bet menschep geslacht ryp make Voof een beier enonvergankelykj^. saamge; akten hoop te voorschijn. De Ziagaro eprak; dageUjks het boek van den profeet leest en het aan de volkerende oppersie rechters van het Ryk, uitlegt, zeg t an deren man hoe men de gierigheid en den woeker straft; welke straffen hem toeven, die zich in de duisternis der eenzaamheid verbergt om de heiligste wetten te schenden, die zich op de uren voor de zuivering bestemd, dronken drinkt en die, bezoedeld door ontelbare misdaden, zich nooit anders van zjjn aezar bediend heeft dan om den zwakke te ver drukken, den vermogende mt te plunderen, de onschuld te schandvlekken en de deugd aan zij,e helsche begeerten op te offeren. Een algemeen gemompel vervulde de zaal. Mustapha, dio bleek en van rarernjj buiten zich zeiven was, greep naar den dolk in tijn gordel. De muphti p.evelde op s-aügen toon: De minste dezer mts-laden verdientden dood. Meliallé sprak met eene donderende »tem: Gjj hoort het. Mustapha, de profeet doemt u. Bij het uitspreken dezer woorden gaf hjj aan de stommen een teeken; Mustapha wilde als een razende den divan opvliegen; maar de slaven De H. Vader heeft vau de drie cand:- aaten hem aangeboden voor den vaeanteu Aartsbisschoppeljjken zetel van Westmin ster, tot Bisschop van dat diocees benoemd Mgr. Dr. Vanghau, Bisschop vau Salford. De centrale sectie voor de grondwets herziening in België heeft met 5 tegen 2 stemmen besloteu, dat het referendum ter beslissing gereuvooieerd zal worden aan de Constituante, evenwel met het dubbele voor- hehoud: lo. dat de diiecte raadpleging der kiezers ante legem volstrekt uitgesloten zal zjjo, en 2o. dat de leden bunne vrijheid vau meeuing eu stem voor later t6D volle be houden. Het bij de Pruisische Kamer ingeko men ontwerp tot opheffing van het Wel- fenfonds wordt officiëel hiermede bepleit, dat «de toestanden in de provincie Hanuover thans zoo kalm en welbevestigd zijn gewor den, dat er geene bizondere middelen meer noodig zjjn tot tegengaan van mogeljjbe woe lingen, welke zich tegen den samenhang van genoemde provincie met den Pruisischen Staat zouden kunnen richten.» Verder wordt gezegd, dat voorloopig nog niet het kapi taal, maar slechts de interest daarop zal worden uitgekeerd. Verscheidene bladen leggen er nadruk op, dat de Hertog van Cumberland, naar het schjjnt, zichzebeu diets maakt, den Bruus- wjjker troon eventueel nog zelf tekuunen bestijgen. Thans zjjn ook twee nommers van den Alzeyer Beobachter in beslag genomen, en wel op grond van majesteitsbeleedigmg, be gaan door vermelding van zinsneden uit dagbladartikelen betreffende de joDgste rede des Keizers. Ook eene brochure, getiteld Caveat populus, van Dr. Erwin Bauer, is op grond van majesteitsschennis in beslag ge- uomeo. Bjj de behandeling, in derde lezing, der overeenkomst tusscheu Duitschlaud en de Vereenigde Staten van Noord-Amerika over de bescherming van den letterkundi gen eigendom, wees de Heer Siegle er op dat, volgens den nu bestaanden toestand, de Amerikaansche drukkers het in hunne macht hadden de schrijvers en uitgevers van Duitsche werkeu in Amerika geheel van de materiëele vruchten vau bun werk te berooven. Om dezelfde redenen wenschte bij eene overeenkomst met Nederland ge sloten te zien. De verhouding waarin de Duitsche let terkunde tegenover Nederland geplaatst is, noemde de Staatssecretaris «inderdaad on uitstaanbaar.» Hij wees er op, dat in 1884 Bonds, aad en Rjjksdag eene overeenkomst met Neder land hadden aangenomen, maar deze was door den tegenstand der Kamer daar te lande niet aangenomen. «Er blijft dus niets anders over,» besloot de Minister, «dan af te wachten tot de Nederlaudsche Reg ering er toe besluit in eene overeenkomst toe te grepen hem en sloegen hem het koord om den hals. Ja, uw uur is gekomen, ver.olgde de waarzegger; gjj zult door uw dood, een maar al te zachten dood, bo -ten voor de tallooze slacht offers, die gjj allerwege hebt gemaakt. Ik ben ein delijk gekomen om hen te wreken. Wie zjjt gij dan, ellendeling? Ik behoef u zulks niet te zeggen, want gjj hebt mij reeds herkend! Voor vijftien jaar viel op dezen dag een man, door de snoode handen uwer soldateD, met vele wonden doorboord, op de plaats zelve, waar gjj in dit Hur zult gaan sterven. Gij hebt u van zijne goederen meester gemaakt, gjj bebt zijn tulband op uw schedel gedrukt; doch dtïe door zijn bloei geverfde plui men ontbraken u nog. Die man was mjja vader; hjj was de kalif, de padishab, de grootste man op aarde. Ja! ik ben de zoon van Soliman. Gjj hebt mjjoe familie doen vermoorden.Gij hebt de hoofden zelf nageteld O groote booswicht! gij heit slechts bjj vergissing, het kind van den slaaf in plaats van den zoon uws meesters doen vermoor den.Ik ben de avondster,ik ben de Sultan Amuratl Aldus 8prekende,was ds jonge vorst eene schrede stemmeu, welke ook voor de Nederlandsche belangen vau het hoogste gewicht mag ge acht worden.» De Rijksdag uam daarna het aanhangige wetsvoorstel met groot9 meerderheid aan. De Parijsche Gemeenteraad heeft 5000 frs. toegestaau tot leniging vau den uood der slachtoffers van de rnjjuoutploffiag te Andetlues. De anarchisten te Lyon hadden Zon dag een krans op het graf van een hunner gelegd. Bjj den terugkeer van het kerkhof schold de vrouw van een anarchist eeu po litieagent uit, die haar daarop in hechtenis wilde nemen. Dit gaf aanleiding tot eene vechtpartij. De anarchisten riepen: «Weg met de politie! Weg met de dieven!» Drie der oproermakers werden iu hechtenis genomen. Weer is te Parjjs eeu dynamietbom ontploft. Da bom was neergelegd op een der veosters van de kazerne Loran, alzoo in de onmiddellijke nabjjbeid van het raad huis. De ontploffing g ng met zulk een kual gepaard, dat personen op een afstand vau 21/2 kilometer dien hebben gehoord. De eetzaal iu de kazerne is zoo goed als ver woest en alle vensterruiten in den voorge vel zjjn in stukken gevlogen. De schild wacht voor de kazerne heeft niemand ge zien die iets heeft neergelegd. Als door een wonder heeft nieman eenig letsel bekomen. De faculteitsraad vau degenee>kuu- dige school te Lyou heeft besloten de les sen weer te openen. Het cjjfer der ledigloopende mjjo- werkors iu Engeland wordt thans reeds op 600,000 tot 700,000 geraamd. Ook de paar den, vele duizenden in aautal, zijn uit den dienst raar boveu gehaald; doch voor dezen is het «uit sp-den gaan» der arbeiders al les behalve een spel. De arme dieren, aau de geljjkmatige warmte en de duisternis onder deu grond gewoon, maken daar boveu eene erbarmelijke vertooning. Zjj bibberen van koude, eu het zonlicht hoe schraal dan ook in de mistige, rookerige kolendi- stricten verbjjstert hen. Van de werkstakers heet het, dat zy wel gemoed en vol vertrouwen deu uitslag vau huune roekelooze handelwyzetegemoetzieu. Het ergst zjjn de buiten hunne schuld scha- delydeBden er aan toe. Tienduizendeu an deren, die gaarne werken wilden, zjjn nn door deu stilstand iu de kolenmjjueu mede tot leegloopeu gedoemd. Zoo dreigt binnen weinige dagen de geheele aardewerk- eu porselein-industrie van noordelijk Engeland, die aan een 50,000 menschen brood ver schaft, te zullen moeten gestaakt worden. De Engelsche Noord-oostar-Spoorweg- maatschappy b6ett aangekondigd dat zy honderdtachtig treinen per dag minder zal laten loopeu dan tot dusver, tengevolge van de werkstaking onder de kolendelvers. Het voortdurend gisloteu worden van fabrieken en het sterke inkrimpen van de vraag naar kolen, hebben eene daling van de prijzen teweeggebracht. vooruit gekomen. Zijne trotsche houding, zjjne edele wezenstrekken, zijne welluidende stem en voo al de majesteit van zijn schoon gelaat, maakten een diepen indruk op al de aanwezigen. Al de hovelingen wierpen zich op de marmeren trappen ned- r eu bogea zich op den grond; men meende den jongrn en roemvollen Soliman in eene zjjner gehoorzalen te zien, waarin hij de ontembaarste pacha's voor zich in het slof deed kruipen. Na eenige oogenblikken van een eerbiedig stilzwjjgen deed de kreet: leve Amuratlbjj herhaling de gewelven van het paleis daveren; weldra verspreid de zich de bljjmare dier grooie gebeurtenis door da gansche hoofdstad en da triomfkreet.- leve A m u r a t! werd van het paleis tot aan de uiterste einden der stad gehoord en duizendmalen her haald door de ontelbare volksdrommen, welke naar het gtooie plein van Sinto Sophia stroomden en elkander daar schier verdrongen om den jongen Keizer te verbeid» n en te begroeten. Op dit oogen blik viel htt lichaam van Mustapha levenloos op den marmeren vloer vau het paleis. De pendule sloeg langzaam het verstreken uur, terwjjl de muezzin op plechtigen en afgemeten toon van den koepeltoren herhaalde: Het is acht uur.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1892 | | pagina 1